Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri

TURHAN-HAKTANIR, Nurten; YAZICI, Serap

Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri

Nurten TURHAN-HAKTANIR, (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı, Afyon, Türkiye)

Serap YAZICI (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstirüsü, Afyon, Türkiye)

Çocuk Dergisi

0 0

Yıl: 2008 Cilt: 8 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 160 - 165 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri

Öz:

Amaç: Bu araştırmanın amacı ebeveynlerin sosyal, kültürel ve ekonomik seviyelerinin çocuklarını güneş kaynaklı ultraviyole ışınlarının zararları etkilerinden koruma davranışları üzerine etkilerini incelemektir. Yöntem: Araştırma Dr. Behçet Uz Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne başvuran ebeveynlerden 300 gönüllü ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplamak için ebeveynlerin sosyal, demografik, kültürel ve ekonomik özelliklerini saptamaya, çocukların tanıtıcı özelliklerini belirlemeye ve ebeveynlerin bilgi ve uygulamalarını incelemeye yönelik soruları içeren anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 13.0 paket programı ile gerçekleştirilmiştir. Yüzdelik ve ki-kare (c2) testi kullanılmış olup, istatistiksel anlamlılık “p<0.05” ile tanımlanmıştır. Bulgular: Ebeveynlerin güneşten korunma davranışları eğitim ve aylık gelir düzeyleri, çocuk sayısı, çocuk yaşı ile anlamlı olarak değişmektedir. Eğitim düzeyi arttıkça güneş ışınlarının zararlı etkileri konusundaki sorulara doğru yanıtlar ile güneşten koruyucu ürün (GKÜ) kullanım oranının arttığı belirlenmiştir. Ailede çocuk sayısı arttıkça GKÜ kullanım oranı azalmaktadır. Güneşte kalma süresi kısa olan çocukların ebeveynleri daha çok GKÜ kullanmaktadır. Güneş yanığı öyküsü olanlar içinde koruyucu ürün kullanım oranı daha fazla bulunmuştur.Sonuç: Ebeveynlerin güneş ışınlarının zararlı etkileri, korunma yöntemleri ve uygulamaları konusunda bilgilerinin eğitim düzeyleri ile doğrudan ilgili olduğu bulunmuştur. Bu sonuç konuyla ilgili ailelere yönelik daha fazla eğitimin gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelime: Davranış Ebeveynler Güneş ışığı Güneşten koruyucu ajanlar Demografi Eğitim Ultraviyole ışınları Çocuk Kültür Deri neoplazmları

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları

Effect of social, economic, and cultural level of parents on protection of their children from the harmful effects of sunlight

Öz:

Objective: We aimed to detect the effect of parental social, cultural, and economic status on the protection of children from the harmful effects of sunlight. Methods: The study was consisted of 300 volunteer parents who came to Dr. Behçet Uz Education and Research Hospital. In order to collect data in the study, a questionnaire was used which included items to analyze social, demographic, cultural, and economic characteristics, knowledge level and practices of parents, and the indicative characteristics of the children. SPSS 13.0 was utilized in the analysis of the data. For the statistical inference frequent statistics and Chi-square tests were used with significance level, so called p-value “p<0.05”. Results: Parental behavior changed significantly with education, monthly income, number of children, and age of children. Increasing educational level correlated with correct answers to questions about the harmful effects and use of sun protection (SP). Use of SP showed negative correlation with the number of children. Parents of children who spent shorter time under sunlight, used more SP. Rate of SP was found more in subjects with a history of sunburn. Conclusion: The study determined a direct correlation between parents’ knowledge about the protection methods and their applications against sun exposures and the educational level. This finding points to the need of more parental training on this subject.

Anahtar Kelime: Demography Education Ultraviolet Rays Child Culture Skin Neoplasms Behavior Parents Sunlight Sunscreening Agents

Konular: Sosyal Çalışma Sosyoloji Aile Çalışmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Tekbaş ÖF, Evci D, Özcan U. Yaklaşan yaz mevsimi ile artan bir tehlike: Güneş kaynaklı ultraviyole ışınları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2005; 4:98-107.
2. Ekici M, Acar Y. UV-B radyasyon ve etkileri. (Erişim tarihi Kasım 2007) Meteoroloji Genel Müdürlüğü Web Sitesi, http://www.meteor.gov.tr/2006/arastirma/files/uvradetki.pdf.
3. Evci ED, Vaizoğlu S, Tekbaş F, Güler C. Halka açık bir plajda UV ışınlarına etkilenim düzeyleri ve burada güneşlenenlerin güneş ışınlarının etkileri ile korunmaya ilişkin bilgi düzeylerinin saptanması. ÇÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2003; 28:113-21.
4. Özpoyraz M, Yücel A. Ultraviyole ve fotoyaşlanma. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:145-8.
5. Erdem MT. Ultraviyole ve ultraviyole indeksi. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:137-41.
6. Mutlu B, Toros H, Şen O. Ultraviyole radyasyonun insan sağlığı üzerine etkileri. III. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, 19-21 Mart 2003, İTÜ, İstanbul, 2003.
7. Toouli J, Russell C, Devitt P, Clark IC. Integrated basic surgical science. Terzi C. (Çeviri ed.) İzmir: Dokuz Eylül Yayınları, Uşşak Matbacılık Ltd. Şti, 2002.
8. Skin Cancer. (Erişim tarihi: Eylül 2007), http://www.who.int/topics/skin_cancer/en/.
9. Skin Cancer Facts, (Erişim tarihi: Eylül 2007), http://www.skincancer.org/skincancer-facts.php:2007.
10. Şendur N. Non-melanoma deri kanserlerinin epidemiyolojisi ve korunma. T Klinikleri J Int Med Sci 2005; 1:80-4.
11. Boyett T, Leigh D, Wearhers L, et al. Sun protection of children at the Beach. J Am Board Fam Pract 2002; 15:112-7.
12. American Academy of Pediatrics Committee on Enviromental Health. Ultraviolet light: A hazard to children. Pediatrics 1999; 104:328-33.
13. Baz K, Köktürk A, İkizoğlu G, Buğdaycı R, Kaya Tİ, Koca A. Erişkinlerin çocuklarını güneşten koruma bilinç ve alışkanlıkları. Türkiye Klinikleri Dermatoloji Dergisi 2003; 13:101-7.
14. Kaya Ö, Şimşek Z, Kabalcıoğlu F ve ark. Hemşirelerin mesleki imajları ve mesleği algılama durumlarını etkileyen faktörler. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004; 7:1-5.
15. Karadağ A, Hisar F, Elbaş N. Hemşirelikte profesyonelliğe ilişkin davranışsal envanter. Hemşirelik Forumu Dergisi 2004; 7:14-21.
16. Fitzpatrick TB. Soleil et peau. J Med Esthet. 1975; 2:33-4.
17. Uysal A, Özsoy SA, Ergül Ş. Öğrencilerin cilt kanseri risklerinin ve güneş ışınlarından korunmaya yönelik uygulamalarının değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi 2004; 43:95-9.
18. Hall HI, Jorgensen CM, McDavid K, Kraft JM, Breslow R. Protection from sun exposure in US white children ages 6 months to 11 years. Public Health Rep 2001; 116:351-61.
19. Lowe JB, McDermott LJ, Stanton WR, et al. Behavior of caregivers to protect their infants from exposure to the sun in queesland, Australia. Health Educ Res Oxford University 2002; 17:405-14.
20. Onsun N. Non-melanom deri tümörleri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:149-52.
21. Baysal V, Yıldırım M, Büyükbaş D, Öztürk H. Bazal hücreli karsinomada etyolojik faktörlerin araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2002; 9:10-3.
22. Melanoma, (Erişim tarihi: Kasım 2007), http://dermnetnz.org/lesions/melanoma.html.
23. Lee JAH. Epidemiology of cancers of the skin. In: Friedman RJ, Rİgel DS, Kopf AW, Haris MN, Baker D, eds. Cancer of the Skin. New York: New York University Medical Center, 1991.
24. Utaş S. Çocuklarda güneşten korunma. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:182-5.
25. Geller AC, Brooks DR, Colditz GA, Koh HK, Frazier AL. Sun protection practices among offspring of women with personal or family history of skin cancer. Pediatrics 2006; 117:688-94.
26. Eisen MM, Rothman K, Demierre MF. The ABCs sun protection for children. Dermatol Nurs 2005; 17:419-34.
27. Mc Whirter JM, Collins M, Bryant I, Wetton NM, Bishop JN. Evaluting ‘Safe in the Sun’, a curriculum programme for primary schools. Healt educ res 2000; 15:203-17.
28. Cokkinides VE, Weinstock MA, O’Connell MC, Thun MJ. Use of indoor tanning sunlamps by US youth, age 11-18 years, and by their parent or guardian caregivers: Prevalence and correlates. Pediatrics 2002; 109:1124-30.
29. Dietrich AJ, Olson AL, Sox CH, et al. A community- based randomized trial encouraging sun protection for children. Pediatrics 1998; 102:64-71.
30. Allı N. Güneşten korunmada genel prensipler. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:153-6.
31. Apaydın R. Güneşten koruyucu ürünlerin güvenilirliği ve yan etkileri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:173-7.
32. Şanlı H. Ultraviyolenin akut etkileri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:142-4.
33. Geller AC, Colditz G, Oliveria S, et al. Use of sunscreen, sunburning rates, and tanning bed use among more than 10000 US children and adolescents. Pediatrics 2002; 109:1009-14.
34. Özbek G. Güneş koruyucuları. Online Kozmetoloji Dergisi 2002; 1: (Erişim tarihi: Eylül 2007), http://www.dermaneturk.com/okd/sayi212003/dermaci.asp
35. Öztürkcan S, Ermertcan AT. Güneş Koruyucuları. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:162-6.
36. Akkaya VB, Erturan İ. Güneşten koruyucuların immün fonksiyonlar üzerine etkileri. Türkiye Klinikleri J Cosmetol 2004; 5:167-72.
37. Bayramgürler D. Güneş koruyucular ve güneşten korunma. Türkiye Klinikleri J Int Med Sci 2005; 1:180-4.

APA	TURHAN-HAKTANIR N, YAZICI S (2008). Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. , 160 - 165.
Chicago	TURHAN-HAKTANIR Nurten,YAZICI Serap Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. (2008): 160 - 165.
MLA	TURHAN-HAKTANIR Nurten,YAZICI Serap Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. , 2008, ss.160 - 165.
AMA	TURHAN-HAKTANIR N,YAZICI S Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. . 2008; 160 - 165.
Vancouver	TURHAN-HAKTANIR N,YAZICI S Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. . 2008; 160 - 165.
IEEE	TURHAN-HAKTANIR N,YAZICI S "Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri." , ss.160 - 165, 2008.
ISNAD	TURHAN-HAKTANIR, Nurten - YAZICI, Serap. "Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri". (2008), 160-165.

APA	TURHAN-HAKTANIR N, YAZICI S (2008). Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. Çocuk Dergisi, 8(3), 160 - 165.
Chicago	TURHAN-HAKTANIR Nurten,YAZICI Serap Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. Çocuk Dergisi 8, no.3 (2008): 160 - 165.
MLA	TURHAN-HAKTANIR Nurten,YAZICI Serap Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. Çocuk Dergisi, vol.8, no.3, 2008, ss.160 - 165.
AMA	TURHAN-HAKTANIR N,YAZICI S Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. Çocuk Dergisi. 2008; 8(3): 160 - 165.
Vancouver	TURHAN-HAKTANIR N,YAZICI S Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri. Çocuk Dergisi. 2008; 8(3): 160 - 165.
IEEE	TURHAN-HAKTANIR N,YAZICI S "Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri." Çocuk Dergisi, 8, ss.160 - 165, 2008.
ISNAD	TURHAN-HAKTANIR, Nurten - YAZICI, Serap. "Ebeveynlerin sosyal, ekonomik ve kültürel düzeylerinin çocukları güneşin zararlı etkilerinden koruma üzerine etkileri". Çocuk Dergisi 8/3 (2008), 160-165.