Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler

Yıl: 2008 Cilt: 0 Sayı: 15 Sayfa Aralığı: 136 - 154 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler

Öz:
Bu makalede, Türk dünyası masallarından hareketle ve örnekler üzerinden; Şamanın hayvan şekline girmesi ile masal kahramanlarının hayvan şeklini alması arasında benzerlikler araştırılarak, veriler ışığında yorumlanacaktır.
Anahtar Kelime: hayvan motifleri halk edebiyatı kahraman dönüşüm türk dünyası şaman şekil değiştirme türk halk hikayeleri

Konular: Kültürel Çalışmalar

Similarities Between the Transformation of the Hero and the Shaman in Turkish Tales

Öz:
This article, based on the Turkish tales, studies with examples and comments on the similarities between the transformation of the Shaman into a animal and the hero’s transformation into an animal.
Anahtar Kelime: metamorphose turkish folk tales animal motifs folk literature hero transformation turkic world shaman

Konular: Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ALPTEKİN, Ali Berat (2002), Taşeli Masalları, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • ALPTEKİN, Ali Berat (2003), Kazak Masallarından Seçmeler, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • ALTINKAYNAK, Erdoğan (2003), “Yer Altı Diyarının Kartalı”, Hacı Bektaş Veli Dergisi, S. 26, s. 135- 163.
  • ARIKOĞLU, Ekrem (2003), Masallar, Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi (Nazım-Nesir) 25, Hakas Halk Edebiyatı, s. 147- 175.
  • ASLAN, Namık (2004), “Şekil Değiştirme Motifinin Anlatılarımızdaki Bazı Yansımaları Üzerine”, Millî Folklor, S. 64, s. 37- 43.
  • AXUNDOV, Ehliman (2005), Azerbaycan Nağılları III. Cild, Bakü: Şark-Garb.
  • BALDICK, Julian (2000), Animal and Shaman /Ancient Religions of Central Asia, New York: New York Üniversity Press.
  • BAYAT, Fuzuli (2006), Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı, İstanbul: Ötüken Yayınları.
  • BAYATLI, Necdet Yaşar Murat (2007), Irak Türkmenlerinin Masallarında Motif ve Tip İncelemesi, Ankara: Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı.
  • BAYDEMİR, Hüseyin (2004), Özbek Halk Masalları İnceleme-Metin, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış doktora tezi).
  • BAYRAKTAR, Zülfikar (2003), Türkmen Halk Masalları Üzerine Bir İnceleme, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
  • BEDİR, Selma (2000), Uygur Çöçekleri, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
  • BORATAV, Pertev Naili (2007), Zaman Zaman İçinde, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
  • BULUÇ, Sadettin (1970), “Şaman”, İslam Ansiklopedisi C. 11, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, s. 310- 320.
  • ÇORUHLU, Yaşar (2002), Türk Mitolojisinin Anahatları, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • DİLEK, İbrahim (2003), Altay Masalları, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • DUYMAZ, Ali- Metin ERGUN- Nergis BİRAY (1998), Ertekiler/ Masallar, Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi (Nazım-Nesir) 10, Türkmenistan Türk Halk Edebiyatı, s. 97- 144.
  • DUYMAZ, Ali- Mehmet AÇA- Metin ARIKAN (2004), Ertegiler/ Masallar, Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi (Nazım-Nesir) 27, Kazak Halk Edebiyatı, s. 113- 134.
  • EKREM Mehmet Ali- Mehmet Ali HİLMİYE (1985), Tepegöz/ Dobruca Masalları, Bükreş: Kriterion Kitabevi.
  • ELİADE, Mircea (1999), Şamanizm (Çev: İsmet Birkan), Ankara: İmge Kitabevi.
  • ERGUN, Metin (1997), Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, Ankara: TDK Yayınları.
  • ERGUN, Metin- Gaynislam İBRAHİMOV (2004), Akıyattar/ Masallar, Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi (Nazım-Nesir) 29, Başkurt Halk Edebiyatı, s. 186- 222.
  • GÜNAY, Umay (1975), Elazığ Masalları, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
  • HAFIZ, Nimetullah (1990), Bulgaristan Türk Halk Edebiyatı Metinleri II, Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürü Araştırma Dairesi Yayınları.
  • HASSAN, Hussin Shahbaz (1979), Kerkük Ağzı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış doktora tezi).
  • HASSAN, Ümit (2000), Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler, İstanbul: Alan Yayıncılık.
  • HÜSEYİN, Ziya (1973), Girne Kazası Templos Köyü Masalları, Erzurum: Atatürk Üniversitesi. (Yayımlanmamış lisans tezi).
  • İNAN, Abdülkadir (1998), Makaleler ve İncelemeler I, Ankara: TTK Basımevi.
  • KARADAVUT, Zekeriya (2006), Kırgız Masalları, Konya: Kömen Yayınları.
  • KARAYANIK, Sadullah (2001), Kırgız El Comoktoru (Kırgız Halk Masalları) Metni Esasında Kırgızcada Fiil, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış yüksek lisan tezi).
  • KATANOV, N. F. (2000), Hakas Folkloru ve Etnografyası Metinleri, Ankara: Türksoy Yayınları.
  • KORKMAZ, Esat (2003), Eski Türk İnançları ve Şamanizm Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
  • KÚNOS, Ignas (1975), Adakale Türk Masalları, (Çev: Necmi Seren), İstanbul: Baha Matbaası.
  • MALACILI, İrina (2002), Kıpçak Köyü Monografisi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
  • OCAK, Ahmet Yaşar (2003), Alevî-Bektaşî İnançlarının İslâm Öncesi Temelleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • ÖGEL, Bahaeddin (1998), Türk Mitolojisi I/ (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), Ankara: TTK Yayınları.
  • ÖGEL, Bahaeddin (2002), Türk Mitolojisi II/ (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), Ankara: TTK Yayınları.
  • ÖNAL, Ülkü (2004), Ardanuç-Ahıska Masalları ve Halk Hikâyeleri, Ankara: Kalkan Matbaası.
  • RADLOFF, Wilhelm (1999), Proben –Türkleri Kökleri Dilleri ve Halk Edebiyatı I, (Çev: Arzu Ekinci- Yasemin Ünlü), Ankara: Ekav Yayınları.
  • RADLOFF, Wilhelm (2000), Proben –Türkleri Kökleri Dilleri ve Halk Edebiyatı IV, (Çev: Hasan Yıldız- Arzu Ekinci- Yasemin Ünlü), Ankara: Ekav Yayınları.
  • ROUX, Jean Paul (2005), Orta Asya’da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar (Çev: Aykut Kazancıgil- Lale Arslan), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
  • SABİH, Sabir (1982), Azerbaycan Masalları, Bakü: Yazıcı Yayınevi.
  • SAKAOĞLU, Saim (1980), Anadolu-Türk Efsanelerinde Taş Kesilme Motifi ve Bu Efsanelerin Tip Kataloğu, Ankara: Kültür Bakanlığı, Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları.
  • SAKAOĞLU, Saim (2002), Gümüşhane ve Bayburt Masalları, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • SEYİDOV, Nüreddin (2005), Azerbaycan Nağılları V. Cild, Bakü: Şark-Garb.
  • ŞİMŞEK, Esma (2001), Yukarıçukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması I-II C., Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • TACEMAN, Ahmet, (1998), Halk Edebiyatı Verileri Zemininde Türk Kimliği II, Niğde: Niğde Üniversitesi Yayınları.
  • THOMPSON, Stith (1966), Motif Index of Folk-Literature, Bloomıngton-London: Indiana Unıversıty Press.
  • TUĞRUL, Mehmet (1946), Malatyadan Derlenmiş Masallar, Ankara.
  • TULU, Sultan (2005). Horasandan Masallar ve Halk Hikâyeleri. Ankara: Ürün Yayınları.
  • TÜRKAN, Kadriye (2008), Türk Dünyası Masal Geleneğinde Şamanistik Unsurlar, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış doktora tezi).
  • UÇKUN, Rabia (2003), Gagauz Masallarının Tip ve Motif Yapısı Bakımından İncelenmesi, İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış doktora tezi).
  • YILDIZ, Mustafa (2002), Masallar, Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi (Nazım-Nesir) 21, Nogay Halk Edebiyatı, s. 122- 140.
  • YILMAZ, Mehmet (1994), Kırgız Halk Masalları (Motif Index ve Tercüme), Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)
  • YORGANCIOĞLU, Oğuz M (1998), Kıbrıs Türk Folklorundan Derlemeler/ Masallar, Mağusa.
  • YORGANCIOĞLU, Oğuz M. (2006), Kıbrıs Türk Folklorundan Derlemeler/ Masallar II, Mağusa: Canbulat Basımevi.
  • YÜCE, Kemal (1993), “Türk Masallarında Şekil Değiştirme Üzerine”, Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, S. 7, s. 115- 127.
  • ZENGİN, Serpil (2002), Kumuk Halk Yomakları/ Transkripsiyon-Aktarım-Metin Grameri- Sözlük- Dizin, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlamamış yüksek lisans tezi).
  • ZEYNALLI, Hanefi, (2005), Azerbaycan Nağılları I. Cild, Bakü: Şark-Garb.
APA TÜRKAN K (2008). Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. , 136 - 154.
Chicago TÜRKAN KADRİYE Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. (2008): 136 - 154.
MLA TÜRKAN KADRİYE Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. , 2008, ss.136 - 154.
AMA TÜRKAN K Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. . 2008; 136 - 154.
Vancouver TÜRKAN K Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. . 2008; 136 - 154.
IEEE TÜRKAN K "Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler." , ss.136 - 154, 2008.
ISNAD TÜRKAN, KADRİYE. "Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler". (2008), 136-154.
APA TÜRKAN K (2008). Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. Türkbilig, 0(15), 136 - 154.
Chicago TÜRKAN KADRİYE Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. Türkbilig 0, no.15 (2008): 136 - 154.
MLA TÜRKAN KADRİYE Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. Türkbilig, vol.0, no.15, 2008, ss.136 - 154.
AMA TÜRKAN K Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. Türkbilig. 2008; 0(15): 136 - 154.
Vancouver TÜRKAN K Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler. Türkbilig. 2008; 0(15): 136 - 154.
IEEE TÜRKAN K "Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler." Türkbilig, 0, ss.136 - 154, 2008.
ISNAD TÜRKAN, KADRİYE. "Türk Masallarında Kahramanın ve Şamanın Don Değiştirmesi Arasındaki Benzerlikler". Türkbilig 15 (2008), 136-154.