Yıl: 2009 Cilt: 0 Sayı: 10 Sayfa Aralığı: 33 - 51 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru...

Öz:
Türkiye’de, 90’lı yıllarla birlikte yeni bir ekonomi politik çerçevesinde yapılanmaya bafllayan medya, gerek bu yapısal dönüşümün etkisi, gerek genel siyasal-toplumsal egemen söylem doğrultusunda, gazete manşetlerinden, televizyon dizilerine çok farklı metinlerde kadınları temsil etme biçimleriyle, kimi zaman ciddi hak ihlallerine varacak bir tutum sergilemektedir. Farklı kadın örgütlerinin medyada cinsiyetçi söylemin sürekli yeniden üretilmesine karşı duracak bir yapılanmaya destek vermesi ise 2006 yılının sonlarına denk düşmektedir. Burada bulgularını paylaşacağımız araştırma, konunun bu iki boyutunu irdelemeyi amaçlamaktadır. İlk bölümde, hem belli başlı dört medyadan (basın, radyo, televizyon ve internet) önem derecesi doğrultusunda saptanan metin türleri içinde kadınların ne oranda ve hangi biçimlerde temsil edildiği medyalar arası karşılaştırmaya da olanak verecek biçimde söylem analizi tekniğiyle çözümlenmiş; hem de aynı karşılaştırmalı perspektiften hareketle kadın çalışanların farklı medyalardaki konumları irdelenmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise, 2007 yılında kurulan ve özgül amacı medyada cinsiyetçilikle mücadele olan MEDİZ’in (Kadınların Medya İzleme Grubu) örgütsel tarihi ve çalışma biçimleri, niteliksel-etnografik yöntem aracılığıyla (katılımcı gözlem, derinlemesine görüşme), ek bir paradigma olarak bilgisayar dolayımlı iletişimin sağladığı toplumsallaşma, dayanışma ve örgütlenme olanaklarının da incelenmesiyle bir arada değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime: kitle iletişim araçları televizyon kadın medya izleme grubu yazılı basın söylem analizi medya sektörü cinsiyetçi bakış medya çalışanları kadınlar gazete radyo cinsiyet ayrımcılığı internet Türkiye kadın örgütleri kadın temsili toplumsal cinsiyet

Konular: İletişim Film, Radyo, Televizyon Sosyoloji

From observations to actions : Towards a non-sexist media in Turkey

Öz:
Beginning from the 90s, the media in Turkey which began to organize under a new political economy –both with the effect of this structural transformation and as a part of the dominant and pervasive social frame– represent women in various texts (from newspapers to television series) in a way that sometimes ends with serious violations of human rights. However it is not before the end of 2006 that various women's organizations start supporting a structure which opposes the incessant reproduction of sexist discourse in the media. The present research aims to explore these two dimensions of the subject.In the first part, different types of texts produced by the four major media (dally press, radio, television and Internet) are examined by the method of discourse analysis accompanied by a comparative review of the media to see how and in what proportions women are represented in these texts, and always by the same comparative view, the position of women employed in different media is analyzed. In the second part of our study, organizational history and working structure of MEDIZ (Women’s Mediawatch Group), founded in 2007 with the specific objective to fight against sexism in the media are evaluated by a qualitative-ethnographic method (participant observation, interviews in-depth) using also as an additional paradigm, organizational opportunities provided by the computer-mediated communication.
Anahtar Kelime: internet Turkey women organizations female representation gender mass media television women’s mediawatch group print media discourse analysis media sector sexist view media workers women newspaper radio sexism

Konular: İletişim Film, Radyo, Televizyon Sosyoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ASKER Ayfle (1991), Kadın Gazeteciler, Gazeteciler Cemiyeti.
  • BARRE Virginie (1999), Dites-le avec des femmes. Le sexisme ordinaire dans les médias, Editions CFD/AFJ, Paris.
  • BOURDIEU Pierre (1998), La Domination masculine, Paris, Editions du Seuil.
  • BOURDIEU Pierre (2007), Pratik Nedenler, Hil Yayın, İstanbul.
  • BROWN Marry (1995), Soap Opera and Women’s Talk. The Pleasure of Resistance, Sage, Londra.
  • BUTLER Matilda (1980), PAISLEY William, Women and the Mass Media. Sourcebook for Research and Action, Human Sciences Press, New York.
  • CASTELLS Manuel (2001), La Société en Réseaux, Çev: P. Delamare, Fayard, Paris.
  • CHALVON-DEMERSAY Sabine (1999), A Thousand Screenplays: The French Imagination in a Time of Crisis, The University of Chicago Press.
  • DANACI YÜCE Özlem (2008), “Siyasal Kimlikli Gazetelerde Kadın Kimlikleri”, U¤ur Tanrıöver Hülya (der.), Sen Benim Kim Olduğumu Biliyor musun? Toplumsal Yaşamda Kimlik İzdüşümleri, Hil Yayın, İstanbul, ss. 157-178.
  • EYÜPOĞLU Ayşe, TUFAN TANRIÖVER Hülya (2000), Popüler Kültür Ürünlerinde Kadın İstihdamını Etkileyebilecek Öğeler, T.C. Baflbakanlık, KSSGM Yayınları, Ankara.
  • GILLMOR Dan, We, The Media: Grassroots Journalism by the People, for the People, O’Reilly, 2004, http://oreilly.com/catalog/wemedia/book/index.csp
  • GÖKER Gamze (2007), “İnternet’in Türkiye Kadın Hareketi Üzerindeki Etkisi: Kadın Kurultayı e-Grubu Örneği”, Yeni Medya Çalışmaları, (der.) Mutlu Binark, Dipnot Yayınları, Ankara.
  • KELLNER Douglas M. (2004), “Tabandan Küreselleşme: Radikal Demokratik Bir Teknopolitikaya Doğru”, Çev: Tülin Kurtarıcı, Kamusal Alan, Hil Yayın, İstanbul, ss. 715-735.
  • MULVEY Laura (1975), “Görsel Haz ve Anlatı Sineması”, Çev: Nilgün Abisel, http://www.filmmor.org/default.asp?sayfa=65
  • PAOLETTI Marion (2005), “Utiliser le genre comme variable distinctive: un fugace enchantement”, Questions de Communication (Dossier: Espaces politiques au féminin), no.7, ss. 61-72.
  • REMY Monique (1994), Comment les femmes sont vues. Images et status des femmes dans les médias, Point d'appui Women's studies de l'Université Libre de Bruxelles.
  • RHEINGOLD Howard (1993), The Virtual Community, http://www.rheingold. com/vc/book/intro.html
  • SAKTANBER Ayşe (1993), “Türkiye'de Medyada Kadın: Serbest-Müsait Kadın veya İyi Eş, Fedakar Anne”, fiirin Tekeli (yay. haz.), 1980'ler Türkiye'sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • SARTORI Giovanni (2006), Görmenin İktidarı. Homo Videns: Gören İnsan, Çev: G. Batufl, B. Ulukan, Karakutu Yayınları,İstanbul.
  • TİMİSİ Nilüfer (1996), Medyada Cinsiyetçilik [Gendering in Media], T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • TUCHMAN Gaye (1978a), Making News. A Study in the Construction of Reality, The Free Press, New York.
  • TUCHMAN Gaye (1978b),“The Symbolic Annihilation of Women by the Mass Media”, Hearth and Home. Images of Women in the Mass Media, Oxford University Press, New York.
  • TUFAN TANRIÖVER Hülya, “Medya Sektöründe Kadın İşgücü”, Toplum ve Bilim, no.86, Güz 2000.
  • TUFAN TANRIÖVER Hülya (2000), “Représentation des femmes dans la presse islamique. La page féminine du journal Zaman”, L’Autre Islam, INALCO-IRCICA, Paris.
  • UĞUR TANRIÖVER Hülya, “Medyada İdeolojik Söylem ve Kadınların Araçsallaştırılması”, Prof. Dr. Nasır Niray vd. (ed.), Medya ve Siyaset Uluslararası Sempozyumu, Cilt 2, Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi Yayını içinde, Kasım 2007, ss. 806-813.
  • VAN ZOONEN Liesbet (1995), Feminist Media Studies, Sage Publications, London, 1995.
  • VAN ZOONEN Liesbet (2002), “Gendering the Internet: Claims, Controversies and Cultures”, European Journal of Communication, no: 17, ss. 5-23.
APA TANRIÖVEN U, VITRINEL E, SÖZERİ C (2009). Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... , 33 - 51.
Chicago TANRIÖVEN U.Hülya,VITRINEL ECE,SÖZERİ Ceren Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... (2009): 33 - 51.
MLA TANRIÖVEN U.Hülya,VITRINEL ECE,SÖZERİ Ceren Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... , 2009, ss.33 - 51.
AMA TANRIÖVEN U,VITRINEL E,SÖZERİ C Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... . 2009; 33 - 51.
Vancouver TANRIÖVEN U,VITRINEL E,SÖZERİ C Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... . 2009; 33 - 51.
IEEE TANRIÖVEN U,VITRINEL E,SÖZERİ C "Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru...." , ss.33 - 51, 2009.
ISNAD TANRIÖVEN, U.Hülya vd. "Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru...". (2009), 33-51.
APA TANRIÖVEN U, VITRINEL E, SÖZERİ C (2009). Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... İleti-ş-im, 0(10), 33 - 51.
Chicago TANRIÖVEN U.Hülya,VITRINEL ECE,SÖZERİ Ceren Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... İleti-ş-im 0, no.10 (2009): 33 - 51.
MLA TANRIÖVEN U.Hülya,VITRINEL ECE,SÖZERİ Ceren Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... İleti-ş-im, vol.0, no.10, 2009, ss.33 - 51.
AMA TANRIÖVEN U,VITRINEL E,SÖZERİ C Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... İleti-ş-im. 2009; 0(10): 33 - 51.
Vancouver TANRIÖVEN U,VITRINEL E,SÖZERİ C Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru.... İleti-ş-im. 2009; 0(10): 33 - 51.
IEEE TANRIÖVEN U,VITRINEL E,SÖZERİ C "Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru...." İleti-ş-im, 0, ss.33 - 51, 2009.
ISNAD TANRIÖVEN, U.Hülya vd. "Gözlemlerden eylemlere : Türkiye'de cinsiyetçi olmayan bir medyaya doğru...". İleti-ş-im 10 (2009), 33-51.