Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu

COŞKUN, Ayşegül; CERİT, Kamuran; karayurt, ozgul

Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu

Özgül KARAYURT, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, İzmir, Türkiye)

Ayşegül COŞKUN, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, İzmir, Türkiye)

Kamuran CERİT (Dokuz Eylül Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, İzmir, Türkiye)

Meme Sağlığı Dergisi

7 3

Yıl: 2008 Cilt: 4 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 15 - 20 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu

Öz:

GİRİŞ VE AMAÇ: Türkiye’ de, kadınlarda %24.1 ile en sık görülen kanser türü meme kanseridir. Meme kanserinde erken tanı, tedaviyi kolaylaştırmakta ve hastanın yaşam süresini uzatmaktadır. Meme kanserinin erken tanısında, mamografi, klinik meme muayenesi ve kendi kendine meme muayenesi (KKMM) önerilmektedir. Düzenli aralıklarla ve doğru olarak yapılan KKMM, meme kanserinin erken tanısında basit, ekonomik, kadının mahremiyetinin korunduğu bir yöntemdir. Bu çalışma, hemşirelerin meme kanseri ve KKMM ilişkin inançları ve uygulama durumunu incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Hemşirelerin meme kanseri ve KKMM’ne ilişkin inançlarının bilinmesi, KMMM uygulamasını artırmada yardımcı olabilir. GEREÇ VE YÖNTEM: Verilerin toplanmasında tanımlayıcı özellikler anket formu ve Champion Sağlık İnanç Modeli Ölçeği (CSİMÖ) kullanılmıştır. KKMM uygulayan ve uygulamayan hemşirelerin CSİMÖ puan ortalamaları arasındaki fark bağımsız gruplarda t testi ile incelenmiştir.BULGULAR VE SONUÇ: Hemşirelerin %32’sinin KKMM’ni her ay düzenli olarak uyguladığı saptanmıştır. KKMM yapan ve yapmayan hemşirelerin duyarlılık, yarar, engel, sağlık motivasyonu ve güven alt boyut puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Ciddiyet alt boyut puan ortalamaları arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. Bu çalışmanın sonuçları sağlık inançların KKMM uygulamada etkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelime: Kanserin erken teşhisi Sağlık davranışı Kendi kendine meme muayenesi Hemşireler Formlar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1) Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, organlara göre kanser sıklığının dağılımı ve kadınlarda en sık görülen 10 kanser, http://www.saglik.gov.tr/extras/statistics 2001. Ulaşım Tarihi:07.11.2006.
2) Dozier KJ, Mahon SM. Cancer Prevention, Detection and Control: A Nursing Perspective, Oncology Nursing Society, Pitspurg PA: 2002; 389-443.
3) American Cancer Society. Breast cancer facts and figures, htpp://www.cancer.org/docroot/STT/content/STT Ix Cancer Facts Figures 2006.asp. Ulaşım Tarihi:10.11.2006.
4) Topuz E, Aydıner A, Dinçer M, Meme Kanseri, Nobel Tıp Kitabevi, 2003.
5) Gastrin G, Miller AB, To T, Aronson KJ, Wall C, Hakama M, Louhivuori K, Pukkala E. Incidence an mortality from breast cancer in the mama program for screening in Filland, 1973-1986, Cancer 1994; 73:2168. (PMID: 8156521)
6) Hakama M, Pukkala E, Kallio M, Godenhjelm K, Svinhufvud U. Eff ectiveness of screening for breast cancer in women under 50 years at entry: the Kotka pilot project in Finland, Int J Cancer 1995; 63:55-57. (PMID: 7558452)
7) Semiglazov V, Moiseyenko V, Protsenko R, Manihas A. Russia (St. Petersburg)/ WHO Randomized prospective study of the role of BSE in reduction of breast cancer mortality [abstract], Eur J Cancer 1998; 34: 92.
8) Thomas DB, Gao DL, Ray M.R. Wang WW, Allison JC, Cheng LF, Porter P, Hu WY, Zhao NG, Pang DL, Li W, Wu C, Coriati Z, Evans I, Lin GM, Stalsberg H, Self SG. Randomized trial of breast self-examination in Shanghai:Methodology and preliminary results, J Natl Cancer Inst 1997; 89:355-365.
9) Holmberg L, Ekbom A, Calle E, Mokdad A, Byers T. Breast cancer mortality in relation to self-reported use of breast self-examination, a cohort study of 450,000 women, Breast Cancer Res Treat 1997; 43: 137-140.( PMID: 9131269)
10) Chong P.N, Krishman M, Hong C.Y, Swah T.S. Knowledge and practice of breast cancer screening amongst public health nurses in Singapore, Singapore Med J 2002; 43:509-516.
11) Madanat H, Merrill M. Breast cancer risk-factor and screening awareness among women nurses and teachers in Amman, Jordan, Cancer Nurs 2002; 25:276-282.
12) Ahmed F, Mahmud S, Hatcher J, Khan S. Breast cancer risk factor knowledge among nurses in teaching hospitals of Karachi, Pakistan: A Cross-Sectional Study, BMC Nursing 2006;5. (PMID: 16984630 )
13) McCready T, Littlewood D, Jenkinson JBreast self-examination and breast awareness:A literature review, Journal of Clinical Nursing 2005; 14:570-578. (PMID: 15840071)
14) Odusanya O, Tayo O. Breast cancer knowledge,attitudes and practice among nurses in Lagos, Nigeria, Acta Oncologia 2001; 40:844-848. (PMID: 11859984)
15) Champion VL. The relationship of breast self examination to health belief model variables, Res Nurs Health 1987; 10:375-382. (PMID: 3423309)
16) Champion VL. Instrument refinement for breast cancer screening behaviors, Nurs Res. 1993; 42:139-143. (PMID: 8506161)
17) Champion V. Revised susceptibility, benefits and barriers scale for mammography screening, Res Nurs Healt 1999; 22:341-348. (PMID: 10435551)
18) Gonzalez J.T. Factors releating to frequency of breast self examination among lowincome Mexican American women, Cancer Nurs 1990; 13:134-142.
19) Health Belief Model. http://hsc.usf.edu~kmbrownHealth BeliefModelOverview.htm 2002: Ulaşım Tarihi:09.10.2006.
20) Baltaş Z. Sağlık Ve Hastalık Kavramlarına Çağdaş Yaklaşımlar. Sağlık Psikolojisi Halk Sağlığında Davranış Bilimleri, Remzi Kitabevi, 1. Basım. 2000.
21) Mahmoodi M, Montazeri A, Jarvandi S, Ebrahimi M, Haghighat S. Ve Harirchi I. Breast self-examination : knowledge, attitudes,and practices among female health care workers in Tahran, Iran, The Breast Journal 2002; 8:222-225.
22) Clarke D.E, Sandler S.E. Factors involved in nurses’ teaching breast selfexamınation, Cancer Nurs.1989;12:41-46.
23) Lee E.H.. Breast self-Examination Performance Among Korean Nurses, Journal for Nurses in Staff Development 2003;19:81-87. (PMID: 12679659)
24) Foxall M.J, Baron C.R, Houfek J. Ethnic diff erences in breast selfexamination practice and health beliefs, . J Adv Nurs 1998; 27:419-428.
25) Bedük T, Şen S. Hemşirelerin kanserin erken tanısında kendi kendine yapılan meme muayenelerine ilişkin uygulamaları ve bu muayeneleri yapmama nedenleri,3. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı1992; 448-455.
26) Kabalcıoğlu F, Kurçer MA, Şimşek Z, Karakoç Kaya Ö. Şanlıurfa il merkezinde görev yapan ebe ve hemşirelerin kendi kendine meme muayenesi yapma davranışları ve etkileyen faktörler, Hemşirelik Forumu 2005;1:31-36.
27) Aydın Avcı İ, Işıklı Z. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan ebe ve hemşirelerin kendi kendine meme muayenesi inaçları, Sağlık ve Toplum Dergisi 2006; 16:91-94.
28) Champion VL. Instrument development for health belief model constructs, Adv Nurs Sci 1984; 6:73-85. (PMID: 6426380)
29) Champion VL, Scott C. Reliability and validity of breast cancer screening belief in African American women. Nurs Res 1997; 46:331-337.
30) Karayurt Ö, Dramalı A. Adaptation of champion’s health belief model scale for turkish women and evaluation of the selected variables associated with breast self-examination, Cancer Nurs 2007; 30(1):69-77. (PMID: 17235224)
31) Akgül A Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset Ltd. Şti, Ankara. 2005.
32) Budden L. Registered nurses’ breast self- examination practice and teaching to female clients, Journal of Communıty Health Nursing 1998; 15:101-112. (PMID: 9631593)

APA	karayurt o, COŞKUN A, CERİT K (2008). Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. , 15 - 20.
Chicago	karayurt ozgul,COŞKUN Ayşegül,CERİT Kamuran Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. (2008): 15 - 20.
MLA	karayurt ozgul,COŞKUN Ayşegül,CERİT Kamuran Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. , 2008, ss.15 - 20.
AMA	karayurt o,COŞKUN A,CERİT K Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. . 2008; 15 - 20.
Vancouver	karayurt o,COŞKUN A,CERİT K Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. . 2008; 15 - 20.
IEEE	karayurt o,COŞKUN A,CERİT K "Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu." , ss.15 - 20, 2008.
ISNAD	karayurt, ozgul vd. "Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu". (2008), 15-20.

APA	karayurt o, COŞKUN A, CERİT K (2008). Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi, 4(1), 15 - 20.
Chicago	karayurt ozgul,COŞKUN Ayşegül,CERİT Kamuran Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi 4, no.1 (2008): 15 - 20.
MLA	karayurt ozgul,COŞKUN Ayşegül,CERİT Kamuran Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi, vol.4, no.1, 2008, ss.15 - 20.
AMA	karayurt o,COŞKUN A,CERİT K Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi. 2008; 4(1): 15 - 20.
Vancouver	karayurt o,COŞKUN A,CERİT K Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu. Meme Sağlığı Dergisi. 2008; 4(1): 15 - 20.
IEEE	karayurt o,COŞKUN A,CERİT K "Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu." Meme Sağlığı Dergisi, 4, ss.15 - 20, 2008.
ISNAD	karayurt, ozgul vd. "Hemşirelerin meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesine ilişkin inançları ve uygulama durumu". Meme Sağlığı Dergisi 4/1 (2008), 15-20.