TY  - JOUR
TI  - Magma interaction processes inferred from Fe-Ti oxide compositions in the Dölek and Sarıçiçek plutons, Eastern Turkey
AB  - Doğu Türkiye’de, yüksek-K’lu kalk-alkalin Dölek ve Sarıçiçek plütonlarındaki manyetit-ulvospinel ve ilmenithematit katı ergiyik ürünleri mikroprop analizleri ile incelenmiştir. Oksijen kısmi basıncı ve sıcaklık tahminleri için, plütonlarda anklav ve ana kayaçlardan toplanan yirmi sekiz örneğin bileşimleri kullanılmıştır. İlmenit ve ulvöspinel, ana kayaçlardaki titanomanyetitlerde bazı kristalografik yüzeyler boyunca düzenli bir biçimde ayrılım lamelleri halinde oluşmuşlardır. Ancak, bu oluşum, mafik mikrogranular enklavların titanomanyetitlerinde bulunmamaktadır. Titanomanyetit ve ilmenit sırasıyla, $Mt_{98-70}Usp_{02-30}$ ve $Ilm_{99-65}Hm_{01-35}$ bileşimindedir. Titanomanyetit-ilmenit termometre/oksijen barometresi kullanılarak elde edilen oksijen fugasitesi tahminleri, ana kayaçlarda -15.30 logfO2 ila -20.48 log fO2 arasında, mafik mikrogranular enklavlarda -15.39 log fO2 ila -20.80 log fO2 arasındadır. Sıcaklık tahminleri ise, ana kayaçlarda; 617 ± 6 ila 758±23 °C arasında, mafik mikrogranular enklavlarda ise 622±6 ile 735±24 °C arasındadır. Sıcaklık değerleri, yüksek olasılıkla kristalleşme sırasındaki değerlerini temsil ederler. Granitoyid kayaçlar üzerinde yapılan bu titanomanyetit-ilmenit jeotermometresi, lamel biçimli ilmenit çiftleri üzerinde de denenmiştir ve ortalama 679±18 °C oluşum sıcaklığı belirlenmiştir. Fe-Ti oksitlerin spesifik kristal biçimleri, kimyasal özellikleri ve ana kayaç ve mafik mikrogranular anklavlardan (MME) alınan Fe-Ti oksit çiftlerinden hasaplanan sıcaklık ve oksijen fugasitesi değerlerindeki benzerlikler, bu plütonların kristalizasyonu süresince, dinamik bir magma odasında muhtemelen bir felsik ile bir mafik magmanın çeşitli oranlarda karışmış olabileceğini ve bu iki tezat magma arasında yüksek olasılıkla termal dengenin sağlanmış olabileceğine işaret etmektedir. Hibrit plütonların oluşumlarında, büyük olasılıkla, yükselen sıcak magmanın manto-kabuk sınırına yerleşerek magma odası oluşturması mekanizması etkili olmuştur. Litosferik üst manto (mafik uç üye) ve alt kabuktan (felsik uç üye) türeyen eşyaşlı magmaların karışabilme modelinin gerçekleşebilmesi için sıcaklık kaynağının tanımlanması gerekir. Sıcak astenosferin yükselmesi neticesinde, sıcaklık değişimi meydana gelir ve litosferik manto ergimiş olabilir. Daha sonra, litosferik mantodan türeyen sıcak magma alt kabuğu ergitir ve felsik magma meydana gelir. Alt kabuk ve üst manto kaynaklı magmaların karışımı bu hibrit plütonları oluşturmuştur. Bu olay Doğu Pontidler’de Eosen sürecinde, çarpışma sonrası genişlemeli bir tektonik ortamın varlığını gerektirir.
AU  - KARSLI, Orhan
AU  - SADIKLAR, M. Burhan
AU  - Aydın, Faruk
AU  - UYSAL, İBRAHİM
PY  - 2008
JO  - Turkish Journal of Earth Sciences
VL  - 17
IS  - 2
SN  - 1300-0985
SP  - 297
EP  - 315
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/74015
ER  -