Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış

AKIŞ, AYHAN; SEFEROV, Rehman

Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış

Rehman SEFEROV, (Azerbaycan Milli İlimler Akademiyası, Coğrafya Enstitüsü, Azerbaycan)

Ayhan AKIŞ (Selçuk Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Konya, Türkiye)

Türkiyat Araştırmaları Dergisi

88 4

Yıl: 2008 Cilt: 0 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 393 - 411 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış

Öz:

Araştırma sahasını oluşturan Ahıska, Gürcistan toprakları içerisinde Kafkasya Bölgesinin güneybatısında yer almaktadır. Ahıska kuzeyden ve doğudan Gürcistan; güneyden Ermenistan; güneybatıdan Türkiye; batıdan Acaristan Özerk Cumhuriyetiyle (Gürcistan) çevrelenmiştir. Ahıska bölgesinin toplam yüzölçümü 6.260 km2dir. Bu araştırmanın amacı Sovyet döneminden günümüze Ahıska Türklerinin göç/sürgün sonucu yaşadıkları coğrafya ve karşılaştıkları sorunlar ile çözüm yollarını değerlendirmektedir. Bu araştırma daha çok literatüre dayanmasına karşın çalışmada bazı Ahıska Türküyle günümüzde yaşadıkları yerlerdeki sosyo-ekonomik ve kültürel uyumlarıyla alakalı mülakatlar da yapılmıştır. 1921de Sovyetler Birliğine bağlanan Ahıska için bu tarihten itibaren yeni bir dönem başlamıştır. Çünkü Sovyetler Birliği Abhaz, Asetin ve Acarlara özerklik verirken Ahıska Türklerine vermemiştir. 1921den itibaren Ahıska Türklerine Sovyetler Birliği tarafından değişik baskı ve şiddet uygulanmıştır. 1944 yılında Stalin Hükümeti tarafından Ahıska Türklerinin önemli bir kısmı (100.000-120.000) Orta Asyaya sürgün edilmiştir. İlk bu tarihte sürgün edilen Ahıska Türkleri bir daha anayurtlarına dönememişlerdir. Bugünkü nüfusu 600.000 dolayında olan Ahıska Türkleri 10-15 ülkede ve 100 kadar bölgede göçmen olarak yaşamaktadırlar. Ahıska Türkleri kendi yönetimi olmayan tek Türk topluluğudur. Bu topluluk soyo-ekonomik, kültürel ve eğitim anlamında ciddi problemlerle karşı karşıyadır. Bütün bu zorluklara rağmen Ahıska Türkleri; Türklüklerinden hiçbir şey kaybetmeden dünyada yaşamlarını sürdürmesini bilmişlerdir.

Anahtar Kelime: zorunlu göç sovyet yayılmacılığı sürgün Kafkasya sovyet dönemi türki halklar ahıska türkleri baskı 20. Yüzyıl

Konular: Folklor Tarih Siyasi Bilimler Etnik Çalışmalar Kültürel Çalışmalar

A General Look Into the Geographical areas Where Ahiska Turks Have Been Living Since the Soviet Period Together with the Emigrations

Öz:

Ahıska, the scope of the study, lies in the southwest of Caucasian Region within the boundaries of Georgia. Ahıska is surrounded from the north and east by Georgia; from the south by Armenia; from the southwest by Turkey; and from the west by the Autonomous Republic of Acaristan (Georgia). It has an area measuring 6.260 km² totally. The aim of this study is to evaluate the geographical areas where Ahıska Turks have lived, the problems they have encountered because of emigration/exile since the Soviet period, and the ways those problems have been solved. Although the study was based on literature, some Ahıska Turks were interviewed regarding the socio-economic and the cultural adaptation to the places where they lived. Some daily publications and statistical data were also used in this study. The Soviet Union granted autonomy to Abhazs, Asetins, and Acars, but they did not grant it to Ahıska. Thus a new period began for Ahıska in 1921 when it was annexed to the Soviet Union. Starting from 1921, various tyranny and violence policies were imposed on Ahıska Turks by the Soviet Union. A great majority of Ahıska Turks (100.000-120.000) were exiled to the Middle East by the government ruled by Stalin in 1944. Ahıska Turks, first exiled then, have never been able to return to their homeland so far. About 600.000 Ahıska Turks live as immigrants in 15 countries and some 100 regions, and they are the only Turkish community who do not have self-government. They have serious socio-economic, cultural, and educational problems. In spite of the problems they have encountered so far, Ahıska Turks have been able to survive without losing anything from their Turkish quality.

Anahtar Kelime: soviet imperialism exile Caucasia soviet period turkic peoples ahiska turks oppression 20th Century mandatory migration

Konular: Folklor Tarih Siyasi Bilimler Etnik Çalışmalar Kültürel Çalışmalar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Agara, İ. (2004). Ahıska Türkleri (Sürgününün 60. Yılı Anısına) İnsanlık
Dramı. İzmir Ahıska Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği, İzmir: Karaca Matbaası Yayınları.
Aslan, K. (1995). Ahıska Türkleri. Ankara: Ahıska Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Yayını, No: 1.
Badalov, Ç. (2004). Bütün Yönleriyle Ahıska Türkleri. Çimkent.
Bayraktar, R. (1999). Ahıska (21. Yüzyılda İnsanlık Dramı). İstanbul: İhlas Matbaacılık.
Çetioğlu, O. Ahıska Türkleri. Orkun Dergisi. Derginin sayı numarasına ve tarihine ulaşılamamıştır.
Gonquest, R. (1987). Kayıp Bir Halk: Rusya Mesketyaları. (Çev. Eşrer Özbilen). Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 50, s. 183-188.
Hacılı, A. (1992). Geribem Bu Vetende (Ahıska Türklerinin Etnik Medeniyeti). Bakü:Gençlik Yayınevi.
Kukulov, T. (1999). Ahıska Türklerinin Tarihine Bir Nezer. Bakü.
Kütükçü, M. A. (2005). Uluslararası Hukuk Çerçevesinde Ahıska Türklerinin Anavatanlarına Dönüş Sorunu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,Sayı: 13, s. 271-284.
Oğan, S. (2001). Yüzyılın Dramı Azerbaycanda Göçmen (Kaçkın) Sorunu. Avrasya Dosyası, Azerbaycan Özel. Ankara: Asam Yayınları, Cilt: 7, Sayı:1, s. 431-453.
Piriyeva, S. (2005). Ahıska Türkleri Azerbaycanda (Tarihi, Sosial-Medeni Heyat). Bakü: Elm Neşriyatı.
Seferov, R. (2005). Sovyet Dönemi ve Bağımsızlık Sonrası Azerbaycan Nüfusunun Etnik Yapısındaki Değişimler. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayını. Sayı:17, s. 395-410.
SBDİK (1939, 1959, 1989). Sovyetler Birliğinin İstatistik Göstericileri. Sovyet Nüfus Sayımı Verileri, Moskova.
Uravelli, O. (1994). Ahıskada Türk Nüfusunun Sürülmesine Dair Gizli Sovyet Belgeleri. XII. Türk Tarih Kongresi Bildiri Özetleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu. s.47-48.
Zeyrek, Y. (2001). Ahıska Bölgesi ve Ahıska Türkleri. Ankara. Bizim AHISKA (2005-2006): Üç Aylık Kültür Dergisi. Uluslararası Ahıska Türk Dernekleri Federasyonunun Yayın Organı, Sayı: 1-6, Ankara: Kozan Ofset Yayınları.
05.02.2007. Ahıskalıların Bakü Zirvesi. http://www.ahiskali.com/yazi3.php?id=155.
08.02.2007.Amerikanın Son Türkleri: Ahıskalılar.
http://www.ntvmsnbc.com/news/367757.asp.
http://www.ahiskalilar.org/portal/index.php.
http://www.cavityalcin.com/dunya_siyaseti_22.html.
http://www.geocities.com/ahıska1944/turkilleri.html.
http://www.orkun.com.tr.

APA	SEFEROV R, AKIŞ A (2008). Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. , 393 - 411.
Chicago	SEFEROV Rehman,AKIŞ AYHAN Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. (2008): 393 - 411.
MLA	SEFEROV Rehman,AKIŞ AYHAN Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. , 2008, ss.393 - 411.
AMA	SEFEROV R,AKIŞ A Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. . 2008; 393 - 411.
Vancouver	SEFEROV R,AKIŞ A Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. . 2008; 393 - 411.
IEEE	SEFEROV R,AKIŞ A "Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış." , ss.393 - 411, 2008.
ISNAD	SEFEROV, Rehman - AKIŞ, AYHAN. "Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış". (2008), 393-411.

APA	SEFEROV R, AKIŞ A (2008). Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0(24), 393 - 411.
Chicago	SEFEROV Rehman,AKIŞ AYHAN Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. Türkiyat Araştırmaları Dergisi 0, no.24 (2008): 393 - 411.
MLA	SEFEROV Rehman,AKIŞ AYHAN Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.24, 2008, ss.393 - 411.
AMA	SEFEROV R,AKIŞ A Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2008; 0(24): 393 - 411.
Vancouver	SEFEROV R,AKIŞ A Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2008; 0(24): 393 - 411.
IEEE	SEFEROV R,AKIŞ A "Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış." Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 0, ss.393 - 411, 2008.
ISNAD	SEFEROV, Rehman - AKIŞ, AYHAN. "Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış". Türkiyat Araştırmaları Dergisi 24 (2008), 393-411.