Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi

ŞEN, Nazan; KARATAŞLI, Meltem; TURUNÇ, TUBA; Ermis, Hilal; DEMİROĞLU, YUSUF ZİYA; ALISKAN, HIKMET EDA; Arslan, Ayse Hande; Habesoglu, Mehmet Ali; ÇOLAKOĞLU, Şule

Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi

Tuba TURUNÇ, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Mehmet Ali HABEŞOĞLU, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Yusuf Ziya DEMİROĞLU, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Meltem KARATAŞLI, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Nazan ŞEN, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Hilal ERMİŞ, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

HİKMET EDA ALIŞKAN, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Şule ÇOLAKOĞLU, (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

AYŞE HANDE ARSLAN (Başkent Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Mikrobiyoloji Bülteni

1 0

Yıl: 2008 Cilt: 42 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 399 - 406 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi

Öz:

Tüberküloz (TB), halen fatalitesi yüksek olan, insanoğlunun bilinen en eski hastalıklarından birisidir. Bu çalışmada, Ocak 2001-Temmuz 2006 tarihleri arasında hastanemize başvuran insan immünyetmezlik virusu (HIV) seronegatif 113 akciğer dışı tüberküloz (ADTB) olgusu prospektif olarak izlenmiş; olgular ciddi ve hafif seyirli ADTB olmak üzere iki gruba ayrılarak, demografik özellikleri, klinik ve laboratuvar bulguları ve tedaviye yanıtları karşılaştırılmıştır. Çalışmaya alınan olguların yaşı 16-78 yıl arasında değişmekte olup (ortalama yaş: 46.3 ± 16.9 yıl), 64 (%56.6)'ü kadındır. Olguların 49 (%43.3)'unda ciddi, 64 (%56.6)'ünde ise hafif seyirli ADTB saptanmış, en sık tutulan bölgenin lenf nodu (%43.3) olduğu, bunu %12.4'lük oranlarla plevra ve vertebra tutulumunun izlediği belirlenmiştir. Olguların 35 (%30.9)'inde altta yatan hastalık varlığı (diabetes mellitus: %15; kronik böbrek yetmezliği: %11.5; malignite: %4.4), 13 (%11.5)'ünde TB geçirme öyküsü, 25 (%22.1)'inde ise TB ile temas öyküsü saptanmıştır. Hastaların 19 (%16.8)'unda örneklerin direk mikroskopisinde aside dirençli basil (ARB) varlığı belirlenmiş, 25 (%22.1) hastanın örneklerinde ise Lowenstein-jensen besiyerinde yapılan kültürlerde üreme tespit edilmiştir. Olguların 89 (%78.7)'unda tanı histopatolojik olarak konulmuştur. Ciddi ve hafif seyirli ADTB olguları karşılaştırıldığında; ciddi seyirli ADTB tutulumunun erkeklerde daha sık olduğu (p= 0.01); kültürde üreme ve ARB pozitifliği oranlarının da ciddi seyirli olgularda daha yüksek olduğu (sırasıyla, p= 0.0004 ve p= 0.001) belirlenmiştir. Ciddi seyirli olgularda mortalite oranı da yüksek (p= 0.046) bulunmuştur. ADTB tanısı konulan hastalar, dörtlü veya beşli antitüberküloz ajanlar ile tedavi edilmiştir. Tedavide izoniazid (300 mg/gün, 6-12 ay), rifampisin (600 mg/gün, 6-12 ay), etambutol (1500 mg/gün, 2-4 ay), pirazinamid (2000 mg/gün, 2-4 ay) ve streptomisin (1 g/gün, 45-60 gün) kullanılmıştır. Olguların %13.3'ünde tedaviye bağlı olarak yan etki ortaya çıkmış (en sık gastrointestinal intolerans: %53.3 ve hepatit: %40), ancak hiçbirisinde tedavi yarıda kesilmemiştir. Olguların 14 (%12.4)'üne ise cerrahi tedavi uygulanmıştır. Sonuç olarak, ülkemiz gibi tüberküloz açısından endemik olan ülkelerde, ADTB olgularının epidemiyolojik ve klinik özelliklerinin daha geniş seriler ile araştırılmasının, hastalığın erken tanı ve tedavisi açısından önemli olduğu düşünülmüştür.

Anahtar Kelime: Tüberküloz Antitüberküler ajanlar Hastalık ciddiyet indeksi İleriye dönük çalışma Tedavi sonucu Mycobacterium tuberculosis

Konular: Solunum Sistemi Genel ve Dahili Tıp Mikrobiyoloji Enfeksiyon Hastalıkları Tropik Tıp

Comparative evaluation of 113 cases with severe and mild forms of extrapulmonary tuberculosis

Öz:

Tuberculosis, one of the oldest diseases of human beings, has still high mortality rates. In this prospective study, 113 HIV seronegative patients with extrapulmonary tuberculosis (EPT) who were admitted to our department between January 2001 and July 2006 have been evaluated and cases with severe or mild forms of EPT have been compared with respect to epidemiological and clinical features, laboratory results and treatment outcomes. The age range of the patients were 16-78 years old (mean age: 46.3 + 16.9 years), and 64 of them (56.6%) were female. Severe and mild forms of EPT were diagnosed in 49 (43.3%) and 64 (56.6%) of the patients, respectively. The most frequently involved organ was detected as lymph nodes (43.3%), followed by pleura and vertebrate involvements with the rates of 12.4%. There was an underlying disease in 35 (30.9%) of the patients (diabetes mellitus in 15%; chro¬nic renal dysfunction in 11.5%; malignancy in 4.4%), history of passed tuberculosis infection in 13 (11.5%) and history of contact with a tuberculosis patient in 25 (22.1%). In direct microscopic examination, samples from 19 (16.8) patients were found positive for acid-fast bacilli, and samples cultivated in Lowenstein-Jensen media yielded mycobacterial growth in 25 (22.1%) patients. The diagnosis have been made histopathologically in 89 (78.7%) of the cases. In comparison of the patients with severe and mild forms of EPT, the severe form were detected more frequently in males (p= 0.01), the positivity rates of culture and acid-fast staining were higher in patients with severe form (p= 0.0004 and p= 0.001, respectively). The mortality rate was also found higher in patients with severe form (p= 0.046). The cases who were diagnosed as EPT have been treated by three or four antituberculosis drugs. Izoniazid (300 mg/day, 6-12 months), rifampicin (600 mg/day, 6-12 months), ethambutol (1500 mg/day, 2-4 months), pyrazinamide (2000 mg/day, 2-4 months) and streptomycin (1 g/day, 45-60 days) were used for the therapy. Side effects due to the therapy were observed in 13.3% of the cases (most frequently; gastrointestinal intolerance in 53.3% and hepatitis in 40%), however, there was no necessity to quit the therapy. Surgical treatment has been applied in 14 (12.4%) of the patients. As a result, the investigation of epidemiological and clinical characteristics of extrapulmonary tuberculosis on the large series of cases may be essential for early diagnosis and treatment in endemic countries such as Turkey.

Anahtar Kelime: Mycobacterium tuberculosis Tuberculosis Antitubercular Agents Severity of Illness Index Prospective Studies Treatment Outcome

Konular: Solunum Sistemi Genel ve Dahili Tıp Mikrobiyoloji Enfeksiyon Hastalıkları Tropik Tıp

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

1. Corbett EL, Watt CJ, Walker N, et al. The growing burden of tuberculosis: global trends and interactions with the HIV epidemic. Arch Intern Med 2003; 163: 1009-21.
2. Centers for Disease Control and Prevention. Core curriculum on tuberculosis. What the clinician should know. 2000. CDC, Atlanta, USA.
3. Farer LS, Lowell LM, Meador MP. Extrapulmonary tuberculosis in the United States. Am J Epidemiol 1979; 109:205-17.
4. Lacut JY, Dupon M, Paty MC. Tuberculoses extra-pulmonaires; revue et possibilites de diminution des de lais d'intervention therapeutique. Med Mai Infect 1995; 25: 304-20.
5. Sağlık Bakanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı. Türkiye'de Verem Savaşı, 2007 Raporu.
6. Global Tuberculosis Control Surveillance, Planning, Financing. WHO Report 2007. World Health Organization, Geneva (WHO/HTM/TB/2007.376).
7. Beytout J, Petit MP, Farret F, Cheminat JC, et al. Place actuelle de la tuberculose extrapulmonaire en pathologic hospitaliere. Sem Hop Paris 1988; 64: 1899-906.
8. Centers for Disease Control and Prevention. Division of tuberculosis elimination. National Surveillance System Highlights From 2000. 2001. CDC, Atlanta, USA.
9. Rieder HL, Snider DE jr, Cauthen GM. Extrapulmonary tuberculosis in the United States. Am Rev Respir Dis 1990; 141: 347-51.
10. Chaisson RE, Schecter GF, Theuer CP, et al. Tuberculosis in patients with the acquired immunodeficiency syndrome. Clinical features, response to therapy, and survival. Am Rev Respir Dis 1987; 136: 570-4.
11. Sterling TR, Dorman SE, Chaisson RE, et al. Human immunodeficiency virus-seronegative adults with extrapulmonary tuberculosis have abnormal innate immune responses. Clin Infect Dis 2001; 33: 976-82.
12. Ozbay B, Uzun K. Extrapulmonary tuberculosis in high prevalence of tuberculosis and low prevalence of HIV. Clin Chest Med 2002; 23: 351-4.
13. Fain O, Lortholary O, Laseaux W, et al. Extrapulmonary tuberculosis in the northeastern suburbs of Paris: 141 cases. Eur J Intern Med 2000; 11:145-50.
14. Fanning A. Tuberculosis: 6. Extrapulmonary disesae. CMAj 1999; 160: 1597-603.
15. Alleva M, Guida RA, Romo T 3rd, Kimmelman CP. Mycobacterial cervical lymphadenitis: a persistent diagnostic problem. Laryngoscope 1988; 98: 855-7.
16. Cantrell RW, Jensen JH, Reid D. Diagnosis and management of tuberculous cervical adenitis. Arch Otolaryngol 1975; 101: 53-7.
17. Castro DJ, Hoover L, Zuckerbraun L. Cervical mycobacterial lymphadenitis. Medical vs surgical management. Arch Otolaryngol 1985; 111: 816-9.
18. Dandapat MC, Mishra BM, Dash SP, Kar PK. Peripheral lymph node tuberculosis: a review of 80 cases. Br J Surg .1990; 77: 911-2.
19. Shafer RW, Kim DS, Weiss JP, Quale JM. Extrapulmonary tuberculosis in patients with human immunodeficiency virus infection. Medicine (Baltimore) 1991; 70: 384-97.
20. Shriner KA, Mathisen GE, Goetz MB. Comparison of mycobacterial lymphadenitis among person infected with human immunodeficiency virus and seronegative controls. Clin Infect Dis 1992; 15: 601-5.
21. Arora'B, Arora DR. Fine needle aspiration cytology in diagnosis of tuberculous lymphadenitis. Indian J Med Res 1990; 91: 189-92.
22. Campbell IA. The treatment of superficial tuberculous lymphadenitis. Tubercle 1990; 71:1-3.
23. Yang Z, Kong Y, Wilson F, et al. Identification of risk factors for extrapulmonary tuberculosis. Clin Infect Dis 2004;38:199-205.
24. Reichman LB, O'Day R. Tuberculous infection in a large urban population. Am Rev Respir Dis 1978; 117: 705-12.
25. Trump DH, Hyams KC, Cross ER, Struewing JP. Tuberculosis infection among young adults entering the US navy in 1990. Arch Intern Med 1993; 153: 211 -6.
26. Çağatay AA, Çalışkan Y, Aksoz S, et al. Extrapulmonary tuberculosis in immunocompetent adults. Scand J Infect Dis 2004; 36: 799-806.
27. Weir MR, Thornton GF. Extrapulmonary tuberculosis. Experience of a community hospital and review of the literature. Am J Med 1985; 79: 467-78.
28. Marten G, Willcox PA, Benatar SR. Miliary tuberculosis: rapid diagnosis, hematological abnormalities, and outcome in 109 treated adults. Am J Med 1990; 89: 291 -6.
29. Feleke Y, Abdulkadir J, Aderage G. Prevalence and clinical features of tuberculosis in Ethiopian diabetic patients. East Afr Med J 1999; 76: 361-4.

APA	TURUNÇ T, Habesoglu M, DEMİROĞLU Y, KARATAŞLI M, ŞEN N, Ermis H, ALISKAN H, ÇOLAKOĞLU Ş, Arslan A (2008). Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. , 399 - 406.
Chicago	TURUNÇ TUBA,Habesoglu Mehmet Ali,DEMİROĞLU YUSUF ZİYA,KARATAŞLI Meltem,ŞEN Nazan,Ermis Hilal,ALISKAN HIKMET EDA,ÇOLAKOĞLU Şule,Arslan Ayse Hande Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. (2008): 399 - 406.
MLA	TURUNÇ TUBA,Habesoglu Mehmet Ali,DEMİROĞLU YUSUF ZİYA,KARATAŞLI Meltem,ŞEN Nazan,Ermis Hilal,ALISKAN HIKMET EDA,ÇOLAKOĞLU Şule,Arslan Ayse Hande Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. , 2008, ss.399 - 406.
AMA	TURUNÇ T,Habesoglu M,DEMİROĞLU Y,KARATAŞLI M,ŞEN N,Ermis H,ALISKAN H,ÇOLAKOĞLU Ş,Arslan A Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. . 2008; 399 - 406.
Vancouver	TURUNÇ T,Habesoglu M,DEMİROĞLU Y,KARATAŞLI M,ŞEN N,Ermis H,ALISKAN H,ÇOLAKOĞLU Ş,Arslan A Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. . 2008; 399 - 406.
IEEE	TURUNÇ T,Habesoglu M,DEMİROĞLU Y,KARATAŞLI M,ŞEN N,Ermis H,ALISKAN H,ÇOLAKOĞLU Ş,Arslan A "Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi." , ss.399 - 406, 2008.
ISNAD	TURUNÇ, TUBA vd. "Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi". (2008), 399-406.

APA	TURUNÇ T, Habesoglu M, DEMİROĞLU Y, KARATAŞLI M, ŞEN N, Ermis H, ALISKAN H, ÇOLAKOĞLU Ş, Arslan A (2008). Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni, 42(3), 399 - 406.
Chicago	TURUNÇ TUBA,Habesoglu Mehmet Ali,DEMİROĞLU YUSUF ZİYA,KARATAŞLI Meltem,ŞEN Nazan,Ermis Hilal,ALISKAN HIKMET EDA,ÇOLAKOĞLU Şule,Arslan Ayse Hande Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni 42, no.3 (2008): 399 - 406.
MLA	TURUNÇ TUBA,Habesoglu Mehmet Ali,DEMİROĞLU YUSUF ZİYA,KARATAŞLI Meltem,ŞEN Nazan,Ermis Hilal,ALISKAN HIKMET EDA,ÇOLAKOĞLU Şule,Arslan Ayse Hande Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni, vol.42, no.3, 2008, ss.399 - 406.
AMA	TURUNÇ T,Habesoglu M,DEMİROĞLU Y,KARATAŞLI M,ŞEN N,Ermis H,ALISKAN H,ÇOLAKOĞLU Ş,Arslan A Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni. 2008; 42(3): 399 - 406.
Vancouver	TURUNÇ T,Habesoglu M,DEMİROĞLU Y,KARATAŞLI M,ŞEN N,Ermis H,ALISKAN H,ÇOLAKOĞLU Ş,Arslan A Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Mikrobiyoloji Bülteni. 2008; 42(3): 399 - 406.
IEEE	TURUNÇ T,Habesoglu M,DEMİROĞLU Y,KARATAŞLI M,ŞEN N,Ermis H,ALISKAN H,ÇOLAKOĞLU Ş,Arslan A "Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi." Mikrobiyoloji Bülteni, 42, ss.399 - 406, 2008.
ISNAD	TURUNÇ, TUBA vd. "Ciddi ve hafif seyirli 113 akciğer dışı tüberküloz olgusunun karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi". Mikrobiyoloji Bülteni 42/3 (2008), 399-406.