Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması

GÜLÜMSER, Ali; SEZER, İsmail; ŞAVŞATLI, Yusuf

Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması

Yusuf ŞAVŞATLI, (Kadışehri İlçe Tarım Müdürlüğü, Yozgat, Türkiye)

Ali GÜLÜMSER, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Samsun, Türkiye)

İsmail SEZER (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Samsun, Türkiye)

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi)

6 3

Yıl: 2008 Cilt: 23 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 7 - 16 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması

Öz:

Bu araştırma 2004 ve 2005 yıllarında Samsun'da yürütülmüştür. Araştırmada, Karadeniz Bölgesi'nde yetiştirilen çeltik genotipleriyle Japonica, Indica ve Javanica alttürlerine ait çeltik çeşitleri verim ve veim unsurları bakımından karşılaştırılmıştır. Araştırma, 20 adet yerel ve 29 adet yabancı menşeili olmak üzere toplam 49 adet genotip ile kısmi dengeli latis deneme deseninde 2 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. İncelenen tüm özellikler bakımından genotipler arasında istatistiki olarak çok önemli (P<0.01) farklılıklar tespit edilmiştir. K-424 başta olmak üzere Yaşar, Osmancık-97 (kontrol çeşidi), Arko, Koral, Kinuhikari, 91-385 ve Dianyu-1 genotiplerinin verim potansiyeli bakımından üstün oldukları belirlenmiştir. Bununla birlikte, yüksek verimli çeşitlerin elde edilmesinde K-424, Yaşar, Guangluai-4, Ochikara, Kalo Dhan ve Arko genotiplerinin; bodur çeşitlerin elde edilmesinde Guangluai-4 ve Rexmont çeşitlerinin ve yaprak yanıklığı hastalığına karşı Nipponbare ve China-830 çeşitlerinin ıslah çalışmalarında katkılar sağlayabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelime: verim ögeleri verim genotip çevre etkileşimi yetişme yeri faktörleri pirinç(çeltik) Türkiye genotip ekolojik faktörler kültür çeşitleri Samsun

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Orman Mühendisliği Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

Comparison to rice genotypes growıng in Samsun ecological conditions regarding the yield and yield components

Öz:

This study was conducted in Samsun during 2004-2005 to determine yield and yield components of rice genotypes grown in Black Sea Region and Japonica, Indica and Javanica rice cultivars. In the study, total 49 genotypes consisting of 20 local and 29 cultivars from foreign origin were used and a balanced lattice experimental design with two replications was applied. The differences among the genotypes in terms of all the characters were highly significant (P<0.01). It was found that the genotypes K-424, Yaşar, Osmancık-97 (control), Arko, Koral, Kinuhikari, 91-385 and Dianyu-1 could be used for improving yield potential. In addition, it was concluded that could be usefull the genotypes K-424, Yaşar, Guangluai-4, Ochikara, Kalo Dhan and Arko for obtaining high yielding cultivars; Guangluai-4 and Rexmont for developing dwarf cultivars, and Nipponbare and China-830 for developing genotypes tolerant to leaf blast disease (Pyricularia oryzae) in rice breeding.

Anahtar Kelime: rice Turkey genotypes ecological factors cultivars Samsun yield components yields genotype environment interaction site factors

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Orman Mühendisliği Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar, M., Gizlenci, Ş., 2006. Tarımsal Araştırmacılar İçin JMP Kullanımı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Samsun.
Anonymous, 1999. Consensus Document on the Biology of Oryza sativa (Rice). Organisation for Economic Co-operation and Development. OECD Environmental Health and Safety Publications, Paris.
Anonymous, 2002. Reference Guide-Standard Evaluation System for Rice. International Rice Research Institute. Philippines.
Anonymous, 2003. Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. Çeltik (Oryza sativa L.) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Ankara.
Anonymous, 2004a. www.fao.org
Anonymous, 2004b. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Toprak Tahlil Laboratuvarı Kayıtları. Samsun.
Chengji, W., 1997. Characteristics of Early Indica Variety Zhongsi-2 and Its Cultural Management for High Yields. Rice Abstracts, Vol. 20, No. 4.
Cochran, W. G., Gertrude, M. C., 1964. Experimental Designs. Second Edition. A Wiley Publication in Applied Statistics, USA.
Kobayashi, A., Koga, Y., Uchiyamada, H., Samoto, S., Horiuchi, H., Miura, K., Okuno, K., Fujita, Y., Uehara, Y., Ishizaka, S., Nakagahra, M., Yamada, T., Maruyama, K., 1990. Breeding a New Rice Variety “Oochikara” Rice Abstracts, 1992. Vol. 15, No: 4.
Luo, L. J., Ying, C. S., Mei, H. W., Wang, Y. P., Yu, X. Q., 1994. Primary Studies and Evaluation of Rice Varieties Introduced from Africa. Rice Abstracts, Vol.17, No. 4.
Ogunbayo, S. A., Ojo, D. K., Guei, R. G., Oyelakin, O. O., Sanni, K. A., 2005. Phylogenetic Diversity and Relationships Among 40 Rice Accessions Using Morphological and RAPDs Techniques. African Journal of Biotechnology Vol. 4 (11), pp. 1234-1244.
Rebecca, L. M. C., Peng, S., Shigemi, A., Hitoshi, S., 2004. Effect of Panicle Size on Grain Yield of IRRI-Released Indica Rice Cultivars in The Wet Season. Plant Prod. Science. ISSN 1343-943X. Vol. 7, n3, pp. 271-276.
Saif-ur-Rasheed, M., Sadaqat, H.A., Babar, M., 2002a. Cause and Effect Relations of Panicle Traits in Rice (Oryza sativa L.). Asian Journal of Plant Sciences. Vol. 1, (2) 123-125.
Saif-ur-Rasheed, M., Sadaqat, H.A., Babar, M., 2002b. Correlation and Path Co-efficient Analysis for Yield and Its Components in Rice (Oryza sativa L.). Asian Journal of Plant Sciences. Vol. 1, (3) 241-244.
Schlösser, I., Kranz, J., Bonman J. M., 2000. Morphological Classification of Traditional Philippine Upland Rice Cultivars in Upland Nurseries Using Cluster Analysis Methods for Recommendation, Breeding and Selection Purposes. Journal of Agronomy and Crop Science Volume 184 Issue 3, Page 165.
Sharief, A.E., EL-Moursy, S.A., Salama, A.M., EL-Emery, M.I., Youssef, F.E., 2005. Morphological and Molecular Biochemical Identification of Some Rice (Oryza sativa L.) Cultivars. Pakistan Journal of Biological Science. 2 (9): 1275-1279.
Sezer, İ., Köycü, C., 1999. Kızılırmak Vadisinde Yetiştirilebilecek Çeltik Çeşit ve Hatlarının (Oryza sativa L.) Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. 15-18 Kasım 1999, Adana. Cilt 1, s. 293-298.
Sürek, H., 2002. Çeltik Tarımı. Hasat Yayıncılık Limited Şirketi, İstanbul. 227 s.
Şavşatlı, Y., Köycü, C., Gülümser, A., 2006. Fideleme ve Serpme Ekim Yöntemlerinin Bazı Çeltik Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkileri. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, Samsun. 21(1) 6-13.
Yuan, L. P., 2002. The Second Generation of Hybrid Rice in China. Proceedings of The 20th Session of The International Rice Commission. Thailand, 23-26 July.
Zaman, M. R., Paul, D. N. R., Kabir, M. S., Mahbub, M. A. A., Bhuiya, M. A. A., 2005. Assessment of Character Contribution to the Divergence for Rice Varieties. Asian Journal of Plant Sciences 4 (4): 388-391.
Zeng, Y., Li, Z., Yang, Z., Wang, X., Shen, S., Zhang, H., 2001. Ecological and Genetic Diversity of Rice Germplasm in Yunnan. Issue No.125, China. page 24-28.

APA	ŞAVŞATLI Y, GÜLÜMSER A, SEZER İ (2008). Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. , 7 - 16.
Chicago	ŞAVŞATLI Yusuf,GÜLÜMSER Ali,SEZER İsmail Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. (2008): 7 - 16.
MLA	ŞAVŞATLI Yusuf,GÜLÜMSER Ali,SEZER İsmail Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. , 2008, ss.7 - 16.
AMA	ŞAVŞATLI Y,GÜLÜMSER A,SEZER İ Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. . 2008; 7 - 16.
Vancouver	ŞAVŞATLI Y,GÜLÜMSER A,SEZER İ Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. . 2008; 7 - 16.
IEEE	ŞAVŞATLI Y,GÜLÜMSER A,SEZER İ "Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması." , ss.7 - 16, 2008.
ISNAD	ŞAVŞATLI, Yusuf vd. "Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması". (2008), 7-16.

APA	ŞAVŞATLI Y, GÜLÜMSER A, SEZER İ (2008). Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi), 23(1), 7 - 16.
Chicago	ŞAVŞATLI Yusuf,GÜLÜMSER Ali,SEZER İsmail Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi) 23, no.1 (2008): 7 - 16.
MLA	ŞAVŞATLI Yusuf,GÜLÜMSER Ali,SEZER İsmail Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi), vol.23, no.1, 2008, ss.7 - 16.
AMA	ŞAVŞATLI Y,GÜLÜMSER A,SEZER İ Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi). 2008; 23(1): 7 - 16.
Vancouver	ŞAVŞATLI Y,GÜLÜMSER A,SEZER İ Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi). 2008; 23(1): 7 - 16.
IEEE	ŞAVŞATLI Y,GÜLÜMSER A,SEZER İ "Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması." Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi), 23, ss.7 - 16, 2008.
ISNAD	ŞAVŞATLI, Yusuf vd. "Samsun ekolojik şartlarında yetiştirilen çeltik genotiplerinin verim ve verim unsurları bakımından karşılaştırılması". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi) 23/1 (2008), 7-16.