İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması

BABAOĞLAN ÇELİK, EMİNE

İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması

EMİNE BABAOĞLAN ÇELİK (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Burdur, Türkiye)

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

6 1

Yıl: 2007 Cilt: 0 Sayı: 14 Sayfa Aralığı: 55 - 67 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması

Öz:

Araştırmanın amacı, ilköğretim okulu yöneticilerinin duygusal tükenme, duyarsızlaşma, kişisel başarısızlık ve toplam tükenmişliklerini kişisel ve mesleki değişkenlere göre belirlemek ve anlamlı farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Bu amaçla Düzce’de 2003-2004 Öğretim Yılında ilköğretim okullarında çalışan 204 müdür ve müdür yardımcısına Maslak Tükenmişlik Ölçeği uygulanmıştır. Toplam tükenmişlikte kadınların erkeklerden; duygusal tükenme, kişisel başarısızlık ve toplam tükenmişlikte bekarların evlilerden; duyarsızlaşma boyutunda eşinden destek görmeyen yöneticilerin eşinden destek gören yöneticilerden; duyarsızlaşma ve toplam tükenmişlikte çocuksuz yöneticilerin çocuğu olan yöneticilerden; duyarsızlaşmada diğer branşlarda olan yöneticilerin sınıf öğretmenliği branşında olanlardan; duyarsızlaşma ve toplam tükenmişlikte çocuksuz yöneticilerin 3-5 çocuklu yöneticilerden, duyarsızlaşmada yaş grubu ve mesleki kıdemi yüksek yöneticilerin daha düşüklerden; duygusal tükenme ve toplam tükenmişlikte yöneticilik kıdemi az olan yöneticilerin kıdemi fazla olanlardan daha fazla tükenmişlik yaşadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Arıcan, K. (1999). İlköğretim okullarında görevli yönetici ve öğretmenlerde stres yaratan durumlar ve etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, Bolu.
Aydın, L. (2002). İlköğretim okulu yöneticilerinin bireysel tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi ve Planlaması, Sakarya.
Babaoğlan, E. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişlik. Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi ve Denetimi, Bolu.
Brimm, J.L. (1983). What stresses school administrators. Theory Into Practice, 22(1), 64-69.
Brown, C. (2003). Low morale and burnout: Is the solution to teach a values-based spiritual approach? Complementary Therapies in Nursing Et Midwifery, 9, 57-61.
Burke, R.J. ve Greenglass, E. (1993). Work Stress, Role Conflict, Social Support and Psychological Burnout Among Teachers. Psychological Reports, Vol. 73, pp. 371-380.
Byrne, B.M. (1991). Burnout: Investigating the Impact of Background Variables for Elementary, Intermediate, Secondary, and University Educators. Teaching ve Teacher Education, Vol. 7, No. 2, pp. 197-209.
Cooper, B.S., Sieverding, J.W., ve Muth, R. (1988). Principals’ management behavior, personality types and physicological stress. The Journal of Educational Administration, 26(2), 197-221.
Cordes, C.L. ve Dougherty, T.W. (1993). A review and integration of research on job bunout. Academy of Management Review, 18(4), 621-658.
Çokluk, Ö. (1999). Zihinsel ve işitme engelliler okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerde tükenmişliğin kestirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Ankara.
Dönmez, B. ve Güneş, H. (2001). İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişlik. Eğitim Araştırmaları, 5, 71-78.
Ensari, H. ve Tuzcuoğlu, S. (1999). Marmara Üniversitesi’ne bağlı fakültelerde görev yapan yönetici ve öğretim elemanlarının meslekten yılgınlıklarında kişilik özelliklerinin rolü. Öneri, 2(11), 51-63.
Enzmann, D, Schaufeli, W.B, Janssen, H. ve Rozeman, A. (1998). Dimensionality and validity of the burnout measure. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 71, 331-351.
Ergin, C. (1993). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. R. Bayraktar ve İ. Dağ (Ed.), 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Birliği Yayını, Ankara, 143-154.
Ergin, C. (1995). Akademisyenlerde tükenmişlik ve çeşitli stres kaynaklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(1-2), 37-50.
Friedman, I. A. (2002). Burnout in school principals: Role related antecedents. Social Psychology of Education, 5, 229-251.
Gerits, L., Derksen, J.J.L ve Verbruggen. A.B. (2004). Emotional intelligence and adaptive success of nurses caring for people with mental retardation and severe behavior problems. Mental Retardation, 42(2), 106-121.
Gold, Y. (1985). Burnout: causes and solutions. The Clearin House, Vol. 58, January, pp. 210-212.
Jakson, S.E., Turner, J.A. ve Brief, A.P. (1987). Correlates of burnout among public service lawyers. Journal of Occupational Behaviour, 8, 339-349.
Kalker, P. (1984). Teacher stress and burnout: causes and coping strategies. Contemporary Education, 56(1), 16-19.
Lacoursiere, R.B. (2001). “Burnout” and substance user treatment: The phenomenon and the administrator –clinician’s experience. Substance Use ve Misuse, 36(13), 1839-1874.
Lam, Y.L.J. (1988). External environmental constraints and job-related stress on school administrators. The Journal of Educational Adminastration, 26(2), 250-265.
Maslach, C. (1986). Stress, burnout, and workaholizm. In R. R. Kilburg, P. E. Nathan, ve R. W. Thoresan (Eds.), Professionals in distress: Issues, syndromes, and solutions in psychology (pp. 53-75). Washington, DC: American Psychological Association.
Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1984). Burnout in organizational settings. Applied Social Psychology Annual, 5, 133-153.
Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1985). The role of sex and family variables in burnout. Sex Roles, 12(7/8), 837-851.
Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001). Job burnout. Annual Reviews Psychology, 52, 397-422.
MEB İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. Resmi Gazete, Tarih: 27/08/2003, Sayı: 25212. Değişiklik: Resmi Gazete, Tarih: 21/10/2004 Sayı: 25620.
Sarros, J.C. (1988). Administrator burnout: Findings and future directions. Journal of Educational Administration, 26(2), 184-196.
Schwab, R.L. (1983). Teacher burnout moving beyond “psychobabble”. Theory into Practice, 22(1), 21-26.
Stanley, T.L. (2004). Burnout: a manager’s worst nightmare. Supervision, 65(5), 11-13.
Torelli, J.A. ve Gmelch, W.H. (1992). Occupational stress and burnout in educational administration. Paper Presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco, CA, April 20-24.
Torun, A. (1995). Tükenmişlik, aile yapısı ve sosyal destek ilişkileri üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İngilizce İşletme Bölümü, Örgütsel Davranış Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Uçman, P. (1990). Ülkemizde çalışan kadınlarda stresle başa çıkma ve psikolojik belirtiler. Psikoloji Dergisi, 7(24), 58-75.
Weber, A., Weltle, D. ve Lederer, P. (2005). Ill health and early retirement among school principals in Bavaria. International Archives of Occupational and Environmental Health, Springer-Verlag, 10.1007/S00420-004-0555-9.
Whitaker, K.S. (1996). Exploring causes of principal burnout. Journal of Educational Administration, 34(1), 60-71.
Yaman, M., Bardakçı, M. ve Yaman, Ç. (2002). Stres kaynakları ile yöneticilerin kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 3(9), 141-155.
Yang, H.J. ve Farn, C.K. (2004). An Investigation the Factors Affecting Mis Students Burnout in Technical -Vocational College. Available Online, 2 April.

APA	BABAOĞLAN ÇELİK E (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. , 55 - 67.
Chicago	BABAOĞLAN ÇELİK EMİNE İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. (2007): 55 - 67.
MLA	BABAOĞLAN ÇELİK EMİNE İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. , 2007, ss.55 - 67.
AMA	BABAOĞLAN ÇELİK E İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. . 2007; 55 - 67.
Vancouver	BABAOĞLAN ÇELİK E İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. . 2007; 55 - 67.
IEEE	BABAOĞLAN ÇELİK E "İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması." , ss.55 - 67, 2007.
ISNAD	BABAOĞLAN ÇELİK, EMİNE. "İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması". (2007), 55-67.

APA	BABAOĞLAN ÇELİK E (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0(14), 55 - 67.
Chicago	BABAOĞLAN ÇELİK EMİNE İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 0, no.14 (2007): 55 - 67.
MLA	BABAOĞLAN ÇELİK EMİNE İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.0, no.14, 2007, ss.55 - 67.
AMA	BABAOĞLAN ÇELİK E İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2007; 0(14): 55 - 67.
Vancouver	BABAOĞLAN ÇELİK E İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2007; 0(14): 55 - 67.
IEEE	BABAOĞLAN ÇELİK E "İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması." Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0, ss.55 - 67, 2007.
ISNAD	BABAOĞLAN ÇELİK, EMİNE. "İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişliğin bazı değişkenlere göre araştırılması". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14 (2007), 55-67.