Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi

KAYA, Mehmet Cemal; BULUT, Mahmut; VIRIT, Osman; SAVAŞ, Haluk A.; BÜLBÜL, FERİDUN; ALTINDAĞ, Abdurrahman; SELEK, Salih

Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi

Mehmet Cemal KAYA, (Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Osman VIRIT, (Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Abdurrahman ALTINDAĞ, (Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Salih SELEK, (Kahramanmaraş Devlet Hastanesi, Kahramanmaraş, Türkiye)

Feridun BÜLBÜL, (Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Mahmut BULUT, (Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Haluk A. SAVAŞ (Gaziantep Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, Gaziantep, Türkiye)

Nöropsikiyatri Arşivi

6 0

Yıl: 2009 Cilt: 46 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 13 - 18 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi

Öz:

Amaç: Kesitsel çalışmada Psikotik Bozukluklar Birimi’mizde takip edilen şizofreni hastalarında metabolik sendrom (MetS) sıklığını saptamak ve MetS sıklığı ile hastaların kullandıkları ilaçlar arasındaki ilişkiyi incelemek amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmaya dahil edilen 87 şizofreni hastasının açlık kan şekeri (AKŞ), yüksek dansiteli lipoprotein (High Density Lipoprotein, HDL) ve trigliserid (TG) değerleri ve o sıradaki arteriyel kan basınçları, bel çevresi, boy ve kiloları değerlendirildi.Bulgular: MetS sıklığı, Yetişkin Tedavi Paneli III (Adult Treatment Panel III, ATP III) tanı ölçütlerine göre %29.9, ATP III A’ya göre %35.6 ve Uluslararası Diyabet Federasyonu (International Diabetes Federation, IDF) tanı ölçütlerine göre ise %42.5 olarak tespit edilmiştir. Hastaların %27.6’sında MetS ölçütlerinden ikisi pozitifti ancak MetS tanısını karşılamıyordu. MetS ile yaş, hastalığın başlangıç yaşı ve hastalık süresi arasında ilişki yoktu. Tüm tanı ölçütlerine göre erkeklerde MetS daha sıktı ancak bu sadece IDF’ye göre istatistiksel olarak anlamlıydı. Tekli ve çoklu antipsikotik tedavisi alan hastalar arasında MetS sıklığı açısından anlamlı fark saptanmadı. Biperiden kullanan hastalarda MetS sıklığı anlamlı olarak kullanmayanlara göre daha düşüktü.Sonuç: Çalışmamızda MetS sıklığı bazı çalışmalara göre düşük oranlarda olsa da genel olarak şizofrenide bildirilmiş oranlara benzerlik göstermektedir. Şizofreni hastalarının takiplerinde ve tedavi seçeneklerinde MetS ciddiyetle göz önüne alınmalıdır, gerekli durumlarda erken dönemde risk azaltıcı müdahaleler yapılmalıdır

Anahtar Kelime: Vücut ağırlıkları ve ölçüleri Şizofreni Antipsikotik ajanlar Kesitsel çalışmalar Metabolik sendrom X Yaygınlık Trigliseridler Lipoproteinler Bel çevresi

Konular: Psikiyatri

Prevalence of metabolic syndrome, characteristics of metabolic syndrome and relationship with the antipsychotics used in schizophrenia

Öz:

Objective: In this cross-sectional study we aimed to determine the metabolic syndrome (MetS) prevalence in schizophrenia patients followed up in our Psychotic Disorders Unit, and to evaluate the relationship between MetS and medication of the patients.Method: High density lipoprotein (HDL), fasting glucose, triglyceride levels, arterial blood pressure and waist circumference at the level of the umbilicus of the patients included in the study were measured in 87 schizophrenia patients.Results: According to Adult Treatment Panel III (ATP III), ATP III A and International Diabetes Federation (IDF) criteria; metabolic syndrome prevalence was 29.9%, 35.6% and 42.5% respectively. 27.6% of patients had two criteria of MetS but did not meet MetS diagnosis. There was no association between MetS and age, age of onset of illness and duration of illness. Men had higher MetS prevalence according to all diagnostic criteria, however there was a statisticalsignificance only for IDF. There was no difference of MetS prevalence between monotherapy and combined antipsychotic medications. The metabolic syndrome prevalence was significantly lower in biperiden users than in the nonuser patientsDiscussion: Although the prevalence of MetS is lower than in some previous studies, it is generally similar to other schizophrenia researches. MetS must be carefully considered in schizophrenia patients’ follow up and treatment choices, and some risk decreasing interventions must be made when necessary in the early period.

Anahtar Kelime: Metabolic Syndrome X Prevalence Triglycerides Lipoproteins Waist Circumference Body Weights and Measures Schizophrenia Antipsychotic Agents Cross-Sectional Studies

Konular: Psikiyatri

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Haffner SM, Valdez RA, Hazuda HP et al. Prospective analysis of the insulin resistance syndrome (syndrome X). Diabetes 1992; 41: 715-22.
2. Gami AS, Witt BJ, Howard DE et al. Metabolic syndrome and risk of incident cardiovascular events and death: a systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. J Am Coll Cardiol 2007; 49: 403-14.
3. Morrow DA, Ridker PM. C-reaktive protein, inflammation and coronary risk. Med Clin North Am 2000; 84: 149-61.
4. Dekker JM, Girman C, Rhodes T et al. Metabolic Syndrome and 10-Year Cardiovascular Disease Risk in the Hoorn Study. Circulation 2005; 112: 666-73.
5. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults: Executive Summary of the Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III). JAMA 2001; 285: 2486-7.
6. Grundy SM, Brewer B, Cleeman JL ve ark. Definition of metabolic syndrome: report of the national heart, lung and blood institude/american heart association conference on scientific issues related to definition. Circulation 2004; 109: 433-8.
7. International Diabetes Federation. The IDF consensus worldwide definition of the metabolic syndrome. International Diabetes Federation, Brussels, 2005.
8. Cerit C, Özten E, Yıldız M. Şizofreni hastalarında Metabolik Sendrom sıklığı ve ilişkili etmenler. Turk Psikiyatri Derg 2008; 19: 124-32.
9. Mete L, Ünsal PÇ. Yenin Kuşak Antipsikotiklerin Metabolik Yan Etkileri. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2004; 14: 168-77.
10. By Mayo clinic staff. Metabolic syndrome and risk factors. Mayo foundation for medical education and research 2004; 37: 454-74.
11. Toalson P, Ahmed S, Hardy T ve ark. The metabolic syndrome in patients with severe mental illnesses. Prim Care Companion J Clin Psychiatry 2004; 6: 152-8
12. Altındağ A, Demirbağ R, Saraçoğlu G. Metabolik Sendromda Yaşam Kalitesi: Komorbid Psikiyatrik Bozuklukların Etkisi. Türkiye'de Psikiyatri 2008; 10: 29-33.
13. Vural M. Şizofreni ve bipolar affektif bozukluk hastalarında antipsikotik ilaç kullanımı ile Metabolik Sendrom ve diğer metabolik süreçlerin ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, İstanbul, Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği, 2007.
14. Casey DE. Metabolic issues and cardiovascular disease in patients with psychiatric disorders. Am J Med 2005; 118: 15-22.
15. Ito MK. The metabolic syndrome: pathophysiology, clinical relevance and use of niacin. Ann Pharmacother 2004; 38: 277-85.
16. Boke O, Aker S, Sarisoy G ve ark. Prevalence of metabolic syndrome among inpatients with schizophrenia. Int J Psychiatry Med 2008; 38: 103-12.
17. McEvoy JP, Meyer JM, Goff DC ve ark. Prevalence of the metabolic syndrome in patients with schizophrenia: baseline results from the clinical antipsychotic trials of ıntervention effectiveness (CATIE) schizophrenia trial and comparison with national estimates from NHANES III. Schizophr Res 2005; 80: 19-32.
18. De Hert MA, Winkel RV, Eyck DV ve ark. Prevalence of the metabolic syndrome in patients with schizophrenia treated with antipsychotic medication. Schizoph Res 2006; 83: 87-93.
19. Meyer J, Loh C, Leckband SG ve ark. Prevalence of the metabolic syndrome in Veterans with schizophrenia. Journal of Psychiatric Practice 2006; 12: 5-10.
20. Newcomer JW. Metabolic considerations in the use of antipsychotic medications: a review of recent evidence. J Clinical Psychiatry 2007; 68: 20-7.
21. Ryan MCM, Thakore JH. Physical consequences of schizophrenia and its treatment: The metabolic syndrome. Life Sciences 2002; 71: 239-57
22. Correl CU, Frederickson AM, Kane JM ve ark. Metabolic syndrome and the risk of coronary heart disease in 367 patients treated with second-generation antipsychotic drugs. J Clin Psychiatry 2006; 67: 575-83.
23. Bakos CD, Berecz R, Degrell I. Effect of atypical antipsychotics on metabolism. Neuropsychopharma Col Hung 2004; 6: 86-9.
24. Semiz S, Bican M, Çakaloz İ ve ark. Çocukluk çağı obezitesinde metabolik sendrom prevelansı. 50. Milli Pediatri Kongresi, (08-12 Kasım 2006, Aksu-Antalya), Tam Metin Kitabı, 2006, s.112-5.
25. Van Gaal LF. Long-term health considerations in schizophrenia: Metabolic effects and the role of abdominal adiposity. European Neuropsychopharmacology 2006; 16: 142-8.
26. Kozan O, Oguz A, Abaci A ve ark. Prevalence of the metabolic syndrome among Turkish adults. Eur J Clin Nutr 2007; 61: 548-53.
27. Onat A, Ceyhan K, Sansoy V ve ark. Erişkinlerimizin yarısında bulunan dislipidemi ve metabolik sendromun özellikleri ve kombine hiperlipidemi ile ilişkisi: aynı zamanda plazma TG düzeyi üst sınırı konusunda bir katkı. Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi 2001; 29: 274-85.
28. Gemalmaz A, Aydın S, Başak O ve ark. Prevalence of the Metabolic Syndrome in a Rural Turkish Population: Comparison and Concordance of Two Diagnostic Criteria. Turk J Med Sci 2008; 38: 159-65.
29. Kurt E, Altınbaş K, Alataş G ve ark. Kronik Psikiyatrik Hasta Servislerinde Tedavi Görmekte Olan Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendrom Sıklığı. Türkiye’de Psikiyatri 2007; 3: 141-5.
30. Öyekçin DG. Bir grup şizofreni ve şizoaffektif bozukluk hastasında metabolik sendrom sıklığı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2009; 10: 26-33.
31. Nurkalem Z, Orhan AL, Alper AT ve ark. Akut koroner sendromlu, diyabetik olmayan hastalarda metabolik sendrom ile TIMI risk skoru arasındaki ilişki. Türk Kardiyol Dern Arfl - Arch Turk Soc Cardiol 2007; 35: 231-6.
32. Kato MM, Currier MB, Gomez CM ve ark. Prevalence of metabolic syndrome in hispanic and non-hispanic patients with schizophrenia. Prim Care Companion J Clin Psychiatry 2004; 6: 74-7.
33. Straker D, Correll CU, Kramer-Ginsberg E ve ark. Cost-effective screening for the metabolic syndrome in patients treated with second-generation antipsychotic medications. Am J Psychiatry 2005; 162: 1217-21.
34. Onat A, Sansoy V; Halkımızda koroner hastalığın başsuçlusu metabolik sendrom: sıklığı, unsurları, koroner risk ile ilişkisi ve yüksek risk kriterleri. Türk Kardiyol Dern Arş 2002; 30: 8-15.
35. Yumru M, Savas HA, Kurt E ve ark. Atypical antipsychotic related metabolic syndrome in bipolar patients. J Affect Disord 2007; 98: 247-52.
36. Heiskanen T, Niskanen L, Lyytikainen R ve ark. Metabolic syndrome in patients with schizophrenia. J Clin Psychiatry 2003; 64: 575-9.
37. Hagg S, Lindblom Y, Mjörndal T. High prevalence of the metabolic syndrome among a Swedish cohort of patients with schizophrenia. Int Clin Psychopharmacol 2006; 21: 93-8.
38. Bermudes RA, Keck PE Jr, Welge JA. The prevalence of the metabolic syndrome in psychiatric inpatients with primary psychotic and mood disorders. Psychosomatics 2006; 47: 491-7.
39. Nasrallah HA, Newcomer JW. Atypical antipsychotics and metabolic dysregulation: Evaluating the risk/benefit equation and improving the standard of care. J Clin Psychopharmacol 2004; 24: 7-14.
40. Altınbaş K, Kurt E, Oral ET. İkinci kuşak antipsikotiklerin endokrin yan etkileri: istisna mı, kural mı?. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2005; 6: 259-266.
41. Correl CU, Fredericson AM, Kane JM ve ark. Does antipsychotic polypharmacy increase the risk for metabolic syndrome? Schizophr Res 2007; 89: 91-100.
42. Hummer M, Kemmler G, Kirz M. Weight gain induced by clozapine. Eur Neuropsychopharmacol 1995; 5: 437-40.
43. Kinon BJ, Basson BR, Glimore JA ve ark. Longterm olanzapine treatmend: Weight related Health factors in schizophrenia. J Clin Psychiatry 2001; 62: 92-100.
44. Lee E, Leung CM, Wong E. Atypical antipsychotics and weight gain in Chinese patients: a comparison of olanzapine and risperidone. J Clin Psychiatry 2004; 65: 864-6.u29. Kurt E, Altınbaş K, Alataş G ve ark. Kronik Psikiyatrik Hasta Servislerinde Tedavi Görmekte Olan Şizofreni Hastalarında Metabolik Sendrom Sıklığı. Türkiye’de Psikiyatri 2007; 3: 141-5.

APA	KAYA M, VIRIT O, ALTINDAĞ A, SELEK S, BÜLBÜL F, BULUT M, SAVAŞ H (2009). Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. , 13 - 18.
Chicago	KAYA Mehmet Cemal,VIRIT Osman,ALTINDAĞ Abdurrahman,SELEK Salih,BÜLBÜL FERİDUN,BULUT Mahmut,SAVAŞ Haluk A. Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. (2009): 13 - 18.
MLA	KAYA Mehmet Cemal,VIRIT Osman,ALTINDAĞ Abdurrahman,SELEK Salih,BÜLBÜL FERİDUN,BULUT Mahmut,SAVAŞ Haluk A. Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. , 2009, ss.13 - 18.
AMA	KAYA M,VIRIT O,ALTINDAĞ A,SELEK S,BÜLBÜL F,BULUT M,SAVAŞ H Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. . 2009; 13 - 18.
Vancouver	KAYA M,VIRIT O,ALTINDAĞ A,SELEK S,BÜLBÜL F,BULUT M,SAVAŞ H Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. . 2009; 13 - 18.
IEEE	KAYA M,VIRIT O,ALTINDAĞ A,SELEK S,BÜLBÜL F,BULUT M,SAVAŞ H "Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi." , ss.13 - 18, 2009.
ISNAD	KAYA, Mehmet Cemal vd. "Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi". (2009), 13-18.

APA	KAYA M, VIRIT O, ALTINDAĞ A, SELEK S, BÜLBÜL F, BULUT M, SAVAŞ H (2009). Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, 46(1), 13 - 18.
Chicago	KAYA Mehmet Cemal,VIRIT Osman,ALTINDAĞ Abdurrahman,SELEK Salih,BÜLBÜL FERİDUN,BULUT Mahmut,SAVAŞ Haluk A. Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi 46, no.1 (2009): 13 - 18.
MLA	KAYA Mehmet Cemal,VIRIT Osman,ALTINDAĞ Abdurrahman,SELEK Salih,BÜLBÜL FERİDUN,BULUT Mahmut,SAVAŞ Haluk A. Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi, vol.46, no.1, 2009, ss.13 - 18.
AMA	KAYA M,VIRIT O,ALTINDAĞ A,SELEK S,BÜLBÜL F,BULUT M,SAVAŞ H Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2009; 46(1): 13 - 18.
Vancouver	KAYA M,VIRIT O,ALTINDAĞ A,SELEK S,BÜLBÜL F,BULUT M,SAVAŞ H Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2009; 46(1): 13 - 18.
IEEE	KAYA M,VIRIT O,ALTINDAĞ A,SELEK S,BÜLBÜL F,BULUT M,SAVAŞ H "Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi." Nöropsikiyatri Arşivi, 46, ss.13 - 18, 2009.
ISNAD	KAYA, Mehmet Cemal vd. "Şizofrenide metabolik sendrom sıklığı, metabolik sendromun özellikleri ve kullanılan antipsikotiklerle ilişkisi". Nöropsikiyatri Arşivi 46/1 (2009), 13-18.