Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma

ERKUŞ, Ahmet; tabak, akif

Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma

Ahmet ERKUŞ, (Kara Harp Okulu Dekanlığı, Ankara, Türkiye)

Akif TABAK (Kara Harp Okulu Dekanlığı, Ankara, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi

16 5

Yıl: 2009 Cilt: 23 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 213 - 242 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma

Öz:

Çatışma yönetim tarzları, bireylerin çatışmaların çözümlenmesi sürecinde sergiledikleri davranışlarla ilgilidir. Bireylerin çatışma tarzlarını ise farklı değişkenlerin etkilediği bilinmektedir. Kişilik özellikleri de çatışma yönetim tarzına etki eden önemli değişkenlerden birisidir. Bu kapsamda çalışmada, kişilik özelliklerinin çalışanların çatışma yönetim tarzlarına etkisini belirlemek amacıyla savunma sanayi işletmelerinde çalışan 304 bireyle alan araştırması yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, beş faktör kişilik özellikleri ile bireylerin çatışma yönetim tarzları arasında önemli ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Özellikle, uyumluluk kişilik özelliği ile işbirlikçi, uzlaşmacı, yardımsever ve geri çekilen çatışma yönetim tarzları arasındaki anlamlı ve pozitif ilişkiler dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Öz:

Conflict management styles are related with the behaviors which individuals display during the process of conflict resolution. It is known that individual conflict styles are influenced by different variables. Personality traits are one of the important variables that influence the conflict management styles. Within this context, this study was carried out on 304 employees’ who work at institutions in defense industry in order to find the influence of personality traits on conflict management styles. The research results show significant relationship between five-factor personality traits and individual conflict management styles. Particularly the relationship between the personality trait “agreeableness” and integrating, compromising, obliging and avoiding conflict management styles are significantly meaningful and positive.

Anahtar Kelime:

Konular: İşletme İktisat

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abu Elanain, H.M. (2007), “The Five-Factor Model of Personality and Organizational Citizenship Behavior in United Arab Emirates”, SAM Advanced Management Journal, Summer, Vol. 72, Issue 3, ss. 47-57.
Akgül, Ç., Çevik, O. (2003), İstatistiksel Analiz Teknikleri: SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Ankara:Emek Ofset Ltt. Şti.
Antonioni D. (1998), “Relationship Between The Big Five Personality Factors and Conflict Management Styles”, International Journal of Conflict Management, 9, 4, ss. 336-355.
Barrick, M.R, Parks, L., Mount M,K. (2005), “Self-Monitoring as a Moderator of the Relationships Between Personality Traits and Performance”, Personnel Psychology; Autumn, 58, 3; ss. 745-767.
Barrick, M. R., Mount, M.K., Gupta R. (2003), “Meta-Analysis of the Relationship Between the Five-Factor Model of Personality and Holland’s Occupational Types” , Personnel Psychology, Spring; 56, 1, ss. 45-74.
Bedell, J., Sistrunk, F. (1973), “Power, Opportunity Costs and Sex in a Mixed- Motive Game”, Journal of Personality and Social Psychology, 31, ss. 634-643.
Bernerth, J.B., Armenakis, A.A., Feild, H.S., Giles, W.F., Walker, H.J. (2007) "Is Personality Associated with Perceptions of LMX? An Empirical Study”, Leadership & Organization Development Journal, Vol.28, Issue.7, ss. 613 – 631.
Bono, J.E., Boles, T.L., Judge, T.A., Lauver, K.J. (2002), “The Role of Personality in Task and Relationship Conflict”, Journal of Personality, 70:3.
Burger P.C ., Bass, B. M. (1979), Assessment of Managers, New York: Free Press.
Cüceloğlu, D. (1991), İnsan ve Davranış Psikolojisinin Temel Kavramları, Remzi Yayıncılık, Ankara.
David, J. P., Suls J. (1999), “Coping Efforts in a Daily Life: Role of Big Five Traits and Problem Appraisal” Journal of Personality 67:2, April, ss. 265-294.
Erdoğan, İ. (1996), İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış, Avcıol Basım Yayın, İstanbul.
Elsayed-Ekhouly, S.M., Buda, R. (1996), “Organizational Conflict: A Comparative Analysis of Conflict Styles Across Cultures”, International Journal of Conflict Management, 7, 1, ss. 71-81.
Friedman, R.A., Tidd S.T., Currall, S.C., Tsai J.C. (2000), "What Goes Around Comes Around: The Impact of Personal Conflict Style on Work Conflict and Stress”, The International Journal of Conflict Management, Vol.11, No.1, ss. 32-55.
Fulmer, I.S., Barry, B. (2004), “The Smart Negotiator: Cognitive Ability and Emotional Intelligence in Negotiation”, International Journal of Conflict Management, 15, 3, ss. 245-272.
Graziano, W.G., Jensen-Campbell, L.A., Hair, E.C. (1996), “Perceiving Interpersonal Conflict and Reacting to it: The Case for Agreeableness”, Journal of Personality and Social Psychology, 70, ss. 820-835.
Goldberg, L. R. (1999), “A Broad-Bandwidth, Public Domain, Personality Inventory Measuring The Lower-Level Facets of Several Five-Factor Models” İçinde I. Mervielde, I. Deary, F. de Fruyt, & F.Ostendorf (Eds.), Personality Psychology in Europe, Tilburg, The Netherlands, Tilburg University Press, V.7, ss. 7-28.
Goldberg, L.R., Johnson, J.A., Eber, H.W., Hogan, R., Ashton, Michael, C., Cloninger, C. R., Gough, H.G. (2006), "The International Personality Item Pool and the Future of Public-Domain Personality Measures”, Journal of Research in Personality, 40, ss. 84–96.
Guthrie, J.P., Coate, C. J., Schwoerer, C.E. (1998), “Career Management Strategies: The Role of Personality”, Journal of Managerial Psychology, 13, 5/6, ss. 371-386.
Janssen O. Vliert E.V. (1996), “Concern for The Other's Goals: Key to (De-) Escalation of Conflict”, International Journal of Conflict Management, 7, 2, ss. 99-120.
Jensen-Campbell, L., Graziano W.G. (2005), “Methodologies for Studying Personality Processes in Interpersonal Conflict”, International Negotiation, 10. ss.165-182.
Jensen-Campbell, L.A. Gleason, K.A., Adams, R., Malcolm, K.T. (2003), “Interpersonal Conflict, Agreeableness, and Personality”, Development Journal of Personality”, 71: 6, December, ss.1059-1085.
Jensen-Campbell, L.A., Graziano, W.G., Hair, E.C. (1996), “Personality and Relationships as Moderators of Interpersonal Conflict in Adolescence” Merrill-Palmer Quarterly, 42, ss. 148-163.
Jones, R.E., White, C.S. (1985), “Relationships Among Personality, Conflict Resolution Styles and Task Effectiveness” Group & Organization Management, Vol. 10, No. 2, ss.152-167 .
Kozan, M.K., Ilter, S.S., (1994), “Third Party Roles Played By Turkish Managers in Subordinates' Conflicts”, Journal Of Organizational Behavior, Vol. 15, ss. 453-466.
Kozan, M.K. (2002) “Subcultures and Conflict Management Style”, Management International Review, First Quarter, 42, 1, ss. 89-105.
Köknel, Ö. (1997), İnsanı Anlamak, Altın yayıncılık, 1997.
Leung, S.L., Bozionelos, N. (2004), "Five-Factor Model Traits and the Prototypical Image of the Effective Leader in the Confucian Culture”, Employee Relations, Vol. 26 Issue:1 ss. 62 - 71
Lewicki, R.J., Saunders, D.M., Minton, J.W., (2004), Essentials of Negotiation, McGraw-Hill Irwin, New York.
Lim, B.C., Ployhart, R.E. (2004), “Transformational Leadership: Relations to the Five-Factor Model and Team Performance in Typical and Maximum Contexts”, Journal of Applied Psychology, Vol. 89, No. 4, ss. 610–621 .
Ma, Z. (2005a), “Exploring Cross-Cultural Differences in Conflict Management Styles: A Sino-Canadian Comparison”, Annual Conference of the Administrative Sciences Association of Canada, Toronto, ss. 174-191.
Ma, Z. (2005b), “Exploring the Relationships between the Big Five Personality Factors, Conflict Styles, and Bargaining Behaviors”, IACM 18th Annual Conference, Canada.
McCormack, L., Mellor, D. (2002), “The Role of Personality in Leadership: An Application of the Five-Factor Model in the Australian Military”, Military Psychology, 14(3), 179–197.
McShane, S.L., Von Glinow, M.A. (2005), Organizational Behavior: Emerging Realites For The Workplace Revolution, McGraw Hill Companies, Inc., New York.
Mills, J., Robey, D. Smith, L. (1985), “Conflict Handling and Personality Dimensions of Project Management Personnel” Psychological Reports”, 57 (3), ss. 1135-1143.
Moberg, P.J. (1998), “Predicting Conflict Strategy With Personality Traits: Incremental Validity and Five Factor Model”, The International Journal of Conflict Management, Jul., 9, 3, ss.258-285.
Moberg, D.J. (1999), “The Big Five and Organizational Virtue” Business Ethics Quarterly. Vol. 9 I.2, ss.245-272
Moberg P.J. (2001), “Linking Conflict Strategy to the Five-Factor Model: Theoretical and Empirical Foundations”, International Journal of Conflict Management, 12, 1, ss. 47-68.
Ohbuchi, K, Fukushima O. (1997), “Personality and Interpersonal Conflict: Aggressiveness, Self-Monitoring, and Situational Variables”, International Journal of Conflict Management, 8, 2, ss. 99-113.
Özdamar, K. (1999), Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi I, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Özkalp, E., Kırel, Ç. (2001), Örgütsel Davranış, Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayını No: 149, Eskişehir.
Park H., Antonioni D. (2007), “Personality, Reciprocity, and Strength of Conflict Resolution Strategy”, Journal of Research in Personality, 41, ss. 110–125.
Rahim, M.A., Magner, N. (1995), “Confirmatory Factor Analysis of the Styles of Handling Interpersonal Conflict: First-Order Factor Model and Its Invariance Across Groups”, Journal of Applied Psychology, 80, ss. 122-132.
Rahim M.A. (1983), “A Measure of Styles of Handling Interpersonal Conflict”, Academy of Management Journal (pre-1986), 2(6), ss. 368-376.
Rahim, A.M., Bonoma, T.V. (1979), “Managing Organizational Conflict: A Model for Diagnosis and Intervention”, Psychological Reports”, 44, 4, ss. 1323-1344.
Rahim M. A., Magner N.R., Shapiro, D.L. (2000), “Do Justice Perceptions Influence Styles of Handling Conflict With Supervisors?: What Justice Perceptions, Precisely?”, International Journal of Conflict Management, 11, 1, ss. 9-31.
Rahim M. A., Antonioni, D., Psenicka, C. (2001), "A Structural Equations Model of Leader Power, Subordinates' Styles of handling Conflict and Job Performance”, International Journal of Conflict Management, 12, 3; ss. 191-211.
Rubin, J., Brown R. (1975), The Social Psychology of Bargaining and Negotiation, New York: Academic Press.
Sandy, S.V., Boardman, S.K., Deutsch, M., (2000), “Personality and Conflict”, der. Morton Deutsch, Pter T. Coleman, The Handbook of Conflict Resolution: Theory and Practice, Jossey-Bass Publishers, San Francisco.
Schneer, J.A. Chain,M.N. (1987), “Manifest Needs Personality Predisposition to Conflict Handling Behavior”, Human Relations, 80, ss.575-590.
Sekeran, U. (1992), Research Methods for Business. A Skill-Building Approach, Second Edition: John Wiley and Sons, Inc. England .
Shockley-Zalabak, P. (1988), “Assessing the Hall Conflict Management Survey”, Management Communication Quarterly, Vol. 1, No. 3, ss. 302-320.
Sorenson R.L., Morse E.A., Savage G.T. (1999), “A Test of the Motivations Underlying Choice of Conflict Strategies in the Dual Concern Model”, International Journal of Conflict Management, 10, 1, ss. 25-44.
Stroh, L.K., Norhtcraft, G.B., Margaret A.N. (2002), Organizational Behavior: A Management Challenge”, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, New Jersey.
Ting-Toomey, S. Gao, G., Trubisky, P., Yang Z., Kim H.S., Lin, S.L., Nishida, (1991), “Culture, Face Maintenance, and Styles of Handling Interpersonal Conflict: A Study of Five Cultures”, The International Journal of Conflict Management, 2(4), ss. 275-296.
Utley, M., Richardson, D., Pilkington, C. (1989), "Personality and Interpersonal Conflict Management", Personality and Individual Differences, Vol. 10, ss.287-293.
Vakola, M., Tsaousis I., Nikolaou, I., (2004), “The Role of Emotional Intelligence and Personality Variables on Attitudes Toward Organizational Change”, Journal of Managerial Psychology, Vol.19, Issue.2, ss. 88-110.
Van de Vliert, E., Kabanof, B. (1990), “Toward A Theory-Based Measures of Conflict Management”, Academy of Management Journal. 33, ss.199-209.
Van de Vliert E., Euwema, M.C. (1994), “Agreeableness and Activeness as Components of Conflict Behaviors”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 66, Iss. 4, ss. 674-687.
Zel, U. (2006), Kişilik ve Liderlik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.

APA	ERKUŞ A, tabak a (2009). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. , 213 - 242.
Chicago	ERKUŞ Ahmet,tabak akif Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. (2009): 213 - 242.
MLA	ERKUŞ Ahmet,tabak akif Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. , 2009, ss.213 - 242.
AMA	ERKUŞ A,tabak a Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. . 2009; 213 - 242.
Vancouver	ERKUŞ A,tabak a Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. . 2009; 213 - 242.
IEEE	ERKUŞ A,tabak a "Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma." , ss.213 - 242, 2009.
ISNAD	ERKUŞ, Ahmet - tabak, akif. "Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma". (2009), 213-242.

APA	ERKUŞ A, tabak a (2009). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213 - 242.
Chicago	ERKUŞ Ahmet,tabak akif Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 23, no.2 (2009): 213 - 242.
MLA	ERKUŞ Ahmet,tabak akif Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.23, no.2, 2009, ss.213 - 242.
AMA	ERKUŞ A,tabak a Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2009; 23(2): 213 - 242.
Vancouver	ERKUŞ A,tabak a Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2009; 23(2): 213 - 242.
IEEE	ERKUŞ A,tabak a "Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma." Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23, ss.213 - 242, 2009.
ISNAD	ERKUŞ, Ahmet - tabak, akif. "Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma". Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 23/2 (2009), 213-242.