Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği

Metintas, Selma; YILDIZ, Zeki; KALYONCU, Cemalettin; Arikan, Inci

Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği

İnci ARIKAN, (Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Selma METİNTAŞ, (Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Cemalettin KALYONCU, (Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Zeki YILDIZ (Osmangazi Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, İstatistik Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi

79 7

Yıl: 2009 Cilt: 37 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 35 - 40 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği

Öz:

Amaç: Erişkinlerde kardiyovasküler hastalık (KVH) risk faktörleri ile ilgili bilgi düzeyini ölçmede kullanılacak bir ölçek oluşturuldu ve bunun geçerlik ve güvenirliği değerlendirildi. Ça lış ma pla nı: Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi (KARRİF-BD) Ölçeği, literatürden yararlanılarak hazırlandı. Ölçekte yer alan 28 maddeden ilk dördü kardiyovasküler hastalıkların özelliklerini, 15 madde risk faktörlerini, dokuz madde ise risk davranışlarında değişimin sonucunu sorgulamaktaydı. İfadeler doğru veya yanlış olabilen tam bir cümle şeklinde sunuldu ve katılımcılardan “Evet”, “Hayır” veya “Bilmiyorum” şeklinde yanıtlamaları istendi. Ölçek, güvenirlik ve geçerliğin test edilmesi amacıyla 20 yaş üzeri 200 kişiye uygulandı ve 144 kişide test ve tekrar test sonrası değerlendirme yapıldı. Ölçeğin iç tutarlılığını belirlemek için Cronbach alfa katsayısı hesaplandı. Testin geçerliğinin belirlenmesinde, kendisinde ve/ veya ailesinde KVH öyküsü olan bireylerde ölçeğin puan ortalaması, öyküsü olmayan bireylerle karşılaştırıldı. Bul gu lar: Maddelere doğru yanıt yüzdesi %44.5 ile %96.5 arasında değişmekteydi. Ölçeğin puan ortalaması 19.3±3.2 (dağılım 5-27), madde-toplam korelasyonunun ortanca değeri 0.26 (dağılım 0.13-0.51) bulundu. Test iç tutarlılık katsayısı (Cronhbach alfa) 0.768 bulundu. Test ve tekrar test sonrasında elde edilen toplam puanlar arasında çok güçlü ilişki saptandı (r=0.850; p=0.000). Kendisinde ve/veya ailesinde KVH öyküsü olan bireylerde puan ortalaması (20.2±3.1), KVH öyküsü olmayan bireylere (19.3±3.2) göre daha yüksek bulundu (p=0.032). So nuç: Geliştirilen KARRİF-BD Ölçeği, Türkiye’de bireylerin KVH risk faktörleri ile ilgili bilgi düzeyini belirlemede kullanılacak, güvenirlik ve geçerliği gösterilmiş ilk ölçek özelliğini taşımaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Kalp ve Kalp Damar Sistemi

The cardiovascular disease risk factors knowledge level (CARRF-KL) scale:A validity and reliability study

Öz:

Objectives: We developed a questionnaire to measure the knowledge level of adults about risk factors for cardiovascular diseases (CVD) and assessed its validity and reliability. Study design: We developed the Cardiovascular Disease Risk Factors Knowledge Level (CARRF-KL) Scale in the light of the literature data. It consisted of 28 items, questioning the features of CVD in the first four items, risk factors in 15 items, and the results of adopting a risk-free attitude in nine items. All the items were based on true/false statements, requiring a response in the form of “Yes”, “No” or “Don’t know”. To determine its validity and reliability, the scale was administered to 200 participants older than 20 years, of whom 144 individuals were involved in test-retest evaluations. Internal consistency was estimated using the Cronbach’s alpha. To determine the validity of the scale, individuals with CVD and/or familial history were compared with those without CVD and/or familial history. Results: The rates of true responses varied between 44.5% and 96.5%. The mean score was 19.3±3.2 (range 5 to 27), and the median item-total correlation was 0.26 (range 0.13 to 0.51). Internal consistency coefficient (Cronbach’s alpha) was 0.768. There was a strong positive correlation between the test and retest total scores (r=0.850; p=0.000). Individuals with CVD and/or familial history had a significantly higher mean score than those without CVD and/or familial history (20.2±3.1 vs 19.3±3.2; p=0.032). Conclusion: In Turkey, CARRF-KL is the first scale developed to measure the knowledge level of individuals about risk factors for CVD, with good indices of validity and reliability.

Anahtar Kelime:

Konular: Kalp ve Kalp Damar Sistemi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. WHO. The World Health Report 2003 - shaping the future. Geneva: World Health Organization; 2003. İnternet erişimi: http://www.who.int/whr/2003/en.
2. WHO. The world health report 2002 - reducing risks, promoting healthy life. Geneva: World Health Organization; 2002. İnternet erişimi: http://www.who. int/whr/2002/en/index.html.
3. Callow AD. Cardiovascular disease 2005 - the global picture. Vascul Pharmacol 2006;45:302-7.
4. Gaziano TA. Reducing the growing burden of cardiovascular disease in the developing world. Health Aff 2007;26:13-24.
5. The World Bank. World development indicators 2002. Washington DC: The World Bank; 2002. İnternet erişimi: http://econ.worldbank.org/external/ default/main?pagePK=64165259&theSitePK=4693 72&piPK=64165421&menuPK=64166093&entityI D=000020439_20070628155358.
6. Nissinen A, Berrios X, Puska P. Community-based noncommunicable disease interventions: lessons from developed countries for developing ones. Bull World Health Organ 2001;79:963-70.
7. Parker DR, Assaf AR. Community interventions for cardiovascular disease. Prim Care 2005;32:865-81.
8. Türk Kardiyoloji Derneği: Türkiye Kalp Raporu 2000: Türkiye’de kalp sağlığı ve kardiyoloji alanında günümüzdeki durum, sorunlar ve çözüm önerilerine ilişkin rapor. İstanbul: Yenilik Basımevi; 2000. s. 11-17.
9. Thanavaro JL, Moore SM, Anthony MK, Narsavage G, Delicath T. Predictors of poor coronary heart disease knowledge level in women without prior coronary heart disease. J Am Acad Nurse Pract 2006;18:574-81.
10. Oliver-Mcneil S, Artinian NT. Women’s perceptions of personal cardiovascular risk and their risk-reducing behaviors. Am J Crit Care 2002;11:221-7.
11. Potvin L, Richard L, Edwards AC. Knowledge of cardiovascular disease risk factors among the Canadian population: relationships with indicators of socioeconomic status. CMAJ 2000;162(9 Suppl):S5-11.
12. Türkiye Kardiyoloji Derneği. Koroner kalp hastalığından korunma ve tedaviye ilişkin ulusal kılavuz. İnternet erişimi: http://www.tkd.org.tr/kilavuz/k02.htm.
13. International Task Force for Prevention of Coronary Heart Disease. İnternet erişimi: http://www.chd-taskforce. com/guidelines/toc.htm.
14. Grundy SM, Pasternak R, Greenland P, Smith S Jr, Fuster V. AHA/ACC scientific statement: Assessment of cardiovascular risk by use of multiple-risk-factor assessment equations: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association and the American College of Cardiology. J Am Coll Cardiol 1999;34:1348-59.
15. Wagner J, Lacey K, Chyun D, Abbott G. Development of a questionnaire to measure heart disease risk knowledge in people with diabetes: the Heart Disease Fact Questionnaire. Patient Educ Couns 2005;58:82-7.
16. Smith MM, Hicks VL, Heyward VH. Coronary heart disease knowledge test: developing a valid and reliable tool. Nurse Pract 1991;16:28, 31, 35-8.
17. Büyüköztürk Ş. Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Eğitim Yönetimi Dergisi 2002;32:470-83.

APA	Arikan I, Metintas S, KALYONCU C, YILDIZ Z (2009). Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. , 35 - 40.
Chicago	Arikan Inci,Metintas Selma,KALYONCU Cemalettin,YILDIZ Zeki Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. (2009): 35 - 40.
MLA	Arikan Inci,Metintas Selma,KALYONCU Cemalettin,YILDIZ Zeki Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. , 2009, ss.35 - 40.
AMA	Arikan I,Metintas S,KALYONCU C,YILDIZ Z Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. . 2009; 35 - 40.
Vancouver	Arikan I,Metintas S,KALYONCU C,YILDIZ Z Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. . 2009; 35 - 40.
IEEE	Arikan I,Metintas S,KALYONCU C,YILDIZ Z "Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği." , ss.35 - 40, 2009.
ISNAD	Arikan, Inci vd. "Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği". (2009), 35-40.

APA	Arikan I, Metintas S, KALYONCU C, YILDIZ Z (2009). Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 37(1), 35 - 40.
Chicago	Arikan Inci,Metintas Selma,KALYONCU Cemalettin,YILDIZ Zeki Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 37, no.1 (2009): 35 - 40.
MLA	Arikan Inci,Metintas Selma,KALYONCU Cemalettin,YILDIZ Zeki Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, vol.37, no.1, 2009, ss.35 - 40.
AMA	Arikan I,Metintas S,KALYONCU C,YILDIZ Z Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2009; 37(1): 35 - 40.
Vancouver	Arikan I,Metintas S,KALYONCU C,YILDIZ Z Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi. 2009; 37(1): 35 - 40.
IEEE	Arikan I,Metintas S,KALYONCU C,YILDIZ Z "Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği." Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi, 37, ss.35 - 40, 2009.
ISNAD	Arikan, Inci vd. "Kardiyovasküler hastalıklar risk faktörleri bilgi düzeyi (KARRİF-BD) ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği". Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 37/1 (2009), 35-40.