Yıl: 2009 Cilt: 10 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 211 - 233 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı

Öz:
İstatistiksel yazılımlar, farklı disiplinler tarafından yapılan birçok bilimsel çalışmadaki, istatistiksel analizlerin gerçekleştirilmesinde kullanıcılara hesaplamalarda kolaylık ve hız sağlamaktadır. Farklı özellikler içeren istatistiksel yazılımlar arasından seçim yapmak, nitel/nicel pek çok kriterin (edinme maliyeti, işletim maliyeti, ara yüz, grafik desteği, kullanım kolaylığı, hız, teknik destek, vb.) birlikte değerlendirilmesinin gerektiği, çok kriterli karar problemi niteliğindedir. Bu çalışmada; ele alınan bir üniversitede gerek akademisyenlerin akademik çalışmalarında, gerekse eğitimde kullanılacak olan en uygun istatistiksel yazılımın belirlenmesinde, Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ve 0–1 Hedef Programlama (HP) yöntemleri birlikte kullanılmıştır. Yaygın kullanımı olan üç yazılım seçeneği (SPSS, Statıstıca ve Mınıtab), her birisi alt kriterler içeren beş temel kritere (finansal, teknik, analiz, kullanım ve satıcı özellikler) göre AHS ile değerlendirilmiştir. Alternatiflerin AHS ile elde edilen öncelikleri, kurulan 0–1 HP modeline öncelik kısıtı olarak dâhil edilmiştir. Modelin çözümüyle bu iki çok kriterli karar verme tekniğinin kombine etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Bilgisayar Bilimleri, Yazılım Mühendisliği Endüstri Mühendisliği Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri

ombine usage of analytic hierarchy process and 0-1 goal programming methods in selecting statistical software

Öz:
Statistical softwares provide speed and easiness for statistical analyses employed by various disciplines. Selection of a statistical software is a multi-criteria decision problem that requires the consideration of many qualitative and quantitative criteria such as acquisition cost, operation cost, interface, graphic support, usage easiness, speed, technical support, etc. In this study Analytic Hierarchy Process (AHP) and 0-1 Goal Programming (GP) methods have been employed together in determining most appropriate statistical software to be used in the academic studies of academicians’ or in education for a selected university. Three widely used statistical softwares, SPSS, Minitab, and Statistica, have been evaluated against five criteria (financial, technical, analysis, usage, and supplier characteristics) that contain sub-criteria by AHP model. The priorities obtained from AHP have been added 0-1 GP model as priority constraint. Consequently, the research analyzed combined effects of two multi criteria decision making techniques by solving the model.
Anahtar Kelime:

Konular: Bilgisayar Bilimleri, Yazılım Mühendisliği Endüstri Mühendisliği Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altman, M. ve Mcdonald, M. (2001). Choosing Reliable Statistical Software. Ps: Political Sci. Politics 43(3), 681–687.
  • Atan, M. (2005). Çok Amaçlı Hedef Programlama ile Optimal Portföy Seçim Modelinin İMKB 100 Endeksine Uygulanması, 9. Ulusal Finans Sempozyumu "Stratejik Finans", Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü, Kapadokya/Nevşehir, Türkiye, 29 – 30 Eylül.
  • Azaiez, M.N. ve Al Sharif, S.S. (2005). A 0–1 Goal Programming Model for Nurse Scheduling, Computers & Operations Research, March 2005, 32(3), 491–507.
  • Badri, M., Davis, D. ve Davis, D. (2001). A Comprehensive 0- 1 Goal Programming Model for Project Selection International Journal of Project Management, 19(4), 243-252.
  • Badri, M. (1999). Combining the Analytic Hierarchy Process and Goal Programming for Global Facility Location-Allocation Problem, International Journal of Economics, 62, 237-248.
  • Badri, M. (2001). A Combined AHP-GP Model for Quality Control Systems, International Journal of Production Economics, 72, 27-40.
  • Başlıgil, H. (2005). Bulanık AHP ile Yazılım Seçimi, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 3, 27-33.
  • Calvete, H. I., Gale, C., Oliveros, M. ve Valverde, B.S. (2007). A Goal Programming Approach to Vehicle Routing Problems with Soft Time Windows, European Journal of Operational Research, 177, 1720-1733.
  • Charnes, A., Cooper, W. W. ve Ferguson R. (1955). Optimal Estimation of Executive Compensation by Linear Programming, Management Science, 1, 138–151.
  • Cheng, S. C., Chou, T. C., Yang, C. L. ve Chang, H. Y. (2005). A Semantic Learning for Content-Based İmage Retrieval Using Analytical Hierarchy Process, Expert Systems With Applications, 28(3).
  • Çörekçioğlu, M. ve Güngör, A. (2005). ERP Yazılımı Seçiminde Analitik Hiyerarşi Sürecinin Kullanımı, 4. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 8–10 Ekim, Konya, 2–4.
  • Dağdeviren, M., Akay, D. ve Kurt, M. (2004). İş Değerlendirmede Faktör Derece Puanlarının Belirlenmesinde Hedef Programlama Yönteminin Kullanılması, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19(1), 89–95.
  • Dağdeviren, M. ve Eren, T. (2001). Tedarikçi Firma Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi ve 0–1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2), 41–52.
  • Dielman, T. (2002). The Numerical Accuracy of Statistical Calculations in Excel 2000 and Minitab Version 13. J. Bus. Manage. 8(2), 199–207.
  • Doğan, İ., Doğan, N. ve Akcan, A. (2000). Rasyonel ve Ekonomik Hayvan Beslemede Hedef Programlamadan Yararlanma, Turk J Vet Anim Sci, 24 (2000) 233–238.
  • Ghosh, D., Sharma, D.K. ve Mattison, D.M. (2005). Goal Programming Formulation in Nutrient Management for Rice Production in West Bengal”, International Journal of Production Economics 95, 1–7.
  • Gülenç, F. ve Karabulut, B. (2005). Doğrusal Hedef Programlama ile Bir Üretim Planlama Probleminin Çözümü, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, ISSN 1302–6658, 55–68
  • Halaç, O. (1992). Kantitatif Karar Verme Teknikleri, 3. Basım, İstanbul.
  • Hasgül, F. (2004). Bilgi Teknolojilerinin Örgütsel Etkileri Açısından Değişim İhtiyacının İncelenmesi ve Yatırım Kararlarında Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanımı, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
  • Jalal, N. ve Ray, J.P. (1999). Software Selection for Simulation in Manufacturing: A Review, Simulation Prectice and Theory, 7, 1-14.
  • Jones, D. F., Mirrazavi, S.K. ve Tamiz, M. (2002). Multi-Objective Meta Heuristics: An Overview of the Current State-Of-The Art, European Journal of Operational Research, 137(1), 1–9.
  • Keeling, K. B. ve Pavur, R.J. (2007). A Comparative Study of the Reliability of Nine Statistical Software Packages. Comput. Statist. Data Anal., 51, 3811-3831.
  • Kim, P. O., Lee, K. J. ve Lee, B. W. (1998). Selection of an Optimal Nuclear Fuel Cycle Scenario by Goal Programming and the Analytic Hierarchy Process, Annals of Nuclear Energy, 26, 449-460.
  • Kitchen, A. M., Dranchenberg, R. ve Symnazik, J. (2003). Assesing the Reliability of Web-Based Statistical Software. Comput. Statist. Data Anal. 48(3), 445–449.
  • Koçak, A. (2003). Yazılım Seçiminde Analitik Hiyerarşi Yöntemi Yaklaşımı ve Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış Dergisi, 3(1–2), 67-77.
  • Küsters, U., Mccullough, B.D. ve Bell, M. (2006). Forecasting Software: Past, Present and Future. Int. Journal of Forecasting, 22, 599-615.
  • Lai, S.V, Trueblood, P.R. ve Wong, K. B. (1999). Software Selection: A Case Study of the AHP to the Selection of a Multimedia Authoring System, Information and Management 36, 221-232.
  • Lai, S. V., Wong, K. B. ve Cheung, W. (2002). Group Decision Making in a Multiple Criteria Environment: A Case Using the AHP in Software Selection, European Journal of Operational Research, 137(1).
  • Lee, H. S., Shen, P. D. ve Chih, W. L. (2004). A Fuzzy Multiple Criteria Decision Making Model for Software Selection, 2004 IEEE International Conference (1098-7584) 25-29 July 2004. 3, 1709.
  • Leung, Stephen, C. H., Yue, W.U. ve Lai, K. K. (2001). Multi-Site Aggregate Production Planning With Multiple Objectives: A Goal Programming Approach, Production Planning & Control, 14(5), 425–436.
  • Mathırajan, M. ve Ramanathan, R. (2007). A (0–1) Goal Programming Model for Scheduling the Tour of a Marketing Executive, European Journal of Operational Research, 179(2), 554-566.
  • Mulabeke, J. A. W. ve Zheng, L. (2006). Analytic Network Process for Software Selection in Product Development: A Case Study, J. Eng. Technol. Manage., 23, 337-352.
  • Saaty, L. T. (2006). Rank From Comparisons and From Ratings in the Analytic Hierarchy/Network Processes, European Journal of Operational Research, 168(2).
  • Özdemir Sağır, M. ve Saaty, L. T. (2005). The Unknown in Decision Making What to Do Abaout It, European Journal of Operational Research,174(1).
  • Santhanam, R. ve Kyparisis, G. J. (1996). A Decision on Model for Interdependent Information System Project Selection, European Journal of Operational Research, 82, 380-399.
  • Schniederjans, M..J. ve Garvin, T. (1997). Using the Analytic Hierarchy Process and Multi-Objective Programming for the Selection of Cost Drivers in Activity-Based Costing, European Journal of Operational Research 100, 72-80.
  • Schniederjans, M..J., Hoffman, J. J. ve Sirmans, G. S. (1995). Using Goal Programming and the Analytic Hierarchy Process in House Selection, Journal of Real Estate Finance and Economics, 11, 167-176.
  • Sekreter, M. S., Akyüz, G. ve İpekçi Çetin, E. (2004). Şirketlerin Derecelendirilmesine İlişkin Model Önerisi: Gıda Sektörüne Yönelik Bir Uygulama, Akdeniz İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8.
  • Steiguer, J.E DE, Duberstein, J. ve Lopes, V. (2003). The Analytic Hierarchy Process as a Means for Integrated Watershed Management, First Interagency Conference on Research in the Watersheds, October 27-30.
  • Tamiz, M. ve Jones, D.F. (1996). An Overview of Current Solution Methods and Modelling Practices N Goal Programming”, Multi- Objective Programming and Goal Programming: Theories and Applications, Springer-Verlag, Germany, 198-211.
  • Turanlı, M. ve Köse, A. (2005). Doğrusal Hedef Programlama Yöntemi ile Türkiye’deki Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Değerlendirilmesi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4 (7), 19-39.
  • Uzun, G. ve Bayraktar, D. (2001). Integrated Approaches for Determining the Turkish Naval Force Structure by Using the Analytic Hierarchy Process and Goal Programming Methods, Multiple Criteria Decision Making in the New Millennium Lecture Notes in Economics and Mathematical Systems 507, 469-478.
  • Wei, C.C., Chien, C.F. ve Wang, M.J. (2004). An AHP-Based Approach to ERP System Selection, Int. J. Production Economics 96.
  • Yaralığlu, K. (2001). Performans Değerlendirmede Analitik Hiyerarşi Proses, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 16(1).
  • Yurdakul, M. (2004). Selection of Computer-Integrated Manufacturing Technologies Using a Combined Analytic Hierarchy Process and Goal Programming Model, Robotics & Computer-Integrated Manufacturing, 20(4) 329-340.
APA GIRGINER N, KAYGISIZ ERTUĞ Z (2009). İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. , 211 - 233.
Chicago GIRGINER NURAY,KAYGISIZ ERTUĞ ZELİHA İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. (2009): 211 - 233.
MLA GIRGINER NURAY,KAYGISIZ ERTUĞ ZELİHA İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. , 2009, ss.211 - 233.
AMA GIRGINER N,KAYGISIZ ERTUĞ Z İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. . 2009; 211 - 233.
Vancouver GIRGINER N,KAYGISIZ ERTUĞ Z İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. . 2009; 211 - 233.
IEEE GIRGINER N,KAYGISIZ ERTUĞ Z "İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı." , ss.211 - 233, 2009.
ISNAD GIRGINER, NURAY - KAYGISIZ ERTUĞ, ZELİHA. "İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı". (2009), 211-233.
APA GIRGINER N, KAYGISIZ ERTUĞ Z (2009). İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 211 - 233.
Chicago GIRGINER NURAY,KAYGISIZ ERTUĞ ZELİHA İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10, no.1 (2009): 211 - 233.
MLA GIRGINER NURAY,KAYGISIZ ERTUĞ ZELİHA İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.10, no.1, 2009, ss.211 - 233.
AMA GIRGINER N,KAYGISIZ ERTUĞ Z İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2009; 10(1): 211 - 233.
Vancouver GIRGINER N,KAYGISIZ ERTUĞ Z İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2009; 10(1): 211 - 233.
IEEE GIRGINER N,KAYGISIZ ERTUĞ Z "İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı." Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, ss.211 - 233, 2009.
ISNAD GIRGINER, NURAY - KAYGISIZ ERTUĞ, ZELİHA. "İstatistiksel yazılım seçiminde analitik hiyerarşi süreci ve 0-1 hedef programlama yöntemlerinin birlikte kullanımı". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10/1 (2009), 211-233.