Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi

TOSUN, Ahmet; IRAK, Metehan

Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi

Ahmet TOSUN, (Okan Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Metehan IRAK (Institute of Mental Health Research, Univercity of Ottawa., Canada)

Türk Psikiyatri Dergisi

142 30

Yıl: 2008 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 67 - 80 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi

Öz:

Amaç: Bu araştırma, Üstbiliş Ölçeği-30'un (ÜBÖ-30) Türkçe'ye çevrilmesi, geçerlik ve güvenirlik değerlerinin belirlenmesi amacını taşımaktadır. ÜBÖ-30, üstbilişsel modellere göre psikopatolojilerde rol oynadığı düşünülen üstbilişsel inançlar, yargılar ve süreçleri incelemek için geliştirilmiş olan Üstbiliş Ölçeği'nin 30 maddelik kısa formudur. Yöntem: Araştırmada, üniversite öğrencilerinden oluşan bir örneklem grubuna, ÜBÖ-30 ile birlikte, Sürekli Kaygı Envanteri (SKE) ve Maudsley Obsesif Kompülsif Soru Listesi (MOKSL) uygulanmıştır. 850 kişilik örneklemin 282'si (33.17%) erkek, 568'si (66.82%) kadın, yaş ortalaması 21.22 olmuştur. Bulgular: Test-tekrar test güvenirliği analizi ÜBÖ-30'un Türkiye örneklemi için güvenilir bir ölçme aracı olduğunu, Cronbach Alpha korelasyon analizi ölçeğin iç geçerliliğinin yüksek olduğunu göstermiştir, Temel bileşenler analizi (TBA) ölçeğin orijinal formundaki gibi beş faktörünün olduğunu ve bunların toplam varyansın %52.44'ünü açıkladığını göstermiştir. Doğrulayıcı faktör analizi ile elde edilen sonuçlar TBA sonucunda elde edilen ÜBÖ-30'un faktör yapısının geçerliğini desteklemiştir. ÜBÖ-30'un yakınsak geçerliğini için ÜBÖ-30'un alt ölçekleri ve toplam puanları ile MOKSL'nin alt ölçekleri ve toplam puanı ve SKE arasında korelasyonlara bakılmış ve puanlar arasında elde edilen anlamlı ilişkiler ÜBÖ-30'un yakınsak geçerliliğinin yeterli olduğunu göstermiştir. Ayrıca yaş ve ÜBÖ-30'un alt ölçekleri arasında anlamlı negatif korelasyonlar olduğu ve cinsiyetin bazı alt ölçeklerde anlamlı etkisi olduğu bulunmuştur. Sonuç: Bulgular ÜBÖ-30'un Türk kültüründe üstbiliş değerlendirmek için yeterli düzeyde psikometrik özelliklere sahip olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelime: Obsesif-kompulsif bozukluk Kaygı bozuklukları Anketler Sonuçların tekrarlanabilirliği Dil

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arbuckle J (2003) Amos 5.0 update to the Amos user's guide. Chicago, Ill.: Marketing Dept. SPSS Inc.: Small Waters Corporation.
Bacon E, Danion JM, Kauffmann-Muller F, Bruant A (2001) Consciousness in schizophrenia: a metacognitive approach to semantic memory. Conscious Cogn, 10: 473?484.
Byrne BM (2001) Structural equation modeling with amos: basic concepts, applications, and programming. Mahwah, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates.
Cartwright-Hatton S, Wells A (1997) Beliefs about worry and intrusions: the metacognitions questionnaire and its correlates. J Anxiety Disord, 11: 279?296.
Crick F (2000) Şaşırtan varsayım (Çev. Sabit Say). Ankara: TÜBİTAK.
Dienes Z, Perner J (1999) A theory of implicit and explicit knowledge. Cambridge: Cambridge University Pres.
Erol N, Savaşır I (1988) Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi Bildiri Kitabı, Ankara, GATA Basımevi, s.107-114.
Fisher PL, Wells A (2005) Experimental modification of beliefs in obsessive?compulsive disorder: a test of the metacognitive model. Behav Res Ther, 43: 821?829.
Gwilliam P, Wells A, Cartwright-Hatton S (2004) Does meta-cognition or responsibility predict obsessive?compulsive symptoms: a test of the metacognitive model. Clin. Psychol. Psychother, 11: 137?144.
Hayduk LA (1987) Structural equation modeling with LISREL:essentials and advances. Baltimore.: Johns Hopkins University Press.
Hermans D, Martens K, De Cort K, Pieters G, Eelen P (2003) Reality monitoring and metacognitive beliefs related to cognitive confidence in obsessive?compulsive disorder. Behav Res Ther, 41: 383?401.
Holeva V, Tarrier NT, Wells A (2001) Prevalence and predictors of acute stress disorder and PTSD following road traffic accidents: thought control strategies and social support. Behavior Therapy, 32: 65?83.
Irak M (2005) Üst-biliş mi? Yönetici işlev mi? Bilme hissinin nöropsikolojik testlerle ölçülen dikkat süreçlerinden yordanması. Türk Psikoloji Dergisi, 20: 97-116.
Janeck AS, Calamari JE, Riemann BC, Heffelfinger SK (2003) Too much thinking about thinking?: metacognitive differences in obsessive-compulsive disorder. Anxiety Disorders, 17: 181-195.
Kim J, Mueller CW (1978) Factor analysis: statistical methods and practical issues. Beverly Hills, California. Sage Publications.
Mather A, Cartwright-Hatton S (2004) Cognitive predictors of obsessive?compulsive symptoms in adolescence: a preliminary investigation. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 33: 743?749.
Morrison AP, Wells A (2003) A comparison of metacognitions in patients with hallucinations, delusions, panic disorder, and non-patient controls. Behav Res Ther, 41: 251?256.
Myers SG, Wells A (2004) Obsessive-compulsive symptoms: the contribution of metacognitions and responsibility. Anxiety Disorders, 19: 806?817.
Öner N (1994) Türkiye'deki kullanılan psikolojik testler. İstanbul. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
Papageorgiou C, Wells A (2003) An empirical test of a clinical metacognitive model of rumination and depression. Cognitive Therapy and Research, 27: 261?273.
Peynircioğlu Z, Tekcan Aİ (2000) Feeling of knowing for translations of words. Journal of Memory and Language, 43: 135-148.
Scott LJ (1983) Confirmatory factor analysis: a preface to LISREL. Beverly Hills.: Sage Publications.
Stevens J (2002) Applied multivariate statistics for the social sciences. N.J.: Lawrence Erlbaum Ass.
Tekcan Aİ, Aktürk M (2001) are you sure you forgot? Feeling of knowing in directed forgetting. J Exp Psychol Learn Mem Cogn, 27: 1487-1490.
Toneatto T (1999) Metacognition and substance use. Addict Behav, 24: 167?174.
Weiss AP, Dodson CS, Goff DC, Schacter DL, Heckers S (2002) Intact suppression of increased false recognition in schizophrenia. Am J Psychiatry, 159: 1506-1513.
Wells A (2005) The metacognitive model of gad: assessment of meta-worry and relationship with dsm-ıv generalized anxiety disorder. Cognitive Therapy and Research, 29: 107?121.
Wells A, Cartwright-Hatton S (2004) A short form of the metacognitions questionnaire: properties of the MCQ 30. Behav Res Ther, 42: 385?396.
Wells A, Papageorgiou C (1998) Relationships between worry, obsessive?compulsive symptoms and meta-cognitive beliefs. Behav Res Ther, 36: 899?913.

APA	TOSUN A, IRAK M (2008). Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. , 67 - 80.
Chicago	TOSUN Ahmet,IRAK Metehan Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. (2008): 67 - 80.
MLA	TOSUN Ahmet,IRAK Metehan Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. , 2008, ss.67 - 80.
AMA	TOSUN A,IRAK M Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. . 2008; 67 - 80.
Vancouver	TOSUN A,IRAK M Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. . 2008; 67 - 80.
IEEE	TOSUN A,IRAK M "Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi." , ss.67 - 80, 2008.
ISNAD	TOSUN, Ahmet - IRAK, Metehan. "Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi". (2008), 67-80.

APA	TOSUN A, IRAK M (2008). Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(1), 67 - 80.
Chicago	TOSUN Ahmet,IRAK Metehan Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi 19, no.1 (2008): 67 - 80.
MLA	TOSUN Ahmet,IRAK Metehan Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.19, no.1, 2008, ss.67 - 80.
AMA	TOSUN A,IRAK M Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2008; 19(1): 67 - 80.
Vancouver	TOSUN A,IRAK M Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2008; 19(1): 67 - 80.
IEEE	TOSUN A,IRAK M "Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi." Türk Psikiyatri Dergisi, 19, ss.67 - 80, 2008.
ISNAD	TOSUN, Ahmet - IRAK, Metehan. "Üstbiliş ölçeği-30'un Türkçe uyarlaması, geçerliği, güvenirliği, kaygı ve obsesif-kompülsif belirtilerle ilişkisi". Türk Psikiyatri Dergisi 19/1 (2008), 67-80.