Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri

DAY, SİBEL; KOLSARICI, Özer; KAYA, M. Demir

Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri

Sibel DAY, (Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Ankara, Türkiye)

M. Demir KAYA, (Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Ankara, Türkiye)

Özer KOLSARICI (Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Ankara, Türkiye)

Tarım Bilimleri Dergisi

3 0

Yıl: 2008 Cilt: 14 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 230 - 236 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri

Öz:

Bu çalışma 2007 yılında bazı çerezlik ayçiçeği çeşit ve genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCl konsantrasyonlarının etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak Opal, Beyaz, Suriye Nevadası, Elazığ, Kıbrıs, 01M007, 01M008, 01M012 ve 01M013 ayçiçeği genotipleri ve 5, 10 ve 20 dS/m NaCl konsantrasyonları ile kontrol olarak distile su (0 dS/m) kullanılmıştır. Ekimden itibaren 10. günde çimlenme yüzdesi (%), ortalama çimlenme zamanı (gün), kök uzunluğu (cm), fide uzunluğu (cm), fide yaş ağırlığı (mg) ve fide kuru ağırlığı (mg) ölçümleri yapılmıştır. Araştırma sonucunda, genotiplerin NaCl konsantrasyonlarına farklı tepkiler gösterdiği belirlenmiştir. Artan NaCl seviyeleri çimlenme yüzdesinin azalmasına, ortalama çimlenme zamanının uzamasına ve fide gelişiminin engellenmesine neden olmuştur. Beyaz genotipi tohumları, NaCl konsantrasyonlarından en az etkilenen genotip olmuştur. 10 dS/m NaCl çimlenme ve fide gelişimini engellemiştir. Çimlenmelerine rağmen beş genotipte fide gelişimi belirlenmediği için NaCl’nin fide gelişimini çimlenmeden daha fazla olumsuz şekilde etkilediği söylenebilir. Ayrıca tohumların kabuk oranının, tuz konsantrasyonlarına bakılmaksızın, su alımı ve çimlenmede önemli bir etken olduğu sonucuna varılmıştır. Kabuk oranıyla su alımı arasındaki olumlu ve önemli korelasyon (r=0.692**) bunun bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelime: tohum uygulama oranı tohum çimlenmesi sodyum klorür tuzluluk Helianthus annuus Türkiye genotip fide büyümesi ayçiçeği

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği

Effects of NaCI levels on germination of some confectionary sunflower (Helianthus annuus L.) genotypes

Öz:

This study was conducted to investigate the effects of NaCl levels on germination of confectionary sunflower genotypes in 2007. Seeds of Opal, Beyaz, Suriye Nevadasi, Elazig, Kıbrıs, 01M007, 01M008, 01M012 and 01M013 were used as material. Electrical conductivity (EC) values of NaCl solutions were 5, 10 and 20 dS/m. Distilled water (0 dS/m) served as control. Germination percentage (%), mean germination time (day), root length (cm), shoot length (cm), seedling fresh and dry weight (mg) were measured at 10 days after sowing. As a result of the research, genotypes showed different response to NaCl. Increased NaCl levels resulted in both decreasing in germination and inhibiting of seedling growth but increasing in mean germination time. The least affected genotype by NaCl concentrations was Beyaz. Germination and seedling growth were inhibited at 10 dS/m and above. It was observed that NaCl depressed seedling growth of the genotypes rather than germination because five genotypes germinated but did not have root and shoot to be measured. Moreover, it was concluded that hull ratio of the seed was an effective factor for germination regardless of NaCl levels. It was evaluated that a positive and significant correlation (r=0.692**) between hull ratio and water uptake is an important clue for delaying germination.

Anahtar Kelime: Helianthus annuus Turkey genotypes seedling growth sunflowers seeds application rates seed germination sodium chloride salinity

Konular: Biyoloji Ziraat Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Almansouri, M., J.M. Kinet and S. Lutts. 2001. Effect of salt and osmotic stresses on germination in durum wheat (Triticum durum Desf.). Plant and Soil 23: 243-254.
Anonim, 2006. Tarım İstatistikleri Özeti 1987-2006. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu. Ashraf, M. and M. Tufail. 1995. Variation in salinity tolerance in sunflower (Helianthus annuus L.). J. Agronomy and Crop Science 175: 351-362.
Ashraf, M., Z.U. Zafar and J.W. O’Leary. 1995. Genetic variation for salt tolerance in sunflower (Helianthus annuus L.). Hereditas 123: 141-145.
Ashraf, M. and J.W. O’leary. 1997. Response of a salt-tolerant and a salt-sensitive line of sunflower to varying sodium/calcium ratios in saline sand culture. Journal of Plant Nutrition 20: 361-377.
Delgado, I.C. and A.J. Sanchez-Raya. 2007. Effects of sodium chloride and mineral nutrients on initial stages of development of sunflower life. Communications in Soil Science and Plant Analysis 38: 2013-2027.
Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları II). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları:1021. Ders Kitabı, 295. Ankara.
Ellis, R.H. and E.H. Roberts. 1980. Towards a rational basis for testing seed quality. In Seed Production (ed: P.D. Hebblethwaite), pp. 605-635. Butterworths, London.
Ergen, Y. ve C. Sağlam. 2005. Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin Tekirdağ koşullarında verim ve verim unsurları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (3): 221-227.
Essa, T.A. 2002. Effect of salinity stress on growth and nutrient composition of three soybean (Glycine max L. Merrill) cultivars. Journal of Agronomy and Crop Science 188: 86-93.
Hebbara, M., G.R. Rajakumar, G. Ravishankar and C.V. Raghavaiah. 2003. Effect of salinity stress on seed yield through physiological parameters in sunflower genotypes. Helia 26: 155-160.
Karadoğan, T. ve Z. Özgödek. 1994. Çerezlik karakterdeki bazı ayçiçeği ekotiplerinin verim ve verim unsurları üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 25:188-201.
Katerji, N., J.W. van Hoorn, A. Hamdy, F. Karam and M. Mastrorilli. 1994. Effect of salinity on emergence and on water stress and early seedling growth of sunflower and maize. Agricultural Water Management 26: 81-91.
Katerji, N., J.W. van Hoorn, A. Hamdy, F. Karam and M. Mastrorilli. 2000. Salt tolerance classification of crops according to soil salinity and to water stress day index. Agricultural Water Management 43: 99-109.
Kaya, M.D., G. Kaya ve Ö. Kolsarıcı. 2005. Bazı Brassica türlerinin çimlenme ve çıkışı üzerine NaCl konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi 11(4): 448-452.
Kaya, M.D., G. Okçu, M. Atak, Y. Çıkılı and Ö. Kolsarıcı. 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal of Agronomy 24: 291-295.
Kaya, Y., H. Mutlu ve G. Evci. 2001. Ülkemizde çerezlik ayçiçeğinin durumu ve ekilen köy populasyonlarının bazı karakterlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 91-94 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ.
Kaya, Y. 2002. Ülkemizde ve dünyada çerezlik ayçiçeği tohumculuğu ve sorunları. Türkiye I. Tohumculuk Kongresi Bildiri Kitabı: 259-265. 11-13 Eylül 2005, Bornova/İzmir.
Kaya, Y., G. Evci, V. Pekcan, T. Guces ve S. Durak. 2005. Çerezlik ayçiçeğinde bazı köy çeşitleri ve hibritlerinin performanslarının değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi: 631-636, 5-9 Eylül 2005, Antalya.
Kolsarıcı, Ö., M.D. Kaya, N.D. Üstüner ve E.O. Sarıhan. 2005. Farklı NaCl konsantrasyonlarının bazı yağ bitkileri tohumlarının çimlenmesi üzerine etkileri. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt I: 553-556. 5-9 Eylül 2005, Antalya.
Maas, E.V. and G.J. Hoffman. 1977. Crop salt tolerance, current assessment. J. Irrig. Drain. Div. ASCE 103: 115-134.
Mohammed, E.M., M. Benbella and A. Talouizete. 2002. Effect of sodium chloride on sunflower (Helianthus annuus L.) seed germination. Helia 25:51-58.
Munsuz, N., G. Çaycı ve S. Sözüdoğru Ok. 2001. Toprak Islahı ve Düzenleyiciler (Tuzlu ve Alkali Toprakların Islahı) Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1518, Ankara.
Öz, M. ve A. Karasu. 2002. Pamukta farklı tuz konsantrasyonlarının çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkisi. Türkiye I. Tohumculuk Kongresi, Bildiri Kitabı, 301-306.11-13 Eylül, Bornova/İzmir.
Özcan, H., M.A. Turan, Ö. Koç, Y. Çıkılı ve S. Taban. 2000. Tuz stresinde bazı nohut (Cicer arietinum L. cvs.) çeşitlerinin gelişimi ve prolin, sodyum, klor, fosfor ve potasyum konsantrasyonlarındaki değişimler. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 24: 649-654.
Özdemir, S. ve M. Engin. 1994. Nohut (Cicer arietinum L.) bitkisinin çimlenme ve fide büyümesi üzerine NaCl konsantrasyonlarının etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 18: 323-328.
Sadeghian, S.Y. and N. Yavari. 2004. Effect of water-deficit stress on germination and early seedling growth in sugar beet. J. Agronomy and Crop Science 190: 138– 144.
Wang, D. and M.C. Shannon. 1999. Emergence and seedling growth of soybean cultivars and maturity groups under salinity. Plant and Soil 214: 117-124.

APA	DAY S, KAYA M, KOLSARICI Ö (2008). Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. , 230 - 236.
Chicago	DAY SİBEL,KAYA M. Demir,KOLSARICI Özer Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. (2008): 230 - 236.
MLA	DAY SİBEL,KAYA M. Demir,KOLSARICI Özer Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. , 2008, ss.230 - 236.
AMA	DAY S,KAYA M,KOLSARICI Ö Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. . 2008; 230 - 236.
Vancouver	DAY S,KAYA M,KOLSARICI Ö Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. . 2008; 230 - 236.
IEEE	DAY S,KAYA M,KOLSARICI Ö "Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri." , ss.230 - 236, 2008.
ISNAD	DAY, SİBEL vd. "Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri". (2008), 230-236.

APA	DAY S, KAYA M, KOLSARICI Ö (2008). Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(3), 230 - 236.
Chicago	DAY SİBEL,KAYA M. Demir,KOLSARICI Özer Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi 14, no.3 (2008): 230 - 236.
MLA	DAY SİBEL,KAYA M. Demir,KOLSARICI Özer Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, vol.14, no.3, 2008, ss.230 - 236.
AMA	DAY S,KAYA M,KOLSARICI Ö Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi. 2008; 14(3): 230 - 236.
Vancouver	DAY S,KAYA M,KOLSARICI Ö Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi. 2008; 14(3): 230 - 236.
IEEE	DAY S,KAYA M,KOLSARICI Ö "Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri." Tarım Bilimleri Dergisi, 14, ss.230 - 236, 2008.
ISNAD	DAY, SİBEL vd. "Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annuus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCI konsantrasyonlarının etkileri". Tarım Bilimleri Dergisi 14/3 (2008), 230-236.