Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri

Deniz N. ŞAHİN (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
0 0
Yıl: 2006 Cilt: 23 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 57 - 74 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri

Öz:
Üç çalışmadan oluşan bu araştırmanın ilk iki çalışmasında, eşit pay dağıtımına ilişkin haklılık yargılarında, daha fazla iş çıkaran kişinin cinsiyetinin, sağlıklı veya hasta olmasının ve işin bir yarışma havasında yapılıp yapılmamasının etkileri incelenmiştir. Bu amaçla kız ve erkek katılımcılardan, deneysel koşulları oluşturan senaryolarda, işverenin farklı miktarlarda iş çıkaran iki kişiye eşit ücret vermesini ne derece adil bulduklarını belirtmeleri istenmiştir. Katılımcıların bu haklılık yargılarının, yarışma havasının varlığına veya yokluğuna bağlı olmasının yanı sıra çalışmalardan ilkinde, daha çok iş çıkaran kişinin cinsiyetine ve ikincisinde ise sağlıklı veya hasta olmasına bağlı olarak değişip değişmediği irdelenmiştir. Katılımcılardan ayrıca, farklı miktarlarda iş çıkaran bu iki kişiye kendilerinin işveren olması halinde 50YLT olan ücreti nasıl dağıtacaklarını belirtmeleri de istenmiştir. Üçüncü çalışmada ise kız ve erkek katılımcıların, sunulan senaryolarda farklı miktarlarda üretimde bulunan iki kişiye eşit veya katkıya göre ücret dağıtımını ve bu dağıtımla ilgili önceden bilgi verilip verilmemesini yarışma havasının varlığına veya yokluğuna bağlı olarak ne derece haklı buldukları araştırılmıştır. Bulgulara göre, eşit dağıtıma yönelik haklılık yargılarında cinsiyete göre bir farklılık gözlenmemiştir. Katılımcıların ücretin dağıtılmasına ilişkin önerileri genel olarak katkıyı dikkate alan bir eğilim göstermiş ve cinsiyete göre farklılaşmamıştır. Katılımcılar, eşit dağıtımı, daha fazla iş çıkaran kişi hasta olduğunda haksız, sağlıklı olduğunda adil bulmuşlardır. Katılımcıların ücreti bölüştürme davranışları da haklılık yargılarına paralel çıkmıştır. Eşit dağıtımı yarışma havasının varlığında yarışma havasının yokluğuna kıyasla daha adil bulma eğilimi gözlenmiştir. Ücretin dağıtım biçimine ilişkin önceden bilgi verilmesi, verilmemesine kıyasla daha adil algılanmakla birlikte bu yönelim kızlarda daha belirgin bir fark yaratmıştır.
Anahtar Kelime: bölüşümsel adalet etkileşimsel adalet beden sağlığı rekabet eşitlik likert ölçeği deneysel çalışma algılanan hakçalık toplumsal cinsiyet

Effects of Gender, Physical Helath and Competitive Situation on the Perceived Fairness of Reward allocation

Öz:
Three studies explored the effects of gender, physical health state and competitive situation on perceived fairness. Participants read a vignette about two target persons (one of them being a male and the other a female in the first study and in the second study one of them being a healthy person and the other a sick person) working on a part time job consisting of writing addresses and putting stamps on envelopes. One of them (either the male or the female and either the healthy or the sick person) had higher performance than the other. In the first two studies the employer allocated the 50YTL equally and in the third study allocated either equally or equitably. In all studies, competitive situation was manipulated as either or not a competitive atmosphere emerged spontaneously between the two target persons. In the third study, having or not having information about the distribution of 50YTL as a component of interactional justice was also explored. The results showed no gender differences in relation to perceived fairness and reward allocation. Participants rated equal allocation as more fair when the high performer was a healthy person and as unfair when the high performer was a sick person. In all of the studies the results revealed that equal allocation in a competitive atmosphere and equitable allocation in a noncompetitive atmosphere was evaluated as more just. As a dimension of interactional justice information given in advance about the allocation of 50YTL was regarded as more fair than the absence of information. But this result was qualified by gender; females being more responsive to the presence of information in comparison to the absence of information regarding allocation of 50YTL.
Anahtar Kelime: competition equality likert scale experimental study perceived fairness gender distributive justice interactional justice physical health

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adams, J.S. (1965). “Inequity in Social Exchange.” L. Berkowitz (ed.) ADVANCES IN EXPERIMENTAL SOCIAL PSYCHOLOGY (II) içinde (267-299). New York: Academic Press.
  • Adams, J.S. ve Freedman, S. (1976). “Equity Theory Revisited: Comments and Annoted Bibliography.” L. Berkowitz ve E. Walster (eds.) ADVANCES IN EXPERIMENTAL SOCIAL PSYCHOLOGY (IX) içinde (43-91). New York: Academic Press.
  • Akgün, S. (2004). “Bölüşümsel Adalet Normlarının Çevresel Belirleyicileri: İlişki Türü ve Sorumluluk Yükleme.” TÜRK PSİKOLOJİ DERGİSİ, 19 (54): 1-18.
  • Bies, R.J. ve Moag, J. F. (1986). “Interactional Justice: Communication Criteria of Fairness.” R.J. Lewicki, B.H. Sheppard ve M.H. Bazerman (eds.) RESEARCH ON NEGOTIATIONS AND ORGANIZATIONS (I) içinde (43-55). Greenwich, CT: JAI Press.
  • Bies, R.J. (2005). “Are Procedural Justice and Interactional Justice Conceptually Distinct?” J. Greenberg ve J. A. Colquitt (eds.) HANDBOOK OF ORGANIZATIONAL JUSTICE içinde (85-112). Mahwah, New Jersey:Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Boldizar, J.P., Perry, D.G. ve Perry, L.C. (1988). “Gender and Reward Distribution: A Test of Two Hypotheses.” SEX ROLES, 19(9/10): 569-579.
  • Callahan-Levy, ve Messe, L. A. (1979). “Sex Differences in the Allocation of Pay.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 37: 433-447.
  • Cohen-Charash, Y. ve Spector, P.E. (2001). “The Role of Justice in Organizations: A metaanalysis.” ORGANIZATIONAL BEHAVIOR AND HUMAN DECISION PROCESSES, 86: 278-321.
  • Colquitt, J.A. (2001). “On the Dimensionality of Organizational Justice: Construct Validation of a Measure.” JOURNAL OF APPLIED PSYCHOLOGY, 86: 386-400.
  • Colquitt, J.A., Conlon, D.E., Wesson, M.J., Porter, C.H.O.L.ve Ng, K.Y. (2001). “Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research.” JOURNAL OF APPLIED PSYCHOLOGY, 86: 425-445.
  • Colquitt, J. A., Greenberg, J. ve Zapata-Phelan, C. P. (2005). “What is Organizational Justice? A Historical Overview.” J. Greenberg ve J. A. Colquitt (eds.) HANDBOOK OF ORGANIZATIONAL JUSTICE içinde (3-56). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Cook, K.S. ve Hegtvedt, K.A. (1983). “Distributive Justice, Equity and Equality.” ANNUAL REVIEW OF SOCIOLOGY, 9: 217-241.
  • Deutsch, M. (1975). “Equality, Equity and Need: What Determines Which Value Will Be Used as a Basis of Distributive Justice.” JOURNAL OF SOCIAL ISSUES, 31: 37-149.
  • Deutsch, M. (1985). Distributive Justice. New Haven, CT: Yale University Press.
  • Feather, N. T. (1990). “Reactions to Equal Reward Allocations: Effect of Situation, Gender and Values.” BRITISH JOURNAL OF SOCIAL PSYCHOLOGY, 29: 315-329.
  • Furby, L. (1986). “Psychology and Justice.” R. L.Cohen (ed.) VIEWS FROM THE SOCIAL SCIENCES içinde (153-203). New York: Plenum Press.
  • Göregenli, M. (1995). “Kültürümüz Açısından Bireycilik-Toplulukçuluk Eğilimleri: Bir Başlangıç Çalışması.” TÜRK PSİKOLOJİ DERGİSİ, 10(35): 15-24.
  • Greenberg, J.ve Cohen, R. L. (1982). “Why justice? Normative and Instrumental Interpretations.” J. Greenberg ve R. L. Cohen (eds.) EQUITY AND JUSTICE IN SOCIAL BEHAVIOR içinde (437-469). New York: Academic Press.
  • İmamoğlu, E. O. (1987). “An Interdependence Model of Human Development.” Ç.Kağıtçıbaşı (ed.) GROWTH AND PROGRESS IN CROSS-CULTURAL PSYCHOLOGY içinde (138- 145). Lise, Holland: Sests and Zeitinger,
  • İmamoğlu, E.O. (1998). “Individualism and Collectivism in a Model and Scale of Balanced Differentiation and Integration.” JOURNAL OF PSYCHOLOGY, 132: 95-105.
  • İmamoğlu, E. O. (2003). “Individuation and Relatedness: Not Opposing but Distinct and Complementary.” GENETIC, SOCIAL AND GENERAL PSYCHOLOGY MONOGRAPHS, 129: 367-402.
  • Inness, M., Desmarais, S. ve Day, A. (2004). “Justice, Mood State, and Justice Preference: Do Mood States Moderate Gender-Based Norms of Justice?” BRITISH JOURNAL OF SOCIAL PSYCHOLOGY, 44: 463-478.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1987). “ Individual and Group Loyalties.” Ç.Kağıtçıbaşı (ed.) GROWTH AND PROGRESS IN CROSS-CULTURAL PSYCHOLOGY içinde (94-103). Lise, Holland: Sests and Zeitinger.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). “Özerk-İlişkisel Benlik: Yeni bir Sentez.” TÜRK PSİKOLOJİ DERGİSİ, 11(37): 36-43.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). “Autonomy and Relatedness in Cultural Context: Implications for Self and Family.” JOURNAL OF CROSS-CULTURAL PSYCHOLOGY, 20: 1-20.
  • Kahn, A.S., Nelson, R.E., ve Gaeddert, W.P. (1980). “Sex of Subject and Sex Composition of a Group as Determinant of Reward Allocation.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 38: 737-750.
  • Karabay, E.Z. (2004). “Kamuda ve Özel Sektörde Örgütsel Adalet Algısı ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkiler.” Hacettepe Üniversitesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Kidder, L.G., Bellettirie, G. ve Cohn, E.S. (1977). “Secret Ambitions and Public Performances: The Effects of Anonymity on Reward Allocations Made by Men and Women.” JOURNAL OF EXPERIMENTAL SOCIAL PSYCHOLOGY, 13: 70-80.
  • Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). “Türk Öğretmenlerin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı.” TÜRK PSİKOLOJİ DERGİSİ, 15(45) : 59-80.
  • Lane, I.M. ve Messe, L.A. (1971). “Equity and the Distribution of Rewards.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 20:1-17.
  • Lerner, M. J. (1974). “The Justice Motive: ‘Equity’ and ‘Parity’ Among Children.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 29: 538-550.
  • Leventhal, G. S. (1976). “Fairness in Social Relationships.” J. Thibaut, J. Spence ve R. Carson (eds.) CONTEMPORARY TOPICS IN SOCIAL PSYCHOLOGY içinde (211-239). Morristown, N. J.: General Learning Press.
  • Leventhal, G. S. ve Anderson, D. (1970). “Self-Interest and the Maintenance of Equity.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 15: 57-62.
  • Leventhal, G. S. ve Lane, D.W. (1970). “Sex, Age, and Equity Behavior.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 15: 312-316.
  • Leung, K. (2005). “How Generalizable Are Justice Effects Across Cultures?” J. Greenberg ve J. A. Colquitt (eds.) HANDBOOK OF ORGANIZATIONAL JUSTICE içinde (555-586). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • Lind, E.A. ve Tyler, T.R. (1988). The Social Psychology of Procedural Justice. New York: Plenum Press.
  • Major, B. ve Deaux, K. (1982). “Individual Diffrences in Justice Behavior.” J. Greenberg ve R. L. Cohen (eds.) EQUITY AND JUSTICE IN SOCIAL BEHAVIOR içinde (43-76). New York: Academic Press.
  • Meeker, B.F. ve Elliott, G.C. (1996). “Reward Allocations, Gender, and Task Performance.” SOCIAL PSYCHOLOGY QUARTERLY, 59: 294-301.
  • Messe, L.A. ve Callahan-Levy. (1979). “Sex and Message Effects on Reward Allocation Behavior.” ACADEMIC PSYCHOLOGY BULLETIN, 1: 129-133.
  • Mikula, G. (1980). “On the Role of Justice in Allocation Decisions.” G. Mikula (ed.) JUSTICE AND SOCIAL INTERACTION: EXPERIMENTAL AND THEORETICAL CONTRIBUTIONS FROM PSYCHOLOGICAL RESEARCH içinde (127-166). New York: Springer-Verlag.
  • Mikula, G. (1974). “Nationality, Performance and Sex as Determinants of Reward Allocation.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 29: 435-440.
  • Murphy-Berman, V. ve Berman, J.J. (2002). “Cross-Cultural Differences in Perceptions of Distributive Justice.” JOURNAL OF CROSS-CULTURAL PSYCHOLOGY, 33: 157-170.
  • Murphy-Berman, V., Berman, J. J., Singh, P., Pacharui, A., ve Kumar, P. (1984). “Factors Affecting Allocation to Needy and Meritorius Recipients: A Cross-Cultural Comparison.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 46: 1267- 1272.
  • Reis, H. T. ve Jackson, L. A. (1981). “Sex Differences in Reward Allocation: Subjects, Partners, and Tasks.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY, 40: 465- 478.
  • Şahin, D. N. (2003). “Ödül ve Bedel Bölüşümüne İlişkin Haklılık Algısında Katkı Türü ve Pay Dağıtımının Etkisi.” TÜRK PSİKOLOJİ DERGİSİ, 18 (52): 17-36.
  • Sampson, E. E. (1975). “On Justice as Equality.” JOURNAL OF SOCIAL ISSUES, 31:45-64.
  • Schwinger, T. (1986). “The Need Principle of Distributive justice.” H.W. Bierhoff, Cohen, R.L. ve J. Greenberg (eds.) JUSTICE IN SOCIAL RELATIONS içinde (211-225). New York: Plenum Press.
  • Scott, J.T., Matland, R. E., Michelbach, P.A. ve Bornstein, B.H. (2001). “Just Deserts: An Experimental Study of Distributive Justice Norms.” AMERICAN JOURNAL OF POLITICAL SCIENCE, 45: 749-767.
  • Sweeney, P. D. ve McFarlin, D. B. (1997). “Process and Outcome: Gender Differences in the Assessment of Justice.” JOURNAL OF ORGANIZATIONAL BEHAVIOR, 18: 83-98.
  • Tata, J. (2000). “Influence of Role Gender on the Use of Distributive versus Procedural Justice Principles.” THE JOURNAL OF PSYCHOLOGY, 134: 261-268.
  • Thibaut, J. ve Walker, L. (1975). Procedural Justice: A Psychological Analysis. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Törnblom, K. Y. (1992). “The Social Psychology of Distributive Justice.” K. R. Scherer (ed.) JUSTICE: INTERDISCIPLINARY PERSPECTIVES içinde (177-285). Cambridge, England: Cambridge University Press.
  • Wagner, D.G. (1995). “Gender Differences in Reward Preference: A Status-Based Account.” SMALL GROUP RESEARCH, 26: 353-371.
  • Weiner, B. (1995). Judgments of Responsibility. New York: Guilford.
  • Weiner, B. (1979). “A Theory of Motivation for Some Classroom Experiences.” JOURNAL OF EDUCATIONAL PSYCHOLOGY, 71: 3-25.
  • Weiner, B. ve Kukla, A. (1970). “An Attributional Analysis of Achievement Motivation.” JOURNAL OF PERSONALITY AND SOCIAL PSYCHOLOGY: 15: 1-20.
APA ŞAHİN D (2006). Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. , 57 - 74.
Chicago ŞAHİN Deniz N. Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. (2006): 57 - 74.
MLA ŞAHİN Deniz N. Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. , 2006, ss.57 - 74.
AMA ŞAHİN D Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. . 2006; 57 - 74.
Vancouver ŞAHİN D Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. . 2006; 57 - 74.
IEEE ŞAHİN D "Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri." , ss.57 - 74, 2006.
ISNAD ŞAHİN, Deniz N.. "Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri". (2006), 57-74.
APA ŞAHİN D (2006). Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 23(1), 57 - 74.
Chicago ŞAHİN Deniz N. Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 23, no.1 (2006): 57 - 74.
MLA ŞAHİN Deniz N. Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.23, no.1, 2006, ss.57 - 74.
AMA ŞAHİN D Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2006; 23(1): 57 - 74.
Vancouver ŞAHİN D Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2006; 23(1): 57 - 74.
IEEE ŞAHİN D "Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri." Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 23, ss.57 - 74, 2006.
ISNAD ŞAHİN, Deniz N.. "Cinsiyet, Fiziksel Sağlık ve Yarışma Durumunun Pay Dağıtımına İlişkin Adalet Algısı Üzerindeki Etkileri". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 23/1 (2006), 57-74.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
16-04-2024 20:51

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları