Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği

Ünsal, Ayla; KAŞIKÇI, Mağfiret

Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği

Ayla ÜNSAL, (Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, Erzurum, Türkiye)

Mağfiret KAŞIKÇI (Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Yüksek Okulu, Erzurum, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi

4 0

Yıl: 2008 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 40 - 50 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği

Öz:

Bu çalışma, arîritli hastaların öz-etkililik algılarını belirlemek için Artritlerde Öz-etkililik Ölçeği 'nin (AÖÖ) dilimize uyarlanması amacıyla metodolojik olarak gerçekleşmiştir. Araştırmanın evrenini, 18 Mayıs-25 Kasım 2005 tarihleri arasındaFizik Tedavi-Rehabilitasyon ve İmmünoloji polikliniklerine başvuran ve adı geçen birimlerin kliniklerinde yatan, örneklem grubu özelliklerine uyan tüm artrit hastaları oluşturmuştur. Örnekleme seçim yöntemine gidilmemiş, araştırmacının orada bulunduğu süre içerisinde örneklem grubu özelliklerine uyan, rastlantısal olarak seçilen ve gönüllü olarak araştırmaya katılmayı kabul eden 132 hasta araştırma kapsamına alınmıştır. Bu hastalardan 7'si zamansızlık, ağrı, sonradan araştırmaya katılmada isteksizlik gibi nedenlerle araştırmaya katılmak istememiştir. Kalan 125 artrit hastası ile araştırmaya devam edilmiştir. Amerika'da Kate Lorig ve arkadaşları tarafından geliştirilen AÖÖ ölçeği 20 maddeden oluşmaktadır. Kapsam geçerliliği için AÖÖ'ne ilişkin uzman görüşleri alnmıştır. Ölçeğin testtekrar test güvenirliği r~.94, iç tutarlık için Cronbach alfa değeri .96, madde toplam puan güvenirliği r=.59-.96 arasında bulunmuştur. İngilizce'den Türkçe'ye uyarlanan AÖÖ'nin geçerlik ve güvenirlik düzeyi yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Validity and reliability of self-efficacy scale in arthritis

Öz:

This study was carried out methodologically in the aim of adjusting the term of Selfefficacy Scale in Arthritis (SSA) to our language in order to determine the self-efficacy perception of arthritis patients. The subjects of the study were arthritis patients who were presented to Physical Treatment and Rehabilitation and Immunology departments between May 18 and November 25 in 2005. In addition to them, the arthritis patients who were taken under control at the same departments and meeting the inclusion criteria of the study were also selected as subjects. There was no sample selection method used in the study and totally 132 patients who had the sample group characteristics in a time interval when the researcher was at the departments above; who were selected randomly, and volunteered to participate the study were included in the study. Among them seven patients could not complete the study because of the reasons such as time shortage, pains, unwillingness after the starting the study. The SSA developed by Kate Lorig and coworkers in the USA contains 20 elements. For the content validity of SSA, expert confirmations was taken. It was found that test-repetition test reliability was r=.94, internal consistency Cronbach alpha value was 0.96, total element reliability point was corelasion between . 59 and. 96. The validity and confident levels of the SSA, adjusted from English to Turkish, were found to be high.

Anahtar Kelime:

Konular: Hemşirelik

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

........(2006). Information on selfefficacy. A community of scholars. http://www.emory. edu/EDUCATION/mfp/effîcacy.html. (erişim: 2006).
Akdemir N, Birol L (2003). İç Hastalıkları ve Hemşirelik Bakımı. 1. Baskı, Ekin Tıbbi Yayıncılık, İstanbul.
Akgül A (2003). Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri SPSS Uygulamaları. II. Baskı, Emek Ofset Ltd. Şti., Ankara.
Aksayan S, Gözüm S (2002). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: Ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelik Araştırma Dergisi 4(1): 9-14.
Barlow JH, Cullen LA, Rowe IF (2002). Educational preferences, psychological wellbeing and self-efficacy among people with rheumatoid arthritis. Patient Education & Counseling 46(1): 11-9.
Birol L (2002). Hemşirelik Süreci. 5. Baskı, Bozyaka Matbaacılık, İzmir.
Büyüköztürk Ş (2003). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Cantekin Matbaası, Ankara.
Erefe İ (2002). Veri toplama araçlarının niteliği. Editör: Erefe İ. Hemşirelikte Araştırma, Odak Ofset, İstanbul.
Frich LMH (2003). Nursing interventions for patients with chronic conditions. Journal of Advanced Nursing 44(2): 137-153.
Glasgow RE, Davis CL, Funnell MM et al. (2003). Implementing practical interventions to support chronic illness self-management.Joint Commission Journal on Quality and Safety 29(11): 563-574.
Göksoy T (2002). Romatizmal Hastalıkların Tanı ve Tedavisi. Tavaslı Matbaacılık, İstanbul.
Gözüm S, Aksayan S (1999). Öz-etkililik-yeterlilik ölçeğinin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2(1): 21-34.
Gözüm S, Aksayan S (2002). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: Psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelik Araştırma Dergisi 4(2): 9-20.
Groessl EJ, Kaplan RM, Cronan TA (2003). Qualitiy of well-being in older people with osteoarthritis. Arthritis & Rheumatism 49(1): 23-28.
Hewlett S, Cockshott Z, Kirwan J et al. (2001). Development and validation of a selfefficacy scale for use in British patients with rheumatoid arthritis (RASE). Rheumatology 40: 1221-1230.
Hindistan S (2006). Romatoid artritli hastalara verilen eğitimin ağrı düzeylerine, psikolojik belirtilerine ve yardım arama tutumlarına etkisi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
Kara M, Mirici A (2002). KOAH özetkililik ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenirliği. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 4(3): 61-66.
Kara M, Aştı T (2004). Effect of education on self-efficacy of Turkish patients with chronic obstructive pulmonary disease. Patient Education & Counselling, 55: 114-120.
Kaya N, Babadağ K (2004). Romatoid artritli bireylerde sağlığa ilişkin yaşam kalitesi. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 53:51-71.
Karasar N (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 7.. Basım, 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd. Şti, Ankara.
Kılıç D, Erci B (2003). Osteoporoz sağlık inanç ölçeği, osteoporoz öz-etkililik/yeterlik ölçeği ve osteoporoz bilgi testinin geçerlik ve güvenirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 7(2): 89-102.
Lapsley HM, March LM, Tribe KL et al. (2001). Living with osteoarthritis: Patient expenditures, health status, and social impact. Arthritis Care & Research 45: 301-306.
Lorig K, Chastain RL, Ung E et al. (1989). Development and evaluation of a scale to measure perceived self-efficacy in people with arthritis. Arthritis&Rheumatism 32(1): 37-44.
McDaniel C (1995). Organizational culture and ethics work satisfaction. Journal of Nursing Administration 25(11): 15-21.
Öner N (1997). Türkiye'de Kullanılan Psikolojik Testler: Bir Başvuru Kaynağı. 3.Basım, Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, İstanbul.
Pamukoğlu V (2005). Kronik hastalıklar için risk faktörleri; sigara ve alkol kullanımı, sağlıksız beslenme, stres ve hareketsiz yaşam tarzı. http://www.saglik.gov .tr/default.asp?sayfa=d etay &id=2199. (erişim: 02.12.2005).
Schwarzer R, Fuchs R (2006). Self-effıcacy and health behaviours, http://www.fuberlin. de/gesund/ publicat/conner9 .htm. (erişim: 2006).
Senemoğlu N (2001). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya. Gazi Kitabevi, Ankara, 235-236.
Stuifbergen AK, Seraphine A, Roberts G (2000). An explanotory model of health promotion and quality of life in chronic disabling conditions. Nursing Research 49(3):122-129.
Tezbaşaran A (1996). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Özyurt Matbaası, Ankara.
World Health Organization and Centers for Disease Control and Prevention (2003). Patient education. http://www.whqlibdocwho. int/hq/2003/WHO__CDS_ TB_2002.310 _modll _eng.pdf. 2003. (erişim: 2006).

APA	Ünsal A, KAŞIKÇI M (2008). Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. , 40 - 50.
Chicago	Ünsal Ayla,KAŞIKÇI Mağfiret Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. (2008): 40 - 50.
MLA	Ünsal Ayla,KAŞIKÇI Mağfiret Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. , 2008, ss.40 - 50.
AMA	Ünsal A,KAŞIKÇI M Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. . 2008; 40 - 50.
Vancouver	Ünsal A,KAŞIKÇI M Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. . 2008; 40 - 50.
IEEE	Ünsal A,KAŞIKÇI M "Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği." , ss.40 - 50, 2008.
ISNAD	Ünsal, Ayla - KAŞIKÇI, Mağfiret. "Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği". (2008), 40-50.

APA	Ünsal A, KAŞIKÇI M (2008). Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11(1), 40 - 50.
Chicago	Ünsal Ayla,KAŞIKÇI Mağfiret Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 11, no.1 (2008): 40 - 50.
MLA	Ünsal Ayla,KAŞIKÇI Mağfiret Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, vol.11, no.1, 2008, ss.40 - 50.
AMA	Ünsal A,KAŞIKÇI M Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008; 11(1): 40 - 50.
Vancouver	Ünsal A,KAŞIKÇI M Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008; 11(1): 40 - 50.
IEEE	Ünsal A,KAŞIKÇI M "Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği." Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11, ss.40 - 50, 2008.
ISNAD	Ünsal, Ayla - KAŞIKÇI, Mağfiret. "Artritli breylerde öz-etkililik ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliliği". Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 11/1 (2008), 40-50.