Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri

OLGUN, Metin; POLAT, HAVVA EYLEM

Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri

H. Eylem POLAT, (Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu Meslek Yüksek Okulu Kastamonu,Türkiye)

Metin OLGUN (Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Ankara, Türkiye)

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi

0 0

Yıl: 2009 Cilt: 26 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 71 - 80 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri

Öz:

Tarım alanlarının kontrolsüz bir biçimde yerlesim ve ticaret faaliyeti alanlarına dönüsmesi, basta su kaynakları olmak üzere, toprak ve hava gibi dogal kaynakların kirlenmesine ve sonuçta da geri dönüsümü olmayan çevre sorunlarına yol açmaktadır. Türkiye, diger aday ülkeler gibi, Avrupa Birligi’ne uyum sürecine paralel olarak tarımsal kaynaklı su kirliligi çalısmalarını son yıllarda daha da önem vererek sürdürmektedir. İyi tarım uygulamaları ve uygun atık yönetimi sistemlerinin birkaç pilot bölgede baslatılması da iyi bir örnek olmaktadır. Bu çalısmada, hayvancılık isletmelerine yakın olarak seçilen 3 adet yüzey su kaynagı ve 10 adet içme suyu amaçlı kullanılan kuyu arastırma materyali olarak seçilmistir. Gözlemlerin ve deneysel çalısmaların sürdürüldügü 2005 – 2007 yılları arasında, seçilen su kaynaklarındaki nitrat ve fosfor düzeyleri ile bunların degisimleri belirlenmistir. Buna göre yüzey sularında, nitrat düzeyleri 62.9±0.090 mg/L, fosfor düzeyleri 3.2±0.092 mg/L aralıklarında degisim göstermistir. Yeraltı sularında ise bu degerler sırasıyla, 21.3±0.088 mg/L ve 0.4±0.086 mg/L olarak belirlenmistir. Bölgedeki hayvancılık isletmelerinden kaynaklanan sıvı atıkların dogrudan yüzey sularına desarjı, yüzey ve yeraltı sularında nitrat ve fosfor konsantrasyonlarının artmasına neden olmaktadır. Özellikle de yagıslı günlerden sonra bu konsantrasyonlardaki artısın daha da fazla oldugu belirlenmistir. Arastırma sonucunda, hayvancılık isletmelerindeki uygun olmayan atık yönetimi uygulamalarının yüzey ve yer altı su kaynaklarına zarar verdigi ve önümüzdeki yıllarda kirliligin boyutlarının daha da artıs gösterecegi kanısına varılmıstır.

Anahtar Kelime: su kaynakları hayvansal atıklar nitrat fosfor su kirliliği çiftlik hayvanları işletmeleri atık yönetimi

Konular: Çevre Çalışmaları Coğrafya Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Çevre Mühendisliği

Effects of livestock waste management practices on water pollution

Öz:

Turning into a settlement and commercial or industrial areas of agricultural lands by the uncontrolled way causes pollution of natural resources firstly such a water, soil and air etc. has been resulting serious non-recovering environmental problems. Works of protection of waters against pollution caused by agricultural activities of Turkey has been carried out with efforts that increasing recently in process of adapting to the European Union like the other candidate countries. It has been a very good case that best management practices and appropriate livestock waste management systems applications have been started on a few pilot regions in Turkey. Aim of this study, to determine the effect of existing waste managements systems to the water sources. Three surface water sources and ten drinking water wells had been selected as a material of this research. It has been carried out between the 2005-2007 years with observations and laboratory works. Samples had been taken for one years from the water sources and nitrate and phosphorous levels and variations had been determined by laboratory works. It has been analyzed nitrate and phosphorus levels in surface water sources samples were 62.9±0.090 mg/L N and 3.2±0.092 mg/L found. In underground water sources these values were found that 21.3±0.088 mg/L N and 0.4±0.086 mg/L. Liquid wastes from cattle breeding enterprises has been directly discharged to surface water sources in this region causing nitrate and phosphorus levels have been increased in water contents. Especially after rainy days these levels have been increased more than normal conditions. Result of this study has been inappropriate applications of waste management systems in livestock enterprises causes environmental problems such a surface and ground waters pollution by nitrate and phosphorous with increasingly upcoming years.

Anahtar Kelime: nitrate phosphorus water pollution livestock enterprises waste management water resources animal wastes

Konular: Çevre Çalışmaları Coğrafya Çevre Bilimleri Ziraat Mühendisliği Çevre Mühendisliği

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Abler, D.G. and Shortle, J.S. 2000. Potential for environmental and agricultural policy linkages and reforms in the European Community. American Journal of Agricultural Economics. Vol. 74, No: 3.
Anonim, 1992. Ankara İli arazi varlıgı. KHGM yayınları.
Anonim, 1997. Köy envanteri, istatistikler. Türkiye İstatistik Kurumu.
Anonim, 1999. T.C. Çevre Mevzuatı. Çevre Vakfı Yayınları.
Anonim, 2004a. 2001 Tarım sayımı sonuçları. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
Anonim, 2004b. Su Kirliligi Kontrol Yönetmeligi. T.C. Resmi Gazete, Tarih 31 Aralık Cuma 2004 Sayı :25687, 2004.
Anonim, 2005. Su Temini ve Denetimi İle ilgili Yasal Düzenlemeler. Saglık Bakanlıgı, Temel Saglık Hizmetleri Genel Müdürlügü, Gıda Güvenligi Daire Baskanlıgı, Ankara, 2005.
Anonymous, 2004. WHO, Rolling Revision of the WHO Guidelines for Drinking-Water Quality Draft for Review and Comments, Nitrates and nitrites in drinking-water. WHO.
Anonymous, 2005a. Code of Good Agricultural Practice for the Prevention of Pollution of Water Department of Agriculture and Rural Development. ISBN: 1 85527 577 5, North Ireland. www.scotland.gov.uk
Anonymous, 2005b. Principles of Environmental Stewardship – Manure and water quality concerns 2005. Midwest Plan Service, Iowa State University. www.lpes.org
Anonymous, 2006. EPA, U. S. Enviromental Protection Agency. Consumer Factsheet on: NITRATES/ NITRITES. http://www.epa.gov/safewater/dwh/cioc/ nitrates.html].
Anonymous, 1999. Prooceedings, workshop on atmospheric nitrogen compounds II. Emissions, transport, transformation, deposition and assessment. George Murray and James Southerland eds. N.C. Department of Environment and Natural Resources, Raleigh, NC., June 7-9.
Anonymous, 2000. Manure production and characteristics. American Society of Agricultural Engineers, 1998. In: ASAE Standards, 45th Edition. ASAE, St. Joseph, MI, pp. 646–648.
Anonymous, 2002. Implementation of council directive 91/676/EC concerning the Protection of waters against pollution caused by nitrates from agricultural sources. Synthesis from year 2000 Member states Reports. European Commission- Directorate General for Environment.
Anonymous, 2004. Nomenclature/Terminology and standards for livestock manure handling equipment. /ASAE S466.1 FEB04. American Society of Agricultural engineers, ASAE standards, 2950 Niles Rd. St. Joseph, MI 49085- 9659, USA.
Bertrand, R., 1998. Manure management in Europe. Soils branch, BC. Ministry of Agriculture and Fisheries. Abbotsford.
Bruning-Fann CS, Kaneene JB, Miller RA, Gardner I, Johnson, R. and Ross, F., 1994. The use iof epidemiological concepts and techniques to discern fadors associated with the nitrate concentration of well wate,.,1o1n swine farms in the USA. Sci Total Environ, 153, 85-96.
Brussard, W. and Grossman, M.R., 1992. Legislation to abate pollution from manure: The Dutch approach. The North Carolina Journal of International Law and Commercial Regulation. Vol. 15, No:1.
Dagoglu, G., Bildik, A. ve Aksoy, A., 1995. Van yöresindeki sularda nitrat ve nitrit düzeyi. Fırat Üniv Saglık Bil Derg, 9, 240-244.
Gelberg K.I.J., Church, L., Casey, G., London, M., Roerig, D.S., Body, J. and Hill, M., 1999. Nitrate; levels in drinking water in rural New York State. Envirod Res, Section A 80, 34-40.
Gilliam, J.W., Baker, J.L. and Reddy, K.R., 1999. “Water quality effects of drainage in humid regions”, in R. W. Skaggs and J. van Schilfgaarde (eds.), Agricultural drainage, Agron. Monogr. 38. ASA, CSSA, and SSSA, Madison, WI, pp. 801–830.
Gündüz, T., 1986. Instrümental Analiz Ders Notları, A.Ü. Fen Fakültesi Matbaası, Ankara.
Hahne, J., Beck, J. and Oechsner, H., 1996. Management of livestock manure in Germany – a brief overview. Ingénieries-EAT. Animal manures in Europe, pp. 11-22. .Waste Management, Vol.23, Issue 10, 2003, pp.917-932, Elsevier
Kaplan, M., Sönmez, S. ve Tokmak, S., 1999. Antalya Kumluca Yöresi Kuyu Sularının Nitrat İçerikleri. Turkish. Journal of Agriculture and Forestry 23(1999) 309- 313© Tübitak, Ankara.
Kaya, S. ve Akar, F., 2002. Metaller, Diger Organik Maddeler ve Radyoetkin Maddeler 240- 243.Veteriner Hekimliginde Toksikoloji 2. Baskı. Ed: S. Kaya, İ. Pirinçci, A. Bilgili., Ankara.
Kofoed, A., Williams, J.H. and Hermite, P.L., 1996. Efficient Land use of sludge and manure. Commission of the European Communities, England.
McLay, C.D.A, Dragten, R, Sparling, G. and Selvarajah, N., 2001. Predicting groundwater nitrate concentration a region of mixed agricultural land use: a comparison of three approaches. Environmental Pollution Journal, 115,191-204.
Morlacchini, M., Amerio, M. and Piva, G., 1992. L’alimentazione quale mezzo per ridurre l’azione inquinante dele deiezioni suine supplemento a l’informatore agrario. N.18, April 1992, pp. 7-10.
Omurtag, G.Z., 1992. Marmara ve Trakya bölgelerindeki yeraltı ve yüzey sularının sentetik gübre atıklarıyla kirlenmeleri bakımından nitrat düzeylerinin saptanması. İstanbul Üniv Vet Fak Derg, 18, 9-21.
Phillips, V.R. and Sneath, R.W., 2000. Inventory of Ammonia Emission from UK Agriculture 1998. MAFF Contract WA0630. IGER, North Wyke, Devon, UK.
Risse, L.M., Cabrera, M.L., Franzluebbers, A.J., Gaskin, J.W., Gilley, J.E., Killorn, R., Radcliffe, D.E., Tollner, W.E. and Zhang, H., 2001. Land application of manure for beneficial reuse. White paper on Animal Agriculture and the Environment for National Center for Manure and Animal Waste Management. MWPS, Ames, IA, 38 p
Sharpley, A.N., 1995. Dependence of runoff phosphorus on extractable soil phosphorus. J. Environ. Qual. 24, pp.920-926. Elsevier, UK.
Weyer P.J., Cerhan J.R., Kross B.C., Hallberg, G.R., Kantamneni J., Breuer G., Jones M.P., Zheng W. and Lynch C.F., 2001. Municipal Drinking Water Nitrate Level and Cancer Risk in Older Women: The Iowa Women's Health Study. Epidemiology. May 12(3). 327-338.
Yılmaz, O., Sonal, S. ve Ceylan, S., 1993. Bursa yöresi tavuk çiftliklerinin içme sularındaki nitrat düzeyleri. Uludag Üniversitesi Vet Fak Dergisi, 12, 20-23.
Zhang, H., Johnson, G. and Farm, M., 2002. Managing phosphorus from animal manure. Oklahoma state University Extension Service, F-2249, USA.

APA	POLAT H, OLGUN M (2009). Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. , 71 - 80.
Chicago	POLAT HAVVA EYLEM,OLGUN Metin Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. (2009): 71 - 80.
MLA	POLAT HAVVA EYLEM,OLGUN Metin Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. , 2009, ss.71 - 80.
AMA	POLAT H,OLGUN M Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. . 2009; 71 - 80.
Vancouver	POLAT H,OLGUN M Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. . 2009; 71 - 80.
IEEE	POLAT H,OLGUN M "Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri." , ss.71 - 80, 2009.
ISNAD	POLAT, HAVVA EYLEM - OLGUN, Metin. "Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri". (2009), 71-80.

APA	POLAT H, OLGUN M (2009). Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(2), 71 - 80.
Chicago	POLAT HAVVA EYLEM,OLGUN Metin Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26, no.2 (2009): 71 - 80.
MLA	POLAT HAVVA EYLEM,OLGUN Metin Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol.26, no.2, 2009, ss.71 - 80.
AMA	POLAT H,OLGUN M Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009; 26(2): 71 - 80.
Vancouver	POLAT H,OLGUN M Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 2009; 26(2): 71 - 80.
IEEE	POLAT H,OLGUN M "Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri." Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26, ss.71 - 80, 2009.
ISNAD	POLAT, HAVVA EYLEM - OLGUN, Metin. "Hayvancılık işletmelenrindeki atık yönetimi uygulamalarının su kirliliği üzerine etkileri". Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 26/2 (2009), 71-80.