Yıl: 2007 Cilt: 15 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 767 - 782 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz:
Bu araştırma, Beden eğitimi öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenlere göre farklılığını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Beden öğretmenlerin iş doyumları, İş Doyumu Ölçeği (Hackman & Oldham, 1975), tükenmişlikleri Maslach Tükenmişlik Envanteri (Maslach & Jackson, 1981), kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmada 93 Beden eğitimi öğretmenine (78 erkek, 15 bayan) anket uygulanmıştır. Öğretmenlerin demografik değişkenleri ile iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin farklılaşmadığı belirlenmiştir (p>0.05). Beden eğitimi öğretmenlerinini günlük çalışma süreleri ile iş doyumları ve tükenmişlikleri arasında ilişki bulunmuştur (p<0.05). Benzer şekilde çalışma ortamından memnun olmaları ile iş doyumları arasında ilişki belirlenmiştir (p<0.05). Araştırma sonucunda, öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlikleri arasında negatif ilişki belirlenmiştir (p<0.05).
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Avşaroğlu, S., Deniz, E. M., ve Kahraman, A. (2005). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
  • 2. Bacharach, S. B., Bamberger, P., & Conley, S. (1991). Work-home conflict among nurses and engineers. Mediating the impact of role stress on burnout and satisfaction of work. Journal of Organizational Behavior, 12, 39-53.
  • 3. Baysal, A. (1994). Öğretim elemanlarında tükenmişlik sendromu: Maslach Burnout Envanteri’nin D.E. Buca Eğitim Fakültesi öğretim elemanı örnekleminde geçerlik ve güvenirlik çalışması. I. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Bursa.
  • 4. Baysal, A. (1995). Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekte Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler. [Yayımlanmamış Doktora Tezi], DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • 5. Blandford, S. (2000). Managing Professional Development in Schools. London: Routledge.
  • 6. Blandford, S., & Grundy, W. (1999). Developing a culture for positive behaviour management. Emotional and Behavioural Difficulties, 4(3), 5-9.
  • 7. Chaplain, R. P. (1995). Stress and job satisfaction: A study of English primary schoolteachers. Educational Psychology, 15, 473-490.
  • 8. Cordes, C. L., & Dougherty, T. W. (1993). A review and an integration of research on job burnout. Academy of Management Review, 18, 621-656.
  • 9. Çam, O. (1992). Tükenmişlik Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğinin Araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. (Edit: R. Bayraktar, İ. Dağ) Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • 10. Demirel, Y., Güler, N., Toktamis, A., Özdemir, D., ve Sezer R. E. (2005). Burnout among High School Teachers in Turkey. Middle East Journal of Family Medicine, 3(3), 33-36.
  • 11. Dolunay, A. B. (2002). Keçiören İlçesi “Genel Liseler ve Teknik-Ticaret-Meslek Liselerinde Görevli Öğretmenlerde Tükenmişlik Durumu” Araştırması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 55(1), 51-62.
  • 12. Dolunay, A. B., ve Piyal, B. (2003). Öğretmenlerde bazı mesleki özellikler ve tükenmişlik. Kriz Dergisi, 11(1), 35-48.
  • 13. Ergin C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. Bayraktar, R., & Dağ, İ. (Eds). VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara, Türk Psikologlar Derneği Yayını, 143-54.
  • 14. Farber, B. A. (1984). Stress and Burnout in Suburban Teachers. Journal of Educational Research, 77, 325-31.
  • 15. Farber, B. A. (1991). Crisis in Education: Stress and Burnout in the American Teacher. San Francisco: Jossey-Bass.
  • 16. Fejgin, N., Ephraty, N., & Ben-Sira, D. (1995). Work Environment and Burnout of Physical Education Teachers. Journal of Teaching in Physical Education, 15(1), 64-78.
  • 17. Fejgin, N., Talmor, R., & Erlich, I. (2005). Inclusion and burnout in physical education. European Physical Education Review, 11(1), 29-50.
  • 18. Friedman, I. A. (2000). Burnout: Shattered Dreams of Impeccable Professional Performance. Journal of Clinical Psychology, 56, 595-606.
  • 19. Gibson, J. L., Ivancevich, J. M., & Donnelly, J. H. (2000). Organizations – Behavior –Structure – Processes. 10th Edition, Boston: McGraw-Hill.
  • 20. Girgin, G. (1995). İlkokul öğretmenlerinde meslekten tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • 21. Guglielmi, R. S. & Tatrow, K. (1998). Occupational Stress, Burnout, and Health in Teachers: A Methodological and Theoretical Analysis. Review of Educational Research, 68, 61-99.
  • 22. Gülay, H. E. (2006). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin Araştırılması (Kocaeli İli Örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
  • 23. Güler, M. (1990). Endüstri işçilerinin iş doyumu ve iş verimine depresyon, kaygı ve bazı değişkenlerin etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • 24. Gündüz, B. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 152-166.
  • 25. Güneri, O. Y., ve Özdemir, Y. (2003). Sınıf yönetiminde özyeterliğin, medeni durumun, cinsiyetin ve öğretmenlik deneyiminin öğretmen tükenmişliğindeki rolü. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Malatya.
  • 26. Hackman, J. R., & Oldham, G. R. (1975). Development of the job diagnostics survey. Joumal of Applied Psychology, 60, 159-170.
  • 27. Haycock, K. (1998). Good teaching matters: How well-qualified teachers can close the gap. Thinking K-16, 3(2), 3-14.
  • 28. Haycock, K. (2000). No more settling for less. Thinking K-16, 4(1), 3-12.
  • 29. Hayran, O., ve Aksayan, S. (1991). Pratisyen hekimlerde iş doyumu. Toplum ve Hekim, 6, 16-17.
  • 30. Hellesøy, O., Grønhaug, K. & Kvitastein, O. (2000). Burnout: Conceptual Issues and Empirical Findings from a New Research Setting. Scandinavian Journal of Management, 16, 233-47.
  • 31. Henne, D., & Locke, E. A. (1985). Job Dissatisfaction: What are the Consequences? International Journal of Psychology. 20, 221-240.
  • 32. Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (1991). Educational administration: Theory, research, and practice (4th ed.). New York: McGraw-Hill.
  • 33. Johnson, S. M., & Birkeland, S. (2003). Pursuing a “sense of success”: New teacher explain their career decisions. American Educational Research Journal, 40(3), 581-617.
  • 34. Karaküçük, S. (1989). Beden Eğitimi Öğretmeninin Eğitimi, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Yayını No.19: Ankara.
  • 35. Karaküçük, S. (1991). Beden Eğitimi Öğretmeninin Faaliyet Alanları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 65-84.
  • 36. Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayınevi.
  • 37. Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı), Ankara: Nobel Yayınevi.
  • 38. Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü., ve Sarp, N. (2003). İlköğretimde Çalışan bir Öğretmen Grubunda “Tükenmişlik Durumu” Araştırması. İlköğretim-Online, 2(1), 2-9, 12.07.2007 tarihinde http://www.ilkogretim-online.org.tr adresinden alınmıştır.
  • 39. Koustelios, A. (2003). ‘Burnout among Physical Education Teachers in Greece’, Internationa Journal of Physical Education, 40(1), 32-8.
  • 40. Koustelios, A., & Tsigilis, N. (2005). The relationship between burnout and job satisfaction among physical education teachers: A multivariate approach. European Physical Education Review, 11(2), 189-203.
  • 41. Kyriacou, C. (1987). Teacher Stress and Burnout: An International Review. Educational Research 29, 146-52.
  • 42. Lee, R. T., & Ashford, B. E. (1993). A further examination of managerial burnout: Toward an Integrated Model. Journal of Organizational Behavior, 14, 3-20.
  • 43. Mancini, V., Wuest, D., Valentine, K., & Clark, E. (1984). The use of instruction and supervision in interaction analysis on burned out teach, Its effects on teaching behaviors. Levels of burnout and academic learning time. Journal of Teaching in Physical Education, 3(2), 29-46.
  • 44. Maslach, C., & Jackson, S. (1981). The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
  • 45. Maslach, C., & Jackson, S. (1986). Maslach Burnout Inventory Manual. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
  • 46. Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annu. Rev. Psychol, 52, 397-422.
  • 47. Mearns, J., & Cain, J. E. (2003). Relationships between teachers’ occupational stress and their burnout and distress: roles of coping and negative mood regulation expectancies. Anxiety, Stress and Coping, 16, 71-82.
  • 48. Murat, M. (2003). Üniversite öğretim elemanlarında tükenmişlik. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(19), 25-34.
  • 49. Norton, M. S. (1999). Teacher retention: Reducing costly teacher turnover. Contemporary Education, 70(3), 52-55.
  • 50. Peck, B. J. (2002). A high school principal’s challenge: Toward work environments that enhance new teacher satisfaction and retention. [Doctoral dissertation], University of Wisconsin at Madison, Dissertation Abstracts International, 63(11), 3807.
  • 51. Pines, A. M. (1993). Burnout: An Existential PerSSective. in W. Schaufeli, C. Maslach and T. Marek (eds) Professional Burnout: Recent Developments in Theory and Research, pp. 33–51. Philadelphia, PA: Taylor and Francis.
  • 52. Quigley, T., Slack. T., & Smith, G. (1989). The levels and possible causes of burnout in secondary school teacher-coaches. CAHPER Journal, 20-25.
  • 53. Sarı, H. (2004). An analysis of burnout and job satisfaction among Turkish special school headteachers and teachers, and the factors effecting their burnout and job satisfaction. Educational Studies, 30, 291-306.
  • 54. Smith, D., & Leng, G. W. (2003). Prevalence and Sources of Burnout in Singapore Secondary School Physical Education Teachers. Journal of Teaching in Physical Education, 22, 203-218.
  • 55. Sucuoğlu, B., ve Kuloğlu, N. (1996). Özürlü çocuklarla çalışan öğretmenlerde tükenmişliğin değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 10(36), 44-60.
  • 56. Taşğın, Ö. (2004). Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Merkez ve Taşra Örgütü Yöneticilerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İş Doyum Düzeylerine Etkisi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • 57. Tsigilis, N., Zachopoulou, E., & Grammatikopoulos, V. (2006). Job satisfaction and burnout among Greek early educators: A comparison between public and private sector employees. Educational Research and Review, 11(8), 256-261.
  • 58. Tuğrul, B., ve Çelik, E. (2003). Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 33-39
  • 59. Van Horn, J. E., Schaufeli, W. B., Greenglass, E. S., & Burke, R. J. (1997). A Canadian-Dutch Comparison of Teachers’ Burnout. Psychological Reports, 8(2): 371-82.
APA GENÇAY Ö (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 767 - 782.
Chicago GENÇAY Ökkeş A. Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (2007): 767 - 782.
MLA GENÇAY Ökkeş A. Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. , 2007, ss.767 - 782.
AMA GENÇAY Ö Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2007; 767 - 782.
Vancouver GENÇAY Ö Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. . 2007; 767 - 782.
IEEE GENÇAY Ö "Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi." , ss.767 - 782, 2007.
ISNAD GENÇAY, Ökkeş A.. "Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi". (2007), 767-782.
APA GENÇAY Ö (2007). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 767 - 782.
Chicago GENÇAY Ökkeş A. Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 15, no.2 (2007): 767 - 782.
MLA GENÇAY Ökkeş A. Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, vol.15, no.2, 2007, ss.767 - 782.
AMA GENÇAY Ö Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2007; 15(2): 767 - 782.
Vancouver GENÇAY Ö Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2007; 15(2): 767 - 782.
IEEE GENÇAY Ö "Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi." Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 15, ss.767 - 782, 2007.
ISNAD GENÇAY, Ökkeş A.. "Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi". Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 15/2 (2007), 767-782.