Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü
Yıl: 2007 Cilt: 0 Sayı: 49 Sayfa Aralığı: 151 - 182 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü
Öz: Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı adlı tarihî romanında 15. yüzyıl başlarında Osmanlı devletinin geçirmiş olduğu siyasî ve sosyal çalkantılar arasında Şeyh Bedreddin ayaklanmasına da yer verilir. Romanın kurmaca dünyasında tarihî kişilik olarak Şeyh Bedreddin yerini alır. Musa Çelebi'nin yanında kazaskerliğe kadar yükselen Şeyh Bedreddin, Darağacı romanında bilim adamı kimliği ile siyasî fikirleri ve politik ihtirasları arasında sıkışmış bir kişilik olarak belirir. Onun adı etrafında başlatılan başkaldırı hareketi devletin zayıf bir dönemine rastlaması bakımından sarsıcı olur. Çelebi Mehmed, Şeyh Bedreddin ve müritleri etrafında başlayan sosyal bünyeyi sarsmaya, siyasî birliği bölmeye yönelik hareketi bastırarak ülkenin birliğini sağlamayı başarır. Romanın kurmaca dünyasında felsefî, ilmî, siyasî ve sosyal fikirleriyle beliren, tereddüt ve korkularıyla insanî yönü öne çıkan, bazen düşüncelerinin çarpıtıldığını ileri süren Şeyh Bedreddin, politik ihtiraslarıyla çevresinin kışkırtmaları sonucu başkaldırının liderliğine kadar sürüklenir. Bunun bedelini darağacında hayatıyla öder. Çalkantılar ve başkaldırı içerisinde o, kimliğinden çok kişiliği etrafında oluşturulan "Şeyh Bedreddin" imgesinin dönüşümünün kurbanı olmuştur.
Anahtar Kelime: The Transformation of the Şeyh Bedrettin Image in the M. N. Sepetçioğlu's Novel, Darağacı
Öz: In the historical novel entitled Daragaci (Gallows) written by Mustafa Necati Sepetcioglu, political and social upheavals that the Ottoman Empire suffered at the beginning of the 15th century as well as Sheikh Bedreddin's rebellion are told. In the fictional world of the novel, Sheikh Bedreddin appears as the historical figure. In the novel Daragaci Sheikh Bedreddin who was promoted as "kazasker" (the head of kadis) during the reign of Musa Celebi, seems to be a personality who got caught in between his identity as scholar and his political thoughts and passions. The uphearal which was shaped around his personality proved to be traumatic for it coincided with the weak period of Ottoman Empire. Çelebi Mehmed succeeds to put down the movement of Sheikh Bedreddin and his apostles, that is well adapted for a purpose to shake the social structure and to break down the political consolidation. In the novel Sheikh Bedreddin appearing with philosophical, scientific, political and social thoughts; also with hesitation and fear maintains to be distorted, but gets to be the leader of the rebellion be-acuse of his political passions. Sheikh Bedreddin pays this with his life on the gallows. In the time of rebellion and trouble, he gets to be the victim of the "Sheikh Bedreddin" image, more than his real identitiy.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Âşıkpaşaoğlu Tarihi (1992), (Haz. Atsız), İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yay.
- Balivet, Michel (2000), Şeyh Bedreddin Tasavvuf ve İsyan, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
- Carr, Edward Hallet (1993), Tarih Nedir, (Çev. Misket Gizem Göktürk), İstanbul: İletişim Yay.
- Dindar, Bilâl (1992), "Bedreddin Simâvî", İslâm Ansiklopedisi, C. 5, İstanbul: DİA Yay.,331-334. Gariper, Cafer (2006), "Nâzım Hikmet'in Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı'm Metinlerarasılık Çerçevesinde Okuma Denemesi", Süleyman Demirel Üniversitesi VI Uluslararası Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu Bildiriler 1-2 Haziran, İsparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Basımevi, s. 117-123.
- Guenon, Rene (2001), Yatay ve Dkey Boyutların Sembolizmi, (Çev. Fevzi Topaçoğlu), istanbul: insan Yay.
- Gürsel, Nedim (1992), Nâzım Hikmet ve Geleneksel Türk Yazını, istanbul: Adam Yay.
- inalcık, Halil (2003), Osmanlı imparatorluğu Klâsik Çağ (1300-1600), Istanbul: YKY
- Jung, Carl Gustav (2001), İnsan Ruhuna Yöneliş Bilinçaltı ve işlevsel Yapısı, (Çev. Aslan Yal-çmer), Istanbul: Say Yay.
- Mehmed Neşrî (1957), Kitab-ı Cihan-nümâ -Afejrf Tarihi-, C. II, (Haz. Faik Reşit Unat-Mehmed A. Köymen), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
- Nâzım Hikmet (1997), Benerci Kendini Niçin Öldürdü? Şiirler 2, istanbul: Adam Yay.
- Ocak, Ahmet Yaşar (1998), Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler, istanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
- Sepetçioğlu, Mustafa Necati (2004), Darağacı, 15. baskı, istanbul: irfan Yay.
- Severcan, Şefaettin (1997), "Şeyh Bedreddin'in Hayatı ve Eserleri", Şeyh Bedreddin, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü Yay.
- Stevens, Anthony (1999), Jung, (Çev. Ayda Çayır), istanbul: Kaknüs Yay.
- Telli, Ahmet (1992), Hüznün İsyan Olur, 7. baskı, Ankara: Doruk Yay.
- Uzunçarşılı, ismail Hakkı (1988), Osmanlı Tarihi, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yay.
- Yalçın, S. Dilek (2000), "Şeyh Bedreddin ya da Tarihsel Gerçeklikten Kurgusal Söyleme", Türkbilig, Sayı: 1, s. 158-177.
- Yaltkaya, M. Şerefettin (1994), Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin, istanbul:Kitabevi Yay.
- Yûnus Emre (1997), Yûnus Emre Dvânı, (Haz. Faruk K. Timurtaş), Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
| APA | GARİPER C, KÜÇÜKCOŞKUN Y (2007). Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. , 151 - 182. |
| Chicago | GARİPER Cafer,KÜÇÜKCOŞKUN Yasemin Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. (2007): 151 - 182. |
| MLA | GARİPER Cafer,KÜÇÜKCOŞKUN Yasemin Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. , 2007, ss.151 - 182. |
| AMA | GARİPER C,KÜÇÜKCOŞKUN Y Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. . 2007; 151 - 182. |
| Vancouver | GARİPER C,KÜÇÜKCOŞKUN Y Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. . 2007; 151 - 182. |
| IEEE | GARİPER C,KÜÇÜKCOŞKUN Y "Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü." , ss.151 - 182, 2007. |
| ISNAD | GARİPER, Cafer - KÜÇÜKCOŞKUN, Yasemin. "Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü". (2007), 151-182. |
| APA | GARİPER C, KÜÇÜKCOŞKUN Y (2007). Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. Erdem, 0(49), 151 - 182. |
| Chicago | GARİPER Cafer,KÜÇÜKCOŞKUN Yasemin Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. Erdem 0, no.49 (2007): 151 - 182. |
| MLA | GARİPER Cafer,KÜÇÜKCOŞKUN Yasemin Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. Erdem, vol.0, no.49, 2007, ss.151 - 182. |
| AMA | GARİPER C,KÜÇÜKCOŞKUN Y Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. Erdem. 2007; 0(49): 151 - 182. |
| Vancouver | GARİPER C,KÜÇÜKCOŞKUN Y Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü. Erdem. 2007; 0(49): 151 - 182. |
| IEEE | GARİPER C,KÜÇÜKCOŞKUN Y "Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü." Erdem, 0, ss.151 - 182, 2007. |
| ISNAD | GARİPER, Cafer - KÜÇÜKCOŞKUN, Yasemin. "Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun Darağacı Romanında Şeyh Bedreddin İmgesinin Dönüşümü". Erdem 49 (2007), 151-182. |
