Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi

OĞULTEKİN, Gaye; TAPAN, Mete; Şener, Sinan Mert

Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi

Gaye OĞULTEKİN, (İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Mete TAPAN, (İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Sinan Mert ŞENER (İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, İstanbul, Türkiye)

İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım

3 2

Yıl: 2008 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 38 - 51 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi

Öz:

Bu çalışmada, yüksek teknoloji ile üretilen ve İngilizce kaynaklardan hareketle mimarlık ortamında “High-Tech” olarak isimlendirilen yapıların biçim dilinin varlığının, göstergebilimsel (semiyolojik) ve dilbilimsel yaklaşımlarla kanıtlanması amaçlanmıştır. Göstergebilimin kullandığı yöntemlerden biçim dizgesi gramer kuralları yöntemi; bir tasarımcı kılavuzu oluşturulurken ise sentaktik (sözdizimsel) ve semantik (anlamsal) değerlendirme yöntemleri kullanılmıştır. Örnek yapıların analiz edilmesi ile biçim dizgesi gramer kuralları tanımlanmıştır. Biçim dizgelerinin tümevarımla sentezi yapılarak “High Tech”in biçim dili ortaya konmuştur. Bu mimari yaklaşımın biçim dili dört kategoride sınıflandırılan tasarım kriterlerine dayanmaktadır. Bu kategoriler, strüktür tasarımı, dijital üretim teknolojileri, ileri inşaat teknolojileri ve enerji etkin akıllı bina tasarımıdır. Bu kategorilerdeki biçim dizgelerinden soyut nitelikliler, geometrik nitelikli tasarım yardımcı araçlarını; somut nitelikliler, üretim ve malzeme teknolojileri ile dijital üretim teknolojilerini, sözlük elemanlarını ve sistemleri kullanmaktadırlar. Dört kategorinin bulguları tasarımcı kılavuzundaki örneklerde sınanmıştır. Enerji kaynaklarının tükenmesi, High-Tech yapıların enerji etkin akıllı bina olmasını gerektirmektedir. High-Tech yapılarda özgün tasarımlar için fonksiyon, strüktür, yapı kabuğu, biçim, malzeme teknolojileri, fiziksel performans, alt sistemler ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (Geographical Information Systems (GIS)) bütünsel düşünülmelidir. Oluşturulan biçim dizgelerinin, yenilerine olanak tanıması ile, bu çalışmanın tasarımcılara referans olabilmesi amaçlanmıştır. 19.yy’ın endüstriyel üretimi; 20.yy’ın ulaşıma dayanan planlaması; 20.yy’ın sonunun ise Bilgi Teknolojileri (Information Technologies (IT)) ve dijital teknolojileri bütünleştirilmektedir. Sürdürülebilir tasarım temelde, yenilenebilir enerji ve geri dönüştürülebilirliği içermektedir. High Tech, elektronik, mekanik, bilgisayar vb. teknolojileri transfer edip, ekolojik tabanlı teknolojiler (Eco- Tech), aktif teknolojiler ve akıllılık mekanizmalarını kapsamaktadır

Anahtar Kelime:

Konular: Mimarlık İnşaat Mühendisliği

The relationship between the form and the synthesis of High-Tech buildings

Öz:

This study aims to prove the existence of the High- Tech buildings’ form-language by using the semiologic and linguistic approaches. The methods of semiology are used, such as grammar rules of formsyntagm; and syntactic & semantic evaluations are made, while generating the designer manual. Grammar rules of form-syntagm are characterized by analysing sample High-Tech buildings. Abstract design principles are exploited during the design process, and while arranging form-syntagms sample buildings’ system installations are exploited. Formsyntagms are synthesised by induction to introduce the form-language. The form-language of High Tech approach bases on the design criteria, which are classified into four categories. These categories are: structural design, digital production technologies, advanced construction technologies, and energyefficient intelligent building design. The formsyntagms in these categories are abstract syntagms: using geometrical auxiliary design tools; and concrete syntagms: using “hard (production) and soft (digital) technologies”, vocabulary elements and systematic grammar rules. A designer manual is derived from syntactic and semantic evaluations of samples. The findings from four categories are tested on the manual. Depletion of resources indicates that High-Tech buildings should be energyefficent intelligent. For authentic design of High- Tech buildings, function, structure, skin, form, material technologies, physical performance, subsystems, and GIS should be integrated. Arranging form-syntagms leads to the presentation of new syntagms, therefore the possibility of being referable of this work to designers is aimed. The 19th century’s industrial production with steel, glass and concrete; the 20th century’s urban design according to transportation; end of the 20th century’s Information Technology (IT), digital and satellite-imaging (GPS) technologies, wireless are integrated with design. Sustainable design consists of renewable energy, recycling etc. High Tech approach has been transformed by transferring the technologies from industries, such as electronics, mechanics, computers and industrial production. High Tech covers user responsive intelligence mechanisms and active technologies. The results of the study are stated as follows: Structural morphology depends on structural behavior, structural material, functional space configuration, and service & structural systems integration. Digital architecture has transferred technologies from ship building and aeronautics & aerospace industries. Performance based design principles determine the form-syntagm, which consist of FEM and CFD analyses. The projects which are modeled with CAD/CAM tools and being simulated as well are produced in CNC machines. Parametric design is a method in which digital prototyping of elements and buildings are generated, with changing parameters. Hybrid-space of digital architecture is presented as real & virtual. Advanced construction technologies consist of application of IT in building sector and use of BMS and BAS. Energyefficient intelligent building is a system in which energy consumption is controlled automatically with building components in order to increase energy- efficiency by using active and passive systems. Passive systems reduce heat losses in houses, and supply ventilation in offices. Selective solar control glass is used on façade, which admits daylight. Robotics is a state of the art technology in High Tech. The findings, i.e. Grammar Rules of Form-Syntagm (GROFS) and the Categories (C.1,2,3,4) are as follows: The GROFS, C.1. Structural design and detail: In the form-syntagm: design of structural elements, such as tension chord etc., is arranged according to loads. Long spans are crossed by truss beams. Structure and service systems are integrated. The GROFS, C.2. Digital production technologies: In soft technologies in CAD the operations on geometrical 3-dimensional auxiliary design tools are applied to generic geometrical forms, such as transformations: stretching; combining: addition etc. There are certain examples, such as: monocoque shell and bubble form, wave effect on surfaces. The GROFS, C.3. Advanced construction technologies: At the building component scale the systematic form-syntagm is modeled as intelligent skin type 1 and type 2 by using CAD. Type 1 is the intelligent skin which is double layered, and type 2 is the intelligent skin which is an active façade. The GROFS, C.4. Energy-efficient intelligent building: Systematic form-syntagms according to energy efficiency are as follows: single skin or double skin glazed façades with sun control devices; naturally or mechanically ventilated double skin (multi-skin); double skin ventilated intelligent glazed façades which is one story height or building height. Other syntagms are Stadttor’s double skin, the lighting and the HVAC.

Anahtar Kelime:

Konular: Mimarlık İnşaat Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

Addington, D., M. ve Schodek, D., L., (2005). Smart materials and new technologies for the architecture and design professions, Harvard University, Elsevier, Architectural Press, Amsterdam.
Addis, B., (2001). Creativity and innovation, the structural contribution to design, Elsevier, Architectural Press, Oxford.
Aksoy, E., (1975). Mimarlıkta tasarım, iletim ve denetim, Gün Matbaası, İstanbul.
Aksoy, Ö., (1977). Biçimlendirme, Karadeniz Gazetecilik Matbaacılık A.Ş., Trabzon, 81.
Altınkaya, T. ve Özgen, A., (2004). Camın yapısal kullanımının tarihsel gelişimi, güncel olanaklar ve uygulama örneklerinin incelenmesi, 2. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi Ve Sergisi, Kongre Bildirileri, İTÜ Taşkışla, İstanbul, TMMOB, 87-97.
Anson, M., Ko, J.M. ve Lam, E:S.S.: editors, (2002). Proceedings Of The International Conference On Advances In Building Technology, Hong Kong, China, Elsevier, Architectural Press, Amsterdam.
Aytis, S., (1999). Çağdaş binalarda güvenlik Kontrol sistemleri ve otomasyon, Tasarım+Kuram, Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, Mayıs 1999, İstanbul, 1, 52-59.
Bayazıt, N., (1994). Endüstri ürünlerinde ve mimarlıkta tasarlama metodlarına giriş, Literatür, İstanbul.
Barthes, R., (1993). Göstergebilimsel serüven, Çev. M. Rıfat, S. Rıfat, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
Bertalanffy, L., (1968). General system theory, New-York, Braziller.
Castex, J. ve Panerai, P., (1974). Structure de l’space architectural, Paris, Çevre Yapı Ve Tasarımı Dergisi, Çevre Ve Mimarlık Bilimleri Derneği, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Matbaası, Ankara, 381-399.
Charleson, A., W., (2005). Structure as architecture, a source book for architects and engineers, Elsevier, Architectural Press, Amsterdam.
Çetiner, İ., (2002). Çift kabuk cam cephelerin enerji ve ekonomik etkinliğinin değerlendirilmesinde kullanılabilecek bir yaklaşım, Doktora tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Ching, F. D. K., (2002). Mimarlık: Biçim mekan ve düzen, Çev. Sevgi Lökçe, Y.E.M., 85, İstanbul.
Coyne, R., D., Rosenman, M., A., Radford, A., D., Balachandran, M., ve Gero, J., S., (1990). Knowledge–based design systems, Reading Mass: Addison-Wesley Publication.
Davies, C., (1988). High tech architecture, Rizzoli New York, USA.
Davies, C., (1999). Hindsight or foresight, architectural design, England, John Wiley&Sons Ltd., London, UK, 69, 3/4, 16-17.
Eco, U., (1984). İşlev ve gösterge: Göstergebilim açısından mimari, La Struttura Assente’den Çeviri, Milano 1968, Çev. F.Erkman, Çağdaş Eleştiri Dergisi, Yıl: 3, 12.
Erkman, F., (1987). Göstergebilime giriş, Alan Yayıncılık, İstanbul.
Eşsiz, Ö. ve Hattap, S., (2004). Cam teknolojisinde enerji sağlamaya ve ekolojik kullanımını geliştirmeye yönelik uygulamalar, 2. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi Ve Sergisi, Kongre Bildirileri, İTÜ, İstanbul, TMMOB, 445-455.
Flanagan, R., (2002). Creating competitive advantage and profits with technology in the construction sector, Proceedings Of The International Conference On Advances In Building Technology, 2002, Hong Kong, China, Elsevier, Architectural Press, Amsterdam,1, 39-46.
Glass, J., (2002). Encyclopedia of architectural technology, Wiley Academy, England.
Gründig, L., (2006). Formfinding and structural analysis of lightweight structures concepts and applications, Technische Universitât Berlin, Institut Für Geodäsic Und Geoinformationstechnik, İTÜ İnşaat Fakültesi Konferansları.
Harris, B., (1967). The limits of science and humanism in planning, AIP Journal, 9.
Höfler, H., (2005). Yapı tasarımında enerji optimize eden önlemlerin morfolojik olarak bir araya getirilmesiyle verimin sistematik olarak artırılması, Internationales Symposium, Öko- Technologien-Ökologische Siedlungen, Yıldız Teknik Üniversitesi Oditoryumu, İstanbul.
Kolarevic, B., (2003). Architecture in the digital age, design and manufacturing, Spon Press, New York.
Kron, J. ve Slesin, S., (1978). High tech: The industrial style and source book for the home, Publications By Clarkson, N.Potter, New York.
Lang, W., ve Herzog, T., (2000). Using multiple glass skins to clad buildings, Architectural Record, New York, Mc Graw-Hill, 188, 7, 171- 182.
Linde, C. W., (1991). Understanding building automation systems, R.S. Means Company, Inc pub., Kingston, MA, USA.
Meiss, P. V., (1991). Elements of architecture from form to place, Published By E&FN Spon Of Chopman&Hall, London, UK.
Mitchell, W. J., (1990). The logic of architecture, design computation and cognition, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, 107-108.
Moore, F., (1999). Understanding structures, WCB/McGrawHill, Boston.
Öke, A., Bayazıt, N., İnceoğlu, M., Tapan, M., (1978). Mimari tasarlama ders notları, İTÜ Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
Saussure, F. D., (1985). Genel dilbilim dersleri, Çev. B.Vardar, Ankara, Birey Ve Toplum Yayınları.
Sebestyén, G., (2003). New architecture and technology, Elsevier, UK, 118.
Şener, S.M., (1994). Mimari tasarımda düzlemsel geometrik örüntü kullanımının ihtiyaç programının alansal değeri ile ilişkisi, Doktora tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Trahtenberg, M. ve Hyman, I., (2002). Architecture from prehistory to postmodernity, H.N.Abrahams, Inc. New York, 552-558.
Tunçer, B., Özsarıyıldız, Ş.S., Sarıyıldız, S. ve Çağdaş, G.: editors, (2003). Proceedings of the 9th EuropIA International Conference, E-Activities And Intelligent Support In Design And The Built Environment, ITU, Turkey, Pub. By Europia-Paris.
Wigginton, M. ve Harris, J., (2002). Intelligent skins, Butterworth-Heinemann, Oxford.
Yıldırım, M.T., (2003). Bina işlevi ile bina biçimi ilişkisinde çizge teorisi kullanımı ile veri eldesi, Doktora tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yılmaz, Z., (2005). Akıllı binalar ve yenilenebilir enerji, Tasarım Yayın Grubu, Enerji+Ekoloji+Mimarlık, İstanbul, 157, 100-104.
Zellner, P., (2000). Hybrid space, new forms in digital architecture, Thames&Hudson, London, UK, 8-16.
Barthes, R. (1964). Elements of semiology, publ. Hill and Wang, 1968,
http://www.marxists.org/reference/subject/philos ophy/works/fr/barthes.htm., (18.08.2006).
Bilgin, E. ve Utkutuğ, G.S., (1999). Tasarım ve üretim sürecinde mimar-mühendis iş birliğini yansitan üç örnek bina, IV. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Ve Sergisi. http://www.teskon.mmo.org.tr, (11.05.2007).
High-Tech: http://www.en.wikipedia.org/wiki/High-Techarchitecture, (20.12.2006).
High-Tech modern architecture: http://www.greatbuildings.com/types: High-Tech Modern Architecture, (30.01.2006).
Howe, S., (2006). Designing for Automated Construction-1996., http://www.personal.umich.edu/~ashowe/re search.html., (06.12.2006).
Wall, M., (2004). Double skin façades, http://www2.ebd.1th.se/, (09.04.2007).

APA	OĞULTEKİN G, TAPAN M, Şener S (2008). Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. , 38 - 51.
Chicago	OĞULTEKİN Gaye,TAPAN Mete,Şener Sinan Mert Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. (2008): 38 - 51.
MLA	OĞULTEKİN Gaye,TAPAN Mete,Şener Sinan Mert Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. , 2008, ss.38 - 51.
AMA	OĞULTEKİN G,TAPAN M,Şener S Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. . 2008; 38 - 51.
Vancouver	OĞULTEKİN G,TAPAN M,Şener S Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. . 2008; 38 - 51.
IEEE	OĞULTEKİN G,TAPAN M,Şener S "Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi." , ss.38 - 51, 2008.
ISNAD	OĞULTEKİN, Gaye vd. "Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi". (2008), 38-51.

APA	OĞULTEKİN G, TAPAN M, Şener S (2008). Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım, 7(2), 38 - 51.
Chicago	OĞULTEKİN Gaye,TAPAN Mete,Şener Sinan Mert Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım 7, no.2 (2008): 38 - 51.
MLA	OĞULTEKİN Gaye,TAPAN Mete,Şener Sinan Mert Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım, vol.7, no.2, 2008, ss.38 - 51.
AMA	OĞULTEKİN G,TAPAN M,Şener S Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım. 2008; 7(2): 38 - 51.
Vancouver	OĞULTEKİN G,TAPAN M,Şener S Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi. İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım. 2008; 7(2): 38 - 51.
IEEE	OĞULTEKİN G,TAPAN M,Şener S "Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi." İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım, 7, ss.38 - 51, 2008.
ISNAD	OĞULTEKİN, Gaye vd. "Yüksek Teknoloji yapılarında biçim/sentez ilişkisi". İTÜ Dergisi Seri A: Mimarlık, Planlama, Tasarım 7/2 (2008), 38-51.