Yıl: 2008 Cilt: 0 Sayı: 32 Sayfa Aralığı: 83 - 100 Metin Dili: İngilizce İndeks Tarihi: 29-07-2022

Turkish Elementary School Students' Images of Scientists

Öz:
Problem Durumu: 1957 yılından beri öğrencilerin bilim insanlarını nasıl algıladıkları ile ilgili gittikçe artan sayıda araştırmalar yapılmaktadır. Bu araştırmaların sonuçları, birçok öğrencinin bilim insanı imajının laboratuvar önlüğü giyen, gözlük takan, tehlikeli deneyler yapan, orta yaşlı ya da yaşlı bir erkek olduğunu göstermiştir. Böyle bir düşünce, öğrencilerin bilimi anlamalarını, bilimsel alanlarda kariyer yapma ve bilim insanı olma eğilimlerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Ülkemizde yapılan son ilköğretim reformu kapsamında, fen ve teknoloji dersinin ana amaçlarına öğrencilerin bilimsel bilginin nasıl üretildiği, bilimin özünü oluşturan değerleri ve bilimin doğasıyla ilgili kavramları öğrenmeleri eklenmiştir. Öğrencilerin bu yeni kazanımları öğrenebilmeleri için öncelikle; bilimin öznesi konumunda olan bilim insanına ilişkin doğru bir imaja sahip olmaları gerekmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, ilköğretim 6, 7, ve 8. sınıf öğrencilerinin sahip oldukları bilim insanı imajını ve bu düşüncenin sınıf seviyeleri açısından nasıl farklılaştığını belirlemektir. Araştırmanın Yöntemi: Bu çalışma nitel bir araştırmadır. Araştırmanın evreni 2005-2006 öğretim yılında Ankara ilinde öğrenim gören ilköğretim 6, 7, ve 8. sınıf öğrencileridir. Çalışmanın örneklemini rasgele seçilen 4 ilköğretim okulundan toplam 304 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak ‘Bir Bilim İnsanı Çiz Testi’ kullanılmıştır. Öğrenci çizimlerinin analiz edilmesinde uluslararası çalışmalardan elde edilmiş ana ve alt ölçütlerin yer aldığı bir değerlendirme listesi kullanılmıştır. Bu değerlendirme listesindeki öğeler; dış özellikler (laboratuvar önlüğü, gözlük, kel, sakal, bıyık, kravat), bilimsel araçlar (bilim sembolleri – kitap, dolap, masa, kalem, deney tüpleri… vb, teknoloji – cep telefonu, bilgisayar, televizyon… vb, bilimsel başlıklar – ışık, elektrik, kuvvet, Einstein…vb), bilimsel işaretler (tehlike işareti, gizlilik işareti, ışık lambaları), bilim insanının bulunduğu mekan (laboratuvar, ev, bahçe), bilim insanının cinsiyeti (bay, bayan) ve bilim insanının yüz ifadesi (mutlu, mutsuz, sinirli, düşünceli, çılgın) dir. Her öğrenci çizimini ortalama 25 dakikada tamamlamıştır. Bazı öğrenciler çizimlerini kısa ibareler ve cümlelerle açıklamışlardır. Çizim anketi sonuçları, değerlendirme listesindeki her öğe dikkate alınarak incelenmiştir. Örneğin, her öğrencinin çiziminde, ilk olarak değerlendirme listesindeki dış özellikler alt ölçütünden ‘laboratuvar önlüğü’ öğesinin bulunup bulunmadığı kontrol edilmiştir. Buna ilaveten öğrencilerin çizimlerinde bulunan; fakat kontrol listesinde bulunmayan öğeler de ayrıca değerlendirilmiştir. Örneğin, dış özellikler ölçütüne göre bakıldığında ‘kravat’ ve bilim insanının bulunduğu mekan ölçütüne göre bakıldığında ‘bahçe’ alt kriterleri kontrol listesinde bulunmayan; fakat değerlendirilmeye tabi tutulan öğelerdir. Bulgular ve Sonuçlar: Verilerin analizleri, birçok öğrencinin bilim insanı imajının; laboratuvar önlüklü, gözlüklü, erkek ve mutlu bir yüz ifadesiyle genelde laboratuvarda çalışan bir kişi olduğunu göstermiştir. Örneğin, çalışmaya katılan 304 öğrencinin çizimlerine genel olarak bakıldığında; bilim insanının 127 öğrenci tarafından (%41,8) laboratuvar önlüklü, 94 öğrenci tarafından (%30.9) gözlüklü, 60 öğrenci tarafından (%19,7) kel ve 35 öğrenci tarafından (%11,5) sakallı olarak çizildiği belirlenmiştir. Öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun (%78) bilim insanını erkek olarak çizdiği gözlemlenmiştir. Bu çalışmada belirlenmiş olan öğrencilerin bilim insanı imajı, yapılmış diğer çalışmalardaki bilim insanı imajıyla benzerlik göstermektedir. Buna karşın, çok sayıda öğrencinin bilim insanını mutlu bir yüz ifadesiyle çizmesi, az sayıda da olsa bilim insanının kravat taktığı ve bulunduğu mekanın bahçe olarak çizilmesi de öğrencilerimizin farklı görüşlere sahip olduğunu ortaya koymuştur. Araştırmanın sonuçları, sınıf seviyeleri arasında çeşitli farklılıkların varlığını da göstermiştir. Örneğin, 8. sınıf öğrencilerinin büyük bir farkla bilim insanını laboratuvar ortamında önlüklü çizdikleri, 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin çizimlerinde bilimsel araçlara pek fazla yer vermedikleri ve bilimsel sembollerin, başlıkların ve ışık lambalarının daha çok 8. sınıf öğrencileri tarafından kullanıldığı belirlenmiştir. Ayrıca bayan bilim insanı çizme eğiliminin 6. ve 8. sınıf öğrencilerinde daha fazla olduğu, buna karşın cinsiyetin belirlenemediği çizimlerin daha çok 7. sınıf öğrencileri tarafından çizildiği anlaşılmıştır. 7. sınıf öğrencileri bilim insanını daha fazla düşünceli çizerken, 6. sınıf öğrencileri daha çok çılgın bir yüz ifadesiyle çizmişlerdir. Bilim insanının en fazla mutsuz bir yüzle çizen grupsa 8. sınıflardır. Bu sonuçlardan öğrencilerin yaşlarının arttıkça algılarının değişim gösterdiği düşünülebilir. Öğrencilerimizin birçoğunun doğru olmayan veya bir çok yönüyle eksik olan bir bilim insanı imajına sahip olmasının nedenleri, yazılı ve görsel medya özellikle TV programları yoluyla bilim insanları hakkında yanlış bilgilendirilmesi, ilköğretim fen ve teknoloji programında öğrencilerin bilim insanı imajını geliştirmekle ilgili kazanımların eksikliği veya gerekli eğitim-öğretim ortamının ve bilgi desteğinin yeterince sağlanmaması olabilir. Öneriler: Bilimi ve bilimsel bilginin doğasını anlamanın ilk koşullarından biri, bu bilgiyi oluşturan kişilerin doğru bir şekilde anlaşılmasıdır. Öğrencilerin zihinlerinde doğru bir bilim insanı imajı gelistirebilmeleri için, en önemli görev öğretmenlere ve fen ve teknoloji eğitimi programını geliştiren uzmanlara düşmektedir. Öğretmenler öncelikle öğrencilerin var olan ön bilim insanı imajlarını ‘Bir Bilim İnsanı Çiz Testi’ gibi bir araçlarla belirlemeli ve ardından bu imajı nasıl olumlu bir şekilde geliştirebilirim sorusuna cevaplar bulmalıdır. Bu amaca yönelik, öğretmenler yeni öğretim etkinlikleri oluşturmalı, fen bilgisi ders kitaplarını gözden geçirmeli, öğrencileriyle beraber bilimsel araştırmaların yapıldığı merkezleri
Anahtar Kelime: students' perceptions scientist image building primary school program science education elementary school students

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Barman, C. R. (1999). Students' views about scientists and school science: Engaging K-8 teachers in a national study. Journal of Science Teacher Education, 10 (1), 43-54.
  • Chambers, D. W. (1983). Stereotypic images of the scientists: The Draw-A-Scientist Test. Science Education, 67 (2), 255-265.
  • Cresswell, J. W. (1994). Research design: Qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks, Sage Publications.
  • Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. London, New Delhi, Thousand Oaks, Sage Publications.
  • Dickson, J.M., Saylor, C.F., & Finch, AJ. (1990). Personality factors, family structure, and sex of drawn figure on the Draw-a-Person Test. Journal of Personality Assessment, 55 (1&2), 362-366.
  • Driver, R., Leach, J., Millar, R., & Scott, P. (1996). Young people’s images of science. Buckingham: Open University Press
  • Finson, K.D. (2002). Drawing a scientist: What we do and do not know after fifty years of drawings. School Science and Mathematics, 102 (7), 335-346.
  • Finson, K. D. (2003). Applicability of the DAST-C to the images of scientists drawn by students of different racial groups. Journal of Elementary Science Education, 15 (1), 15-27.
  • Finson, K. D., Beaver, J. B. & Cramond, B. L. (1995). Development and field tests of a checklist for the draw-a-scientist test, School Science and Mathematics, 95 (4), 195 – 205.
  • Fort, D. C. & Varney, H. L. (1989). How students see scientists: mostly male, mostly white, and mostly benevolent, Science and Children, 26 (8), 8 – 13.
  • Hsiao-Ching, S. (1995). Elementary and middle school students' image of science and scientists related to current science textbooks in Taiwan. Journal of Science Education and Technology, 4 (4), 283-294.
  • Mason, C.L., Kahle, J.B., & Gardner, A.L. (1991). Draw-a-Scientist Test: Future implications. School Science and Mathematics, 91 (5), 193-198.
  • McComas, W.F. (1996). Ten myths of science: Reexamining what we think about the nature of science. School Science and Mathematics, 96 (1), 10-16.
  • Mead, M. & Metraux, R. (1957). The image of the scientist among high school students: a pilot study. Science, 126, 384 – 390.
  • Newton, L. D., & Newton, D. P. (1998). Primary children's conceptions of science and the scientist: Is the impact of a national curriculum breaking down the stereotypes? International Journal of Science Education, 20 (9), 1137-1149
  • Schibeci, R. A. & Sorensen, I. (1983). Elementary school children’s perceptions of scientists. School Science and Mathematics, 83 (1), 14-19.
  • Song, J., & Kim, K.-S. (1999). How Korean students see scientists: the images of the scientist. International Journal of Science Education, 21 (9), 957-977.
  • Turkish Ministry of National Education (2005). New curriculum of science and technology education. Retrieved December 24, 2005, from Turkish National Board of Education Web site: http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/
  • Yager, R.E., & Yager, S.O. (1985). Changes in perceptions of science for third, seventh, and eleventh grade students. Journal of Research in Science Teaching, 22 (4), 347-358.
  • Yvonne, Y. H. F. (2002). A comparative study of primary and secondary school students’ images of scientists. Research in Science and Technological Education, 20 (2), 199 – 213.
APA Kaya O, Tiftikçi H, ÖCAL E (2008). Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. , 83 - 100.
Chicago Kaya Osman Nafiz,Tiftikçi Hatice İlknur,ÖCAL Erdinç Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. (2008): 83 - 100.
MLA Kaya Osman Nafiz,Tiftikçi Hatice İlknur,ÖCAL Erdinç Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. , 2008, ss.83 - 100.
AMA Kaya O,Tiftikçi H,ÖCAL E Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. . 2008; 83 - 100.
Vancouver Kaya O,Tiftikçi H,ÖCAL E Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. . 2008; 83 - 100.
IEEE Kaya O,Tiftikçi H,ÖCAL E "Turkish Elementary School Students' Images of Scientists." , ss.83 - 100, 2008.
ISNAD Kaya, Osman Nafiz vd. "Turkish Elementary School Students' Images of Scientists". (2008), 83-100.
APA Kaya O, Tiftikçi H, ÖCAL E (2008). Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. Eurasian Journal of Educational Research, 0(32), 83 - 100.
Chicago Kaya Osman Nafiz,Tiftikçi Hatice İlknur,ÖCAL Erdinç Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. Eurasian Journal of Educational Research 0, no.32 (2008): 83 - 100.
MLA Kaya Osman Nafiz,Tiftikçi Hatice İlknur,ÖCAL Erdinç Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. Eurasian Journal of Educational Research, vol.0, no.32, 2008, ss.83 - 100.
AMA Kaya O,Tiftikçi H,ÖCAL E Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. Eurasian Journal of Educational Research. 2008; 0(32): 83 - 100.
Vancouver Kaya O,Tiftikçi H,ÖCAL E Turkish Elementary School Students' Images of Scientists. Eurasian Journal of Educational Research. 2008; 0(32): 83 - 100.
IEEE Kaya O,Tiftikçi H,ÖCAL E "Turkish Elementary School Students' Images of Scientists." Eurasian Journal of Educational Research, 0, ss.83 - 100, 2008.
ISNAD Kaya, Osman Nafiz vd. "Turkish Elementary School Students' Images of Scientists". Eurasian Journal of Educational Research 32 (2008), 83-100.