Yıl: 2008 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 35 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi

Öz:
Selülaz enzimleri, selülozik esaslı liflerin terbiyesinde son zamanlarda yaygın olarak kullanılan enzimlerdir. Özellikle selüloz üzerine etkili olmaları nedeniyle, uygun şekilde çalışılmadığında selülozik esaslı kumaşlarda meydana getirdikleri zararlar önemli bir sorun olmaktadır. Her ne kadar selülazla işlem sonrası deaktivasyon, prospektüslerde önerilen bir işlem adımı olsa da zaman zaman işletmelerden gelen şikayetler ya da sorunlar bize, bazen bu adımın atlandığını düşündürmektedir. Bu çalışmanın amacı viskon ve pamuklu kumaşlarda biyoparlatma sonrası deaktive edilmemiş halde kalan selülaz artıklarının mekanik etki olmadan kumaşta meydana getirdiği değişikliklerin incelenmesidir. Enzimatik işlem sonrası viskon ve pamuklu kumaşlar 30–60–120–240 dk, 1 gün ve 1 hafta süreyle selülazla birlikte yaş halde bekletilmiş ve değerlendirme amacıyla pillinglenme dereceleri, gramaj değişimi, iplik mukavemeti ölçülmüş, Harrison gümüş ve fehling testi yapılmıştır. Yapılan denemeler sonucunda, selülaz enziminin pilling sorununu azaltma açısından pamuktaki (biyoparlatma sonrası pilling derecesi 5) ve viskondaki (biyoparlatma sonrası pilling derecesi 2,5) etkilerinin farklı olduğu belirlenmiştir. Viskonda, pamuktaki kadar etkili olamamasına rağmen, kumaşta ciddi zararlar oluşturabildiği görülmüştür. İster pamuklu ister viskon olsun biyoparlatmanın ardından selülaz enzimin deaktive edilmesi gereklidir. Aksi taktirde pamuklu kumaşta %13’e, viskon kumaşta ise %23’e varan ciddi zararlar meydana gelmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Malzeme Bilimleri, Tekstil

The effects of cellulase enzymes on cellulosic fabrics

Öz:
Nowadays cellulase enzymes are commonly used for finishing of cellulosic fabrics. If application of the enzymes isn’t suitable for textile materials, chemical damage on the fabrics will be an important problem. Sometimes we encounter mechanical and/or chemical damage problem, when the samples from industry are tested in our laboratory. Although deactivation step is necessary, sometimes it can be eliminated in some mills. The purpose of this research was to investigate the influence of cellulase waste on the cellulosic fabrics. Viscose and cotton fabrics were used for trials. After biopolishing, viscose and cotton fabrics stayed with cellulase enzyme for 30-60- 120-240 min, a day and a week. The effects of enzyme were defined by pilling degree, weight loss, yarn strength, silver nitrate and fehling tests. The obtained results indicated that cellulose enzymes were more effective for cotton fabrics (After biopolishing, pilling degree is 5) than viscose ones (After biopolishing, pilling degree is 2,5). But chemical damage on viscose fabrics occurred. So deactivation stage was very important for two types of fabrics. If there is active cellulase on the cellulosic fabrics, very important strength losses and chemical damage will occur. Strength losses are % 13 for cotton fabric and %23 for viscose fabric.
Anahtar Kelime:

Konular: Malzeme Bilimleri, Tekstil
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1.Bahtiyari, M. İ., 2005, Danışman Prof. Dr. Kerim Duran, ‘Selülazların Etki Mekanizmaları’, Viskon Kumaşlarda Farklı Tip Enzimlerle Pilling Probleminin Önlenmesi ve Elde Edilen Efektlerin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, s:55.
  • 2.Nousiainen P., Buchert J., 2004, ‘Tekstil ve Lif İşlemlerinde Kullanılan Biyotek-nolojideki Son Gelişmeler’, X. Ulus-lararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu, Meta Basım, İzmir, s:128-139.
  • 3.Duran, K, Korkmaz, A., 1999, ‘Ön Terbiyede Enzim Kullanımı’, Tekstil ve Konfeksiyon, Yıl:9(4), s:320-326.
  • 4.Duran, K., Ayaz, Ö., 2000, ‘Selülazların Rejenere Selüloz Liflerinde Kullanımıyla Alternatif Terbiye Prosesleri’, Tekstil ve Konfeksiyon, Yıl:10(1-2), s:34-38.
  • 5.Schmidt, M., 1994, ‘Bio-Polishing Ein neuer alternativer Veredlungsprozess für Cellulosefasern’, Lenzinger Berichte, 9, pp. 95-97.
  • 6.Ayaz, Ö. Y., 2000, Danışman Prof. Dr. Kerim Duran, ‘Fibrilasyon’, Selülazların Rejenere Selüloz Liflerine Etkilerinin Sistematik Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, s:59-76.
  • 7.Carrillo, F., Colom, X., Lo´pez-Mesas, M., Lis, M.J., Gonza´lez, F., Valldeperas, J., 2003, ‘Cellulase processing of lyocell and viscose type fibres: kinetics Parameters’, Process Biochemistry, Vol.39 Issue 2, pp.257-261.
  • 8.Duran K., Öneş, 1994, M., “Tekstil Terbiyesinde Enzimler ve Kullanımı”, Tekstil ve Konfeksiyon, Yıl:4(4), s:318- 328.
  • 9.Garner W., 1966, ‘Elements and Element-Based Reagents’, Textile Laboratory Manual, Elsevier Publishing Company, New York, pp.83, 115.
APA KÖRLÜ E, DURAN K, BAHTİYARİ M, PERİNCEK S (2008). Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. , 35 - 40.
Chicago KÖRLÜ Ekmekçi Ayşegül,DURAN Kerim,BAHTİYARİ M. İbrahim,PERİNCEK Seher Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. (2008): 35 - 40.
MLA KÖRLÜ Ekmekçi Ayşegül,DURAN Kerim,BAHTİYARİ M. İbrahim,PERİNCEK Seher Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. , 2008, ss.35 - 40.
AMA KÖRLÜ E,DURAN K,BAHTİYARİ M,PERİNCEK S Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. . 2008; 35 - 40.
Vancouver KÖRLÜ E,DURAN K,BAHTİYARİ M,PERİNCEK S Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. . 2008; 35 - 40.
IEEE KÖRLÜ E,DURAN K,BAHTİYARİ M,PERİNCEK S "Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi." , ss.35 - 40, 2008.
ISNAD KÖRLÜ, Ekmekçi Ayşegül vd. "Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi". (2008), 35-40.
APA KÖRLÜ E, DURAN K, BAHTİYARİ M, PERİNCEK S (2008). Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. Tekstil ve Konfeksiyon, 18(1), 35 - 40.
Chicago KÖRLÜ Ekmekçi Ayşegül,DURAN Kerim,BAHTİYARİ M. İbrahim,PERİNCEK Seher Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. Tekstil ve Konfeksiyon 18, no.1 (2008): 35 - 40.
MLA KÖRLÜ Ekmekçi Ayşegül,DURAN Kerim,BAHTİYARİ M. İbrahim,PERİNCEK Seher Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. Tekstil ve Konfeksiyon, vol.18, no.1, 2008, ss.35 - 40.
AMA KÖRLÜ E,DURAN K,BAHTİYARİ M,PERİNCEK S Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. Tekstil ve Konfeksiyon. 2008; 18(1): 35 - 40.
Vancouver KÖRLÜ E,DURAN K,BAHTİYARİ M,PERİNCEK S Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi. Tekstil ve Konfeksiyon. 2008; 18(1): 35 - 40.
IEEE KÖRLÜ E,DURAN K,BAHTİYARİ M,PERİNCEK S "Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi." Tekstil ve Konfeksiyon, 18, ss.35 - 40, 2008.
ISNAD KÖRLÜ, Ekmekçi Ayşegül vd. "Selülaz enziminin selülozik esaslı kumaşlar üzerine etkisi". Tekstil ve Konfeksiyon 18/1 (2008), 35-40.