Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme

KARAOSMANOĞLU, Alp; SOYGÜT PEKAK, GONCA; Cakir, Zehra

Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme

GONCA SOYGÜT PEKAK, (Hacettepe Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Alp KARAOSMANOĞLU, (Hacettepe Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)

Zehra ÇAKIR (Psikonet Psikoterapi ve Eğitim Merkezi, İstanbul, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

695 172

Yıl: 2009 Cilt: 20 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 75 - 84 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme

Öz:

Amaç: Şemaların bağlanma figürleriyle erken dönem yaşantılar sonucunda geliştiği varsayılmaktadır. Bu kuramsal çerçeveden hareketle, Young ve arkadaşları (1991; 2003) erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesine yönelik değerlendirme araçları geliştirmişlerdir. Bu çalışmada, Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3 (YŞÖ-KF3)'ün, Türk üniversite örneklemindeki güvenirlik ve geçerliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma farklı fakülte ve sınıflara devam eden üniversite öğrencilerinden oluşan bir örneklem üzerinde yürütülmüştür. Psikometrik incelemelerin aşamalarına göre katılımcı sayısı farklılık gösterdiğinden, katılımcılar N=150-1071 aralığında değişmektedir. Bulgular: Equamaks Rotasyonuyla yapılan Temel Bileşenler Analizi sonucuna göre, ölçeğin Türkçe formu için 14 faktörlü bir yapının uygun olduğu düşünülmektedir. Bu faktörler üzerinden yapılan üst-sıra faktör analizinde Zedelenmiş Otonomi, Kopukluk, Yüksek Standartlar, Diğeri Yönelimlilik ve Zedelenmiş Sınırlar olmak üzere 5 şema alanına ulaşılmıştır. Belirtilen faktörler ve alanlar açısından yürütülen test tekrar test ve iç tutarlık analizlerinde istatistiksel olarak anlamlı katsayılar gözlenmiştir. Birleşen geçerliğine ilişkin incelemeler açısından, SCL-90-R ile incelenen korelasyon katsayıları istatistiksel olarak anlamlı olup, ilişkilerin yönü kuramsal olarak beklendik yönde gözlenmiştir. Bir ön çalışma kapsamında, normal ve klinik örneklem verileri üzerinde yürütülen t-testi analizine göre, belirli şema boyutları ve alanları açısından, gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu izlenmiştir.Sonuç: YŞÖ-KF3'ün Türkiye'de yürütülen klinik uygulama ve araştırma faaliyetlerinde kullanılabilirliği açısından, başlangıç aşamasında, kabul edilebilir düzeylerde geçerli ve güvenilir bir değerlendirme aracı olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Assessment of early maladaptive schemas: A psychometric study of the turkish young schema questionnaire-short form-3

Öz:

Objective: Schemas are generally assumed to develop as a result of early experiences with attachment figures. Within this theoretical framework Young et al. (1991, 2003) developed a schema questionnaire to evaluate early maladaptive schemas. The aim of the present study was to preliminarily establish the psychometric validity and reliability of the Turkish version of the Young Schema Questionnaire-Short Form-3. Method: University students from different departments participated in the study. According to phases of psychometric examinations, the number of participants differed in a range of N= 150-1071.Results: Principal components analysis with equamax rotation was carried out and 14 definable factor structures emerged. Higher-order factor analysis supported 5 schema domains: Impaired autonomy, disconnection, unrelenting standards, other-directedness, and impaired limits. Test-retest and internal consistency analysis revealed statistically significant correlation coefficients, which can be interpreted as evidence of the reliability. As to convergent validity, correlational analysis of theoretically-related variables (SCL-90-R) showed statistically significant coefficients and the direction of the relationships were congruent with theoretical expectations. Furthermore, in a pilot study, we examined the discriminant validity of the scale. Accordingly, t-test analysis that compared the YSQ-subscale scores of clinical and normal populations yielded statistically significant differences in some schemas and schema domains. Conclusion: As preliminary evidence, our findings show that the factor structure of the Turkish YSQ-SF3 is generally consistent with previous studies and that it has acceptable levels of reliability and validity.

Anahtar Kelime:

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ball SA, Young JE (2000) Dual focus therapy for personality disorders and substance dependence: Case study results. Cognit & Behav Pract, 2: 270-281.
Baranoff J, Oei TPS, Cho SH ve ark. (2006) Factor structure and internal consistency of the Young schema questionnaire (short form) in Korean and Australian sample. J Affect Disord, 93: 133-140.
Batur S (2004) Yeme bozukluğu gösterenlerde ve göstermeyenlerde temel bilişsel şemalar. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Bowlby J (1973) Attachment and Loss, Vol. I: Attachment. Australia: Pimlico
Calvete E, Estevez A, De Arrayobe EL ve ark. (2005) Schema questionnaire-short form: Structure and relationships with automatic thoughts and symptoms of affective disorders. EJPA, 21: 90-99.
Cecero JJ, Nelson JD, Gillie JM ve ark. (2004) Tools and tenets of schema therapy: Toward the construct validity of the early maladaptive schema questionnaire-research version (EMSQ-R). Clin Psychol & Psychother, 11: 344-357.
Chevallet KL, Mauchnad P, Cottraux JC ve ark. (2006). Factor analysis of the schema questionnaire-short form in a non-clinical sample. J Cognit Psychother: An International Quarterly, 20: 311-318.
Dağ İ (1991) Belirti tarama listesi (SCL-90-R)'nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Türk Psikiyatri Derg, 2: 5-12.
Dağ İ (2000) Belirti tarama listesi (SCL-90-R). Psikiyatride Kullanılan Klinik Ölçekler Aydemir Ö, Köroğlu E (Ed), Ankara. Hekimler Yayın Birliği, s. 33-40.
Glaser BA, Campell LF, Calhoun GB ve ark. (2002) The early maladaptive schema questionnaire-short form: A construct validity. Measure & Eval Counsel & Dev, 35: 113-140.
Hammen C (1992) Biliş ve Psikodinamik: Ilımlı bir öneri (Çev. Ş Tümer, E Düzen). Türk Psikoloji Derg, 27: 27-32.
Hoffart A, Sexton H, Hendley LM ve ark. (2006) The structure of maladaptive schemas: A confirmatory factor analysis and psychometric evaluation of derived scales. Cognit Ther Res, 29: 627-644.
Lee CW, Taylor G, Dunn J ve ark. (1999) Factor structure of schema questionnaire in a large clinical sample. Cognit Ther Res, 23: 441- 451.
Rijkeboer MM, Van Der Bergh H, Van Den Bout J ve ark. (2005) Stability and discriminative power of the Young schema questionnaire in a Dutch clinical versus non- clinical population. J Behav Ther & Exp Psyhiat, 36: 129- 144.
Safran J (l990) Towards a refinement of cognitive therapy in light of interpersonal theory: I.theory. Clin Psychol Rev, 10: 87-105.
Safran JD (1998) Widening the scope of cognitive therapy: The therapeutic relationship, emotion, and the process of change. New Jersey. Jason Aronson Inc, s.39.
Sarıtaş D (2007) The effects of maternal acceptance- rejection on psychological adjustment of adolescents: The mediator roles of cognitive styles. Yayınlanamamış Yüksek Lisans tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Schmidt NB, Joiner TE, Joung JE ve ark. (1995) The schema questionnaire: Investigation of psychometric properties and the hierarchial structure of a measure of maladaptive schemas. Cognit Ther Res, 19: 295- 321.
Sezgin N (1996) The normative study of schema questionnaire on Turkish university students: A pilot study. 26 th Congress of Europen Association for Behaviour and Cognitive Therapy, Budapest, Hungary.
Sezgin N (1997) The factor study of schema questionnaire on a Turkish sample. Fifth European Congress of Psychology, Dublin: Ireland, Abstract book, s. 63.
Stopa L, Thorne P, Waters A ve ark. (2001) Are the short and long forms of the Young schema questionnaire comparable and how well does each version predict psychopathology scores? J Cognit Ther: An International Quarterly, 15: 253-272.
Waller G, Meyer C, Ohanian V ve ark. (2001) Psychometric properties of the long and short versions of the Young schema questionnaire: Core beliefs among bulimic and comparison women. Cognit Ther Res, 25: 137-147.
Welburn K, Corstine M, Dagg P ve ark. (2002) The schema questionnaire-short form: Factor analysis and relationships between schemas and symptoms. Cognit Ther Res, 26: 519-530.
Young J, Lindemann M (1992) An integrative schema-focused model for personality disorders. J Cognit Psychother, 6: 11-23.
Young J (1990) Cognitive therapy for personality disorders: A schema -focused approach. Sarasota, FL. Professional Resource Pres, s.9.
Young J (1991) Early maladaptive schemas. Unpublished manuscript.
Young JE, Klosko JS, Weishaar ME ve ark. (2003) Schema therapy: A practitioner's guide. New York. The Guilford Press, s.7.

APA	SOYGÜT PEKAK G, KARAOSMANOĞLU A, Cakir Z (2009). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. , 75 - 84.
Chicago	SOYGÜT PEKAK GONCA,KARAOSMANOĞLU Alp,Cakir Zehra Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. (2009): 75 - 84.
MLA	SOYGÜT PEKAK GONCA,KARAOSMANOĞLU Alp,Cakir Zehra Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. , 2009, ss.75 - 84.
AMA	SOYGÜT PEKAK G,KARAOSMANOĞLU A,Cakir Z Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. . 2009; 75 - 84.
Vancouver	SOYGÜT PEKAK G,KARAOSMANOĞLU A,Cakir Z Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. . 2009; 75 - 84.
IEEE	SOYGÜT PEKAK G,KARAOSMANOĞLU A,Cakir Z "Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme." , ss.75 - 84, 2009.
ISNAD	SOYGÜT PEKAK, GONCA vd. "Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme". (2009), 75-84.

APA	SOYGÜT PEKAK G, KARAOSMANOĞLU A, Cakir Z (2009). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 75 - 84.
Chicago	SOYGÜT PEKAK GONCA,KARAOSMANOĞLU Alp,Cakir Zehra Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi 20, no.1 (2009): 75 - 84.
MLA	SOYGÜT PEKAK GONCA,KARAOSMANOĞLU Alp,Cakir Zehra Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.20, no.1, 2009, ss.75 - 84.
AMA	SOYGÜT PEKAK G,KARAOSMANOĞLU A,Cakir Z Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20(1): 75 - 84.
Vancouver	SOYGÜT PEKAK G,KARAOSMANOĞLU A,Cakir Z Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20(1): 75 - 84.
IEEE	SOYGÜT PEKAK G,KARAOSMANOĞLU A,Cakir Z "Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme." Türk Psikiyatri Dergisi, 20, ss.75 - 84, 2009.
ISNAD	SOYGÜT PEKAK, GONCA vd. "Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Yung şema ölçeği kısa form-3'ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme". Türk Psikiyatri Dergisi 20/1 (2009), 75-84.