Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler

HAMZAÇEBİ, Hasan; BİLGİN, SALİH; Dabak, Şennur; aker, servet; ÜNSAL, Meftun

Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler

Hasan HAMZAÇEBİ, (Göğüs Hastalıkları Hastanesi, Samsun, Türkiye)

Meftun ÜNSAL, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Cerrahisi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

Şennur DABAK, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

Servet AKER, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)

Salih BİLGİN (Göğüs Hastalıkları Hastanesi, Samsun, Türkiye)

Toraks Dergisi

13 2

Yıl: 2008 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 34 - 39 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler

Öz:

Dünyada ergen sigara içme prevalansı % 15-60 arasında olup; erişkinlerin % 80'i 18 yaşından önce sigaraya başlamaktadır. "Sigarasız toplum" hedefine ulaşmada sigaraya başlamanın önlenmesi anahtar rol oynamaktadır. Bu çalışmada, halkın büyük çoğunluğunun sigara üretimiyle uğraştığı Samsun ili Tekkeköy ilçesindeki ilköğretim öğrencilerinde (6., 7. ve 8. sınıflar) sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. İkibinbeş yılı Nisan ayında ilçedeki 1666 ilköğretim öğrencisine sigara içme, etkileyen faktörler ve sigara içmenin etkileri konusundaki bilgi düzeyleri ile ilgili soruları içeren anket formu uygulanmış; bulguların karşılaştırılmasında bağımsız gruplarda t testi, ki-kare testi ve lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. Yaş ortalaması 13.2 ± 1.0 yıl olan öğrencilerin %48.3'ü kız, %51.7 'si erkek olup; sigaraya başlama yaşı 9.5 ± 3.0 yıl olarak saptanmıştır. Sigara içme prevalansı %11.8 olarak bulunmuş ve sigara içme oranlarının yaş yükseldikçe arttığı belirlenmiştir (p<0.0001). Tek değişkenli analiz sonucunda erkek öğrencilerin (%17.7) kızlara (%5.7) göre (p<0.0001); sigara içen öğrencilerin annesinin, yakın arkadaşlarının ve aynı evde yaşadıkları kişilerin de içmeyenlere göre daha yüksek oranda sigara içtikleri bulunmuştur (p<0.01, p<0.0001, p<0.05). Sigara içmeyen öğrenciler, sigara içenlere göre daha fazla oranda sigaranın sağlığa zararlı olduğunu belirtmişlerdir (p<0.05). Lojistik regresyon analizi sonucunda da cinsiyet (Erkek: OR=2.77, GA=1.86- 4.12); yaş grubu (Ondört yaş ve üstü: OR=2.21, GA=1.37-3.55), yakın arkadaşın (OR=3.24, GA=2.07- 5.08) ve annenin sigara içmesi (OR=1.84, GA=1.20- 2.83) ile öğrencinin sigara içme sıklığı arasında anlamlı ilişki bulundu. Sonuç olarak, sigara içme alışkanlığında aile bireyleri ve yakın arkadaşların rolü olduğu belirlenmiş olup; bu konuda risk grubu olan ilköğretim öğrencilerine yapılacak eğitsel çalışmaların aile, okul ve sosyal aktivite alanlarını içermesi gerektiği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelime: Ergen Epidemiyoloji Yaygınlık Anketler Sigara içme Öğrenciler Samsun

Konular: Halk ve Çevre Sağlığı Genel ve Dahili Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Kadın Araştırmaları

Prevalence of smoking and affecting factors in primary school students in Tekkeköy, Samsun

Öz:

Throughout the world, the prevalence of adult smoking varies between 15- 60%, and 80.0% of adults begin to smoke before the age of 18 years. The key factor in achieving a smoke-free community is to prevent smoking initiation. The aim of this study is to determine the prevalence of smoking and the affecting factors in primary school students (grades 6, 7 and 8) in Tekkeköy (a county town of Samsun), where the majority of the population is involved with tobacco farming. In April 2005, 1,666 primary school students were given a questionnaire about smoking, affecting factors and knowledge level about smoking. The t test in independent groups, chi- square test and logistic regression analysis were used to compare the data. Of the students, 48.3 %were female and 51.7 % were male. The mean age of the study group was 13.2± 1.0 years. The prevalence of smoking was found to be 11.8 % and the mean age of smoking initiation was 9.5±3.0 years. It was observed that the prevalence of smoking increased with age (p<0.001) and the prevalence was higher in boys than girls (17.7% vs. 5.7%, p<0.0001). The mothers, close friends and other smokers in the home of smokers were smoking more than those of the non-smokers (p<0.01, p<0.0001, p<0.05). The proportion of non- smoker students who stated that smoking was hazardous to health was higher than that of smoking students (p<0.05). It was also determined accord- ing to logistic regression analysis that factors such as sex (Male: OR=2.77, GA=1.86-4.12), age group (age ≥14 years: OR=2.21, GA=1.37-3.55), close friends (OR=3.24, GA=2.07- 5.08) and maternal smoking (OR=1.84, GA=1.20- 2.83) were significantly associated with increased smoking prevalence. In conclusion, it was determined that the roles of family members and close friends were very important in students’ smoking habits. It is considered that, while planning anti-smoking education for students at risk, the target group should include family members and others sharing the same social environ- ment as the students.

Anahtar Kelime: Prevalence Questionnaires Smoking Students Samsun Adolescent Epidemiology

Konular: Halk ve Çevre Sağlığı Genel ve Dahili Tıp Temel Sağlık Hizmetleri Kadın Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Chilmonczyk BA, Salmun LM, Megathlin KN et al. Association between exposure to environmental tobacco smoke and exacerbations of asthma in children. N Engl J Med 1993 ; 328:1665-9.
2. Use of cigarettes and other tobacco products among students aged 13- 15 years-worldwide, 1999-2005. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2006; 55: 553.
3. Peto R, Lopez AD, Boreham J et al. Mortality from smoking in developed counties 1950-2000: indirect estimates from national vital statistics. Oxford: Oxford University Pres, 1994.
4. Doll R, Peto R. The causes of cancer: quantitative estimates of avoidable risks of cancer in the United States today. J Natl Cancer Inst 1981; 66: 1191-308.
5. World Bank Curbing the Epidemic Goverments and the Economics of Tobacco Control. 1999, Washington, World Bank.
6. Marshall L, Schooley M, Ryan H et al. Centers for Disease Control and Prevention. Youth tobacco surveillance--United States, 2001-2002 MMWR Surveil’ l Summ. 2006; 55: 1-56.
7. Pierce JP, Naquin M, Gilpin E et al. Smoking initiation in the United States: a role for worksite and college smoking bans. J Natl Cancer Inst 1991; 83:1009-13.
8. Taioli E, Wynder EL. Effect of the age at which smoking begins on frequency of smoking in adulthood N Engl J Med 1991; 325: 968-9.
9. Molyneux A, Lewis S, Antoniak M et al. Prospective study of the effect of exposure to other smokers in high school tutor groups on the risk of incident smoking in adolescence. Am J Epidemiol 2004; 159:127-32.
10. Peto R, Lopez AD, Boreham J et al. Mortality from smoking worldwide. Br Med Bull 1996 ; 52:12-21.
11. Phillips A, de Savigny D, Law MM. As Canadians butt out, the developing world lights up. CMAJ 1995; 153:1111-4.
12. Oei TP, Burton A. Attitudes toward smoking in 7- to 9-year-old children. Int J Addict 1990; 25: 43-52.
13. Leathardale ST, Manske S. The relationship between student smoking in the school environment and smoking onset in elelmentary school students. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2005; 14:1762-5.
14. CDC. Cigarette Use Among High School Students - United States, 1991-2005; MMWR 2006; 55: 724-6.
15. Türk Kardiyoloji Derneği, Türkiye Kalp Raporu 2000, İstanbul: Yenilik Basımevi; 2000: 11-7.
16. West R. Tobacco control: present and future. Br Med Bull 2006; 77-78: 123-36.
17. Peto R, Lopez AD. Future worldwide health effects of current smoking patterns. In: Koop CD, Pearson C, Schwarz MR, eds. Critical issues in global health. New York, NY: Jossey-Bass; 2001:154-161.
18. Sigara alışkanlıkları ve sigara ile mücadele kampanyası kamuoyu araştırması raporu, PİAR, Ocak 1988.
19. Kocabaş A.Orta Dereceli okul öğrencilerinde sigara içme alışkanlığı, Ankara Tıp mecmuası, 1988; 41:9-22.
20. Bilir N, Doğan BG, Yıldız AN et al. Smoking behaviour and attitudes- Turkey. Contract No: 94-0200/02882. Sponsored by Research International Tobacco control, International Tobacco Control, International Development Research Centre. Ottawa. Ankara: Hacettepe University, 1997.
21. Güraksın A, Ezmeci T, Inandi T ve ark. Erzurum’da orta ve lise öğrencilerinde sigara prevalansı. Atatürk Ün Tıp Fak Der 1998; 30:89-93.
22. Saltık A, Yılmaz T, Yorulmaz, F ve ark. Edirne Merkezinde 5100 Orta-lise öğrencisinde Sigara İçme Davranışı ve Spielberger Testi ile Ölçülen Kaygı Düzeyinin İncelenmesi. Ege Tıp Der 1992; 31:53-9.
23. Sancak R, Dündar C, Öztürk F ve ark. Kırsal ve kentsel alandaki lise ve ortaokul öğrencilerinde sigara içme durumu. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 1997; 40: 385-93.
24. Erbaydar T, Lawrence S, Daglı E et al. Influence of social environment in smoking adolescent in Turkey. Eur J Public Health 2005; 15: 404-10.
25. Ertas N. Factors associated with stages of cigarette smoking among Turkish youth. Eur J Public Health 2007;17:155-61.
26. Molarius A, Persons RW, Dobson AJ et al. Trends in cigarette smoking in 36 populations from the early 1980s: findings from WHO MONICA Project. Am J Public Health 2001; 91: 206-12.
27. Ünlü M, Orman A, Şen TA et al. Factors Affecting the Cigarette Smoking Habits Among Students in Afyon-Turkey Akciğer Arşivi 2004; 1:15-9.
28. Meijer B,Branski D, Knol K, Kerem E. Cigarette smoking habits among school children. Chest 1996 ;110:921-6
29. Sezer E. Ankara’nın ortaokul, lise ve dengi okullarında sigara içme durumu ve sigaraya başlama nedenleri (1983). Doğa Tıp Bilimleri 1984; 8: 375-84.
30. Özcan YZ, Özcan KM. Determinants of youth smoking-evidence from Turkey. Subst use Misuse 2002; 37:313-36.
31. Milton B, Cook PA, Dugdill L et al. Why do primary school children smoke? A longitudinal analysis of predictors of smoking uptake during pre-adolescence. Public Health 2004;118: 247-55.
32. Peters J, Hedley AJ, Lam TH et al. A comprehensive study of smoking in primary school children in Hong Kong: implications for prevention. J Epidemiol Community Health 1997 ; 51: 239-45.
33. Leatherdale ST, McDonald PW, Cameron R et al. Multi-level analysis examining how smoking friends, parents, and older students in the school environment are risk factors for susceptibility to smoking among non-smoking elementary school youth. Prev Sci 2006 ;7: 397-402.
34. Norbanee TH, Norhayati MN, Norsa'adah B, Naing NN. Prevalence and factors influencing smoking among Malay primary school children in Tumpat, Kelantan. Southeast Asian J Trop Med Public Health 2006; 37: 230-5.
35. Zhang L, Wang WF, Zhou GA. Cross-sectional study of smoking risk factors in junior high school students in Henan, China. Southeast Asian J Trop Med Public Health 2005; 36:1580-4.
36. Silva MA, Rivera IR, Carvalho AC et al. The prevalence of and variables associated with smoking in children and adolescents J Pediatr 2006; 82: 365-70.
37. Singh V, Gupta R. Prevalence of tobacco use and awareness of risks among school children in Jaipur J Assoc Physicians India 2006 ; 54: 609-12.
38. Kalesan B, Stine J, Alberg AJ. The joint influence of parental modeling and positive parental concern on cigarette smoking in middle and high school students. J Sch Health 2006; 76: 402-7.
39. Williams CL, Strobino BA, Ibanez C, Liebmann-Smith J. What do preschool children think about cigarettes and smoking? Knowledge, attitudes and future smoking intentions: The Healty Start Project. CVD Prevention 2000; 3: 235-41.
40. Williams CL, Hayman LL, Daniels SR et al. Cardiovascular health in childhood: A statement for health professionals from the Committee on Atherosclerosis, Hypertension, and Obesity in the Young (AHOY) of the Council on Cardiovascular Disease in the Young, American

APA	HAMZAÇEBİ H, ÜNSAL M, Dabak Ş, aker s, BİLGİN S (2008). Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. , 34 - 39.
Chicago	HAMZAÇEBİ Hasan,ÜNSAL Meftun,Dabak Şennur,aker servet,BİLGİN SALİH Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. (2008): 34 - 39.
MLA	HAMZAÇEBİ Hasan,ÜNSAL Meftun,Dabak Şennur,aker servet,BİLGİN SALİH Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. , 2008, ss.34 - 39.
AMA	HAMZAÇEBİ H,ÜNSAL M,Dabak Ş,aker s,BİLGİN S Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. . 2008; 34 - 39.
Vancouver	HAMZAÇEBİ H,ÜNSAL M,Dabak Ş,aker s,BİLGİN S Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. . 2008; 34 - 39.
IEEE	HAMZAÇEBİ H,ÜNSAL M,Dabak Ş,aker s,BİLGİN S "Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler." , ss.34 - 39, 2008.
ISNAD	HAMZAÇEBİ, Hasan vd. "Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler". (2008), 34-39.

APA	HAMZAÇEBİ H, ÜNSAL M, Dabak Ş, aker s, BİLGİN S (2008). Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. Toraks Dergisi, 9(1), 34 - 39.
Chicago	HAMZAÇEBİ Hasan,ÜNSAL Meftun,Dabak Şennur,aker servet,BİLGİN SALİH Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. Toraks Dergisi 9, no.1 (2008): 34 - 39.
MLA	HAMZAÇEBİ Hasan,ÜNSAL Meftun,Dabak Şennur,aker servet,BİLGİN SALİH Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. Toraks Dergisi, vol.9, no.1, 2008, ss.34 - 39.
AMA	HAMZAÇEBİ H,ÜNSAL M,Dabak Ş,aker s,BİLGİN S Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. Toraks Dergisi. 2008; 9(1): 34 - 39.
Vancouver	HAMZAÇEBİ H,ÜNSAL M,Dabak Ş,aker s,BİLGİN S Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler. Toraks Dergisi. 2008; 9(1): 34 - 39.
IEEE	HAMZAÇEBİ H,ÜNSAL M,Dabak Ş,aker s,BİLGİN S "Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler." Toraks Dergisi, 9, ss.34 - 39, 2008.
ISNAD	HAMZAÇEBİ, Hasan vd. "Samsun Tekkeköy ilçesi ilköğretim öğrencilerinde sigara içme prevalansı ve etkileyen faktörler". Toraks Dergisi 9/1 (2008), 34-39.