Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi

ERATAY, Emine; ÇELİK, İbrahim

Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi

İbrahim ÇELİK, (MEB Gerede Yenimahalle İlköğretim Okulu, Gerede)

Emine ERATAY (Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Bolu, Türkiye)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

41 10

Yıl: 2007 Cilt: 7 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 41 - 57 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi

Öz:

Bu araştırmanın amacı kaynaştırma sınıfı ve özel eğitim sınıfı öğretmenlerinin zihin engelli öğrencilere yönelik kullanmış oldukları pekiştireç ve ceza uygulamalarını belirlemektir. Araştırmanın katılımcıları Batı Karadeniz Bölgesi’nin bir ilindeki okullarda görev yapan ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 10 özel eğitim sınıfı öğretmeni ve 10 kaynaştırma sınıfı öğretmenidir. Araştırmanın verileri nitel veri toplama yöntemlerinden yarı-yapılandırılmış görüşmelerle toplanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında; zihin engeli ögrenciler ile çalışan öğretmenlerin % 50’ye yakınının özel eğitimle ilgili herhangi bir programa katılmadığı, özel eğitim sınıflarına ve kaynaştırma sınıflarına engelli öğrenciler yerleştirilirken, yönetmelik ile yapılan uygulamaların çeliştiği, her iki öğretmen grubunun da olumlu davranışları artırmak amacıyla; özel pekiştireçler, nesnel pekiştireçler, sosyal pekiştireçler, sembol pekiştireçler ve yiyecek pekiştireçleri kullandıkları belirlenmistir. Her iki öğretmen grubunda bulunan öğretmenlerin tamamına yakınının pekiştireçleri belli bir süre ve sıklık içinde kullanmadıkları ve etkili pekiştireç kullanımı ile ilgili yeterli bilgi ve beceriye sahip olmadıkları, pekiştireçleri kullanırken belli bir plan içinde uygulamadıkları görülmüstür. Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin öğrencileri için kullanacakları ceza tekniklerini belirleme yöntemlerinde genel olarak benzer yollara başvurdukları; bununla birlikte, öğretmenlerin genelde problemli davranışları ortadan kaldırmak için gerekli çabayı göstermedikleri, planlı bir şekilde kullanacakları ceza tekniklerini belirlemedikleri ve uygulamadıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelime: özel eğitim öğretmenleri özel eğitim sınıfı kaynaştırma sınıfları zihin engelli öğrenciler kaynaştırma ceza kaynaştırma sınıfı öğretmenleri pekiştiriciler Karadeniz Bölgesi engelli öğrenciler ceza uygulamaları

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Identifying the Reinforcement and Punishment Practices that Mainstream and Special Educational Teachers Apply to the Their Classrooms

Öz:

The aim of the present study is to identify the reward and punishment practices used by teachers of integrated special education classes towards students with mental disabilities. The sample group of the study is composed of ten teachers of integrated classes and ten of special education classes, who work at state schools in a province in the western Black Sea region of Turkey. The data were collected by means of semi-structured interviews, a qualitative data collection method.. According to the results of the present study, it has been concluded that 50% of the teachers of students with mental disabilities have not attended any programs related to special education, that the written regulations and the practices are conflicting when students with mental disabilities are placed in integrated classes and special education classes, and that both teacher groups utilize verbal reinforcements, reinforcements of realia, social reinforcements, reinforcements of symbol and rewards in order to increase positive behavior. It has been determined that practically all the teachers in both groups do not use rewards at regular intervals and frequency; that they do not have adequate knowledge and skill about efficient reward usage and they do not use the rewards in a planned way. Both the teachers of the integrated classes and those of the special classes try similar ways to determining the punishment techniques; but nevertheless, the teachers do not make the effort required to remove the problematic behavior and they do not predetermine and apply the punishment techniques in a planned manner.

Anahtar Kelime: mainstream education teachers reinforcers Black Sea Region retarded students punishment applications special education teachers special education classroom mainstreaming classes mental disabilities students inclusion punishment

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar, Ç. (2000). “Zihin Özürlü Çocuklarla Çalışan Özel Eğitim Öğretmenlerinin Sınıflarında Karşılaştıkları Problem Davranışlar İle İlgili Görüş ve Önerileri”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Batu, S., Kırcaali-İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara. Kök Yayıncılık.
Batu, S., Özen, A. (1997). “Sınıf Öğretmenlerinin Sınıf Kontrolüne Yönelik Sorunlarının ve Gereksinim Duydukları Destek Hizmet Türlerinin Belirlenmesi”. Eskişehir IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi.
Bilir, S. (1991). “Türkiye’nin 16 İlinde 4-12 Yaşları Arasındaki 50.473 Çocuğa Fiziksel Ceza Verme Sıklığı ve Buna İliskin Problem Durumlarının İncelenmesi”. Aile ve Toplum. Cilt 1, Sayı: 1.
Birkan, B. (1997). “Sınıf Ortamına Uygun Olmayan Davranışların Uyuşmayan Davranışlarını Ayrımlı Pekiştirerek Azaltma”. 7. Özel Eğitim Günleri Bildirileri. Eskişehir. Karatepe Yayınları.
Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve Davranış. İstanbul. Remzi Kitapevi. 7. Basım.
Cooper, J., Heron, E., Willion, H. (1987). Applied Behaviors Analysis. Colombus. A. Bell and Howell Company.
Çifçi, İ., Tabak, Ö. (1997). “Zihin Engelli Öğrencilerde Problem Davranışların Belirlenmesi”. 7. Özel Eğitim Günleri. Eskisehir. Karatepe Yayınları.
Çifçi. İ., Cora İnce, N. (2002). “Zihin Engelli Öğrencilerin Davranış Problemlerinin Öğretmen Adayları Tarafından Belirlenmesi”. Ankara XII. Özel Eğitim Kongresi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No.193.
Dirik, K. (2002). “İzmir İli İlkögretim Okullarında Ödül ve Ceza”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Downing, J., Keating, T., Bennet, C. (2005). Effective Reinforcement Tecniques in Elemantary Physical Educaion. The Key To Behavior Management. Whur Publishers. London.
Gültekin, E. (1999). “Uygun Olmayan Davranışların Azaltılmasında Ebeveynler Tarafından Uygulanan Uyuşmayan Davranışların Ayrımlı Pekiştirmesinin Etkisi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Köknel, Ö. (1999). Kisilik. İstanbul. Altın Kitaplar Yayınevi.
Kazdin, A. E., Klock, J. (1973). The Effect of Nonverbal Teacher Approval on Student Attentise Behavior. Journal Of Applied Behaviors Analysis. Vol.6. 643-654.
Kırcaali-İftar, G. (1992). “Özel Eğitimde Kaynaştırma”. Eğitim ve Bilim 16. No. 86.(1998). Özel Eğitim, Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını.
Kırcaali-İftar, G., Tekin E. (1997). “Tek Denekli Araştırma Yöntemleri”. Ankara. Türk Psikologlar Dernegi Yayınları.MEB Mevzuat Bankası. 573 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname. 30.05.1997.www.meb.gov.tr
Morgalis, H., Mccobe, P. (2004). Self-Efficiency A Key To İmproving The Motivation Of Struggling Learners. Clearing House. 70.
Özyürek, M. (2005). Olumlu Sınıf Yönetimi. Ankara. Kök Yayıncılık.
Russel, A. T., Fornes, S. R. (1985). “Behavioral Disturbance in Mentally Retarded Children in TMR on EMR. Classrooms” American Journal of Mental Deficiency. Vol. 89. No.4 338-344.Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Danışma Kurulu 24. Toplantısı Raporu.www.shcek.gov.tr
Sucuoglu, B., Kargın, T. (2006). İlkögretimde Kaynaştırma Uygulamaları: Yaklaşımlar,Yöntemler, Teknikler. İstanbul. Morpa Kültür Yayınları.
Tavil, Z. (1996). “Sınıf Ortamında Uygun Olmayan Davranışların Azaltılmasında Uyuşmayan Davranışların Ayrımlı Pekiştirilmesinin Etkisi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
T.C. Milli Eğitim Bakanlıgı. Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeligi. 2006.
Uysal, A. (2001). “Zihin Özürlü Sınıf Öğrencilerine Öğretmenlerinden Dönüt veya Pekiştireç Talep Etmeyi Öğretmenin Etkileri”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskisehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Vuran, S. (1995). “Alt Özel Sınıflarda Ödül Kullanımının Sınıf Kontrolüne Etkisi”. Bolu.Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kültürel Etkinlikler Yayınları. Yıl 1, Sayı: 2.
Wallace, M., Cox E. A. (2003). “Increasing Independent Seatwork; Breaking Large Assignments Into Smaller Assignment and Teaching Student With Retardation to Recruit Reinforcement.
Wehmeyer, L. D., Nancy, B., Martin, A., Carolyn, H. (2003). “The Effects of Selef-Regulation Strategies On Goal Attainment For Students With Developmental Disabilities in General Education Classrooms”. Journal of Developmental and Physical Disabilities. Vol. 15. No.1, March.
Yıkmış, A., Çifçi, İ., Akbaba Altun, S. (2001). “Kaynaştırma Sınıfında Çalışan Öğretmenlerin Kaynaştırılmış Öğrencilere Yönelik Ödül Durumlarının Belirlenmesi”. Konya. XI. Özel Eğitim Kongresi.
Yıldırım, A., Simsek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara.Seçkin Yayıncılık. 2. Baskı.

APA	ÇELİK İ, ERATAY E (2007). Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. , 41 - 57.
Chicago	ÇELİK İbrahim,ERATAY Emine Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. (2007): 41 - 57.
MLA	ÇELİK İbrahim,ERATAY Emine Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. , 2007, ss.41 - 57.
AMA	ÇELİK İ,ERATAY E Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. . 2007; 41 - 57.
Vancouver	ÇELİK İ,ERATAY E Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. . 2007; 41 - 57.
IEEE	ÇELİK İ,ERATAY E "Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi." , ss.41 - 57, 2007.
ISNAD	ÇELİK, İbrahim - ERATAY, Emine. "Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi". (2007), 41-57.

APA	ÇELİK İ, ERATAY E (2007). Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 41 - 57.
Chicago	ÇELİK İbrahim,ERATAY Emine Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7, no.1 (2007): 41 - 57.
MLA	ÇELİK İbrahim,ERATAY Emine Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.7, no.1, 2007, ss.41 - 57.
AMA	ÇELİK İ,ERATAY E Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2007; 7(1): 41 - 57.
Vancouver	ÇELİK İ,ERATAY E Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2007; 7(1): 41 - 57.
IEEE	ÇELİK İ,ERATAY E "Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, ss.41 - 57, 2007.
ISNAD	ÇELİK, İbrahim - ERATAY, Emine. "Kaynaştırma Sınıfı ve Özel Eğitim Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıflardaki Zihin Engelli Öğrencilere Yönelik Pekiştireç ve Ceza Uygulamalarının Belirlenmesi". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7/1 (2007), 41-57.