TY  - JOUR
TI  - Transformational Leadership and Collective Efficacy: The Moderating Roles of Collaborative Culture and Teachers' Self-Efficacy
AB  - Problem Durumu : Dönüşümcü liderler, astlarının mesleki gelişim gereksinimlerine duyarlı, onları örgütün ortak amaçlarını gerçekleştirmek için güven, saygı ve paylaşım temellerine dayalı olarak birlikte çalışmaya yönlendiren liderlerdir. Bir öğretmenin böyle bir işbirliğine gönüllü olması, öncelikle görev yaptığı okuldaki tüm çalışanların ortak amaçları gerçekleştirebilecek yeterlikte olduklarına inanmalarına bağlıdır. Bu inanç “kolektif öğretmen yeterliğine inanç” olarak adlandırılır. Dönüşümcü lider olarak okul yöneticisi, öğretmenlerin başta öğrenci başarısı olmak üzere, okulun amaçlarını gerçekleştirmek için birlikte çalışmaları için birbirlerinin yeterliğine olan inançlarını güçlendirmelidir. Bir okul lideri kolektif yeterlik inancını güçlendirebilecek doğrudan girişimlerde bulunabileceği gibi, söz konusu inancın gelişip güçleneceği koşulları sağlama yollarına da başvurabilir. Bunlardan biri öğretmenin özyeterlik inancıdır. Bir bireyin belli bir görevi başarı ile gerçekleştirebileceğine inancı olarak tanımlanabilecek özyeterlik inancının, kolektif yeterlik inancının da temelinde yer aldığı öne sürülmektedir. Dönüşümcü liderin öğretmenlerin kolektif yeterlik inancını güçlendirmesine yardımcı olacak diğer bir etken okulda işbirliği kültürü oluşturmak veya böyle bir kültür mevcut ise desteklemek olabilir. İşbirliği kültürü çalışanların birbirlerine destek olabilecekleri, gelişimlerini destekleyebileceği gönüllü bir paylaşım içinde çalıştıkları bir okul ortamı olarak tanımlanabilir. Alanyazında okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının öğretmenlerin özyeterlik inancı, kolektif öğretmen yeterliği inancı ve okulda işbirliği kültürünün oluşturulması üzerindeki etkisini birbirinden bağımsız olarak ortaya konulmuştur. Ancak, dönüşümcü liderlik davranışlarıyla öğretmenlerin kolektif yeterlik inançları arasindaki ilişkiyi sürecin işleyişi açısından inceleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada, ilköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının, kolektif öğretmen yeterliği inancı ile hem doğrudan, hem de öğretmenlerin özyeterlik inançları ve okulun işbirliği kültürünün etkisi aracılığı ile dolaylı ilişkisini gösteren bir model geliştirilerek, test edilmiştir. Araştırmanın Amacı : Bu araştırmanın amacı ilköğretim okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının, kolektif öğretmen yeterliği inancıyla doğrudan ve dolaylı ilişkisini incelemektir. Araştırmanın Yöntemi : Araştırmanın örneklemini Edirne ilindeki 66 ilköğretim okulunda görev yapan 218 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin 97’si erkek, 121’i kadındır ve ortalama mesleki deneyimleri 10.55 yıldır. Veri toplama aracında öğretmenlere ilişkin kişisel bilgileri toplamaya yönelik sorular dışında dört ölçek yer almaktadır. Ölçekler likert tipi beşli dereceleme ölçekleri olarak geliştirilmiş ve seçenekleri, “Kesinlikle Katılmıyorum” ile “Tamamen Katılıyorum” arasında sıralanmıştır. Dönüşümcü Liderlik Davranışları Ölçeği onüç, Okul İşbirliği Kültürü Ölçeği yedi, Özyeterlik Ölçeği altı ve Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği altı maddeden oluşmaktadır. Ölçeklerin güvenilirlik çalışmaları için, bir iç tutarlılık yaklaşımı olan Cronbach Alpha Katsayısı formülü kullanılmıştır. Alpha iç tutarlık katsayıları Dönüşümcü Liderlik Davranışları Ölçeği için 0.96, Okul İşbirliği Kültürü Ölçeği için 0.93, Özyeterlik Ölçeği için 0.86 ve Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği için 0.89 olarak hesaplanmıştır. Ölçeklerde yer alan maddelerin madde-toplam korelasyonları .60 ile .86 arasında değişmekte ve maddelerin ayırdedici güçlerinin yüksek olduğunu göstermektedir.. Modelin yapı geçerliği açımlayıcı faktör analizi ile sınanmıştır. Model testi çalışmasının bir gereği olarak dört ölçekte yer alan tüm maddeler açımlayıcı faktör analizine alınmış ve modelde ele alınan 32 gözlenen değişkenin 4 gizil değişkenle tanımlanabileceği kanıtlanmıştır. Ölçeklerde yer alan maddelerin faktör yükleri Dönüşümcü Liderlik Davranışları Ölçeği’nde 0.69 ile 0.84, Okul İşbirliği Kültürü Ölçeği’nde 0.65 ile 0.86, Özyeterlik Ölçeği’nde 0.61 ile 0.77 ve Kolektif Öğretmen Yeterliği Ölçeği’nde 0.59 ile 0.80 arasında değişmektedir. Modelin toplam açıklanan varyansı 67.361’dir. Bulgular : Araştırmada yapısal eşitlik modellemesi teknikleri kullanılarak, geliştirilen model LISREL 8.3 programı ile test edilmiştir. Sentaks (sözdizimi) SIMPLIS komut dilinde yazılmıştır. Tahmin prosedüründe Maksimum Olabilirlik Yaklaşımı kullanılmıştır. Yapısal eşitlik modellemesinden elde edilen uyum istatistikleri doğrultusunda, modelin veriler ile uyumlu olduğu söylenebilir (χ2=592.17, df=415, p=0.00, CFI=.96, NFI=.90, RMR=.04, RMSEA=.03, GFI=.85, AGFI=.81). Modelin χ2/sd oranı 1.43’dür ve sınır olarak babul edilen oran olan 3 ile karşılaştırıldığında oldukça iyi bir uyumun söz konusu olduğu söylenebilir. Yapısal eşitlik modellemesinden elde edilen bulgulara göre, okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışlarının, öğretmenlerin kolektif yeterlik inançları, öğretmenlerin özyeterlik inançları ve okuldaki işbirliği kültürü ile anlamlı bir ilişkisi bulunmaktadır. Öğretmenlerin özyeterlik inançları ve okuldaki işbirliği kültürünün de öğretmenlerin kolektif yeterlik inaçları ile anlamlı bir ilişkisi olduğu saptanmıştır. Okul yöneticisinin dönüşümcü liderlik davranışları, kolektif öğretmen yeterliği inançlarındaki varyansın %35’ini, öğretmenlerin özyeterlik inançlarındaki varyansın % 49’unu, okuldaki işbirliği kültüründeki varyansın %58’ini açıklamaktadır. Öğretmenlerin özyeterlik inançları, kolektif öğretmen yeterliği inançlarındaki varyansın % 42’sini açıklarken, okuldaki işbirliği kültürü %18’ini açıklamaktadır. Ayrıca okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışları, özyeterlik inançları ve işbirliği kültürü birlikte kolektif öğretmen yeterliğindeki varyansın %53’ünü açıklamaktadır. Sonuç ve Öneriler : Çalışmanın sonucunda okul yöneticisinin dönüşümcü liderlik davranışlarının kolektif öğretmen yeterliği inancını oldukça güçlü bir biçimde yordadı
AU  - DEMİR, Kamile
PY  - 2008
JO  - Eurasian Journal of Educational Research
VL  - 0
IS  - 33
SN  - 1302-597X
SP  - 93
EP  - 112
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/79737
ER  -