Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon
Yıl: 2009 Cilt: 5 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 155 - 178 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon
Öz: Petrol ve doğal gaz tüketiminde AB’nin ithal kaynaklara olan bağımlılığının sürekli artması, Birlik içerisinde ciddi bir güvenlik sorunu olarak algılanmaktadır. AB’nin artan enerji ithalatını hangi bölgelerden ve hangi yöntemlerle karşılayacağı sorusu daha da önem kazanmaktadır. Dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz rezervleri Orta Doğu, Kuzey Afrika ve içerisinde Rusya’nın da yer aldığı Hazar Havzası’nda bulunmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin Soğuk Savaş sonrası dönemde AB’nin enerji arz güvenliği politikasında önemli bir rol oynayacağı hususu veriler ile tartışmaya açılmaktadır. Türkiye’nin, Orta Doğu ve Hazar Havzası’nın yanı sıra, Afrika enerji kaynaklarının da AB’ye güvenli bir şekilde taşınmasında kilit ülke olabileceği tezi irdelenmektedir. Araştırmanın ilk kısmı, dünya enerji kaynaklarının bölgesel ve ülkesel dağılımını dikkate alarak; AB’nin petrol ve doğal gaz tüketimi, üretimi ve arz güvenliğine yönelik kurumsal düzenlemeleri ve ileriye dönük projeleri üzerinde durmaktadır. Hemen akabindeki bölümde, Türkiye’nin bu yapıda oynadığı ve/veya oynayabileceği roller ortaya konmaktadır. Türkiye’den geçen mevcut ve proje aşamasındaki doğal gaz ve petrol boru hatlarının AB’nin enerji güvenliği politikasına etkisinin irdelendiği son bölümde; Ankara’nın doğru hamlelerle AB’nin enerji tedarikindeki vazgeçilmez partneri haline gelip, bütünleşme sürecinde önemli avantajlar elde edebileceği vurgulanmaktadır.
Anahtar Kelime: Konular:
European Energy Supply Security and Turkey: Oil, Natural Gas and Integration
Öz: Growing dependence of the EU on oil and natural gas imports due to its rising consumption and decreasing production comes out as a security problem. Hence, finding an answer to the question of “how and from where will the EU procure its energy demand?” is a challenging initiative. Turkey might have a special role to balance the rising energy dependence of the EU given that it takes place at the very middle of the World’s richest oil and natural gas sources found in the Middle East, North Africa, Eurasia and the Caspian Basin. This geopolitical feature facilitates a mutual cooperation process to be developed between Turkey and the EU in the energy field. As to the structure of this study; it, firstly, elaborates the EU’s supply security policy and its reflections to Turkey in the Post-Cold War Era. It then focuses on the EU’s consumption and production of oil and natural gas, institutional arrangements and prospective projects for the supply security. Finally it examines Turkey’s current and future role in this policy to conclude that cooperation in energy will support European security and accelerate Turkey’s integration process with the EU.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
- AB Haber, “Orta Asya’dan Avrupa’ya Nabucco Hattı”, 2006, http://www.abhaber.com/haber_sayfasi.asp?id=12378, (Erişim Tarihi 15 Nisan 2008).
- Abdurasulov, Abdujalil, “Turkmenistan: Multiple Gas Pipelines Still Possible”, Environment News Service, 14 Mayıs 2007, http://www.ens-newswire.com/ens/may2007/2007-05-24-02.asp (Erişim Tarihi 04 Nisan 2008).
- Akın, K. Ebru, “ ‘Yeni Ufuklara Yelken Açmak’ Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün 15. Yılı ve Geniş Karadeniz Bölgesindeki Rolü,” Bahçeşehir Üniversitesi Karadeniz ve Kafkasya Araştırmaları Merkezi Karadeniz Bülteni, No 4, Haziran 2007.
- Ayhan, Veysel, İmparatorluk Yolu: Petrol Savaşlarının Odağında Orta Doğu, Ankara, Nobel Yay., 2006.
- Ayhan, Veysel, “Hegemonya Politikası Bağlamında İran-ABD İlişkilerinin Analizi”, Avrasya Dosyası: Türkiye-Orta Doğu Özel Sayısı, Cilt 12, No 2, 2006, s. 185-228.
- Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği, “AB Enerji Politikası”, 2000, http://www.deltur.cec.eu.int/abenerji. rtf (Erişim Tarihi 17 Ocak 2007).
- Bahgat, Gawdat, “Europe’s Energy Security: Challenges and Opportunities”, International Affairs, Cilt 82, No 5, 2006, s. 961-975.
- Baysal, Ercan ve Ali Akçoban, “Boğazları Kurtaracak Boru Hattının Temeli Atıldı”, Zaman Gazetesi, 25 Nisan 2007.
- BBC Türkçe Haber, “Rusya’da Enerji Yatırıma Muhtaç,” 23 Mayıs, 2006, http://www.bbc.co.uk/turkish/ europe/story/2006/05/060523_russia_energy.shtml (Erişim Tarihi 11 Kasım 2007). Belkin, Paul, The European Union’s Energy Security Challenges, Washington, D.C., CRS Report for Congress, Mayıs 2007.
- Belyi, V. Andrei, “New Dimensions of Energy Security of the Enlarging EU and Their Impact on Relations with Russia”, Journal of European Integration, Cilt 25, No. 4, Aralık 2003, s. 351-369.
- Bilgin, Mert, “European Energy Grid Trends and Gas Extensions in Eurasia and the Middle East”, Energy Policy, 2009, (Forthcoming).
- Bilgin, Mert, “Hazar’a Kıyıdaş Türki Cumhuriyetlerde Devletin Özgül Gelişimi”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, No 4, Kış 2004, s. 115-140.
- Bilgin, Mert, “Küresel, Bölgesel ve Yerel Eksende Irak Petrollerinin Ekonomik, Siyasi ve Stratejik Anlamı”, Akademik Orta Doğu, Cilt 1, No 2, 2007, s. 21-55.
- Bilgin, Mert, “New Prospects in the Political Economy of inner-Caspian Hydrocarbons and Western Energy Corridor Through Turkey”, Energy Policy, Cilt 35, No. 12, 2007, s. 6383–6394.
- Bos, Stefan, “Russia Resumes Gas Deliveries to Ukraine”, Voice of America, 05 Mart 2008, http://www.voanews.com/english/2008-03-05-voa71.cfm ( Erişim Tarihi 20 Mart 2008).
- BOTAŞ, http://www.botas.gov.tr.
- Boucher, Richard, “Turkey and Greece Sign Natural Gas Pipeline Agreement”, http://www.state.gov/r/pa/prs/ps/2003/27555.htm (Erişim Tarihi 04 Şubat 2008).
- BP, Statistical Review of World Energy 2008, Londra, BP Press, Haziran 2008.
- Deutsche Welle, “şran-Türkiye DoŞal Gaz Anlaşması,” 14 Temmuz 2007, http://www.dwworld. de/dw/article/0,2682681,00.html?maca=tur-aa-eco-924-rdf (Erişim Tarihi 09 Nisan 2008).
- Dikbaş, Kadir, “The Samsun-Ceyhan Pipeline”, Alexander’s Gas & Oil Connections, Cilt 10, No. 23,Aralık 2005.
- Energy Charter Secretariat, The Energy Charter Trearty and Related Documents: A Legal Framework for International Energy Cooperation, Netherlands, Energy Charter Secretariat Pub., 2004.
- Erol, M. Seyfettin, “Rusya’nın Orta Asya’ya "Enerjik" Dönüşü ve Bunun Taraflar Açısından Sonuçları”, Journal of Turkish Weekly, 14 Mayıs 2007, http://www.turkishweekly.net/turkce/yorum.php?id=491, (Erişim Tarihi 07 AŞustos 2007).
- EU Business, “Belarus to Increase Transit fee for Russian Oil”, 06 Şubat 2007, http://www.eubusiness.com/Energy/belarus-energy.44/ (Erişim Tarihi 05 Mart 2008).
- European Commission, “European Energy and Transport Trends to 2030”, Belçika, 2005, http://ec.europa.eu/dgs/energy_transport/figures/trends_2030_update_2005/energy_transport_trends_ 2030_update_2005_en.pdf (Erişim Tarihi 03 Mart 2008).
- European Commission, Green Paper: A European Strategy for Sustainable, Competitive and Secure Energy, Brüksel, Official Publications of the European Communities, 2006.
- Faramarzi, Scheherezade, “Kurdish Officials are Inviting Foreign Oil Companies in Iraq,” Alexander’s Gas & Oil Connections, Cilt 11, No. 4, 27 Şubat 2006.
- Fink, Daniel, “Assessing Turkey’s Future As an Energy Transit Country”, The Washington Institute for Near East Policy, No 11, Temmuz 2006.
- Güler, Hilmi, “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2007 Bütçesi”, Ankara, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2007.
- Interstate Oil and Gas Transport to Europe, “Baku Initiative,” INOGATE, 2007, http://www.inogate.org/ inogate/en/baku-initiative (Erişim Tarihi 02 Şubat 2008).
- Interstate Oil and Gas Transport to Europe, “INOGATE Brochure 2001-2004,” 2007, http://www.inogate.org/inogate/en/resources/publications (Erişim Tarihi 02 Şubat 2008).
- İnan, Yüksel, Türk Boğazlarının Siyasal ve Hukuksal Rejimi, Ankara, Turhan Kitabevi, 1995.
- İstikbal, Cahit, “Türk Boğazlarında Deniz Trafik Güvenliği ve Bölgesel Önemi,” Türk Kılavuz Kaptanlar Derneği, 1. Balkan Sempozyumu, Edirne, 21 Nisan 2000, http://www.turkishpilots.org.tr/DOCUMENTS/C_ISTIKBAL_Balkan_Sempozyumu.htm (Erişim Tarihi 12 Ekim 2007).
- Kashin, Vasily ve Irina Reznik, “Experts Doubt that Turkmenistan has Enough Gas for all Customers”, (Çev. Ferghana.Ru), Ferghana.Ru News Agency, 16 Temmuz 2007, http://enews.ferghana.ru/ article.php?id=2045 (Erişim Tarihi 25 Temmuz 2007).
- Khaleej Times Online, “Iran Export Gas to Europe”, Dubai, 15 Temmuz 2007, http://www.khaleejtimes.com/DisplayArticleNew.asp?xfile=data/business/2007/July/business_July444.xml§ion=business&col (Erişim Tarihi 25 Temmuz 2007).
- Kleveman, Lutz, Yeni Büyük Oyun: Orta Asya ve Kafkasya’da Kan ve Petrol, (Çev. Hür Güldü), İstanbul, Everest Yay., 2004.
- Mecklenburg, Karsten, EU-Turkey Relations in the Field of Energy, Brüksel, European Parliament Policy Department Press, 2006.
- Monaghan, Andrew ve L. Jankovski Montanaro, “EU-Russia Energy Relations: the Need For Active Engagement”, European Policy Centre Pub., Issue Paper No 45, 2006.
- Monaghan, Andrew, “Russia and the Security of Europe’s Energy Aupplies: Security in Diversity”, Conflict Studies Research Centre, Special Series, Londra, Defence Academy of the United Kingdom, 2007.
- Motyl, Alexander, “Ukraine vs Russia: The Politics of an Energy Crisis”, Open Democracy Net, Ocak 2006, http://www.opendemocracy.net/democracy-ukraine/gas_crisis_3185.jsp (Erişim Tarihi 16 Kasım 2007).
- Oktay, Ertan ve F. Radiye Çamkıran, “Avrupa Birliği’nin Enerji Güvenliği Açısından Türkiye’nin Önemi”, Avrupa Araştırmaları Dergisi, Cilt 14, No 1, 2006, s. 153-173.
- OPEC, Annual Statistical Bulletin 2006, Viyana, OPEC Press, 2007. Öztürk, K. Harun ve Arif Hepbaslı, “Natural Gas Implementations in Turkey. Part 2: Natural Gas Pipeline Projects”, Energy Sources, Cilt 26, No. 3, s. 287-297.
- Pallokat, Jan, “AB Nabucco’yu Gözden Çıkardı mı?”, Deutsche Welle, 03 Temmuz 2007, http://www.dwworld. de/dw/article/0,2144,2668539,00.html (Erişim Tarihi 14 Nisan 2008).
- Preda, Gabriela, “New Pipeline to Bring Russian Oil to Mediterranean,” Southeast European Times, 19 Mart 2007, http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/features/2007/03/ 19/feature-02, (Erişim Tarihi 04 Nisan 2008).
- Robert, John, “The Turkish Gate: Energy Transit and Security Issues”, Turkish Policy Quarterly, Cilt 3,No 4, 2004, s. 17-46.
- Russian News&Informations Agency Novosti, “Wrap: Russia, Bulgaria, Greece Sign Pipeline Deal, Highlight Security,” RIA Novostı, 15 March 2007, http://en.rian.ru/russia/20070315/62070982.html, (e.t. 04.04.2008).
- Sariibrahimoglu, Lale, “Turkey’s Nabucco Policy Angers Some,” Alexander’s Gas&Oil Connection, Vol. 12, No. 12, 29 June 2007.
- Stern, Jonathan, “The Russian-Ukrainian gas Crisis of January 2006”, Oxford Institute for Energy Studies, Ocak 2006, s.9-10, http://www.oxfordenergy.org/pdfs/comment_0106.pdf (Erişim Tarihi 20 Nisan 2008).
- TC Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, “BTC’nin Getirisi Yarım Milyar Doları Aştı”, 25 Mayıs 2007, http://www.enerji.gov.tr, (Erişim Tarihi 12 Mart 2008).
- TC Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, “Trans Anadolu Petrol Boru Hattı’nın Temeli Atıldı”, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, 24 Mayıs 2007.
- The New Anatolian Daily (NAD), “Turkey, Iran Agree to Carry Gas to Europe”, 16 Temmuz 2007, http://www.thenewanatolian.com/tna-27706.html (Erişim Tarihi 04 Nisan 2008).
- Turkish Daily News, “Greece-Italy Pipeline to feed Energy-Hungry Europe”, 2 Şubat 2007, http://www.turkishdailynews.com.tr/article.php?enewsid=65337 (Erişim Tarihi 14 Mart 2008).
- Türkyılmaz, Oğuz et al., “Türkiye’nin Doğal Gaz Temin ve Tüketim Politikalarının Değerlendirilmesi Raporu”, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yay., Ankara, Mart 2006.
- US Energy Information Administration, “Iraq Country Analysis Briefs”, Washington D.C., Temmuz 2006, http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/Iraq/pdf.pdf (Erişim Tarihi 12 Şubat 2008).
- US Energy Information Administration, “Iraq Country Analysis Brief,” August 2007, s.9, http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/Iraq/pdf.pdf, (Erişim Tarihi 22 Eylül 2008).
- US Energy Information Administration, “Libya Country Analysis Brief”, Temmuz 2007, http://www.eia.doe.gov/emeu/cabs/Libya/pdf.pdf (Erişim Tarihi 25 Mart 2008).
- US Energy Information Administration, “World Proved Reserves of Oil and Natural Gas, Most Recent Estimates,” Washington D.C., Ocak 2007, http://www.eia.doe.gov/emeu/international/reserves.html (Erişim Tarihi 02 Şubat 2008).
- Volman, Daniel “The Bush Administration and African Oil: The Security Implications of US Energy Policy”, Review of African Political Economy, Cilt 30, No 98, 2003, s. 576-583.
- Wright, T. Lloyd “Ministers meet to Dicsucc Milestone Energy Proposal”, Hydrocarbon Precessing, Mart 2007, s. 11.
| APA | AYHAN V (2009). Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. , 155 - 178. |
| Chicago | AYHAN Veysel Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. (2009): 155 - 178. |
| MLA | AYHAN Veysel Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. , 2009, ss.155 - 178. |
| AMA | AYHAN V Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. . 2009; 155 - 178. |
| Vancouver | AYHAN V Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. . 2009; 155 - 178. |
| IEEE | AYHAN V "Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon." , ss.155 - 178, 2009. |
| ISNAD | AYHAN, Veysel. "Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon". (2009), 155-178. |
| APA | AYHAN V (2009). Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. Uluslararası İlişkiler, 5(20), 155 - 178. |
| Chicago | AYHAN Veysel Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. Uluslararası İlişkiler 5, no.20 (2009): 155 - 178. |
| MLA | AYHAN Veysel Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. Uluslararası İlişkiler, vol.5, no.20, 2009, ss.155 - 178. |
| AMA | AYHAN V Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. Uluslararası İlişkiler. 2009; 5(20): 155 - 178. |
| Vancouver | AYHAN V Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon. Uluslararası İlişkiler. 2009; 5(20): 155 - 178. |
| IEEE | AYHAN V "Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon." Uluslararası İlişkiler, 5, ss.155 - 178, 2009. |
| ISNAD | AYHAN, Veysel. "Avrupa’nın Enerji Arz Güvenliğinde Türkiye: Petrol, Doğal Gaz ve Entegrasyon". Uluslararası İlişkiler 5/20 (2009), 155-178. |
