Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi

KARACA, Ebru; OKTAY, CEM

Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi

Ebru KARACA, (Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Acil Tıp Anabilim Dalı, Antalya, Türkiye)

Cem OKTAY (Akdeniz Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Acil Tıp Anabilim Dalı, Antalya, Türkiye)

Türkiye Acil Tıp Dergisi

8 0

Yıl: 2008 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 18 - 25 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi

Öz:

G i r i ş: Akut pankreatit, acil servise karın ağrısı yakınması ile başvuran hastalar içindeki insidansı düşük olmasına rağmen, yüksek oranda mortaliteye neden olduğu için önemlidir. Mortaliteyi erken dönemde ön görebilmek ile tedavi yaklaşımı değiştirilebileceğinden çok çeşitli prognostik kriterler geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, acil servisten istenen herhangi bir tetkik ile akut pankreatit tanısı veya ön tanısı alan ve hastaneye yatırıldıktan sonra kesin tanısı pankreatit olarak belirlenen hastalarda, tanıyı ve prognozu öngörmek için kullanılan serum amilaz de- ğerleri, Ranson kriteri ve Balthazar sınışaması ile batın ultrasonografi (USG) sonuçlarını karşılaştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Bu geriye dönük kesitsel çalışmada, 01.09.2001 ile 31.05.2005 tarihleri arasında Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Acil Servisi’ne başvuran travma dışı akut pankreatit tanısı veya ön tanısı alarak tetkik ve tedavi edilen 15 yaş üzerindeki tüm yetişkinler incelendi. Hastaların dosya bilgileri taranarak amilaz değerleri, batın USG sonuçları, Ranson kriteri skoru ve eğer batının bilgisayarlı tomografisi (BT) çekildi ise Balthazar sınışaması skoru hesaplanarak değerlendirildi. Hastaların demografik özellikleri ile acil servisteki ve yattırıldığı servisteki sonuçları karşılaştırıldı. Bulgular: Çalışma süresinde acil servise başvuran ve sonuç tanısı akut pankreatit olan 116 hasta (68 erkek [%58.6], 48 kadın [%41.4]; ort yaş. 54.4±16.4) incelendi. Biliyer taş hastalığına bağlı pankreatit kadınlarda %83 oranında iken, erkeklerde bu oran %44.1 olarak bulundu. Erkek hastalarda alkol tüketimine bağlı pankreatit %38 oranında idi. Toplam iki hastanın yattığı serviste hayatını kaybettiği belirlendi. Acil serviste yapılan tetkikler sonucu belirlenen Ranson kriteri ile hastaların yattığı yerdeki sonuçları karşılaştırıldığında 3 ve daha yüksek Ranson de- ğerinin mortaliteyi belirlemede, batın BT çekilen 38 hasta için hesaplanan Balthazar sınışaması skoru karşılaştırıldığı nda 4 ve daha yüksek skorun mortaliteyi ön görmede istatistiksel olarak anlamlı olduğu görüldü. USG’nin akut pankreatitteki sensitivitesi %25.6, batın BT’nin %68.4 olarak saptandı. Sonuç: Acil serviste akut pankreatitin prognozunu belirlemek için Ranson ve Balthazar kriterleri kullanılabilir. Ancak başta batın BT olmak üzere acil serviste istenecek görüntüleme yöntemlerinin etkinliğini değerlendirmek için daha fazla hasta sayısını içeren çalışmalara ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelime: Acil tıp servisleri Akut hastalık Pankreatit, akut nekrotize Seyir Pankreatit Karın ağrısı Geriyedönük çalışma

Konular: Mühendislik, Biyotıp Tıbbi Araştırmalar Deneysel Genel ve Dahili Tıp Acil Tıp Geriatri ve Gerontoloji

The effect of prognostic criteria on the outcome of patients with nontraumatic acute pancreatitis

Öz:

Objectives: Although the incidence is low in patients presenting to the emergency department (ED) with acute abdominal pain, acute pancreatitis is of great importance with its high mortality rate. Since early prediction of mortality may change treatment modalities, few prognostic criteria have been proposed. The purpose of this study is to compare the serum amylase levels, Ranson’s criteria, Balthazar classification and the abdominal ultrasonography (US) results used to diagnose and predict the prognosis on patients with suspected acute pancreatitis in the ED who subsequently had the diagnosis of acute pancreatitis confirmed during their hospital admission. Materials and Methods: Patients over 15 years old presented to the ED at Akdeniz University Hospital between October 01, 2001 and May 31, 2005 and diagnosed with or suspected of having acute pancreatitis were analyzed retrospectively in this cross sectional study. Serum amylase levels, abdominal US, Ranson’s criteria scores and Balthazar classification scores (for cases which an abdominal computed tomography (CT) was ordered), were reviewed from the patients’ charts. Results: A total of 116 patients (68 males [58.6%], 48 females [41.4%]; mean age 54.4±16.4), definitely diagnosed with acute pancreatitis after the ED presentation were analyzed. Biliary pancreatitis was diagnosed in 83% of women, whereas biliary disease accounted for 44% and long standing alcohol consumption caused 38%of pancreatitis in males. Two patients died during hospital admission. When the Ranson’s criteria calculated in the ED admission was compared with the outcome of patients after hospital admission, Ranson’s score of 3 and over was significantly correlate with predicting mortality. The Balthazar score was calculated only in 38 patients who had a CT, and the score of 4 or over was statistically significant with predicting mortality. Sensitivities of US and CT for acute pancreatitis were 25.6% and 68.4%, respectively. Conclusion: Ranson’s criteria and Balthazar classification can be used to predict the prognosis of acute pancreatitis in the ED. However, further studies including more number of patients should be done to determine the efficacy of ordering imaging modalities, especially abdominal CT, in the ED.

Anahtar Kelime: Abdominal Pain Retrospective Studies Emergency Medical Services Acute Disease Pancreatitis, Acute Necrotizing Prognosis Pancreatitis

Konular: Mühendislik, Biyotıp Tıbbi Araştırmalar Deneysel Genel ve Dahili Tıp Acil Tıp Geriatri ve Gerontoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Steinberg W, Tenner S. Acute pancreatitis. N Engl J Med 1994;330:1198-210. 2. Compañy L, Sáez J, Martínez J, Aparicio JR, Laveda R, Griñó P, et al. Factors predicting mortality in severe acute pancreatitis. Pancreatology 2003;3:144-8.
3. Bradley EL 3rd. A clinically based classification system for acute pancreatitis.Arch Surg 1993;128:586-90.
4. Dervenis C, Johnson CD, Bassi C, Bradley E, Imrie CW, McMahon MJ, et al. Diagnosis, objective assessment of severity, and management of acute pancreatitis.Santorini consensus conference. Int J Pancreatol 1999;25:195-210.
5. Berk JE. Bockus Lecture: World Congress of Gastroenterology, Los Angeles, CA-October 3, 1994. The management of acute pancreatitis: a critical assessment as Dr. Bockus would have wished. Am J Gastroenterol 1995;90:696-703.
6. Malfertheiner P, Domínguez-Muñoz JE. Prognostic factors in acute pancreatitis.Int J Pancreatol 1993;14:1-8.
7. Banks PA. Acute pancreatitis: medical and surgical management. Am J Gastroenterol 1994;89(8 Suppl):S78-85.
8. Banks PA. Practice guidelines in acute pancreatitis. Am J Gastroenterol 1997;92:377-86.
9. Agarwal N, Pitchumoni CS. Assessment of severity in acute pancreatitis. Am J Gastroenterol 1991;86:1385-91.
10. Beger HG, Rau B, Mayer J, Pralle U. Natural course of acute pancreatitis. World J Surg 1997;21:130-5.
11. Halonen KI, Leppaniemi AK, Puolakkainen PA, Lundin JE, Kemppainen EA, Hietaranta AJ, et al. Severe acute pancreatitis: prognostic factors in 270 consecutive patients. Pancreas 2000;21:266-71.
12. Baron TH, Morgan DE. Acute necrotizing pancreatitis. N Engl J Med 1999;340:1412-7.
13. Fernández-Cruz L, Navarro S, Valderrama R, Sáenz A, Guarner L, Aparisi L, et al. Acute necrotizing pancreatitis: a multicenter study. Hepatogastroenterology 1994;41:185-9.
14. Banks PA. Predictors of severity in acute pancreatitis. Pancreas 1991;6 Suppl 1:S7-12.
15. Ranson JH, Rifkind KM, Roses DF, Fink SD, Eng K, Spencer FC. Prognostic signs and the role of operative management in acute pancreatitis. Surg Gynecol Obstet 1974;139:69-81.
16. Osvaldt AB, Viero P, Borges da Costa MS, Wendt LR, Bersch VP, Rohde L. Evaluation of Ranson, Glasgow, APACHE-II, and APACHE-O criteria to predict severity in acute biliary pancreatitis. Int Surg 2001;86:158-61.
17. Balthazar EJ, Ranson JH, Naidich DP, Megibow AJ, Caccavale R, Cooper MM. Acute pancreatitis: prognostic value of CT. Radiology 1985;156:767- 72.
18. Balthazar EJ, Robinson DL, Megibow AJ, Ranson JH. Acute pancreatitis: value of CT in establishing prognosis. Radiology 1990;174:331-6.
19. Casas JD, Díaz R, Valderas G, Mariscal A, Cuadras P. Prognostic value of CT in the early assessment of patients with acute pancreatitis. AJR Am J Roentgenol 2004;182:569-74.
20. Gallagher EJ. Acute abdominal pain. In: Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS, editors. Emergency medicine: a comprehensive study guide. 6th ed., New York, NY: McGraw-Hill; 2004. p. 487-501.
21. ilter T. Pankreatitler. In: iliçin G, Ünal S, Biberoğlu K, Akalın S, Süleymanlar G, editors. Temel iç hastalıklar. Ankara: Güneş Kitabevi; 1996. p. 1033-9.
22. Chansky ME. Akut Pankreatit. In: Çevik AA, Çeviri editörü. Acil tıp el kitabı.[Cline DM, MA OJ, Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS, editors.] 1. Baskı. 2002. p. 278-86.
23. Soergel KH. Pancreatitis. In: Goldman L, Bennett JC, editors. Cecil textbook of medicine. Philadelphia, PA: W.B. Saunders; 2000. p 752-9.
24. Smith RC, Southwell-Keely J, Chesher D. Should serum pancreatic lipase replace serum amylase as a biomarker of acute pancreatitis? ANZ J Surg 2005;75:399-404.
25. Newland KD, Chan SB. Serum lipase and amylase in the emergency department diagnosis of acute pancreatitis in elderly patients. Ann Emerg Med 2002;40:S83 (Abstract # 300).
26. Bebarta VS, Barton ED, Jolly BT. Biochemical Markers of Pancreatitis: Comparison of Amylase Versus Lipase in Predicting Hospital Admission. Ann Emerg Med 2000;36:S54 (Abstract # 208).
27. King NK, Powell JJ, Redhead D, Siriwardena AK. A simplified method for computed tomographic estimation of prognosis in acute pancreatitis. Scand J Gastroenterol 2003;38:433-6.
28. Munoz-Bongrand N, Panis Y, Soyer P, Riché F, Laisné MJ, Boudiaf M, et al. Serial computed tomography is rarely necessary in patients with acute pancreatitis: a prospective study in 102 patients. J Am Coll Surg 2001; 193: 146- 52.
29. Ranson JH. Etiological and prognostic factors in human acute pancreatitis: a review. Am J Gastroenterol 1982;77:633-8.
30. Gates LK Jr. Severity scoring for acute pancreatitis: where do we stand in 1999? Curr Gastroenterol Rep 1999;1:134-8.
31. Paredes Cotoré JP, Bustamante Montalvo M, Fernández Rodríguez E, Valeiras Domínguez E, Potel Lesquereux J. Prognosis of acute pancreatitis: Ranson or APACHE II? [Article in Spanish] Rev Esp Enferm Dig 1995;87:121-6.
32. Chatzicostas C, Roussomoustakaki M, Vlachonikolis IG, Notas G, Mouzas I, Samonakis D, Kouroumalis EA. Comparison of Ranson, APACHE II and APACHE III scoring systems in acute pancreatitis. Pancreas 2002;25:331-5.
33. Eachempati SR, Hydo LJ, Barie PS. Severity scoring for prognostication in patients with severe acute pancreatitis: comparative analysis of the Ranson score and the APACHE III score. Arch Surg 2002;137:730-6.
34. Halonen KI, Leppäniemi AK, Lundin JE, Puolakkainen PA, Kemppainen EA, Haapiainen RK. Predicting fatal outcome in the early phase of severe acute pancreatitis by using novel prognostic models. Pancreatology 2003;3:309- 15.
35. De Sanctis JT, Lee MJ, Gazelle GS, Boland GW, Halpern EF, Saini S, et al. Prognostic indicators in acute pancreatitis: CT vs APACHE II. Clin Radiol 1997;52:842-8.
36. Toosie K, Chang L, Renslo R, Arnell T, Bongard F, Stabile BE, et al. Early computed tomography is rarely necessary in gallstone pancreatitis. Am Surg 1997;63:904-7.
37. Chatzicostas C, Roussomoustakaki M, Vardas E, Romanos J, Kouroumalis EA. Balthazar computed tomography severity index is superior to Ranson criteria and APACHE II and III scoring systems in predicting acute pancreatitis outcome. J Clin Gastroenterol 2003;36:253-60.
38. Robert JH, Frossard JL, Mermillod B, Soravia C, Mensi N, Roth M, et al. Early prediction of acute pancreatitis: prospective study comparing computed tomography scans, Ranson, Glascow, Acute Physiology and Chronic Health Evaluation II scores, and various serum markers. World J Surg 2002;26:612-9.
39. Birgisson H, Möller PH, Birgisson S, Thoroddsen A, Asgeirsson KS, Sigurjónsson SV, et al. Acute pancreatitis: a prospective study of its incidence, aetiology, severity, and mortality in Iceland. Eur J Surg 2002;168:278-82.
40. Lankisch PG, Struckmann K, Assmus C, Lehnick D, Maisonneuve P, Lowenfels AB. Do we need a computed tomography examination in all patients with acute pancreatitis within 72 h after admission to hospital for the detection of pancreatic necrosis? Scand J Gastroenterol 2001;36:432-6.
41. Simchuk EJ, Traverso LW, Nukui Y, Kozarek RA. Computed tomography severity index is a predictor of outcomes for severe pancreatitis. Am J Surg 2000;179:352-5.

APA	KARACA E, OKTAY C (2008). Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. , 18 - 25.
Chicago	KARACA Ebru,OKTAY CEM Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. (2008): 18 - 25.
MLA	KARACA Ebru,OKTAY CEM Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. , 2008, ss.18 - 25.
AMA	KARACA E,OKTAY C Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. . 2008; 18 - 25.
Vancouver	KARACA E,OKTAY C Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. . 2008; 18 - 25.
IEEE	KARACA E,OKTAY C "Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi." , ss.18 - 25, 2008.
ISNAD	KARACA, Ebru - OKTAY, CEM. "Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi". (2008), 18-25.

APA	KARACA E, OKTAY C (2008). Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 8(1), 18 - 25.
Chicago	KARACA Ebru,OKTAY CEM Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi 8, no.1 (2008): 18 - 25.
MLA	KARACA Ebru,OKTAY CEM Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi, vol.8, no.1, 2008, ss.18 - 25.
AMA	KARACA E,OKTAY C Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2008; 8(1): 18 - 25.
Vancouver	KARACA E,OKTAY C Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi. Türkiye Acil Tıp Dergisi. 2008; 8(1): 18 - 25.
IEEE	KARACA E,OKTAY C "Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi." Türkiye Acil Tıp Dergisi, 8, ss.18 - 25, 2008.
ISNAD	KARACA, Ebru - OKTAY, CEM. "Travma dışı akut pankreatit olgularında prognostik kriterlerin sonuç üzerine etkisi". Türkiye Acil Tıp Dergisi 8/1 (2008), 18-25.