Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği

ÇİFCİ TEKİNARSLAN, İlknur; HALİSKÜÇÜK, E. Seçil

Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği

E. Seçil HALİSKÜÇÜK, (Özel Şefkat Özel Eğitim Okulu, Bolu, Türkiye)

İlknur ÇİFCİ TEKİNARSLAN (Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Bolu, Türkiye)

Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

53 8

Yıl: 2007 Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 113 - 127 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği

Öz:

Bu araştırmanın genel amacı; zihinsel yetersizliği olan öğrencilere makarna pişirme becerisinin öğretiminde videoyla model olmanın etkililiğini belirlemektir. Bu araştırmanın bağımlı değişkeni, makarna pişirme becerisinin kazanılması, bağımsız değişkeni ise; videoyla model olma yöntemiyle makarna pişirme becerisinin öğretilmesidir. Araştırmada tek denekli araştırma yöntemlerinden denekler arası çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya üç zihinsel yetersizliği olan öğrenci katılmıstır. Videoyla model olma yoluyla makarna pişirme becerisinin öğretilmesinde; başlama düzeyi, öğretim, izleme ve genelleme oturumları düzenlenmiş, becerinin öğretiminde tüm beceri yaklaşımı esas alınmıştır. Makarna pişirmek için gerekli olan beceri basamakları kamera çekilmiş, bunlar CD’ye kaydedilmiş ve öğretim oturumlarında materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma bulguları, zihinsel yetersizliği olan öğrencilere beceri öğretiminde videoyla model olmanın etkili olduğunu, öğretim bittikten sonra beceriyi koruduklarını, farklı ortam, farklı zaman, farklı araç-gereç ve malzemelere genelleyebildikleri görülmüştür.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

The Effectivenes of Video Modeling Teaching the Ability to Cook Pasta to Mentally Retarded Students

Öz:

The purpose of this research is to determine the effect of video modeling to children with mentally retarded on teaching ability of cooking macaroni. The dependent variable of this research is to provide children the cooking ability which is essential for daily life. The independent variable of this research is education program which is based on video modeling. The design of this study is a multiple probe design across subjects that are a model of multiple baseline design. Three mentally retarded children were participated in this research.Baseline, training, following and generalizing sessions was organized to evaluate the effect of video modeling on teaching cooking macaroni. Whole skills approaches were taken as basis on teaching the skill. Videos of cooking macaroni were recorded as material on this research. These records were used on training sessions. Research findings show that video modeling to children with mentally retarded on teaching skill is effective. They the skill for after teaching, and they generalized this skill to different tools and materials in different times and circumstances.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Agran, M., Gilberts, G. H, Hughes, C. ve Wehmeyer, M. (1992). Effects of peer –delivered self-instructional training on a lunch –making work task for students with severe disabilities. Education and Training in Mental Retardation, 27 (3), 230–240.
Atmaca-Karataş, İ. (1996) Zihinsel engelli çocuklara yemek pişirme becerilerinin kazandırılmasında bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Bozkurt, F. (2001) Zihin özürlü çocuklara aperatif yiyecek hazırlama ve servis yapma becerilerinin öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitisü, Eskişehir.
Buggey, T., Toombs, K., Gardener, P. ve Cervetti, M. (1999) Training responding behaviors in students with autism: Using videotaped self-modeling. Journal of Positive Behavior Interventions, 1 (3), 205– 214.
Bugan, M. G. (1999). Yetiskin zihin engelli kadınların günlük yaşam becerilerini gerçekleştirme durumlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi., Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Cavkaytar, A. (1998). Zihin engellilere özbakım ve ev içi becerilerinin öğretiminde bir aile eğitimi programının etkililiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi., Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Cavkaytar, A. (2001). Zihin engellilerin egitim amaçları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:10, Sayı: 1.
Charlop-Christy, M. H. ve Milstein, J. P. (1989). Teaching autistic children conversational speech using video modeling. Journal of Applied Behavior Analysis, 22 (3), 275–285.
Charlop-Christy, M. H, Le, L. ve Freeman, K. A. (2000) A comparison of video modeling with in vivo modeling for teaching children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30 (6), 537–552.
Charlop-Christy, M. H. ve Daneshvar, S. (2003). Using video modeling to teach perspective taking to children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 5 (1), 12–10.
Collins, B. C, Branson, T. A. ve Hall, M. (1995) Teaching generalized reading of cooking product labels to adolescents with mental disabilities through the use of key words taught by peer tutors. Education and Training in Mental , Retardation and Developmental Disabilities, 30 (1), 65–75.
Crusco, A. H., Carter, P., McGrath, M., .Payne, E., Antonow, J. ve O’Dell, S. (1986). Skill requirements for interactive video instruction of persons with mental retardation. Mental Retardation, 24 (2), 99–105.
Çuhadar, S. D. (2002). Zihinsel engelli öğrencilere yemek yeme becerilerinin kazandırılmasında ve sürekliliğinde “amaçların tüm beceri ve ileri zincirleme yaklaşımlarına göre düzenlenmesi" ile yapılan öğretimin etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
D’Ateno, P., Mangiapanello, K. ve Taylor, B. A. (2003) Using video modeling to teach complex play sequences to a preschooler with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 5 (1), 5–11.
Demir, H. (1996). Zihin engelli öğrencilere düğme dikme becerilerinin kazandırılmasında model olma ve sözel ipucuyla sunulan bireysellestirilmiş dügme dikme becerisi öğretim materyalinin etkisi.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Dowrick, P. W. (1999). A review of self modeling and related interventions. Applied Preventative Psychology, 8 (6), 23-39.
Dündar, S. (2002). Zihinsel engelli öğrencilerin öğretim programlarında günlük yaşam becerilerine yer verilme durumlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, . Eskişehir.
Embregts, P. J. C. M. (2000). Effects of video feedback and selfmanagement on inappropriate social behavior of youth with mild mental retardation. Research in Developmental Disabilities, 21 (5), 409–423.
Felce, D. ve Toogood, S. (1989). Close to Home. B.I.M.H. Publications.
Giere, S.i Rudrud, E., McKay, S. (1989). A functional approach to meal planning, preparation and shopping skills. Australia and New Zealand.Journal of Developmental Disabilities. 15(2), 81-97.
Graetz, J. E, Mastropieri, M. A. ve Scruggs, T. E. (2006) Using video self- modeling to decrease inappropriate behavior. Teaching Exceptional Children, 38 (6), 43–48.
Hall, M. G, Schuster, J., Wolery, M., Gast, D. ve Doyle, P. (1992) Teaching chained skills in a non-school setting using a divided half instructional format, Journal of Behavioral Education, 2 (3), 257–279.
Haring, T. G, Kennedy, C. H, Adams, M. J ve Pitts-Conway, V. (1987). Teaching generalization of purchasing skills across community settings to autistic youth using videotape modeling. Journal of Applied Behavior Analysis, 20 (1), 89–96.
Hornsfall, D. ve Maggs, A. (1986) Cooking skills instruction with severely multiply handicapped adolescents. Australia and New Zealand. Journal of Developmental Disabilities, 12 (3), 177–186.
Jones, G.Y ve Collins, B. C. (1997). Teaching microwave skills to adults with disabilities:Acquisition of nutrition and safety facts presented as nontarget information, Journal of Developmental and Physical Disabilities, 9 (1), 59–78.
Kehle, T. ve Bray, M. (1996) Self-Modeling as an intervention for stuttering general artıcles. School Psychology Review, 25 (3), 45–65.
Kern-Dunlap, L, Dunlap, G., Clarke, S., Childs, K. E, White, R. L, ve Stewart, M. P. (1992). Effects of videotape feedback package on the peer interactions of children with serious behavioral and emotional challenges. Journal of Applied Behavior Analysis, 25 (2), 355–364.
Kırcaali- İftar, G. ve Tekin, E. (1997). Tek Denekli Araştırma Yöntemleri. 1. Basım Ankara: Türk Psikologları Derneği Yayınları.
Lancioni, G.E., Klaase, M. (1995). Pictorial auditory prompt systems for promoting independent task performance in adolescents with multiple handicaps. Behavioral Interventions, 10 (4), 237-244.
Lancioni, G. E. , O'Reilly, M. F., Hof, E. V., Furniss, F., Seedhouse, P., Rocha, N. (1999a). Task instructions for persons with severe intellectual disability: Reducing the number of instruction occasions after the acquisition phase. Behavioral Interventions, 14 (3), 199–211.
Lancioni, G. E, O'Reilly, M. F., Hof, E. V., Furniss, F., Seedhouse, P., Rocha, N. (1999b). Evaluation of computer –aided system providing pictorial task instructions and prompts to people with severe intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 43 (1), 61-66.
Lasater, M. W ve Brady, M. P. (1995) Effects of video self-modeling and feedback on task fluency: A home-based intervention, Education and Treatment of Children, 18 (4), 389–408.
Le Grice, B. ve Blampied, N. M. (1994) Training pupils with intellectual disability to operate educational technology using video prompting, Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 29 (4), 321–330.
Lonnecker, C, Brady, M. P, McPherson, R. ve Hawkins, J. (1994). Video self-modeling and cooperative classroom behavior in children with learning and behavior problems: Training and generalization effects. Behavioral Disorders, 20 (1), 24–34.
MacDonald, R., Clark, M., Garrigan, E. ve Vangala, M. (2005) Using video modeling to teach pretend play to children with autism. Journal of Behavior Intervention, 20 (4), 225–238.
Maino, L. ve Mirenda, P. (2006). Effects of video modeling and video feedback on peer-directed social language kills of a child with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 8 (2), 106–118.
Martin, J. E., Rusch, F. R., James, V. L., Decker, P. J. ve Irtol, K. A. (1982). The use of picture cues to establish self control in the preparation of complex meals by mentally retarded adults. Applied Research in Mental Retardation, 3 (2), 105–119.
Mechling, L. C, Gast, D. L. ve Cronin, B. A. (2006). The effects of presenting high-preference items, paired with choice, via computer- based video programming on task completion of students with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 21 (1), 7-13.
Meharg, S. S. ve Woltersdorf, M. A. (1990). Therapeutic use of videotape self-modeling A review. Advances in Behavior Research and Therapy, 12 (1), 85–99.
Morgan, R. L. ve Salzberg, C. L. (1992). Effects of video-assisted training on employment-related social skills of adults with severe mental retardation. Journal of Applied Behavior Analysis, 25 (2), 365– 383.
Neistadt, M. E. ve MarQues, K. (1984). An independent living skills training program. The American Journal of Occupational Therapy, 38 (10), 671–676.
Norman, J. M., Collins, B. C. ve Schuster, J. W. (2001). Using an instructional package including video technology to teach selfhelp skills to elementary students with mental disabilities, Journal of Special Education Technology, 16 (3), 5–18.
Özokçu, O. (1997). Zihin engelli çocuklara dikiş dikme becerilerinin kazandırılmasında model olma ve sözel ipucuyla sunulan bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkililiği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Payne, E. ve Antonow, J. (1982). Development and applications of user produced interactive videotape instructional aterials. Journal of Special Education Technology, 5 (4), 33–36.
Pierce, K. L ve Schreibman, L. (1994). Teaching daily living skills to children with autism in unsupervised settings through pictorial self-management. Journal of Applied Behavior Analysis, 27 (3), 471–481.
Rehfeldt, R. A, Dahman, D, Young, A, Cherry, H ve Davis, P. (2003). Teaching a sımple meal preparatıon skıll to adults with moderate and severe mental retardation using video modeling. Behavioral Interventions, 18 (3), 209–218.
Schlein, S. J., Ash, T., Kiernan, J. ve Wehman, P. (1981). Developing independent cooking skills in a profoundly retarded woman. Journal for the Association of the Severely Handicapped, 6 (2), 23–29.
Schreibman, L., Whalen, C. ve Stahmer, A. C. (2000). The use of video priming to reduce disruptive transition behavior in children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions, 2 (1),3–11.
Shipley-Benamou, R., Lutzker, J. R. ve Taubman, M. (2002). Teaching daily living skills to children with autism through instructional video modeling. Journal of Positive Behavior Interventions, 4 (3), 165- 175.
Stoelb, M. (2004). Teaching expressive labeling to children with autism via videotape modeling. University of Missouri, Columbia.
Sucuoğlu, B. ve Kuloğlu-Aksaz, N. (1992). Otistik çocuklara bağımsız yaşam becerilerinin kazandırılması,Psikoloji Dergisi, Eylül, Cilt 7, Sayı 27, 15–26.
Taylor, B. A., Levin, L. ve Jasper, S. (1999). Increasing play-related statements in children with autism toward their siblings: Effects of video modeling. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 11 (3), 253–264.
Varol, N. (2005). Beceri öğretimi ve öz bakım becerilerinin kazandırılması. Kök Yayıncılık, Ankara.
Vuran, S. (1997) Beceri ve Kavram Analizi, Yayımlanmamış Ders Notları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Wert, Y. B. ve Neisworth, J. T. (2003). Effects of video selfmodeling on spontaneous requesting in children with autism. Journal of Behavior Intervention, 5, 30–35.
Wissick, C. A. (1996). Multimedia: enhancing instruction for students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities. 29 (5), 494–503.

APA	HALİSKÜÇÜK E, ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ (2007). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. , 113 - 127.
Chicago	HALİSKÜÇÜK E. Seçil,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İlknur Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. (2007): 113 - 127.
MLA	HALİSKÜÇÜK E. Seçil,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İlknur Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. , 2007, ss.113 - 127.
AMA	HALİSKÜÇÜK E,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. . 2007; 113 - 127.
Vancouver	HALİSKÜÇÜK E,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. . 2007; 113 - 127.
IEEE	HALİSKÜÇÜK E,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ "Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği." , ss.113 - 127, 2007.
ISNAD	HALİSKÜÇÜK, E. Seçil - ÇİFCİ TEKİNARSLAN, İlknur. "Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği". (2007), 113-127.

APA	HALİSKÜÇÜK E, ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ (2007). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 113 - 127.
Chicago	HALİSKÜÇÜK E. Seçil,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İlknur Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7, no.2 (2007): 113 - 127.
MLA	HALİSKÜÇÜK E. Seçil,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İlknur Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.7, no.2, 2007, ss.113 - 127.
AMA	HALİSKÜÇÜK E,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2007; 7(2): 113 - 127.
Vancouver	HALİSKÜÇÜK E,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2007; 7(2): 113 - 127.
IEEE	HALİSKÜÇÜK E,ÇİFCİ TEKİNARSLAN İ "Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, ss.113 - 127, 2007.
ISNAD	HALİSKÜÇÜK, E. Seçil - ÇİFCİ TEKİNARSLAN, İlknur. "Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 7/2 (2007), 113-127.