Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma
Yıl: 2007 Cilt: 18 Sayı: 63 Sayfa Aralığı: 69 - 94 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma
Öz: Kişilerin vergiye karşı davranışlarını inceleyen standard beklenen fayda teorileri kişilerin neden vergi kaçır(ma)dıklarını ya da neden bu kadar çok vergi ödemeyi seçtiğini açıklayamamaktadır. Bu nedenle araştırmacılar vergiden kaçınmayı açıklayan modellere ahlaki kurallar ve sosyal normlar gibi yeni faktörleri de dahil etmişlerdir. 'Vergi ahlakı' bu konuyu açıklamakta kullanılabilecek doğal bir değişken olarak düşünülebilir. Bu çalışmada Avrupa Değerler Anketi verileri kullanılarak Türkiye için vergi ahlakını etkileyen faktörler analiz edilmiştir. Çeşitli demografik faktörler yanında çok sayıda sosyo-kültürel değişkende regresyonlarda kullanılmıştır. Bunlardan bireylerin yaşı, cinsiyeti ve istihdam durumu, dindarlık düzeyi, ve demokrasiye bağlılığı bireyin vergi ahlakında istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahiptir. Diğer bazı değişkenler ise ya anlamsız ya da beklentilerin aksine (milliyetiyle gurur ve adalet sistemine güven) sonuçlar vermektedir.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AKIN, Fahamet, (2002). Kalitatif Tercih Modelleri, Ekin Kitapevi, Bursa.
- AKTAN, Coşkun Can, (2005). "Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlaki", yayımlanmamış makale, www.canaktan.org/ekonomi/kamu_maliyesi/ vergi-psiko/vergi-psik.pdf (Erişim Tarihi: 15 Ağustos 2006)
- ALLINGHAM M.G., SANDMO, A. (1972). "Income Tax Evasion: A Theoretical Analysis", Journal of Public Economics, Vol: 1, 323-338.
- ANDREONİ, James, ERARD Brian, FEINSTEİN Jonathan. (1998). "Tax Compliance", Journal of Economic Literature, Vol:36: 818-860
- BELKAUI Ahmed Riahi (2004). "Relationship Between Tax Compliance Internationally and Selected Determinants of Tax Morale", Journal on International Accounting& Auditing and Taxation, Vol:20.
- BROOKS, Neil (2001). "Key Issues in Income Tax: Challenges of Tax Administration and Compliance", Assian Development Bank, 2001 Tax Conferance 8 September.
- COWELL, Frank Alan. (1992). "Tax Evasion and Inequity", Journal of Economic Psychology, Vol: 13, s.521-543.
- DOĞAN, Ismail (2000). Sosyoloji: Kavramlar ve Sorunlar, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- ELFFERS, Henk, (2000). But taxpayers do cooperate! In:VanVugt, M., Snyder, M., Tyler, T. R., Biel, A. (Eds.), Cooperation in Modern Society. Promoting the Welfare of Communities, States and Organizations. Routledge, London pp. 184-194.
- ERARD, Brian, FEINSTEIN, Jonathan S. (1994). "The Role of Moral Sentiments and Audit Perceptions in Tax Compliance", Puplic Finance, 49(4): 70-89.
- EUROPEAN VALUES STUDY (2006). http://www.europeanvalues.n1/index2.htm.
- FALKİNGER, Josef. (1995). "Tax evasion, consumption of public goods and fairness". Journal of Economic Psychology, 16: 63-72.
- GRIFFITHS, William E., HILL, R. Carter, JUDGE, George G. (1993). Learning and Practicing Econometrics, John Wiley& Sons, inc., United States of America.
- GUJARATI, Damador, (1995). Basic Econometrics, Literatür Yayıncılık, Third Edition, McGraw-Hill Inc., New York.
- GÜRİŞ, Selahattin, ÇAĞLAYAN, Ebru, (2000). Ekonometri, Temel Kavramlar, Der Yayınları: 282, İstanbul.
- GÜTH, Werner, LEVATİ, Vittoria, SAUSGRUBER, Rupert (2005). "Tax Morale and (de)Centralization: An Experimental Study, Public Choice, 125, 171-178.
- HASSELDINE, John (2000). "Using Persuasive Comminications to Incease Tax Compiance: What Experimental Reserach Has (and has not) Told Us, Australian Tax Forum, 15:227-224.
- HASSELDINE, John, Li ZHUHONG (1999). "More Tax Evasion Resarch in new Milennium", Crime, Law& Social Change 31:91-104.
- KIRCHER Erich, MACIEJOVKY Boris, SCHNEIDER Friedrich (2003)."Everyday Representations of Tax Avoidance, Tax Evasion, and Tax Flight: Do Legal Differences Matter?", Journal of Economic Psyhology, 24, 535-553.
- KIZILOT, Şükrü, ÇOMAKLI, Ertan (2004). "Vergi Kayıp ve Kaçakları ve Kayıtdışı Ekonomi İlişkisi ve Boyutlarının Mevzuat Açısından Değerlendirilmesi", 19. Maliye Sempozyumu (10-14 Mayıs), Antalya: Uludağ Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü Yayınları.
- LAWRENCE, P. Grasso, E. Kaplan STEVEN (1988). "An Examination Ethical Standards For Tax Issues", Journal of Accounting Education, Vol: 16, No:1.
- LIAO, Tim Futing, (1994). Interpreting Probability Models, Logit, Probit and Other Generalized Linear Models, International Educational and Professional Publisher, Series / Number 07/101, Sage Publications, London.
- LONG, Suzan. SWINGEN, Judyth. (1991). "The Conduct of Tax-Evasion Experiments: Validation, Analytical Methods, and Experimental Realism", Tax Evasion: An Experimental Approach, (Edt. P. WEBLEY; ROBBEN; H. ELFFERS, D. HESSİNG), Cambridge: Cambridge University Press., 128-138.
- MACHO Ines, CASTROLLO Perez David (2004). "Settlement in Tax Evasion Prosecution", Economica, 71.
- MCGEE, Robert W. (1998). The Ethics of Tax Evasion in İslam, in: R.W. McGee (Ed). The Ethics of Tax Evasion South Orange: The Dumont Institute Dor Poblic Research: 214-219.
- MERİÇ, Metin, Ayşe GÜNAY, (2004). "Türkiye'de Vergi Kaçak ve Kayıplarının Bütçe Gelirlerine Üzerindeki Etkisi", 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya, 10-14, Mayıs, Bursa Uludağ Üniversitesi İİBF Yayınları.
- PAMPEL, Fred (2000). Logistic Regression, A Primer, International Educational and Professional Publisher, Series / Number 07/132, Sage Publications, London.
- PYLE, David J., (1991). "The Economics of Taxpayer Compliance", Journal of Economic Surveys, Vol:5, 163-198.
- RECKERS, Philip M., SANDERS, Debra L., ROARK Stehphan J.(1994). "The Influence of Ethical Attiudes on Taxpayer Compliance" National Tax Journal, 47:4.
- ROTH, Jeffry A., SCHOLZ John T., WITTE, Ann Dryden (1989). "Taxpayer Compliance", Vol:l ve Vol:2, Philadelphia: University of Pennylvania Press.
- SCHWARTZ, Richard D., ORLEANS, Sonya (1967). On Legal Sanctions, University of Chicago Law Review, 34: 282-300.
- SİGALA, Maria (2000). Social Norm, Occupational Groups and Income Tax Evasion: A Survey in the UK Construction Industry, Walton Hall: The Open University, Open Discussion Papers in Economoics, No:26.
- STAINER, Alan, STAINER, Lorice, SEGAL, Alexrandra (1997). "The Ethics of Tax Planning", A European Review: Business Ethics, Volume: 6, Number:4, October.
- STRÜMPEL, Burkhard. (1969). "The Contribution of Survey Research to Public Finance, in: A.T.Reacock (Ed), Quantitative Analysis in Public Dinance, New York: Praeger Publishers: 14-32.
- ŞENYÜZ, Doğan (1984). Etkin Bir Vergileme İçin Yükümlü Psikolojisi, Uludağ Üniversitesi SBE Basılmamış Doktora Tez.
- TORGLER, Benno (2003). "Preaching Matters: Tax Morale and Religiosity", Theory And Empirical Analysis of Tax Compliance, Basel: Universitat Zürich.
- TORGLER, Benno (2003a). "Tax Morale and Institutions: Evidence From Switzerland", Tax Morale and Institutions, WWZ Discusion Paper 02/07, Basel:WWZ.
- TORGLER; Berno (2003b). "Does Culture Matter?: Tax Morale In An East-West German Comparison", Theory And Empirical Analysis of Tax Comoliance, Basel: Universitat Zürich.
- TORGLER, Benno (2003c). "Moral Suasion and Tax Compliance: Evidence From a Controlled Field Experiment In Switzerland", Theory And Empirical Analysis of Tax Compliance, Basel: Universitat Zürich.
- TORGLER, Benno (2003d). "To Evade Taxes or Not to Evade: That is The Question", Journal of Socio-Economics, 32.
- TORGLER, Benno (2003e). "Tax Morale: Theory and Empirical Analysis of Tax Compliance", Basel, _____http://pages.unibas.ch/diss/2003/DissB_6463.pdf> , (16.02.2005).
- TORGLER, Benno (2005). "Tax Morale and Direct Democracy", European Journal of Political Economy, Vol:21(2), 525-31.
- TURHAN Salih (1989). Vergi Teorisi ve Politikası, İstanbul: Der Yayınları.
- TYLER, Tom R. (2000). "Why Do People Cooperate in Groups" in: M. Van Vugt, M. Snyder, T.R.Tyler, A. Biel (eds). Cooperation in Modern Society, Promoting the Welfare of Communities, States and Organizations, London: Routledge: 65-82.
- WECK, H, (1983). Schattenwirtschaft: Eine Möglichkeit zur Einschrönkung der öffentlichen Verwaltung ? Eine ökonomische Analyse. Finanzwissenschaftliche Schriften 22. Bern: Lang.
- WOOLDRIDGE, Jeffrey M. (2002). Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, The MIT Pres Cambridge, Massachusetts Londan, England.
| APA | GÖKBUNAR A, SELİM S, YANIKKAYA H (2007). Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. , 69 - 94. |
| Chicago | GÖKBUNAR Ali Rıza,SELİM Sibel,YANIKKAYA Halit Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. (2007): 69 - 94. |
| MLA | GÖKBUNAR Ali Rıza,SELİM Sibel,YANIKKAYA Halit Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. , 2007, ss.69 - 94. |
| AMA | GÖKBUNAR A,SELİM S,YANIKKAYA H Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. . 2007; 69 - 94. |
| Vancouver | GÖKBUNAR A,SELİM S,YANIKKAYA H Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. . 2007; 69 - 94. |
| IEEE | GÖKBUNAR A,SELİM S,YANIKKAYA H "Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma." , ss.69 - 94, 2007. |
| ISNAD | GÖKBUNAR, Ali Rıza vd. "Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma". (2007), 69-94. |
| APA | GÖKBUNAR A, SELİM S, YANIKKAYA H (2007). Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik Yaklaşım, 18(63), 69 - 94. |
| Chicago | GÖKBUNAR Ali Rıza,SELİM Sibel,YANIKKAYA Halit Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik Yaklaşım 18, no.63 (2007): 69 - 94. |
| MLA | GÖKBUNAR Ali Rıza,SELİM Sibel,YANIKKAYA Halit Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik Yaklaşım, vol.18, no.63, 2007, ss.69 - 94. |
| AMA | GÖKBUNAR A,SELİM S,YANIKKAYA H Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik Yaklaşım. 2007; 18(63): 69 - 94. |
| Vancouver | GÖKBUNAR A,SELİM S,YANIKKAYA H Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Ekonomik Yaklaşım. 2007; 18(63): 69 - 94. |
| IEEE | GÖKBUNAR A,SELİM S,YANIKKAYA H "Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma." Ekonomik Yaklaşım, 18, ss.69 - 94, 2007. |
| ISNAD | GÖKBUNAR, Ali Rıza vd. "Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma". Ekonomik Yaklaşım 18/63 (2007), 69-94. |
