Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi

GÖKÇAKAN, Zafer; karataş, zeynep

Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi

Zeynep KARATAŞ, (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Burdur, Türkiye)

Zafer GÖKÇAKAN (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Mersin, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

17 4

Yıl: 2009 Cilt: 20 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 357 - 366 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi

Öz:

Amaç: Bu deneysel çalışmada psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerin saldırganlık düzeyine etkisini incelemek amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmada Adana Nezihe Yalvaç Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinden 11 deney (6 kız, 5 erkek), 12 kontrol (6 kız, 6 erkek) grubuna toplam 23 saldırganlık puanı yüksek öğrenci alınmıştır. Ölçümler için Saldırganlık Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek 34 madde içermektedir. Bu çalışmada deney kontrol, ön ölçüm son ölçüm ve izleme ölçümlü karışık desen kullanılmıştır. Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamaları deney grubuna haftada bir, 90 dakika ve 14 hafta süreyle uygulanmıştır. Ölçek oturumlardan önce, sonra her iki gruba, 16 hafta sonra deney grubuna tekrar uygulanmıştır. Veriler, Kovaryans Analizi ve Bağımlı gruplar t Testi ile çözümlenmiştir.Bulgular: Analizler, psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının deney grubundaki öğrencilerin saldırganlık puanlarında kontrol grubuna göre, saldırganlık toplam, öfke, düşmanlık ve dolaylı saldırganlık puanları üzerinde etkisi olduğunu göstermiştir (F=65.109, F=20.175, F=18.593, F=40.987, p<.001). Sözel ve fiziksel saldırganlık puanları üzerinde etki görülmemiştir. Yapılan izleme çalışmasında, deneyin etkisinin 16 hafta sonra alınan izleme ölçümüne kadar sürdüğü görülmüştür.Tartışma: Sonuçlar; ergenlerle psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerin saldırganlıklarının düşürülmesinde etkisinin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Araştırma bulguları daha önceki yapılan araştırma bulguları ile birlikte tartışılıp yorumlanmıştır. Araştırma bulguları doğrultusunda yapılabilecek araştırmalara ve psikolojik danışmanlara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akdeniz M (2007) Öfke kontrolü eğitiminin lise öğrencilerinin öfke kontrolü becerilerine etkisi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adana.
Altınay D (2003) Psikodrama Grup Psikoterapisi 400 Isınma Oyunu ve Yardımcı Teknik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Aytek H (1999) Grup rehberliğinin ortaöğretim basamağındaki öğrencilerin öfke davranışlarının kontrolü üzerindeki etkisi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adana.
Ballard ME, Rattley KT, Fleming WC ve ark. (2004) School aggression and dispositional aggression among middle school boys. RMLE Online, 27 (1): 1-11.
Bilge F (1996) Danışandan hız alan ve bilişsel davranışçı yaklaşımlarla yapılan grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin kızgınlık düzeyleri üzerindeki etkileri. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı, yayınlanmamış doktora tezi, Ankara.
Blatner A (2002) Psikodramanın Temelleri. (Çev. G Şen). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Bundy A (2001) Anger management program effect on adolescents' anger, aggression and persfective taking. Arizona State University, masters thesis, Arizona.
Bundy A (2003) Differential effects of booster sessions on anger, hope, optimism, and depression in young adolescents. Arizona State University, doctoral dissertation, Arizona.
Buss AH, Waren WL (2000) Aggression Questionnaire: Manuel. Los Angeles CA: Western Psychological Services.
Büyüköztürk Ş (2007) Deneysel Desenler Öntest-Sontest Kontrol Grubu Desen ve Veri Analizi (2. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Can S (2002) ?Aggression questionnaire? adlı ölçeğin Türk popülasyonunda geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Genel Kurmay Başkanlığı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Servis Şefliği, uzmanlık tezi, İstanbul.
Cenkseven F (2003) Öfke yönetimi becerileri programının ergenlerin öfke ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2 (2): 153-167.
Coşkun B, Çakmak D (2005) Alkol ve madde bağımlılarının grup psikoterapisinde psikodramanın kullanılması. Bağımlılık Dergisi, 6 (3): 103-110.
Dökmen Ü (2005) Sosyometri ve psikodrama. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Duran Ö, Eldeleklioğlu J (2005) Öfke kontrol programının 15-18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (3):267-280.
Duy B (2003) Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın yalnızlık ve fonksiyonel olmayan tutumlar üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
Erkuş A (1994) Psikoloji Terimleri Sözlüğü. Ankara: Doruk Yayınları.
Fong J (2006) Psychodrama as a preventive measure: teenage girls confronting violence. Int J Action Meth, 59 (3): 99-108.
Hamamcı Z (2002) Bilişsel davranışçı yaklaşımla bütünleştirilmiş psikodrama uygulamasının kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar ve temel inançlar üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler ABD, yayımlanmamış doktora tezi, Ankara.
Hamamcı Z (2006) Integrating psychodrama and cognitive behavioral therapy to treat moderate depression. Arts Psychother, 33 (3): 199-207.
Hecker B (1978) Frustration tolerence, aggression and intervention methods for a population of non institutionalized offenders. United States University of Maryland, doctoral dissertation.
Herrmann DS, McWhirter JJ (2003) Anger&aggression management in young adolescents; an experimental validation of the SCARE program. Educ Treat Child, 26 (3): 273-302.
Jacobs E, Masson RL, Harvill RL ve ark. (2002) Group Counseling. Canada: Brooks/Cole Thomson Learning.
Kalaycı Ş (2006) SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
Kipper AD (2002) The cognitive double: integrating cognitive and action techniques. Int J Action Meth, 55 (2-3): 93-106.
Lavalle OI, Grenyer BFS, Graham L ve ark. (2002) Does prior training and staff occupation influence knowledge acquisition from an aggression management training program? Int J Ment Health Nurs, 11: 233-239.
Milosevic V (2000) Psychodrama and the war: therapists' dilemmas and challenges in work with an experimental educational psychodrama group. Int J Psychother, 5 (2): 167-173.
Mundy J (1997) Developing anger and aggression control in youth in recreation and park systems. Parks&Recreation, 32 (3): 62-69.
Reis D, Quayle M, Brett T ve ark. (2008) Dramatherapy for mentally disordered offenders: Changes in levels of anger. Crim Behav Ment Health, 8 (2): 139-153.
Rollin SA, Ulrey-Kaiser C, Potts I ve ark. (2003) A school-based violence prevention model for at risk eighth grade youth. Psychol Sch, 40 (4): 403-416.
Savaşır I, Şahin NH (1997) Bilişsel Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Smeijsters H, Cleven G (2006) The treatment of aggression using arts therapies in forensic psychiatry: Results of a qualitative inqury. Arts Psychother, 33 (1): 37-58.
Tarazon A (2003) The effects of the student created aggression replacement program on aggression and anger of fifth and sixth grade students. Arizona State University, doctoral dissertation, Arizona.
Tekinsav-Sütçü GS (2006) Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışçı bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji ABD, yayınlanmamış doktora tezi, İzmir.
Uçak-Şimşek E (2003) Bilişsel davranışçı yaklaşımla ve rol değiştirme tekniğiyle bütünleştirilmiş film terapisi uygulamasının işlevsel olmayan düşüncelere ve iyimserliğe etkisi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Programı, yayınlanmamış doktora tezi, Ankara.
Voltan-Acar N (2005) Grupla Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

APA	karataş z, GÖKÇAKAN Z (2009). Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. , 357 - 366.
Chicago	karataş zeynep,GÖKÇAKAN Zafer Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. (2009): 357 - 366.
MLA	karataş zeynep,GÖKÇAKAN Zafer Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. , 2009, ss.357 - 366.
AMA	karataş z,GÖKÇAKAN Z Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. . 2009; 357 - 366.
Vancouver	karataş z,GÖKÇAKAN Z Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. . 2009; 357 - 366.
IEEE	karataş z,GÖKÇAKAN Z "Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi." , ss.357 - 366, 2009.
ISNAD	karataş, zeynep - GÖKÇAKAN, Zafer. "Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi". (2009), 357-366.

APA	karataş z, GÖKÇAKAN Z (2009). Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(4), 357 - 366.
Chicago	karataş zeynep,GÖKÇAKAN Zafer Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi 20, no.4 (2009): 357 - 366.
MLA	karataş zeynep,GÖKÇAKAN Zafer Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.20, no.4, 2009, ss.357 - 366.
AMA	karataş z,GÖKÇAKAN Z Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20(4): 357 - 366.
Vancouver	karataş z,GÖKÇAKAN Z Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20(4): 357 - 366.
IEEE	karataş z,GÖKÇAKAN Z "Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi." Türk Psikiyatri Dergisi, 20, ss.357 - 366, 2009.
ISNAD	karataş, zeynep - GÖKÇAKAN, Zafer. "Psikodrama teknikleri kullanılarak yapılan grup uygulamalarının ergenlerde saldırganlığı azaltmadaki etkisinin incelenmesi". Türk Psikiyatri Dergisi 20/4 (2009), 357-366.