Yıl: 2007 Cilt: 16 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 231 - 252 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış

Öz:
Duygusal zekâ kavramı üzerinde yapılan çalışmalar, genelde, psikoloji ve sosyo-loji bilim dallarında gerçekleştirilmiştir. Her bilim dalında, duygusal zekâ kavramı çok değişik açılardan ele alınmıştır. Her ne kadar duygusal zekâ kavramı hakkında geçen 15 yıllık süre içerisinde bir çok düşünce ortaya atılmış ise de, bu kavram psikoloji bilimi-nin bir o kadar geniş konuları arasında ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Araştırmacıların duygusal zekâ kavramına yaklaşım biçimleri, bu kavramı iki farklı model içerisinde ele almalarına neden olmuştur. Bu yaklaşımların oluşturduğu modellerin ilki “karma mo-del” olarak adlandırılmakta ve genellikle Goleman ile birlikte anılmaktadır. Duygusal zekânın “karma model”i daha yaygın, daha bilinir olup ve bu kavramı daha geniş bir çerçevede tanımlamaktadır. Duygusal zekâ kavramına diğer yaklaşım ise “yetenek ta-banlı model” çerçevesinde ele alınmaktadır. Salovey ve Mayer tarafından geliştirilen bu model, duygusal zekâ kavramını daha dar bir çerçevede tanımlamakta ve yetenek kav-ramı üzerinde durmaktadır. Duygusal zekânın bireyin yaşamına ve iş hayatına olumlu yönde katkıda bulunduğunu ileri süren düşünceler akademisyenler, yöneticiler ve diğer herkesin ilgisini çekmektedir. Bu çalışmanın ana amacı, duygusal zekâ kavramının ne anlama geldiğini, tarihsel gelişimini ve bu kavram içerisinde geliştirilen iki temel mo-delini ele almaktır. Ayrıca, duygusal zekâ kavramının örgütler için taşıdığı öneme de değinilmektedir. Anahtar Sözcükler: Duygusal Zekâ, Liderlik, Etkililik.
Anahtar Kelime: karizmatik liderlik sosyal psikoloji etkili liderlik yetenek tabanlı model duygusal zeka modelleri duygusal zeka becerileri dönüştrücü liderlik örgütsel liderlik liderlik duygusal zeka

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • ACAR, F. (2002), “Duygusal Zeka ve Liderlik”, E.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 12: 53-68.
  • ANTONAKIS, J. (2003), “Why Emotional Intelligence Does Not Predict Leadership Effectiveness: A Commit On Prati, Douglas, Ferris, Ammeter And Buckley”, The International Journal Of Organizational Analysis, Vol.II, No.4: 355-361.
  • ATKINSON, R.L., R.C. ATKINSON and E.R. HILGARD (1995), Psikolojiye Giriş, (Çev. Kemal Atalay-Mustafa Atalay-Aysun Yavuz), Sosyal Yayınlar, İstanbul.
  • BARLING, J., F. SLATTER and E.K. KELLOWAY (2000), “Transformational Leadership and Emotional Intelligence: An Exploratory Study”, Leadership & Organizational Development Journal, 21, 3: 157-161.
  • BAR-ON, R. (1997), Emotional Quotient Inventory: Technical Manual, Toronto: Multi Health Systems.
  • BAR-ON, R. (2005). “The Bar-On Model Of Emotional-Social Intelligence”. In P. Fernández-Berrocal and N. Extremera (Guest Editors), Special Issue on Emotional Intelligence, Psicothema, 17. (www.eiconsortium.org erişim tarihi: 19.05.2005).
  • BASS, B. M. (1990), “From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share The Vision” Reprinted From Organizational Dynamics, Winter, in Steers, R.M.Porter, L.W.and Bigley,G.A.(Ed.) (1996), Motivation and Leadership at Work, McGraw-Hill, Boston, MA.
  • BASS, B. M. and F. J. YAMMARINO (1990), “Transformational Leadership and Multiple Levels of Analysis”, Human Relations, 43, 10: 975–995.
  • CARUSO, D. and J. D. MAYER (2002), “The Effective Leader: Understanding And Applying Emotional Intelligence”, Ivey Business Journal, November/December: 1-5.
  • CARUSO, D.R. and P. SALOVEY (2004), The Emotionally Intelligent Manager: How To Develop And Use The Four Key Emotional Skills Of Leadership, Jossey-Bass A Wiley Imprint, San Francisco, CA.
  • COOPER, R. K. ve A. SAWAF (1997), Liderlikte Duygusal Zekâ, (Çev. Zelal Bedriye Ayman-Banu Sancar), Sistem Yayıncılık, Üçüncü Basım: Eylül 2003, İstanbul.
  • ÇAKAR, U. ve Y. ARBAK (2004), “Modern Yaklaşımlar Işığında Değişen Duygu- Zeka İlişkisi ve Duygusal Zeka”, D.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 3: 23-48.
  • DAVIS, M. (2004), Duygusal Zekânızı Ölçün, (Çev. Solina Silahlı), Alfa Yayınları, 1.Basım, İstanbul.
  • DOĞAN, S. (2005), Çalışan İlişkileri Yönetimi, Kare Yayınları, İstanbul.
  • DUCKETT, H. and E. MACFARLANE (2003), “Emotional Intelligence and Transformational Leadership In Retailing”, Leadership & Organizational Development Journal, 24/6: 309-317.
  • DULEWICZ, V. and HIGGS, M.J. (1999), “Can Emotional Intelligence Be Measured and Developed”, Leadership & Organization Development Journal, 20/5: 242- 252.
  • DULEWICZ, V. and HIGGS, M.J. (2000), “Emotional Intelligence: A Review And Evaluation Study”, Journal of Managerial Psychology, 15, 4: 341-72.
  • EPSTEIN, S. (1998), Constructive Thinking: The Key to Emotional Intelligence, Westport, CT, USA: Greenwood Publishing Group, Incorporated.
  • GARDNER, H. (2003), “Multiple Intelligences After Twenty Years”, Paper presented at the American Educational Research Association, Chicago, Illinois, April 21: 1-14.
  • GARDNER, L. and C. STOUGH (2002), “Examining the Relationship between Leadership and Emotional Intelligence in Senior Level Managers”, Leadership & Organization Development Journal, 23/2: 68-78.
  • GEORGE, J. M. (2000), “Emotions and Leadership: The Role of Emotional Intelligence”, Human Relations, 53: 1027-1055.
  • GOLEMAN, D. (1995), Duygusal Zekâ, (Çev.Banu Seçkin Yüksel), Varlık Yayınları Sayı:852 YirmiDokuzuncu Basım: 2005, İstanbul.
  • GOLEMAN, D. (1998), İşbaşında Duygusal Zekâ, (Çev. Handan Balkara), Varlık Yayınları Sayı:580 Üçüncü Basım: 2000, İstanbul.
  • HOOIJBERG, R. J. and J. G. HUNT (1997), “Leadership Complexity and Development of Leaderplex Model”, Journal of Management, 23, .3: 375-409.
  • MAYER, J. D. and G. GEHER (1996), “Emotional Intelligence and the Identification of Emotion”, Intelligence, 22: 89-113.
  • MAYER, J. D. and P. SALOVEY (1993), “The Intelligence Of Emotional Intelligence”, Intelligence, 17: 433-442.
  • MAYER, J. D. and P. SALOVEY (1995), “Emotional Intelligence and the Construction and Regulation of Feelings”, Applied and Preventive Psychology, 4: 197-208.
  • MAYER, J. D. and P. SALOVEY (1997), “What Is Emotional Intelligence”, In P. Salovey, & D. Sluyter, Emotional Development And Emotional Intelligence: Educational Implications (pp. 3-34). New York: Basicbooks, Inc.
  • MAYER, J. D., D. R. CARUSO and P. SALOVEY (2000), “Emotional Intelligence Meets Traditional Standards for an Intelligence”, Intelligence, 27: 267-298.
  • MAYER, J. D., DIPAOLO and P. SALOVEY (1990), “Perceiving Affective Content in Ambiguous Visual Stimuli: A Component of Emotional Intelligence”, Journal Of Personality Assessment, 54: 772-781.
  • MAYER, J. D., P. SALOVEY and D. CARUSO (2000), “Models Of Emotional Intelligence”, In R. J. Sternberg (Ed) Handbook Of Intelligence. (pp. 396-420). New York, NY, US: Cambridge University Press.
  • MAYER, J. D., P. SALOVEY and D. CARUSO (2004), “Emotional Intelligence: Theory, Findings and Implications”, Psychological Inquiry, 15, 3: 197-215.
  • MAYER, J. D., P. SALOVEY and D. CARUSO (2004), “A Further Consideration of The Issues of Emotional Intelligence”, Psychological Inquiry, 15, 3: 249-255.
  • MAYER, J. D., P. SALOVEY, D. CARUSO and G. SITARENIOS (2003), “Measuring Emotional Intelligence with the MSCEIT V2.0”, Emotion, 3, 1: 97–105.
  • NORTHOUSE, P.G (2001), Leadership: Theory and Practice, Sage Publications, London.
  • PALMER, B., M. WALLS, Z. BURGESS and C. STOUGH (2001), “Emotional Intelligence and Effective Leadership”, Leadership & Organization Development Journal, 22/1: 5-10.
  • PÉREZ, J. C., K. V. PETRİDES and A. FURNHAM (2003), “Measuring Trait Emotional Intelligence: Behavioral Validation in Two Studies of Emotion Recognition and Reactivity To Mood Induction” European Journal of Personality, 17: 39–57.
  • POPPER, M. and E. ZAKKAI (1994), “Transactional, Charismatic and Transformational Leadership: Conditions Conducive to Their Predominance”, Leadership & Organization Development Journal, 15(6): 3-7.
  • ROWE, D. (2005), “The Meaning of Emotion”, Journal of Health Organization and Management, 19, 4/5: 290-296.
  • SALOVEY, P. and J. D. MAYER (1990), “Emotional Intelligence”, Imagination, Cognition and Personality, 9: 185-211.
  • SALOVEY, P., J. D. MAYER, S. L. GOLDMAN, C. TURVEY and T. P. PALFAI (1995), “Emotional Attention, Clarity, and Repair: Exploring Emotional Intelligence Using The Trait Meta-Mood Scale”, In J. W. Pennebaker (Ed.), Emotion, Disclosure, & Health (pp. 125-154). Washington, D. C.: American Psychological Association.
  • SCHUTTE, N. S., J. M. MALOUFF, L. E. HALLHAGGERTY, D. J. COOPER, J. T. GOLDEN and L. DORNHEIM (1998), “Development And Validation Of A Measure Of Emotional Intelligence.”, Personality and Individual Differences, 25: 167-177.
  • SOSIK, J.J. ve L.E. MEGERIAN (1999), “Understanding Leader Emotional Intelligence and Performance”, Group & Organization Management, 24(3): 367-390.
  • TİMUÇİN, Afşar (1994), Felsefe Sözlüğü, BDS Yayınları, İstanbul.
  • ZEL, U. (2006), Kişilik ve Liderlik, Nobel Yayınları, 2.Basım, Ankara.
APA DOĞAN S, Şahin F (2007). Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. , 231 - 252.
Chicago DOĞAN SELEN,Şahin Faruk Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. (2007): 231 - 252.
MLA DOĞAN SELEN,Şahin Faruk Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. , 2007, ss.231 - 252.
AMA DOĞAN S,Şahin F Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. . 2007; 231 - 252.
Vancouver DOĞAN S,Şahin F Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. . 2007; 231 - 252.
IEEE DOĞAN S,Şahin F "Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış." , ss.231 - 252, 2007.
ISNAD DOĞAN, SELEN - Şahin, Faruk. "Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış". (2007), 231-252.
APA DOĞAN S, Şahin F (2007). Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 231 - 252.
Chicago DOĞAN SELEN,Şahin Faruk Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16, no.1 (2007): 231 - 252.
MLA DOĞAN SELEN,Şahin Faruk Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.16, no.1, 2007, ss.231 - 252.
AMA DOĞAN S,Şahin F Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2007; 16(1): 231 - 252.
Vancouver DOĞAN S,Şahin F Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2007; 16(1): 231 - 252.
IEEE DOĞAN S,Şahin F "Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış." Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, ss.231 - 252, 2007.
ISNAD DOĞAN, SELEN - Şahin, Faruk. "Duygusal Zeka: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış". Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16/1 (2007), 231-252.