Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri

ERDOGDU, MUSTAFA YÜKSEL

Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri

M. Yüksel ERDOĞDU (Dicle Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Diyarbakır, Türkiye)

Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi

22 4

Yıl: 2006 Cilt: 13 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 98 - 105 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri

Öz:

Amaç: Bu araştırmanın amacı; ana-baba tutumları, öğretmen davranışları ve öğrencilerin öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişlalerini tespit etmektir. Bu bağlamda ana-baba tutumLan ile öğretmen davranışlannın öğrencilerdeki öğrenilmiş çaresizlikle ilişkilerdin regresyon analizi ile önem sıralamasının ortaya konulması amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın evreni Diyarbakır ilinde ilköğretim okulu 1. kademede okuyan 5. sınıf öğrencileridir. Alt orta ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki aileleıin çocuklannın devam ettiği üç okuldan seçkisiz olarak seçilen 191 öğrenci bu araştınnanın ömeklemini oluşturmaktadır. Araştirınada Öğrenilmiş Çaresizlik Ölçeği, Ana-Baba Tutumları Ölçeği ve Algılanan Öğretmen Davranışları Ölçeği kullanılmıştır. Sonuçlar: Çocukta öğrenilmiş çaresizliğin oluşumunda annenin çocuklarına yönelik otoriter davranışları. babanın ve öğretmenin otoriter davranışlarına göre daha etkili bir faktör olduğu araştırma bulgularıyla ortaya konmuştur. Erkek öğrenciler, kız öğrencilere göre daha yoğun öğrenilmiş çaresizlik yaşamaktadırlar. Ailenin sosyo-ekonomik düzeyleri ile öğrenilmiş çaresizlik arasında ilişkiler bulunmaktadır Öğrenilmiş çaresizliğin oluşumunda öğrencilerin yükleme biçimleri önemlidir. Öğrencilerin başarısızlığa karşı içsel yükleme yapmaları öğrenilmiş çaresizliğe neden olmakla birlikte, dışsal yükleme yapmaları öğrenilmiş çaresizliğe sebebiyet vermemektedir. Tartışma: Sağlıklı bir Icişilik gelişimi açısından çocuklann sonınlan ile baş edebilmesi açısından desteklenmesi gerekmektedir. Sorunlarıyla başa çıkmada başarılı olan bireyler kendilerine yönelik olumlu bir benlik geliştirecekler, buna karşılık sorunlarıyla başa çıkmada başarısız olan çocuklann ise kendilerine yönelik olumsuz benlik geliştirmeleri kaçınılmaz olacaktır. Özellikle anne-baba ve öğretmenlerin çocuklara yönelik yaklaşımları onların kendilerine yönelik olumlu benlik geliştirmelerinde etkilidir.

Anahtar Kelime: Psikolojik testler Regresyon analizi Çaresizlik, öğrenilmiş Ebeveynler Çocuk Tutum

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The relationship between parents' and teachers' attitudes and learned helplessness levels of children

Öz:

The aim of this research was to investigate the relationship between parents' attitudes and teachers' behaviours and learned helplessness levels of children. Regression analysis was performed in the current study to find out the impact of parents' and teachers' attitutes to learned helplessness levels of students. Method: The subjects of the study was 191 fifth grade primary school students in Diyarbakır who had been selected randomly from three primary schools of lower, medium and higher socio-economical levels. Learned Helplessness Scale, Parents' Attitudes Scale and Perceived Teachers' Behaviours Scale was three scales used in the research. Results: Mothers' authoritarian attitutes towards their children were found to be a more effective factor than fathers' and teachers'attitutes in terms of consisting learned helpessness in children. Male students were observed to experience more intense learned helpnessness than female students. A relation was been found between the socio-economical level of the family and the learned helpessness of the child. Students' styles of charging were also found to be important in consisting learned helplessness. Although students' internal charging against failure caused learned helplessness, their external charging against failure did not result in learned helplessness. Discussion: In order to achieve healthy personalities, children should be supported to develop coping strategies to overcome their problems. Individuals who are succesful in overcoming their problems will develop a positive self-sense and positive personalities. On the other hand, it is inevitable that children who are not able to handle their own problems will have negative personalities. Especially parents' and teachers' attitudes towards children are especially effective for developing positive personalities of children.

Anahtar Kelime: Child Attitude Psychological Tests Regression Analysis Helplessness, Learned Parents

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abromson LY, Seligman MP (1980) Learned helplessness in human. an attribution analysis. Human helplessness: Theory and Application içinde, MP Seligman (ed.) Academic Press, New York.
Asarnow JR, Bates S (1988) Depression in child psychiatric inpatients. Cognitive and attributional patterns. J Abnorm Child Psychol 16: 601-615.
Brewin CR (1985) Depression and causal attributions. What is their relation? Psychol Bull 98: 297-309.
Celep C (1997) Ö¤retmenlik yeterlilik duygusu. Yaflad›kça E¤itim Dergisi Ocak/fiubat: 18-26.
Cole CS, Coyne JC (1977) Situational specifty of labratory induced learned helplessness. J Abnorm Child Psychol 86: 615-624.
Coyne JC, Gotlib IH (1983) The role of cognition in depression. A critical appraisal. Psychol Bull 94: 472-505.
Cutrano CE, Russell D, Jones RD (1985) Cross situational consistency in causal attributions. Does attributional style exist? J Pers Soc Psychol 47: 1043-1058.
Demirtaş H (1999) Orta öğretim kurumlarında sorumluluğa dayalı sınıf yönetimi. Öğretmen Dünyası 238: 25-38.
Dweck CS, Licht BG (1980) Learned helplesseness and intellectual achievement. Human helplessness: Theory and Application içinde, MP Seligman (ed.) Academic Press, New York.
Erdoğdu MY (2005) Williams yaratıcılık değerlendirme ölçeği'nin uyarlanması ve yaratıcılık ile algılanan öğretmen davranışlar arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Heider F (1958) The psychology of interpersonal relations. John Wiley and Sons Inc., New York.
Hiroto DS (1974) Locus of control and learning helplesseness. J Exp Psychol 102: 187-193.
Hovardaoğlu S (1986) Bazı bilimsel değişkenlerin öğrenilmiş çaresizliğe etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Jones E, Davis K (1965) From acts to dispositions. The attribution process in person perception. Advances in Experimental Social Psychology içinde L Berkowitz (Ed.), Vol. 2 Academic Press, New York.
Kelley H H (1967) Attribution in social intercation. General Learning Press, Morristown.
Marsh HW, Cairns L, Relich J ve ark. (1984) The relationship between dimenstion of self attribution and dimension of self concept. J Educ Psychol 76: 3-32.
Onur E (1984) Çocuklarda özgüven ve ön koşulları. 3. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışlmaları. Sayı.13-15. Eylül. Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
Papatya I (1987) Depresif kişilerin kendilerine ve önem verdikleri bir kişiye ilişkin yüklemeleri. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Peterson C, Seligman MEP (1984) Causal explanations as a risk factor for depression. Theory and evidence. Psychol Rev 91: 347-374.
Sadık F (2002) Sınıf içindeki problem davranışların nedenleri. Eğitim Araştırmaları 9: 16-28.
Sweeney PD, Calhoun KS, Bailey S (1986) Attributional style in depression. A meta analytic rewiev. J Pers Soc Psychol 50: 974-991.
Polat S (1986) Ana-Baba tutumlarının çocukların öğrenilmiş çaresizlik düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Stoltz RF, Galassi JP (1989) Internal attribution and types of depression in college students. The learned helplesseness model revised. J Couns Psychol 36: 316-321.
Weller BE, Weller A (1990) Depressif disarders in children and adolescent. Psychatric disorders in children and adolescent içinde D Barru, MD Garfinkel (ed.), Blackwell, Toronto.
Weiner B, Frieze I, Kukla A, Reed L, Rest B, Rosenbaum R (1985) Perceiving the causes of success and failure. General Learning Press, New Jersey, s: 92: 548-573.
Whitley BE, Frierge IH (1985) Children's causal attribution for success and failure in achievement setting: A. meta analysis. J Educ Psychol 77: 608-616.

APA	ERDOGDU M (2006). Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. , 98 - 105.
Chicago	ERDOGDU MUSTAFA YÜKSEL Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. (2006): 98 - 105.
MLA	ERDOGDU MUSTAFA YÜKSEL Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. , 2006, ss.98 - 105.
AMA	ERDOGDU M Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. . 2006; 98 - 105.
Vancouver	ERDOGDU M Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. . 2006; 98 - 105.
IEEE	ERDOGDU M "Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri." , ss.98 - 105, 2006.
ISNAD	ERDOGDU, MUSTAFA YÜKSEL. "Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri". (2006), 98-105.

APA	ERDOGDU M (2006). Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(3), 98 - 105.
Chicago	ERDOGDU MUSTAFA YÜKSEL Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 13, no.3 (2006): 98 - 105.
MLA	ERDOGDU MUSTAFA YÜKSEL Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, vol.13, no.3, 2006, ss.98 - 105.
AMA	ERDOGDU M Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2006; 13(3): 98 - 105.
Vancouver	ERDOGDU M Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2006; 13(3): 98 - 105.
IEEE	ERDOGDU M "Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri." Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13, ss.98 - 105, 2006.
ISNAD	ERDOGDU, MUSTAFA YÜKSEL. "Ana baba tutumları ile öğretmen davranışlarının çocuklarda öğrenilmiş çaresizlik düzeyi ile ilişkileri". Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi 13/3 (2006), 98-105.