Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler

KIZILKAYA, KADİR; KOÇ, Atakan

Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler

Atakan KOÇ, (Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Aydın, Türkiye)

Kadir KIZILKAYA (Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Aydın, Türkiye)

Hayvansal Üretim

5 1

Yıl: 2009 Cilt: 50 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 24 - 30 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler

Öz:

Aydın’da dört farklı süt sığırı işletmesinde yetiştirilen 95 baş Siyah-Alaca ineğin iki yıl süre ile aylık sabah ve akşam sağımlarında ölçülen test günü süt verimleri (TGSV) ve her hayvan için alınan süt örneğinden sütteki somatik hücre sayısı (SHS) belirlenmiştir. TGSV üzerine işletme, laktasyon ayı, laktasyon sırası, sağım zamanı ve SHS etkisi P<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. İşletmelerin TGSV ortalamaları 8.47±0.268 kg ile 11.05±0.269 kg arasında değişirken, sabah sağımlarından elde edilen TGSV ortalaması akşam sağımından 1.59 kg daha yüksektir. Laktasyon ayları bakımından en yüksek TGSV ortalaması ikinci laktasyon ayı (12.26±0.249 kg), en düşük ise 11’inci laktasyon ayı için (6.89±0.300 kg) belirlenmiştir. Laktasyon sırasına (LS) göre LS3, LS1’den farklı (P<0.01), LS2 ile benzerdir. Log10SHS’nin TGSV’ye göre regresyon katsayısı ise -1.293±0.1677 olarak hesaplanmış, SHS’nin artışına bağlı olarak TGSV’nin azaldığı belirlenmiştir. Aynı yöredeki işletmeler arasında bakım, besleme ve barındırma koşullarından kaynaklanan önemli TGSV farklılıkları elde edilmiştir. Test günü modelleri aydan aya görülen farklılıkları da dikkate aldığından hayvanların süt verimlerinin değerlendirilmesinde kullanılması uygun olacaktır.

Anahtar Kelime: yetişme yeri faktörleri Aydın süt verimi somatik hücre sayısı laktasyon dönemi Alacalı Sığır Türkiye süt sığırı çevresel faktörler

Konular: Biyoloji Ekoloji Ziraat Mühendisliği

Factors infuencing test day milk yield of Holstein-Friesian cows

Öz:

Test day milk yield (TDMY) of 95 heads Holstein-Friesian (HF) cows raised on four dairy farms was monthly measured at morning and evening milking for two-year–period and somatic cell count (SCC) of the milk sample for each cow was determined. The effects of herd, lactation month, lactation number, milking time and covariable Log10SCC on TDMY were found statistically significant (P<0.01). As herd averages of milk yield were changed between 8.47±0.268 kg and 11.05±0.269 kg, the morning milking TDMY mean was 1.59 kg higher than that of evening milking. The highest TDMY was found for the second month, (12.26±0.249 kg), however the lowest was found for the 11th month (6.89±0.300 kg). For lactation number (LN), LN3 was found different from LN1 (P<0.01), but similar to LN2. The regression coefficient of Log10SCC on TDMY was -1.293±0.1677. TDMY was reduced due to increase in SCC level and this reduction was increased depending on the elevation of SCC. Some important differences among the herds TDMY originated from the managerial, nutritional and barn condition were determined. Due to containing monthly differences of lactation, test day models would be suitable in the evaluation of the milk yield of animals.

Anahtar Kelime: Holstein-Friesian Turkey dairy cattle environmental factors site factors Aydin milk yield somatic cell count lactation stage

Konular: Biyoloji Ekoloji Ziraat Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ahn, B. S., Jeon, B. S., Baek, K. S., Park, S. J., Lee, H. J., Lee, W. S., Kim, S. B., Park, S. B., Kim, H. S., Ju, J. C., Khan, M. A. 2005. The effects of various factors on milk yield and variation in milk yield between milking, milk components, milking duration and milking flow rate in Holstein dairy cattle. J of Anim.Sci. and Technology 47(6): 919- 924.
Akman, N., Kumlu, S. 2004. Türkiye Siyah-Alaca populasyonunda 305-g süt verimine ait genetik ve fenotipik parametreler. A.Ü. Tarım Bil. Der. 10(3): 281-286.
Barkema, H. W., Deluyker, H.A., Schukken, Y.H., Lam, T.J.G.M. 1999. Quarter-milk somatic cell count at calving and at the first six milkings after calving. Prev. Vet. Med. 38: 1-9.
Bielfeldt, J. C., Badertscher, R., Tolle, K. H., Krieter, J. 2004. Factors influencing somatic cell score in Swiss dairy production systems. Schweiz Arch Tierheilkd. 146 (12): 555-60.
Caccamo, M., Veerkamp, R.F., de Jong, G., Pool, M. H., Petriglieri, R., Licitra, G. 2008. Variance components for test-day milk, fat and protein yield and somatic cell score for analyzing management information. J. Dairy Science 91: 3263-3276.
Çerçi, S. 2006. Aydın’da bazı işletmelerde yetiştirilen Siyah-Alaca süt sığırlarının dış görünüşlerine göre sınıflandırılması. Yüksek Lisans Tezi. ADÜ Fen Bil. Ens. Aydın.
Dürr, J. W., Cue, R. I., Monardes, H. G., Moro-Mendez, J., Wade, K. M. 2008. Milk losses associated with somatic cell counts per breed, parity and stage of lactation in Canadian dairy cattle. Livestock Science 117: 225-232.
Erdoğdu, G., Akman, N. 2004. Süt sığırlarında farklı süt verim seviyelerindeki sürülerde süt verimine ait varyans unsurlarının tahmini. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 1-3 Eylül, Isparta.
Erskine, R. J. 2001. Mastitis control in dairy herds. Herd Health. In W.B. Saunders Company. Food Animal Production Medicine. Third Edition. Edited by Radostitis, O.M. The Curits Center, Independence Square West, Philadelphia, Pennsilvania.
Göncü, S., Özkütük, K. 2002. Adana entansif süt sığırcılığı işletmelerinde yetiştirilen saf ve melez Siyah-Alaca inek sütlerinde somatik hücre sayısına etki eden faktörler ve mastitisle ilişkisi. Hayvansal Üretim 43(2): 44-53.
Green, L. E., Schukken, Y. H., Green, M. J. 2006. On distinguishing cause and consequence: Do high somatic cell counts lead to lower milk yield or does high milk yield lead to lower somatic cell count? Prev. Vet. Med. 76: 74-89.
Kaya, İ. 1996. Siyah-Alaca sığırlarda laktasyonun devamlılık düzeyine ait parametre tahminleri ve süt verimi ile ilgisi üzerinde araştırmalar. Doktora Tezi. Ege Üni. Fen Bil. Ens. Zootekni Anabilim Dalı, Bornova-İZMİR.
Koç, A. 2001. Dalaman TİM’de yetiştirilen Siyah-Alaca süt sığırlarının döl ve süt verimlerine ilişkin genetik ve fenotipik parametre tahminleri. ADÜ, Fen Bil. Ens. Doktora Tezi. Aydın.
Koç, A. 2006a. Aydın ilinde yetiştirilen Siyah-Alaca ve Esmer ırkı sığırların laktasyon süt verimleri ve somatik hücre sayıları. Hayvansal Üretim 47(2): 1-8.
Koç, A. 2006b. Analysis of repeated milk somatic cell count of Holstein-Friesian cows raised in Mediterranean climatic conditions. J of Biol. Sciences 6(6): 1093-1097.
Koç, A. 2007. Daily milk yield, non-fat dry matter content and somatic cell count of Holstein-Friesian and Brown-Swiss cows. Acta Vet. (Beograd) 57(5- 6): 523-535.
Koivula, M., Nousiainen, J. I., Nousiainenand, J., Mantysaari, E. A. 2007. Use of herd solutions from a random regression test-day model for diagnostic dairy herd management. J. Dairy Science 90: 2563- 2568.
Kumlu, S. 1991. Siyah-Alaca, İsrail Frizyanı, Kilis ve melezleri üzerine araştırmalar. VI. 305-g süt verimine bazı makro çevre faktörlerinin etkileri. Akdeniz Üni. Zir.Fak.Der. 4:1-2.
Kumlu, S., Akman, N. 1999. Türkiye damızlık Siyah- Alaca sürülerinde süt ve döl verimi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 39(1): 1- 16.
Littell, R. C., Milliken, G. A., Stroup, W. W., Wolfinger, R. D. 1997. SAS system for mixed models. SAS Institute Inc., Cary, NC.
Naik, D. N., Rao, S. S. 2001. Analysis of multivariate repeated measures data with a Kronecker product structured covariance matrix. J of App. Stat. 28: 91- 105.
Omore, A. O., Mcdermott. J. J., Arimi. S. M., Kyule, M. N. 1999. Impact of mastitis control measures on milk production and mastitis indicators in smallholder dairy farms in Kaimbu District, Kenya. Tropical Animal Health and Publication 31: 347- 361.
Pool, M. H., Meuwissen, T. H. E. 1999. Prediction of daily milk yields from a limited number of test-days using test-day models. Journal of Dairy Science 82: 1555-1564.
SAS, 1999. Statistical Analysis System for Windows (Released 8.2). SAS Institute Inc., Raleigh, North Carolina, USA.
Togashi, K., Lin, C. Y., Atagi, Y., Hagiya, K., Sato, J., Nakanishi, T. 2008. Genetic characteristics of Japanese Holstein cows based on multiple-lactation random regression test-day animal model. Livestock Science 114: 194-201.
Uzmay, C., Kaya, A., Kaya, İ., Akbaş, Y., Saçlı, Y. 1998. İzmir, Manisa ve Aydın illerinde Türk-ANAFİ projesi kapsamındaki işletmelerde İtalya'dan gelen ve Türkiye'de doğan Siyah-Alaca ineklerin bazı verim özelliklerinin karşılaştırılmalı analizi. Ege Bölgesi 1. Tarım Kongresi II. Cilt. 7-11 Eylül 1998. ADÜ Zir.Fak. Aydın.
Uzmay, C., Kaya,İ., Akbaş,Y., Kaya, A., Bilgen, H., Akdeniz, R. G., Kesenkaş, H. 2002. İzmir ili Holstein Damızlık Süt Sığırı Yetiştirici Birliği işletmelerinde mastitisin yaygınlık düzeyi ve yönetim uygulamaları ile subklinik mastitis arası ilişkiler. III: Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. Anakara Üni. Zir. Fak. Zootekni Bölümü. Ankara.

APA	KOÇ A, KIZILKAYA K (2009). Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. , 24 - 30.
Chicago	KOÇ Atakan,KIZILKAYA KADİR Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. (2009): 24 - 30.
MLA	KOÇ Atakan,KIZILKAYA KADİR Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. , 2009, ss.24 - 30.
AMA	KOÇ A,KIZILKAYA K Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. . 2009; 24 - 30.
Vancouver	KOÇ A,KIZILKAYA K Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. . 2009; 24 - 30.
IEEE	KOÇ A,KIZILKAYA K "Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler." , ss.24 - 30, 2009.
ISNAD	KOÇ, Atakan - KIZILKAYA, KADİR. "Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler". (2009), 24-30.

APA	KOÇ A, KIZILKAYA K (2009). Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. Hayvansal Üretim, 50(1), 24 - 30.
Chicago	KOÇ Atakan,KIZILKAYA KADİR Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. Hayvansal Üretim 50, no.1 (2009): 24 - 30.
MLA	KOÇ Atakan,KIZILKAYA KADİR Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. Hayvansal Üretim, vol.50, no.1, 2009, ss.24 - 30.
AMA	KOÇ A,KIZILKAYA K Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. Hayvansal Üretim. 2009; 50(1): 24 - 30.
Vancouver	KOÇ A,KIZILKAYA K Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler. Hayvansal Üretim. 2009; 50(1): 24 - 30.
IEEE	KOÇ A,KIZILKAYA K "Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler." Hayvansal Üretim, 50, ss.24 - 30, 2009.
ISNAD	KOÇ, Atakan - KIZILKAYA, KADİR. "Siyah-Alaca süt sığırlarının test günü süt verimlerini etkileyen faktörler". Hayvansal Üretim 50/1 (2009), 24-30.