Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi

ÖKTEM, Abdullah; OKTEM, AYSE GULGUN

Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi

Abdullah ÖKTEM, (Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Şanlıurfa, Türkiye)

A. Gülgün ÖKTEM (GAP Toprak Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa, Türkiye)

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi

13 3

Yıl: 2009 Cilt: 13 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 49 - 58 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi

Öz:

Bu çalışma, Harran Ovası koşullarına uygun yüksek verimli ve hasatta tane nemi düşük mısır genotiplerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırma 26 adet atdişi hibrit mısır genotipi kullanılarak 2006 ve 2007 yılları ikinci ürün koşullarında Şanlıurfa’da yürütülmüştür. Yapılan varyans analizi sonucunda tane verimi, hasatta tane nemi, bitki boyu ve ilk koçan yüksekliği bakımından genotipler arasındaki farklılık istatistiki olarak önemli bulunmuştur (P<0.01). İki yıllık sonuçlara göre; tane verimi 811 ile 1636 kg/da, hasatta tane nemi %13.4 ile 27.2, bitki boyu 193.9 ile 332.9 cm ve ilk koçan yüksekliği 84.6 ile 152.4 cm arasında değişmiştir. Denemede kullanılan genotiplerin çoğunluğu 1200 kg/da’ın üzerinde tane verimi vermişlerdir. P.32W86, DKC.6022, P.31G98, Mitic, Progen.166, Truva ve Donana gibi genotipler diğerlerine göre daha yüksek verimli bulunmuşlardır. Mitic, Pegaso, Mataro, DK.585, DKC.6418, GS-308, Helen ve DKC.5783 gibi genotipler ise hem hasatta tane nemi düşük hem de yüksek verimli olarak belirlenmiştir. Gırona, Borja ve Epila çeşitleri hasatta daha düşük tane nemine ve daha kısa vejetasyon süresine sahip oldukları için geç ikinci ürün ekimlerinde önerilebilecek çeşitler olarak dikkat çekmektedir. Bitki boyu yüksek olan Ada.523, OSSK.644, Truva, P.31G98, P.31W86, SX.689 ve Progen.1661 gibi genotiplerin silaj amacıyla kullanılabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelime: Harran Ovası Zea mays genotip çevre etkileşimi tane verimi kabuk içi mısır Türkiye iklim faktörleri hibrit çeşitler genotip bitki boyu iklim değişimleri

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Tarımsal Ekonomi ve Politika Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Bitki Bilimleri Biyoloji Çeşitliliğinin Korunması Orman Mühendisliği Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

Determination of performances of some hybrid dent corn (Zea mays L. indentata) genotypes under Harran plain conditions

Öz:

This study was aimed to determination of corn genotypes that have high yield and low kernel humidity to Harran Plain conditions. This study was conducted at second crop conditions with 26 hybrid dent corn varieties in 2006 and 2007 in Şanlıurfa. According to variance analyses, all genotypes were statistically significant for grain yield, grain moisture at harvest, plant height and height of first ear (P<0.01). According to the two years research results; grain yield varied from 811 to 1636 kg/da, kernel moisture at harvest from 13.4 to 27.2%, plant height from 193.9 to 332.9 cm and height of first ear from 84.6 to 152.4 cm. The grain yields of the most tested genotypes were above 1200 kg/da. P32W86, DKC.6022, P.31G98, Mitic, Progen.166, Truva and Donana genotypes gave more yield than others. Mitic, Pegaso, Mataro, DK.585, DKC.6418, GS-308, Helen and DKC.5783 genotypes were found as both high yield and low kernel moisture at harvest. Gırona, Borja and Epila were determined as suitable genotypes for late second crop corn production areas due to these genotypes have low kernel moisture and short vegetation period. Ada.523, OSSK.644, Truva, P.31G98, P.31W86, SX.689 and Progen.1661 genotypes have high can be used for silage due to high plant height values.

Anahtar Kelime: maize Turkey climatic factors hybrid varieties genotypes plant height climatic change Harran Plain Zea mays genotype environment interaction grain yield kernels

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Anonim, 2009. www.tuik.gov.tr
Anonim, 2007. Şanlıurfa Meteoroloji Müdürlüğü 2006-2007 yıllık hava raporları, Şanlıurfa.
Dinç, U., Şenol, S., Sayın, M., Kapur, S., Güzel, N. 1988. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Toprakları (GAT), I. Harran Ovası, Tübitak, tarım ormancılık araştırma grubu güdümlü araştırma projesi kesin raporu, TOAG-534, Adana.
Düzgüneş, O., T. Kesici, O. Kavuncu ve F. Gürbüz. 1987. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları-II). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:1021, Ders kitabı No:295, Ankara.
Hallauer, A.R and Miranda FO, J.B., 1987. Quantitative Genetics in Maize Breeding. Lowa State Univ. Press, Ames, Lowa.
Kapar, H. ve Öz, A. 2006. Bazı Mısır Çeşitlerinin Karadeniz Bölgesi’nde Performanslarının Belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(2): 147-153.
Kara, M.Ş., Deveci, M., Dede, Ö. ve Şekeroğlu, N. 1999. Farklı bitki sıklığı ve azot dozlarının silaj mısırda yeşil ot verimi ve bazı özellikler üzerine etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Adana, s. 172-177.
Manga, N., 1991. Çukurova koşullarında II. Ürün olarak yetiştirilen değişik mısır çeşitlerinde hasat zamanının hasıl verimi ve bazı tarımsal karakterlere etkisi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Öktem, A. 1997a. GAP bölgesinde mısır üretim olanakları. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2):113- 122, ISSN 1300-6319, Şanlıurfa.
Öktem, A. 1997b. GAP bölgesi mısır yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1): 65-74.
Öktem, A., 1997c. Harran Ovası’nda II. ürün olarak yetiştirilebilecek mısır çeşitlerinin (Zea mays L.) belirlenmesi üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(4): 69-78.
Öktem, A. ve Çölkesen, M. 1997. Harran Ovası ikinci ürün koşullarına uygun erkenci mısır genotiplerinin ve incelenen özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi üzerinde araştırmalar, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 1(1): 131-143.
Öktem, A. ve Öktem, A.G., 2003. Bazı mısır (Zea mays L.) genotiplerinin Harran Ovası koşullarına adaptasyonu. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim 2003, Diyarbakır, 218- 222.
Öz, A., Yanıkoğlu, S., Kapar, H., Balcı, A., Yılmaz, Y. ve Çalışkan, M. 2005. Samsun ve Sakarya koşullarında geliştirilen ümitvar mısırların verim, bazı verim unsurları ve verim stabilitesinin belirlenmesi. Türkiye 6. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya.
Öz, A., Tezel, M., Kapar, H. ve Üstün, A. 2008. Samsun ve Konya şartlarına uygun mısır çeşitlerinin geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2-5 Haziran 2008, Konya, 137-146.
Sade, B., Soylu, S. ve Ayrancı, R. 2001. Konya ekolojik şartlarında bazı melez mısır çeşitlerinin verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (25) : 1- 12.
Sezer, İ. ve A. Gülümser. 1999. Çarşamba ovasında ana ürün olarak yetiştirilebilecek mısır çeşitlerinin (Zea mays indentata) belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, I. cilt Genel ve Tahıllar, Adana, 275- 280.
Soylu, S., Akman, H. ve Gürbüz, B., 2008. Konya Sarayönü koşullarında tane mısır yetiştiriciliği üzerine bir araştırma. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2-5 Haziran 2008, Konya, 776-781.
Turgut, İ., F. Çakmak ve A. Balcı. 1999. Bursa koşullarında mısırın (Zea mays indentata Sturt) verim ve verim unsurlarına etkili başlıca karakterler ve bunların kalıtımı üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, I. cilt Genel ve Tahıllar, Adana, 269-274.
Vartanlı, S. ve Emeklier, H.Y. 2007. Ankara koşullarında hibrit mısır çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (3): 195-202.

APA	ÖKTEM A, OKTEM A (2009). Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. , 49 - 58.
Chicago	ÖKTEM Abdullah,OKTEM AYSE GULGUN Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. (2009): 49 - 58.
MLA	ÖKTEM Abdullah,OKTEM AYSE GULGUN Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. , 2009, ss.49 - 58.
AMA	ÖKTEM A,OKTEM A Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. . 2009; 49 - 58.
Vancouver	ÖKTEM A,OKTEM A Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. . 2009; 49 - 58.
IEEE	ÖKTEM A,OKTEM A "Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi." , ss.49 - 58, 2009.
ISNAD	ÖKTEM, Abdullah - OKTEM, AYSE GULGUN. "Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi". (2009), 49-58.

APA	ÖKTEM A, OKTEM A (2009). Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 49 - 58.
Chicago	ÖKTEM Abdullah,OKTEM AYSE GULGUN Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13, no.2 (2009): 49 - 58.
MLA	ÖKTEM Abdullah,OKTEM AYSE GULGUN Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.13, no.2, 2009, ss.49 - 58.
AMA	ÖKTEM A,OKTEM A Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009; 13(2): 49 - 58.
Vancouver	ÖKTEM A,OKTEM A Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009; 13(2): 49 - 58.
IEEE	ÖKTEM A,OKTEM A "Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi." Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13, ss.49 - 58, 2009.
ISNAD	ÖKTEM, Abdullah - OKTEM, AYSE GULGUN. "Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays L. indentata) genotiplerinin Harran Ovası koşullarında performanslarının belirlenmesi". Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13/2 (2009), 49-58.