Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?

Melek KALKAN, (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)
Hatice KOÇ EPLİ (Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Samsun, Türkiye)
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi
16 0
Yıl: 2008 Cilt: 3 Sayı: 30 Sayfa Aralığı: 45 - 59 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?

Öz:
Bu çalışmanın amacı psikolojik doğum sırası ile stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmaya Ondokuz Mayıs Üniversitesinde öğrenim gören 436 öğrenci katılmıştır. Araştırma verileri White-Campbell Psikolojik Doğum Sırası Envanteri (PDSE) ve Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde çoklu doğrusal regresyon analizi ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Analiz sonuçları, Büyük Çocuk Psikolojik Doğum Sırasının, Kendine Güvenli yaklaşım (KGY), İyimser Yaklaşım (İY), Sosyal Destek Arama (SDA), Çaresiz Yaklaşım (ÇY) ve Boyun Eğici Yaklaşım (BEY) ile anlamlı bir ilişkisi olduğunu göstermektedir. Ortanca Çocuk Psikolojik Doğum Sırası ise KGY, İY, SDA, ÇY ve BEY ile anlamlı ilişki göstermektedir. Küçük Çocuk Psikolojik Doğum Sırası ile KGY, İY ve BEY arasında anlamlı bir ilişki görülmektedir. Tek Çocuk Psikolojik Doğum Sırası’nın ise KGY, İY, ÇY ve BEY ile anlamlı bir ilişkisi bulunmaktadır. Ayrıca çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçları, büyük çocuk, ortanca çocuk ve küçük çocuk psikolojik doğum sırasının, stresle başa çıkma stratejilerini yordadığını göstermiştir.
Anahtar Kelime: stresle başaçıkma stratejileri ölçeği tek çocuk sosyal destek arama stresle başa çıkma istatistiksel analiz üniversite öğrencileri stresle başaçıkma stratejileri çaresiz yaklaşım kendine güvenli yaklaşım boyun eğici yaklaşım psikolojik doğum sırası envanteri doğum sırası iyimser yaklaşım

Do Psychological Birth Orders Predict Individuals' Stress Coping Strategies?

Öz:
The aim of this study was to examine the relationships between psychological birth order positions and coping styles with stress. A total of 436 university students from Ondokuz Mayıs University were participated in the study. The White-Campbell Psychological Birth Order Inventory (PBOI) and Coping Styles with Stress Scale were used to collect data. Multiple linear regression analysis and Pearson Moment Correlations were used to analyze the data. The results of this analysis show that the PBOI First Scale was significantly correlated with (Self-Confidence Approach) SCA, (Optimistic Approach) OA, (Helplessness Approach) HA, (Submissiveness Approach) SA, and (Social Support Approach) SSA. The PBOI Middle Scale was correlated with the SCA, OA, SSA HA, and SA. The PBOI Young Scale scores were significantly correlated with SCA, OA, and SA. The PBOI Only Scale was significantly correlated with SCA, OA, HA, and SA. Furthermore, the results of multiple linear regression analyses indicated that psychologically first, middle and young positions predict stress coping.
Anahtar Kelime: self confidence approach submissive approach psychological birth order inventory birth order optimistic approach stress coping strategies scale singleton social support seeking coping with stress statistical analysis university students stress coping strategies helpless approach

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Akbağ, M. (2000). Stresle başaçıkma tarzlarının üniversite öğrencilerinde olumsuz otomatik düşünceler, transaksiyonel analiz, ego durumları ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Akgün, S. (2004). The effects of situation and learned resourcefulness on coping responses. Social Behavior and Personality: An International Journal, 32(5), 441–448.
  • Aydın, A. S. (2003). Ergenlerde stresle başaçıkma tarzları ile cinsiyet ve cinsiyet rolleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Aysan, F. (1988). Lise öğrencilerinin stres yaşantılarında kullandıkları başaçıkma stratejilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Burns, L. R. ve D’Zurilla, T. J. (1999). Individual differences in perceived information-processing styles in stress and coping situation: Development and validation of the perceived modes of processing inventory. Cognitive Therapy and Research, 23(4), 345–371.
  • Campbell, L., White, J. ve Stewart, A. (1991). The relationship of psychological birth order to actual birth order. Individual Psychology, 47, 380-391.
  • Compas, B. E., Forsythe, C. J. ve Wagner, B. M. (1988). Consistency and variability in causal attributions and coping with stress. Cognitive Therapy and Research, 12(3), 305–320.
  • Çiftçi, M. P. (2002). Bir grup lise öğrencisinin stresle başaçıkma yolları ile strese karşı dayanıklılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Epli-Koç, H. (2006). Üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeylerine göre stresle başa çıkma stratejilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
  • Ercan, Ö. (2002). İlköğretim okulu öğrencilerinin aile özellikleri, öğrenilmiş çaresizlik düzeyleri ve stresle başaçıkma yolları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Fleishman, J. A. (1984). Personality characteristics and coping patterns. Journal of Health and Social Behavior, 25, 22-244.
  • Fleming, R., Baum, A. ve Singer, J. E. (1984). Toward an integrative approach to the study of stres. Journal of Personality and Social Psychology, 46(4), 1984, 939–949.
  • Folkman, S. ve Lazarus, R. S. (1980). An analysis of coping in a middle aged community sample . Journal of Health and Social Behavior, 21, 219-239.
  • Gfroerer, K. P., Gfroerer, C. A., Curlette, W. L., White, J. ve Kern, R. M. (2003). Psychological birth order and the BASIS-A inventory. Journal of Individual Psychology, 59(1), 31-41.
  • Greenberg, S. F. (1984). Stress and the teaching profession. London: Paul H. Brookes Publishing Co.
  • Hahn, S. E. (2000). The effects of locus of control on daily exprosure, coping and reactivity to work interpersonal sressors: A diary study. Personality and Individual Differences, 29(4), 729–748.
  • Holahan, C. J. ve Moos, R. (1987). Personal and contextual determinants of coping strategies. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 946-955.
  • Kalkan, M. (2005). White-Campbell psikolojik doğum sırası envanterinin geçerlik ve güvenirliği. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji, 13(3), 169-174.
  • Köknel, Ö. (1998). Zorlanan insan. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
  • Lawson, D. M., ve Brossart, D. F. (2004). The association between current intergenerational family relationships and sibling structure. Journal of Counseling and Development, 82, 472-482.
  • Lazarus, R. S. ve Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company, Inc.
  • Lester, D., Eleftheriou, L. ve Peterson, C. A. (1992). Birth order and psychological health: a sex differences. Personality and Individual Differences, 13(3), 379-380.
  • Lohman, J. F., Lohman, T. G. ve Christensen, O. (1985). Psychological position and perceived sibling differences. Individual Psychology, 41(3), 313-327.
  • Manaster, G.J. (1977). Birth order: an overview, Journal of Individual Psychology, 33(1), 3-8.
  • Matthias, J. ve Ralf, S. (1989). Anxiety and self-concept as antecedents of stress and coping: a longitudinal study with German and Turkish adolescents. Personality and Individual Differences, 10(7), 785–792.
  • Melillo, D. (1983). Birth order, perceived birth order, and family position of academic women. Journal of Individual Psychology, 39, 57-62.
  • Odacı, H. ve Kalkan, M. (2004). Çeşitli stresle başaçıkma teknikleri öğretiminin üniversite öğrencilerinin stresle başaçıkma düzeyleri üzerindeki etkisi, Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji, 12(2), 125–131.
  • Özer, İ. (2001). Ergenlerin stres yaşantılarında kul-landıkları başaçıkma stratejilerinin benilk imajı ile ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Parkes, K. R. (1986). Coping in stressful episodes: The role of individual differences, environmental factors, and situational characteristics. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1277–1292.
  • Peter, H. M., Alexander, W. J., ve Bruce, H. (1995). Police stress and well-being: integrating personality, coping and daily work experiences. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 68(2), 133–156.
  • Shulman, B. H. ve Mosak, H. H. (1977). Birth order and ordinal position: two adlerian views. Journal of Individual Psychology, 33, 114-121.
  • Stewart, A. E ve Campbell, L. F. (1998). Validity and reliability of the White-Campbell psychological birth order inventory. Journal of Individual Psychology, 54(1), 42-60.
  • Stewart, A. E., Stewart, E. A. ve Campbell, L. F. (2001). The relationship of psychological birth order to the family atmosphere and to personality. Journal of Individual Psychology, 57(4), 363-387.
  • Stewart, A. E. (2004). Can knowledge of client birth order bias clinical judgment? Journal of Counseling and Development, 82(2), 167-176.
  • Şahin, N. (1994). Stresle başaçıkma olumlu bir yaklaşım. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
  • Şahin, N. H. ve Durak, A. (1995). Üniversite öğrencileri için bir stresle başaçıkma tarzı ölçeği. Türk Psikoloji Dergisi, 10 (34), 56-73.
  • Türküm, A. S. (2001). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 1-16.
  • Türküm, A. S. (2007). Differential effects between group counselling and group guidance in conducting a ‘coping with stres training program’ for Turkish university students. International Journal for the Advancement of Counselling, 29, 69-81.
  • White, J., Campbell, L., Stewart, A., Davies, M. ve Pilkington, L. (1997). The relationship of psychological birth order to career interests. Individual Psychology, 53, 89-104.
APA Kalkan M, KOÇ EPLİ H (2008). Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. , 45 - 59.
Chicago Kalkan Melek,KOÇ EPLİ Hatice Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. (2008): 45 - 59.
MLA Kalkan Melek,KOÇ EPLİ Hatice Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. , 2008, ss.45 - 59.
AMA Kalkan M,KOÇ EPLİ H Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. . 2008; 45 - 59.
Vancouver Kalkan M,KOÇ EPLİ H Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. . 2008; 45 - 59.
IEEE Kalkan M,KOÇ EPLİ H "Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?." , ss.45 - 59, 2008.
ISNAD Kalkan, Melek - KOÇ EPLİ, Hatice. "Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?". (2008), 45-59.
APA Kalkan M, KOÇ EPLİ H (2008). Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 45 - 59.
Chicago Kalkan Melek,KOÇ EPLİ Hatice Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 3, no.30 (2008): 45 - 59.
MLA Kalkan Melek,KOÇ EPLİ Hatice Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, vol.3, no.30, 2008, ss.45 - 59.
AMA Kalkan M,KOÇ EPLİ H Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2008; 3(30): 45 - 59.
Vancouver Kalkan M,KOÇ EPLİ H Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2008; 3(30): 45 - 59.
IEEE Kalkan M,KOÇ EPLİ H "Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?." Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3, ss.45 - 59, 2008.
ISNAD Kalkan, Melek - KOÇ EPLİ, Hatice. "Psikolojik Doğum Sırası Bireylerin Stresle Başa Çıkma Stratejilerinin Yordayıcısı mıdır?". Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 3/30 (2008), 45-59.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 13:53

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları