Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi

SARDOĞAN, Mhmet E.; KARAHAN, T. Fikret; KAYGUSUZ, Canani

Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi

Mhmet E. SARDOĞAN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

Canani KAYGUSUZ, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

T. Fikret KARAHAN (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

13 2

Yıl: 2006 Cilt: 2 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 184 - 194 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi

Öz:

Bu araştırmada araştırmacılar tarafından geliştirilen 10 oturumluk insan ilişkileri beceri eğitimi programının, üniversite öğrencilerinin denetim odağı düzeyleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma grubu, 2005-2006 öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde öğrenim gören ve programa gönüllü olarak katılmak isteyen 32 öğrenciden oluşturulmuştur. Araştırma deseni olarak deney ve kontrol gruplu ön-test son-test izleme modeli kullanılmış ve 16 birey deney, 16 birey de kontrol grubuna alınmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin denetim odağı düzeyleri Rotter (1966) tarafından geliştirilen ve Dağ tarafından 1991 yılında Türkiye uyarlaması yapılan Rotter İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği [RİDKOÖ] ile ölçülmüştür. Verilerin analizinde Mann Whitney U testi ve Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılmıştır. Araştırma bulguları; 10 oturumluk İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programı’nın üniversite öğrencilerinin denetim odağı düzeyleri üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Son-test uygulamasından üç ay sonra yapılan izleme çalışmasında, deney grubunda yer alan bireylerin RİDKOÖ son-test ve izleme testi puanları arasında anlamlı bir farklılığın bulunmadığı saptanmıştır. Elde edilen bu sonuç, insan ilişkileri beceri eğitiminin üniversite öğrencilerinin denetim odağı düzeyleri üzerindeki etkilerinin kalıcı olabileceğini düşündürmektedir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aladağ, M. (1998). The effect of human relations training program on developing interpersonal styles of university students. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Bulach, R.C. (2001). The impact of human relations training on levels of openness and trust. Research for Educational Reform, 8 (4), 45-57.
Çelik, H. (1995). Üniversite öğrencilerinin denetim odağının üniversite tercih sıralamasına ve başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Davies, G. M. (1982). Perceived self-efficacy outcome expectancies and negative mood states and stage real disease. Journal of Abnormal Psychology, 91, 241-244.
Dowd, E. T. ve Chick, J. M. (1982). Level I human relations skills for the occupational specialist working with groups. Competency Based Modular Series. Florida State University, Tallahassee, Center for Studies Vocational Education.
Dönmez, A. (1984). Belirli toplumsal durumların algılanmasında denetim odağının etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 17(1-2), 146-148.
Egan, G. (1977). You and me. California. Brooks/Cole Publishing Company.
Egan, G. (1994). Yardım becerileri alıştırmaları (Çev. Akkoyun, F.). Ankara: Form Ofset.
Elise, R.H. ve diğerleri (1998). Adolescent health: The relationship between health locus of control, beliefs and behavior. Guidance and Counseling, 13(3), 23-31.
Fazey, D.M.A. ve Fazey, J.A. (2001). The potential for autonomy in learning: Perceptions of competence, motivation and locus of control in first-year undergraduate students. Studies in Higher Education, 26(3), 345-361.
Frazier, L.D. ve Waid, L.D. (1999). Influences on anxiety in later life: The role of health status, health perceptions and health locus of control. Aging and Mental Health, 3(3), 213-220.
Goodman, J. H., Cooley, E. L., Sewel, D. R., ve Leavitt, N. (1982). Locus of control and self-esteem in depressed, low income African-American women. Community Mental Healt Journal, 30(3), 259-269.
Hall, E., Hall, C. ve Abaci, R. (1997). The effect of human relations training on reported teacher stress, pupil control ideology and locus of control. British Journal of Educatioanal Psychology, 67, 483-496.
James, W., ve Rotter, J.B. (1958). Portical and %100 reinforcement under chence and skill Condition. Journal of Experimental Psychology, 55, 397-403.
Jansenn, T. ve Carton, J.S. (1999). The effect of locus of control and task difficulty on procrastination. The Journal of Genetic Psychology, 160(4), 436-442.
Karagözoğlu, C. (1997). 11-14 yaş grubu sporcularda grupla psikolojik danışmanın kontrol odağına etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Lamont, A.F., Richard, M.H. ve James, M. (2003). Effects of locus of control on African American high school seniors educational aspirations: Implications for preservice and inservice high school teachers and counselors. High School Journal, 87(1), 2-16.
Libert, Y. ve Diğerleri, (2003). Impact of medical specialists locus of control on communication skills in oncological interviews. British Journal of Cancer, 88, 502-509.
Malki, R. (1998). Davranışlarda iç-dış kontrol odağı ile ruh sağlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi, İzmir.
Martin, R. ve Diğerleri, (2005). The role of leader-member exchanges in mediating the relationship between locus of control and work reactions. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78, 141-147.
Nelson-Jones, R. (1986) Human relationship skills. Norwich: Typeset by Paston Press.
Nutter, J.B. ve Boland, J.M. (1982). Human relations skills in individual interactions for the occupational specialist. Competency Based Modular Series. Florida State University, Tallahassee, Center for Studies Vocational Education.
Onur, M. (2003). Üniversite öğrencilerinin yabancı dil başarısının yabancı dil öğrenmeye ilişkin tutum, özsaygı ve denetim odağı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Osterman, K. ve diğerleri (1999). Locus of control and three types of aggression. Agressive Behaviour, 25, 61-65.
Ozolins, A.R. ve Stenstrom, U. (2003). Validation of health locus of control patterns in Swedish adolescent. Adolescence, 38(152), 650-658.
Özyürek, D. (1992). Denetim odağını etkilemeye dönük deneysel bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Park, Y. ve Kim, U. (1998). Locus of control, attributional style and academic achievement: comparative analysis of Korean, Korean-Chinese and Chinese Students. Asian Journal of Social Psychology, 1, 191-208.
Phares, E.J. (1957). Expentancy changes in skill and chence situation. Journal of Abnormal and Social Psychology, 54, 339-342.
Reece, B.L. ve Brandt, R. (1990). Human relations principles and practices. Boston: Houghton Mifflin Company.
Rotter, J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 80, 1-28.
Rotter, J.B., Change, J.E. & Phares, E.J. (1972). Applications of social learning theory of personality. New York: Hold Rinehart and Winston, Inc.
Sardoğan, M.E. (1998). Florida insan ilişkileri becerileri eğitimi modelinin grup üyelerinin kaygı, yalnızlık, atılganlık, kendini açma ve empatik beceri düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Sardoğan, M.E. ve Karahan, T.F. (2005). Evli bireylere yönelik bir insan ilişkileri beceri eğitimi programı’nın evli bireylerin evlilik uyum düzeylerine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38(2), 89-102.
Savaşır, I., ve Şahin, N.H. (1997). Bilişsel-davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Schanake, M.E. (1990). Human relations. Ohio: Merrill Publishing Company.
Scott, B. (1988). Interpersonal communications: A human relations practicum. training module viii. desegration assistance center-south central collaborative. San Antonio: Intercultural Development Research Association.
Spector, P.E. ve diğerleri, (2004). Eastern versus western control beliefs at work: an investigation of secondary control, socionstrumental control and work locus of control in China and the US. Applied Psychology. An International Review, 53(1), 38-60.
Stahlhut, R. ve Hawkes, R. (1994). Human relations training for students teachers. A paper presented Association of Teacher Educators 74 th Annual Meeting. Atlanta: GA Feb, 12-16.
Stitt, B. ve Stitt, T. (1990). Human relations skills: Activity to increase life and career successes for women. Educational Resources Information Center.
Women’s Institute of the Southeast. (1983). Transitional black women’s project: Human relations training handbook. Women’s Educational Equity Act Program. Atlanta, Atlanta Uni. Center.
Wong-McDonald, A. ve Gorsuch, R. L. (2004). A multivariate theory of god concept, religious motivation, locus of control, coping and spiritual well-being. Journal of Psychology and Theology, 32(4), 318-334.
Yeşilyaprak, B. (1989). Ana-baba tutumlarının kişilik gelişimi üzerindeki etkisine ilişkin bir araştırma. İstanbul: Ya-pa Yayınları.
Yeşilyaprak, B. (1990). Denetim odağının belirleyicileri ve değişimine ilişkin araştırmalar: Bir eleştirel değerlendirme. Psikoloji Dergisi, 7(25), 41-52.

APA	SARDOĞAN M, KAYGUSUZ C, KARAHAN T (2006). Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. , 184 - 194.
Chicago	SARDOĞAN Mhmet E.,KAYGUSUZ Canani,KARAHAN T. Fikret Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. (2006): 184 - 194.
MLA	SARDOĞAN Mhmet E.,KAYGUSUZ Canani,KARAHAN T. Fikret Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. , 2006, ss.184 - 194.
AMA	SARDOĞAN M,KAYGUSUZ C,KARAHAN T Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. . 2006; 184 - 194.
Vancouver	SARDOĞAN M,KAYGUSUZ C,KARAHAN T Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. . 2006; 184 - 194.
IEEE	SARDOĞAN M,KAYGUSUZ C,KARAHAN T "Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi." , ss.184 - 194, 2006.
ISNAD	SARDOĞAN, Mhmet E. vd. "Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi". (2006), 184-194.

APA	SARDOĞAN M, KAYGUSUZ C, KARAHAN T (2006). Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 184 - 194.
Chicago	SARDOĞAN Mhmet E.,KAYGUSUZ Canani,KARAHAN T. Fikret Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2, no.2 (2006): 184 - 194.
MLA	SARDOĞAN Mhmet E.,KAYGUSUZ Canani,KARAHAN T. Fikret Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.2, no.2, 2006, ss.184 - 194.
AMA	SARDOĞAN M,KAYGUSUZ C,KARAHAN T Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006; 2(2): 184 - 194.
Vancouver	SARDOĞAN M,KAYGUSUZ C,KARAHAN T Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2006; 2(2): 184 - 194.
IEEE	SARDOĞAN M,KAYGUSUZ C,KARAHAN T "Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi." Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, ss.184 - 194, 2006.
ISNAD	SARDOĞAN, Mhmet E. vd. "Bir İnsan İlişkileri Beceri Eğitimi Programının Üniversite Öğrencilerinin Denetim Odağı Düzeylerine Etkisi". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2/2 (2006), 184-194.