TY  - JOUR
TI  - Psychiatric Symptomatology as a Predictor of Cyberbullying among University Students
AB  - Problem Durumu: İnternet ve online teknolojiler günümüz dünyasının en populer iletişim araçları olarak günlük yaşamın vazgeçilmezleri arasındaki yerini almıştır. Bu teknolojik araçlar özellikle gençler ve üniversite öğrencileri arasında daha da yaygın olarak kullanılmaktadır. İnternetin eğitim-öğretim başta olmak üzere pek çok alanda sağladığı yararlar tartışılmazdır. Bununla birlikte her teknolojik gelişmede yaşandığı gibi görünen yararların yanı sıra teknolojinin kötüye kullanılmasından kaynaklanan sorunlar da ortaya çıkmaktadır. İnternet, cep telefonu, kısa mesaj servisi gibi iletişim araçları günlük yaşamı kolaylaştırmalarının yanında kötü niyetli kullanıcıların ellerinde diğer insanlara zarar veren araçlara dönüşmektedir. İsimsiz çağrılar, gizli kimlikle gönderilen yararsız (spam) e-postalar, hakaret ve tehdit içeren, bir kişi ya da grubu karalamak için e-posta ya da kısa mesajlar ile yayılan ses, görüntü ve metinler, virüslü e-postalar, tüm bu zararlı eylemlerin ortak bir isim altında tanımlanmasına neden olmuştur: Siber zorbalık. Siber zorbalık, uluslararası literatürde genel olarak “diğer kişilere zarar vermek amacıyla, bir birey ya da grup tarafından, elektronik posta, cep telefonu, çağrı cihazı, kısa mesaj servisi ve web siteleri gibi bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımını içeren; kasten, tekrarlayıcı bir şekilde ve düşmanca davranışları destekleyen davranışlar” şeklinde tanımlanmaktadır. Siber zorbalık, son 10 yılda başta Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada olmak üzere, internet ve online teknolojileri yoğun olarak kullanan ülkelerde başgöstermiş ve hızla yayılan ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmıştır. Özellikle gençler arasında daha fazla görülmesi ve sonuçlarının tahmin edilenden de yıkıcı olması, dikkatlerin kısa sürede bu sorun üzerinde odaklanmasına neden olmuştur. Bugün Amerika Birleşik Devletleri’nde siber zorbalık eylemleri okul başarısızlığından intihara dek uzanan pek çok sorunun nedenleri arasında sayılmaktadır. Son yıllarda Türkiye’de de hissedilen bu problem eğitim ve psikoloji alanında çalışan bazı uzmanların bu konuya eğilmesine neden olmuştur. Gerçekten de bu konuda gerçekleştirilen birkaç çalışma siber zorbalığın Türkiye’de de yaşanan bir sorun olduğunu göstermiştir. Uluslararası literatür incelendiğinde, siber zorbalığın yaygınlığı, cinsiyete göre farklılıkları, görülme şekilleri ve geleneksel zorbalıkla ilişkisi başlıca araştırma problemleri olarak göze çarpmaktadır. Bu kadar önemli olmasına rağmen siber zorbalığı bir akıl sağlığı problemi olarak ele alan ve bu davranışları yordamaya çalışan araştırmalar oldukça azınlıktadır. Halbuki geleneksel zorbalıkla ilgili olarak çok sayıda yordamsal çalışmaya rastlamak mümkündür. Özellikle akıl sağlığı ile geleneksel zorbalık arasındaki ilişkileri gösteren çok sayıda araştırma bulunmaktadır. İşte bu çalışma hem ülkemiz için yeni bir konu olan hem de uluslararası literatürde fazla değinilmeyen siber zorbalık ve psikiyatrik belirtiler ilişkisini ele almayı amaçlamıştır. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı, siber zorbalık ve psikiyatrik belirtiler arasındaki ilişkiyi incelemektir. Psikiyatrik belirtilerin siber zorbalığı yordayıp yordamadığı, yorduyorsa hangi değişkenlerin anlamlı düzeyde yordama gücüne sahip olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın Yöntemi:Bu çalışma kesitsel ve ilişkisel tarama türünde bir araştırmadır. Demografik bilgi formunun yanı sıra siber zorbalıkla ilgili sorular ve Belirti Tarama Listesi-90-R (SCL-90-R), 695 kişilik (247 erkek ve 448 kadın) bir üniversite öğrencisi grubuna uygulanmıştır. Veriler SPSS 15 ve AMOS 7.0 programlarında değerlendirilmiş, siber zorbalığı yordayan psikiyatrik belirtilerin bulunmasında yapısal eşitlik modeli bağlamında yol analizi kullanılmıştır. Araştırmanın Bulguları :Öğrencilerin %19.7’si hayatında en az bir kez siber zorbalık yaptığını, %54.4’ü ise en az bir kez siber kurban olduklarını belirtmişlerdir. Bu yüzdeler içinden hesaplanan saf-siber zorbaların oranı %2 iken, %36.7’si saf-siber kurban, %17.7’si ise siber zorba-kurban olarak tanımlanmıştır. Araştırmaya katılan katılımcıların yaklaşık yarısı internet üzerinde ya da cep telefonu ile daha önceden (en az bir kez) bir başkasıymış gibi davrandıklarını ifade etmişlerdir. İnternet ya da cep telefonu üzerinde kimliğini gizleme davranışı ile siber zorbalık arasında da anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Cinsiyete göre siber kurban olma durumu arasında anlamlı bir fark olmamasına karşın, erkeklerin kadınlara göre daha fazla siber zorbalık eylemlerine karıştıkları bulunmuştur. Aynı zamanda erkekler, gelecekteki olası siber zorbalık davranışlarında bulunmaya daha yatkın olarak belirlenmiştir. Araştırmada göze çarpan en önemli bulgulardan ilki, siber zorba-kurban olmayan, saf-siber kurban, saf-siber zorba ve siber zorba-kurbanlar arasında psikiyatrik belirtiler açısından anlamlı bir farklılığa rastlanmış olmasıdır. Herhangi bir zorbalık yapmamış ve zorbalığa maruz kalmamış kişiler, saf-kurbanlardan ve zorba-kurbanlardan anlamlı düzeyde daha düşük psikiyatrik belirti göstermişlerdir. Diğer önemli bulgu ise düşmanca duygular ve psikotik belirtiler siber zorbalığı anlamlı olarak yordayan iki temel değişkendir. Aynı zamanda kişiler arası duyarlılık ve psikotik belirtiler siber zorbalığa uğrama yani siber zorba olma olasılığını da anlamlı düzeyde açıklamaktadır. Bu bulgulara ek olarak daha önceden siber zorbalık yapmış olmak gelecekte de bu tür eylemlerde bulunma olasılığını artırmaktadır. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Daha önceki pek çok araştırmada görüldüğü gibi bu çalışmada da ortaya çıkan sonuç, siber kurbanların sayısının siber zorbalara göre daha fazla olduğudur. Erkeklerin kadınlara göre daha fazla siber zorbalık eylemlerinde bulunmuş olması da diğer ülkelerde elde edilen bulgularla uyum göstermektedir. Bu araştırmadan ortaya çıkan en önemli sonuç, düşmanca duygular ve psikotik belirtilerin siber zorbalığı yordayan iki temel değişken olmasıdır. Bu açıdan gelecekte yapılacak çalışm
AU  - ARICAK, Osman Tolga
PY  - 2009
JO  - Eurasian Journal of Educational Research
VL  - 9
IS  - 34
SN  - 1302-597X
SP  - 167
EP  - 184
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/89903
ER  -