Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi

BÜKE, Çağrı; ARSU, Güray; KÖSELİ, Demet; Sahin, Hatice

Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi

Hatice ŞAHİN, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Tıp Eğitimi Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Güray ARSU, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Demet KÖSELİ, (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Çağrı BÜKE (Ege Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)

Mikrobiyoloji Bülteni

31 0

Yıl: 2008 Cilt: 42 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 343 - 348 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi

Öz:

Hekimlerin reçeteleme bilgi ve alışkanlıkları, hem akılcı ilaç kullanımı hem de maliyetler üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bu anket çalışmasında, İzmir il merkezinde bulunan sağlık ocaklarında görev yapan pratisyen hekimlerin akılcı antibiyotik kullanımlarına ilişkin bilgi düzeylerinin saptanması amaçlanmıştır. Kesitsel tipteki araştırmaya, il merkezindeki sağlık ocaklarında çalışan ve örneklem olarak belirlenen 475 hekimin tamamı katılmıştır (yanıtlama oranı %100). Hekimlerin reçeteleme bilgileri standart anket tekniği ile toplanmıştır. Hekimlerin %48.4'ünün her üç reçeteden birinde (%30), %19.4'ünün ise her beş reçeteden üçünde (%60) antibiyotik yazdığı belirlenmiştir. Boğaz kültürü ve hemogram sonucuna göre üst solunum yolları enfeksiyonlarının tedavisi için antibiyotik yazanların oranı %11.8'dir. Üst/alt solunum yolları ve deri/ yumuşak doku enfeksiyonlarının tedavisinde penisilinler, üriner sistem enfeksiyonlarının tedavisinde kinolonlar, gastrointestinal sistem enfeksiyonlarının tedavisinde trimetoprim- sülfametoksazol ve genital sistem enfeksiyonların tedavisinde siprofloksasin ilk tercih edilen antibiyotikler olmuştur. 25-29 yaş grubundaki hekimlerin antibiyotik reçeteleme bilgi ve davranışlarının, ileri yaş gruplarındaki hekimlere göre anlamlı düzeyde daha doğru olduğu bulunmuştur (x2: 14.855; p: 0.01). Hekimlerin yalnızca %32.2'si yenidoğanlar için sakıncalı olan antibiyotikleri doğru olarak belirtmişler, %6.5'i ise hiçbir enfeksiyonun tedavisi için doğru antibiyotik seçeneklerini bilememişlerdir/Ankete katılan hekimlerin %89.6'sı, antibiyotiklerin akılcı kullanımı konusunda hizmet içi eğitimlerin kendileri için yararlı olacağını belirtmişlerdir/Sonuç olarak elde ettiğimiz veriler, antibiyotik reçeteleme oranı yüksek olan birinci basamak sağlık kurumlarında çalışan hekimlerin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili olarak bilgi ve davranış eksikliğine sahip olduklarını ortaya koymakta ve bu durumun giderilebilmesi ya da güncellenebilmesi için sürekli mesleki gelişim eğitimlerine gereksinim olduğunu vurgulamaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Evaluation of primary health care phsicians' knowledge on rational antibiotik use

Öz:

Physicians' prescribing practices impact greatly on rational drug use and expenditure. The aim of this cross-sectional study is to determine primary health care physicians' knowledge on rational antibiotic use in Izmir. A total of 475 physicians from primary health care centres (response rate: 100%) participated in this study. Prescription information of physicians was collected with a standardized questionnaire. It was detected that 48.4% of the physicians have prescribed antibiotics in one of each three (30%) prescriptions, while 19.4% in one of each five prescriptions. The most frequent reason for antibiotic prescription was the upper respiratory tract infections (URTI). The rate of prescribing antibiotics for URTI according to the results of throat culture or blood count was 11.8%. The most commonly prescribed antibiotics were penicillins for URTI, quinolones for urinary tract infections and trimethoprim- sulphametoxazole for gastrointestinal tract infections. The rate of appropriate prescribing practices was high among physicians in the age group 25-29 in comparison to older age groups (x2: 14.855; p: 0.01). Only 32.2% of the physicians correctly indicated the antibiotics with drawbacks in newborn period. 6.5% of the participants gave no correct antibiotic choices for any of the infections indicated. It was stated by 89.6% of the participants that they would benefit from continuous education on rational antibiotic use. The data obtained revealed that primary health care physicians who had high antibiotic prescription rates, lacked information about rational antibiotic use and continuous professional education and development programmes related to this topic is a prerequisite.

Anahtar Kelime:

Konular: Tıbbi İnformatik Temel Sağlık Hizmetleri Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Kısa Bildiri Erişim Türü: Bibliyografik

1. Top M, Tarcan M. Türkiye ilaç ekonomisi ve ilaç harcamaları 1998-2003 dönemi değerlendirmesi. Liberal Düşünce Dergisi 2004; 9: 177-200.
2. Cockburn J, Pit S. Prescribing behaviour in clinical practice: patients' expectations and doctors' perceptions of patients' expectations - a questionnaire study. BMJ 1997; 315: 520-3.
3. Büke C, Hosgor-Limoncu M, Ermertcan S, Ciceklioglu M, Tuncel M, Köse T, Eren S. Irrational use of antibiotics among university studentş. J Infect 2005; 51: 135-9.
4. Şahin H. Saçaklıoğlu F. Bornova Eğitim Sağlık Grup Başkanlığına Bağlı Sağlık Ocaklarında Çalışan Pratisyen Hekimlerin İlaç Reçeteleme Davranışlarının Değerlendirilmesi. Tıp Eğitimi Dünyası 2005; 19: 20-8.
5. Richter SS, Heilmann KP, Beekmann SE, et al. Macrolide-resistant Streptococcus pyogenes in the United States 2002-2003. Clin Infect Dis 2005; 41: 599-608.
6. Bingen E, Bidet P, Mihaila-Amrouche L, et al. Emergence of macrolide-resistant Streptococcus pyogenes strains in French children. Antimicrob Agents Chemother 2004; 48: 3559-62.
7. Eryılmaz M, Akın A, Arıkan Akan Ö. Boğaz kültürlerinden izole edilen A grubu beta hemolitik streptokokların antibiyotik duyarlılıkları. Ankem Derg 2006; 20: 10-2.
8. Yurtsever Gül S, Baran N, Şener AG, Çeken N, Kurultay N, Türker M. İdrar örneklerinden izole edilen mikroorganizmalar ve antibiyotiklere duyarlılıkları. Klimik Derg 2006; 19: 60-2.
9. Büke AÇ, Karakartal G, Tünger A, Kamçıoğlu S, Nafile B. 1996-1998 yılları yaz dönemindeki olgularda Salmonella ve Shigella prevalansı ve antimikrobik duyarlılıkları. İnfeksiyon Derg 1999; 13: 355-7.
10. Gieseker KE, Mackenzie T, Roe MH, Todd JK. Comparison of two rapid Streptococcus pyogenes diagnostic tests with a rigorous culture standard. Pediatr Infect Dis J 2002; 21: 922-7.
11. Büke Ç, Şahin H, Sivrel A, Özkören Çalık Ş, Özbakkaloğlu B. Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerinin akılcı antibiyotik kullanımı konusundaki bilgi ve davranışları. Tıp Eğitimi Dünyası 2004; 17:11 -6.

APA	Sahin H, ARSU G, KÖSELİ D, BÜKE Ç (2008). Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. , 343 - 348.
Chicago	Sahin Hatice,ARSU Güray,KÖSELİ Demet,BÜKE Çağrı Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. (2008): 343 - 348.
MLA	Sahin Hatice,ARSU Güray,KÖSELİ Demet,BÜKE Çağrı Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. , 2008, ss.343 - 348.
AMA	Sahin H,ARSU G,KÖSELİ D,BÜKE Ç Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. . 2008; 343 - 348.
Vancouver	Sahin H,ARSU G,KÖSELİ D,BÜKE Ç Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. . 2008; 343 - 348.
IEEE	Sahin H,ARSU G,KÖSELİ D,BÜKE Ç "Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi." , ss.343 - 348, 2008.
ISNAD	Sahin, Hatice vd. "Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi". (2008), 343-348.

APA	Sahin H, ARSU G, KÖSELİ D, BÜKE Ç (2008). Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni, 42(2), 343 - 348.
Chicago	Sahin Hatice,ARSU Güray,KÖSELİ Demet,BÜKE Çağrı Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni 42, no.2 (2008): 343 - 348.
MLA	Sahin Hatice,ARSU Güray,KÖSELİ Demet,BÜKE Çağrı Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni, vol.42, no.2, 2008, ss.343 - 348.
AMA	Sahin H,ARSU G,KÖSELİ D,BÜKE Ç Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni. 2008; 42(2): 343 - 348.
Vancouver	Sahin H,ARSU G,KÖSELİ D,BÜKE Ç Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni. 2008; 42(2): 343 - 348.
IEEE	Sahin H,ARSU G,KÖSELİ D,BÜKE Ç "Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi." Mikrobiyoloji Bülteni, 42, ss.343 - 348, 2008.
ISNAD	Sahin, Hatice vd. "Sağlık ocaklarında çalışan hekimlerinin akılcı antibiyotik kullanımı ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi". Mikrobiyoloji Bülteni 42/2 (2008), 343-348.