The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey)

Yıl: 2009 Cilt: 57 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 439 - 452 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey)

Öz:
Bulaşıcı olmayan kronik hastalıkları önlemek ve kontrol etmek amacıyla, 61. Dünya Sağlık Şûrası bir “bulaşıcı olmayan kronik hastalıklar eylem planı” başlatmıştır. Kronik solunum hastalıklarını da içeren bu hastalıklar için bir paket geliştirilmiştir. GARD Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’ne bu konuda ülkeler düzeyinde yardımcı olan yeni ama hızla büyüyen bir birleşimdir ve 2006 yılında başlatılmıştır. GARD Türkiye hükümet tarafından tüm ilgili paydaşları içererek geliştirilen ilk kapsamlı programdır. Bu yazıda Türkiye’deki kronik solunum hastalıklarının şiddet ve prevalansı konusundaki belirteçlerin bir özeti sunulmakta ve GARD Türkiye oluşum ve gelişim süreci özetlenmektedir.
Anahtar Kelime: Uluslararası Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Solunum yolu hastalıkları

Konular: Solunum Sistemi Kulak, Burun, Boğaz

Türkiye’de DSÖ kronik solunum hastalıklarına karşı küresel birleşim (GARD Türkiye)

Öz:
In order to prevent and control non-communicable diseases (NCDs), the 61st World Health Assembly has endorsed an NCD action plan (WHA resolution 61.14). A package for essential NCDs including chronic respiratory diseases (CRDs) has also been developed. The Global Alliance against Chronic Respiratory Diseases (GARD) is a new but rapidly developing voluntary alliance that is assisting World Health Organization (WHO) in the task of addressing NCDs at country level. The GARD approach was initiated in 2006. GARD Turkey is the first comprehensive programme developed by a government with all stakeholders of the country. This paper provides a summary of indicators of the prevalence and severity of chronic respiratory diseases in Turkey and the formation of GARD Turkey.
Anahtar Kelime: World Health Organization Turkey Respiratory Tract Diseases Internationality

Konular: Solunum Sistemi Kulak, Burun, Boğaz
Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. World Health Organization World Health Report 2004; Changing History. Geneva: World Health Organization, 2004.
  • 2. GARD Book Global Surveillance, Prevention and Control of Chronic Respiratory Diseases: A Comprehensive Approach. ISBN 978 92 4 156346 8 (NLM Classification: WF 140) © World Health Organization 2007.
  • 3. Action Plan of the Global Alliance Against Chronic Respiratory Diseases, 2008-2013, © World Health Organization 2008, ISBN 978 92 4 159720 3.
  • 4. National Burden of Disease and Cost Effectiveness Project, Burden of Disease Final Report, Ministry of Health Refik Saydam Hygiene Center Presidency School of Public Health Ankara 2004.
  • 5. Health at a Glance Turkey 2007, Ministry of Health Refik Saydam Hygiene Center Presidency School of Public Health 2007.
  • 6. Kronik Hava Yolu Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı (2009-2013) T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara: Koza Matbaacılık, 2009, ISBN: 978-975-590-287-6.
  • 7. Kocabas A, Hancioglu A, Turkyilmaz S, et al. Prevalence of COPD in Adana, Turkey (BOLD-Turkey Study) [abstract]. 2006; 3: A543.
  • 8. Kocabaş A, Türkyılmaz AS, Unalan T, et al. Underdiagnosis and undertreatment of COPD in Adana Turkey (BOLDTurkey Study). Eur Respir J 2006; 28(Supp 50): 446.
  • 9. Kalyoncu AF, Selcuk ZT, Karakoca Y, et al. Prevalence of childhood asthma and allergic diseases in Ankara, Turkey. Allergy 1994; 49: 485-8.
  • 10. Kucukoduk S, Aydin M, Cetinkaya F, et al. The prevalence of asthma and other allergic diseases in a province of Turkey. Turk J Pediatr 1996; 38: 149-53.
  • 11. Selcuk ZT, Caglar T, Enunlu T, Topal T. The prevalence of allergic diseases in primary school children in Edirne, Turkey. Clin Exp Allergy 1997; 27: 262-9.
  • 12. Karaman O, Turkmen M, Uzuner N. Allergic disease prevalence in Izmir. Allergy 1997; 52: 689-90.
  • 13. Saraclar Y, Sekerel BE, Kalayci O, et al. Prevalence of asthma symptoms in school children in Ankara, Turkey. Respir Med 1998; 92: 203-7.
  • 14. Celik G, Mungan D, Bavbek S, et al. The prevalence of allergic diseases and atopy in Ankara, Turkey: A two-step population-based epidemiological study. J Asthma 1999; 36: 281-90.
  • 15. Akcakaya N, Kulak K, Hassanzadeh A, et al. Prevalence of bronchial asthma and allergic rhinitis in Istanbul school children. Eur J Epidemiol 2000; 16: 693-9.
  • 16. Turktas I, Selcuk ZT, Kalyoncu AF. Prevalence of asthmaassociated symptoms in Turkish children. Turk J Pediatr 2001; 43: 1-11.
  • 17. Ece A, Ceylan A, Saraclar Y, et al. Prevalence of asthma and other allergic disorders among schoolchildren in Diyarbakir, Turkey. Turk J Pediatr 2001; 43: 286-92.
  • 18. Saraclar Y, Kuyucu S, Tuncer A, et al. Prevalence of asthmatic phenotypes and bronchial hyperresponsiveness in Turkish schoolchildren: An International Study of Asthma and Allergies in Childhood (ISAAC) phase 2 study. Ann Allergy Asthma Immunol 2003; 91: 477-84.
  • 19. Demir AU, Karakaya G, Bozkurt B, et al. Asthma and allergic diseases in schoolchildren: Third cross-sectional survey in the same primary school in Ankara, Turkey. Pediatr Allergy Immunol 2004; 15: 531-8.
  • 20. Bayram I, Guneser-Kendirli S, Yilmaz M, et al. The prevalence of asthma and allergic diseases in children of school age in Adana in southern Turkey. Turk J Pediatr 2004; 46: 221-5.
  • 21. Dinmezel S, Ogus C, Erengin H, et al. The prevalence of asthma, allergic rhinitis, and atopy in Antalya, Turkey. Allergy Asthma Proc 2005; 26: 403-9.
  • 22. Demir E, Tanac R, Can D, et al. Is there an increase in the prevalence of allergic diseases among schoolchildren from the Aegean region of Turkey? Allergy Asthma Proc 2005; 26: 410-4.
  • 23. Ones U, Akcay A, Tamay Z, et al. Rising trend of asthma prevalence among Turkish schoolchildren (ISAAC phases I and III). Allergy 2006; 61: 1448-53.
  • 24. Kurt E, Metintaş S, Başyiğit İ, et al. Prevalence and risk factors of allergies in Turkey (PARFAIT Study): Results of a multicentric cross-sectional study in children. Pediatr Allergy Immunol 2007; 18: 566-74.
  • 25. Kalyoncu AF, Demir AU, Ozcakar B, et al. Asthma and allergy in Turkish university students: Two cross-sectional surveys 5 years apart. Allergol Immunopathol (Madr) 2001; 29: 264-71.
  • 26. Yuksel H, Dinc G, Sakar A, et al. Prevalence and comorbidity of allergic eczema, rhinitis, and asthma in a city in western Turkey. J Investig Allergol Clin Immunol 2008; 18: 31-5.
  • 27. Yuksel H, Sakar A, Dinç G, et al. The frequency of wheezing phenotypes and risk factors for persistence in aegean region of Turkey. J Asthma 2007; 44: 89-93.
  • 28. Sakar A, Yorgancioglu A, Dinc G, et al. The prevalence of asthma and allergic symptoms in Manisa, Turkey (A western city from a country bridging Asia and Europe). Asian Pac J Allergy Immunol 2006; 24: 17-25.
  • 29. Turkey Health Report Ministry of Health Refik Saydam Hygiene Center Presidency School of Public Health, Ankara 2004, SB-HM-2004/01.
APA YORGANCIOĞLU A, TÜRKTAŞ H, KALAYCI O, YARDIM N, BUZGAN T, KOCABAŞ A, KARLIKAYA C, YILDIZ F, ERGÜN P, MUNGAN D, KART L, GÖKTAŞ E, MUSAONBAŞIOĞLU S, GÜNDOĞAN A, AKDAĞ R, AKÇAY S, AKIN M, AKKURT İ, ALTAN P, ALTUNSU T, ARPACI N, AYDIN C, AYDIN S, AYDINLI F, AYTAÇ B, BAVBEK S, BİBER Ç, BİNGÖL KARAKOÇ G, CEYHUN G, ÇAKIR B, ÇELİK G, ÇETİNKAYA T, ÇİÇEK M, ÇOBAN S, ÇOBANOĞLU N, ÇOM S, ÇÖPLÜ L, DEMİRKAZIK A, DOĞAN E, EKMEKÇİ E, ELBİR M, ERDOĞAN A, ERGÜDER T, GEMİCİOĞLU B, GÖGEN S, GÜLBAHAR O, GÜNGÖR H, HORZUM E, İÇER Y, İMAMECİOĞLU A, KAHRAMAN N, KAKİLLİOĞLU T, KALYONCU F, KARAKAYA G, KARAKAYA M, KARAODUL G, KESİCİ C, KESKİNKILIÇ B, KILINÇ O, KIRMIZITAŞ F, KOSDAK M, KÖKTÜRK N, METİNTAŞ M, NUMANOĞLU S, GÜMRÜKÇÜOĞLU O, ÖNAL Z, ÖNAL B, ÖZACAR R, ÖZEN H, ÖZKAN S, ÖZTÜRK F, POLAT H, SAÇKESEN C, SELÇUK T, SERİN G, SÖNMEZ G, ŞAHİN M, ŞAHİNÖZ S, ŞAHİNÖZ T, ŞİMŞEK B, TARTAN N, TOPRAK A, TUGAY T, TUNCER A, UÇAN E, ÜNÜVAR N, YAPICIKARDEŞLER B, YILDIRIM N, YOL S, YÜKSEL H, KHALTAEV N, CRUZ A, MİNELLİ E, BATEMAN E, BAENA CAGNANİ C, DAHL R, BOUSQUET J (2009). The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). , 439 - 452.
Chicago YORGANCIOĞLU A.,TÜRKTAŞ H.,KALAYCI O.,YARDIM N.,BUZGAN T.,KOCABAŞ A.,KARLIKAYA C.,YILDIZ F.,ERGÜN P.,MUNGAN D.,KART L.,GÖKTAŞ E.,MUSAONBAŞIOĞLU S.,GÜNDOĞAN A.,AKDAĞ R.,AKÇAY S.,AKIN M.,AKKURT İ.,ALTAN P.,ALTUNSU T.,ARPACI N,AYDIN C.,AYDIN S.,AYDINLI F.,AYTAÇ B.,BAVBEK S.,BİBER Ç.,BİNGÖL KARAKOÇ G.,CEYHUN G.,ÇAKIR B.,ÇELİK G.,ÇETİNKAYA T.,ÇİÇEK ME.,ÇOBAN SÇ.,ÇOBANOĞLU N.,ÇOM S.,ÇÖPLÜ L.,DEMİRKAZIK A.,DOĞAN E.,EKMEKÇİ EB.,ELBİR M.,ERDOĞAN A.,ERGÜDER T.,GEMİCİOĞLU B.,GÖGEN S.,GÜLBAHAR O.,GÜNGÖR H.,HORZUM E.,İÇER Y.,İMAMECİOĞLU AR.,KAHRAMAN N.,KAKİLLİOĞLU T.,KALYONCU F.,KARAKAYA G.,KARAKAYA M.,KARAODUL G.,KESİCİ C.,KESKİNKILIÇ B.,KILINÇ O.,KIRMIZITAŞ F.,KOSDAK M.,KÖKTÜRK N.,METİNTAŞ M.,NUMANOĞLU SC.,GÜMRÜKÇÜOĞLU OF,ÖNAL Z.,ÖNAL B.,ÖZACAR R.,ÖZEN HA.,ÖZKAN S.,ÖZTÜRK F.,POLAT H.,SAÇKESEN C.,SELÇUK T.,SERİN G.,SÖNMEZ G.,ŞAHİN M.,ŞAHİNÖZ S.,ŞAHİNÖZ T.,ŞİMŞEK B.,TARTAN N.,TOPRAK A.,TUGAY T.,TUNCER A.,UÇAN ES.,ÜNÜVAR N.,YAPICIKARDEŞLER B.,YILDIRIM N.,YOL S.,YÜKSEL H.,KHALTAEV N.,CRUZ A.,MİNELLİ E.,BATEMAN E.,BAENA CAGNANİ C.,DAHL R.,BOUSQUET J. The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). (2009): 439 - 452.
MLA YORGANCIOĞLU A.,TÜRKTAŞ H.,KALAYCI O.,YARDIM N.,BUZGAN T.,KOCABAŞ A.,KARLIKAYA C.,YILDIZ F.,ERGÜN P.,MUNGAN D.,KART L.,GÖKTAŞ E.,MUSAONBAŞIOĞLU S.,GÜNDOĞAN A.,AKDAĞ R.,AKÇAY S.,AKIN M.,AKKURT İ.,ALTAN P.,ALTUNSU T.,ARPACI N,AYDIN C.,AYDIN S.,AYDINLI F.,AYTAÇ B.,BAVBEK S.,BİBER Ç.,BİNGÖL KARAKOÇ G.,CEYHUN G.,ÇAKIR B.,ÇELİK G.,ÇETİNKAYA T.,ÇİÇEK ME.,ÇOBAN SÇ.,ÇOBANOĞLU N.,ÇOM S.,ÇÖPLÜ L.,DEMİRKAZIK A.,DOĞAN E.,EKMEKÇİ EB.,ELBİR M.,ERDOĞAN A.,ERGÜDER T.,GEMİCİOĞLU B.,GÖGEN S.,GÜLBAHAR O.,GÜNGÖR H.,HORZUM E.,İÇER Y.,İMAMECİOĞLU AR.,KAHRAMAN N.,KAKİLLİOĞLU T.,KALYONCU F.,KARAKAYA G.,KARAKAYA M.,KARAODUL G.,KESİCİ C.,KESKİNKILIÇ B.,KILINÇ O.,KIRMIZITAŞ F.,KOSDAK M.,KÖKTÜRK N.,METİNTAŞ M.,NUMANOĞLU SC.,GÜMRÜKÇÜOĞLU OF,ÖNAL Z.,ÖNAL B.,ÖZACAR R.,ÖZEN HA.,ÖZKAN S.,ÖZTÜRK F.,POLAT H.,SAÇKESEN C.,SELÇUK T.,SERİN G.,SÖNMEZ G.,ŞAHİN M.,ŞAHİNÖZ S.,ŞAHİNÖZ T.,ŞİMŞEK B.,TARTAN N.,TOPRAK A.,TUGAY T.,TUNCER A.,UÇAN ES.,ÜNÜVAR N.,YAPICIKARDEŞLER B.,YILDIRIM N.,YOL S.,YÜKSEL H.,KHALTAEV N.,CRUZ A.,MİNELLİ E.,BATEMAN E.,BAENA CAGNANİ C.,DAHL R.,BOUSQUET J. The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). , 2009, ss.439 - 452.
AMA YORGANCIOĞLU A,TÜRKTAŞ H,KALAYCI O,YARDIM N,BUZGAN T,KOCABAŞ A,KARLIKAYA C,YILDIZ F,ERGÜN P,MUNGAN D,KART L,GÖKTAŞ E,MUSAONBAŞIOĞLU S,GÜNDOĞAN A,AKDAĞ R,AKÇAY S,AKIN M,AKKURT İ,ALTAN P,ALTUNSU T,ARPACI N,AYDIN C,AYDIN S,AYDINLI F,AYTAÇ B,BAVBEK S,BİBER Ç,BİNGÖL KARAKOÇ G,CEYHUN G,ÇAKIR B,ÇELİK G,ÇETİNKAYA T,ÇİÇEK M,ÇOBAN S,ÇOBANOĞLU N,ÇOM S,ÇÖPLÜ L,DEMİRKAZIK A,DOĞAN E,EKMEKÇİ E,ELBİR M,ERDOĞAN A,ERGÜDER T,GEMİCİOĞLU B,GÖGEN S,GÜLBAHAR O,GÜNGÖR H,HORZUM E,İÇER Y,İMAMECİOĞLU A,KAHRAMAN N,KAKİLLİOĞLU T,KALYONCU F,KARAKAYA G,KARAKAYA M,KARAODUL G,KESİCİ C,KESKİNKILIÇ B,KILINÇ O,KIRMIZITAŞ F,KOSDAK M,KÖKTÜRK N,METİNTAŞ M,NUMANOĞLU S,GÜMRÜKÇÜOĞLU O,ÖNAL Z,ÖNAL B,ÖZACAR R,ÖZEN H,ÖZKAN S,ÖZTÜRK F,POLAT H,SAÇKESEN C,SELÇUK T,SERİN G,SÖNMEZ G,ŞAHİN M,ŞAHİNÖZ S,ŞAHİNÖZ T,ŞİMŞEK B,TARTAN N,TOPRAK A,TUGAY T,TUNCER A,UÇAN E,ÜNÜVAR N,YAPICIKARDEŞLER B,YILDIRIM N,YOL S,YÜKSEL H,KHALTAEV N,CRUZ A,MİNELLİ E,BATEMAN E,BAENA CAGNANİ C,DAHL R,BOUSQUET J The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). . 2009; 439 - 452.
Vancouver YORGANCIOĞLU A,TÜRKTAŞ H,KALAYCI O,YARDIM N,BUZGAN T,KOCABAŞ A,KARLIKAYA C,YILDIZ F,ERGÜN P,MUNGAN D,KART L,GÖKTAŞ E,MUSAONBAŞIOĞLU S,GÜNDOĞAN A,AKDAĞ R,AKÇAY S,AKIN M,AKKURT İ,ALTAN P,ALTUNSU T,ARPACI N,AYDIN C,AYDIN S,AYDINLI F,AYTAÇ B,BAVBEK S,BİBER Ç,BİNGÖL KARAKOÇ G,CEYHUN G,ÇAKIR B,ÇELİK G,ÇETİNKAYA T,ÇİÇEK M,ÇOBAN S,ÇOBANOĞLU N,ÇOM S,ÇÖPLÜ L,DEMİRKAZIK A,DOĞAN E,EKMEKÇİ E,ELBİR M,ERDOĞAN A,ERGÜDER T,GEMİCİOĞLU B,GÖGEN S,GÜLBAHAR O,GÜNGÖR H,HORZUM E,İÇER Y,İMAMECİOĞLU A,KAHRAMAN N,KAKİLLİOĞLU T,KALYONCU F,KARAKAYA G,KARAKAYA M,KARAODUL G,KESİCİ C,KESKİNKILIÇ B,KILINÇ O,KIRMIZITAŞ F,KOSDAK M,KÖKTÜRK N,METİNTAŞ M,NUMANOĞLU S,GÜMRÜKÇÜOĞLU O,ÖNAL Z,ÖNAL B,ÖZACAR R,ÖZEN H,ÖZKAN S,ÖZTÜRK F,POLAT H,SAÇKESEN C,SELÇUK T,SERİN G,SÖNMEZ G,ŞAHİN M,ŞAHİNÖZ S,ŞAHİNÖZ T,ŞİMŞEK B,TARTAN N,TOPRAK A,TUGAY T,TUNCER A,UÇAN E,ÜNÜVAR N,YAPICIKARDEŞLER B,YILDIRIM N,YOL S,YÜKSEL H,KHALTAEV N,CRUZ A,MİNELLİ E,BATEMAN E,BAENA CAGNANİ C,DAHL R,BOUSQUET J The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). . 2009; 439 - 452.
IEEE YORGANCIOĞLU A,TÜRKTAŞ H,KALAYCI O,YARDIM N,BUZGAN T,KOCABAŞ A,KARLIKAYA C,YILDIZ F,ERGÜN P,MUNGAN D,KART L,GÖKTAŞ E,MUSAONBAŞIOĞLU S,GÜNDOĞAN A,AKDAĞ R,AKÇAY S,AKIN M,AKKURT İ,ALTAN P,ALTUNSU T,ARPACI N,AYDIN C,AYDIN S,AYDINLI F,AYTAÇ B,BAVBEK S,BİBER Ç,BİNGÖL KARAKOÇ G,CEYHUN G,ÇAKIR B,ÇELİK G,ÇETİNKAYA T,ÇİÇEK M,ÇOBAN S,ÇOBANOĞLU N,ÇOM S,ÇÖPLÜ L,DEMİRKAZIK A,DOĞAN E,EKMEKÇİ E,ELBİR M,ERDOĞAN A,ERGÜDER T,GEMİCİOĞLU B,GÖGEN S,GÜLBAHAR O,GÜNGÖR H,HORZUM E,İÇER Y,İMAMECİOĞLU A,KAHRAMAN N,KAKİLLİOĞLU T,KALYONCU F,KARAKAYA G,KARAKAYA M,KARAODUL G,KESİCİ C,KESKİNKILIÇ B,KILINÇ O,KIRMIZITAŞ F,KOSDAK M,KÖKTÜRK N,METİNTAŞ M,NUMANOĞLU S,GÜMRÜKÇÜOĞLU O,ÖNAL Z,ÖNAL B,ÖZACAR R,ÖZEN H,ÖZKAN S,ÖZTÜRK F,POLAT H,SAÇKESEN C,SELÇUK T,SERİN G,SÖNMEZ G,ŞAHİN M,ŞAHİNÖZ S,ŞAHİNÖZ T,ŞİMŞEK B,TARTAN N,TOPRAK A,TUGAY T,TUNCER A,UÇAN E,ÜNÜVAR N,YAPICIKARDEŞLER B,YILDIRIM N,YOL S,YÜKSEL H,KHALTAEV N,CRUZ A,MİNELLİ E,BATEMAN E,BAENA CAGNANİ C,DAHL R,BOUSQUET J "The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey)." , ss.439 - 452, 2009.
ISNAD YORGANCIOĞLU, A. vd. "The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey)". (2009), 439-452.
APA YORGANCIOĞLU A, TÜRKTAŞ H, KALAYCI O, YARDIM N, BUZGAN T, KOCABAŞ A, KARLIKAYA C, YILDIZ F, ERGÜN P, MUNGAN D, KART L, GÖKTAŞ E, MUSAONBAŞIOĞLU S, GÜNDOĞAN A, AKDAĞ R, AKÇAY S, AKIN M, AKKURT İ, ALTAN P, ALTUNSU T, ARPACI N, AYDIN C, AYDIN S, AYDINLI F, AYTAÇ B, BAVBEK S, BİBER Ç, BİNGÖL KARAKOÇ G, CEYHUN G, ÇAKIR B, ÇELİK G, ÇETİNKAYA T, ÇİÇEK M, ÇOBAN S, ÇOBANOĞLU N, ÇOM S, ÇÖPLÜ L, DEMİRKAZIK A, DOĞAN E, EKMEKÇİ E, ELBİR M, ERDOĞAN A, ERGÜDER T, GEMİCİOĞLU B, GÖGEN S, GÜLBAHAR O, GÜNGÖR H, HORZUM E, İÇER Y, İMAMECİOĞLU A, KAHRAMAN N, KAKİLLİOĞLU T, KALYONCU F, KARAKAYA G, KARAKAYA M, KARAODUL G, KESİCİ C, KESKİNKILIÇ B, KILINÇ O, KIRMIZITAŞ F, KOSDAK M, KÖKTÜRK N, METİNTAŞ M, NUMANOĞLU S, GÜMRÜKÇÜOĞLU O, ÖNAL Z, ÖNAL B, ÖZACAR R, ÖZEN H, ÖZKAN S, ÖZTÜRK F, POLAT H, SAÇKESEN C, SELÇUK T, SERİN G, SÖNMEZ G, ŞAHİN M, ŞAHİNÖZ S, ŞAHİNÖZ T, ŞİMŞEK B, TARTAN N, TOPRAK A, TUGAY T, TUNCER A, UÇAN E, ÜNÜVAR N, YAPICIKARDEŞLER B, YILDIRIM N, YOL S, YÜKSEL H, KHALTAEV N, CRUZ A, MİNELLİ E, BATEMAN E, BAENA CAGNANİ C, DAHL R, BOUSQUET J (2009). The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). Tüberküloz ve Toraks, 57(4), 439 - 452.
Chicago YORGANCIOĞLU A.,TÜRKTAŞ H.,KALAYCI O.,YARDIM N.,BUZGAN T.,KOCABAŞ A.,KARLIKAYA C.,YILDIZ F.,ERGÜN P.,MUNGAN D.,KART L.,GÖKTAŞ E.,MUSAONBAŞIOĞLU S.,GÜNDOĞAN A.,AKDAĞ R.,AKÇAY S.,AKIN M.,AKKURT İ.,ALTAN P.,ALTUNSU T.,ARPACI N,AYDIN C.,AYDIN S.,AYDINLI F.,AYTAÇ B.,BAVBEK S.,BİBER Ç.,BİNGÖL KARAKOÇ G.,CEYHUN G.,ÇAKIR B.,ÇELİK G.,ÇETİNKAYA T.,ÇİÇEK ME.,ÇOBAN SÇ.,ÇOBANOĞLU N.,ÇOM S.,ÇÖPLÜ L.,DEMİRKAZIK A.,DOĞAN E.,EKMEKÇİ EB.,ELBİR M.,ERDOĞAN A.,ERGÜDER T.,GEMİCİOĞLU B.,GÖGEN S.,GÜLBAHAR O.,GÜNGÖR H.,HORZUM E.,İÇER Y.,İMAMECİOĞLU AR.,KAHRAMAN N.,KAKİLLİOĞLU T.,KALYONCU F.,KARAKAYA G.,KARAKAYA M.,KARAODUL G.,KESİCİ C.,KESKİNKILIÇ B.,KILINÇ O.,KIRMIZITAŞ F.,KOSDAK M.,KÖKTÜRK N.,METİNTAŞ M.,NUMANOĞLU SC.,GÜMRÜKÇÜOĞLU OF,ÖNAL Z.,ÖNAL B.,ÖZACAR R.,ÖZEN HA.,ÖZKAN S.,ÖZTÜRK F.,POLAT H.,SAÇKESEN C.,SELÇUK T.,SERİN G.,SÖNMEZ G.,ŞAHİN M.,ŞAHİNÖZ S.,ŞAHİNÖZ T.,ŞİMŞEK B.,TARTAN N.,TOPRAK A.,TUGAY T.,TUNCER A.,UÇAN ES.,ÜNÜVAR N.,YAPICIKARDEŞLER B.,YILDIRIM N.,YOL S.,YÜKSEL H.,KHALTAEV N.,CRUZ A.,MİNELLİ E.,BATEMAN E.,BAENA CAGNANİ C.,DAHL R.,BOUSQUET J. The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). Tüberküloz ve Toraks 57, no.4 (2009): 439 - 452.
MLA YORGANCIOĞLU A.,TÜRKTAŞ H.,KALAYCI O.,YARDIM N.,BUZGAN T.,KOCABAŞ A.,KARLIKAYA C.,YILDIZ F.,ERGÜN P.,MUNGAN D.,KART L.,GÖKTAŞ E.,MUSAONBAŞIOĞLU S.,GÜNDOĞAN A.,AKDAĞ R.,AKÇAY S.,AKIN M.,AKKURT İ.,ALTAN P.,ALTUNSU T.,ARPACI N,AYDIN C.,AYDIN S.,AYDINLI F.,AYTAÇ B.,BAVBEK S.,BİBER Ç.,BİNGÖL KARAKOÇ G.,CEYHUN G.,ÇAKIR B.,ÇELİK G.,ÇETİNKAYA T.,ÇİÇEK ME.,ÇOBAN SÇ.,ÇOBANOĞLU N.,ÇOM S.,ÇÖPLÜ L.,DEMİRKAZIK A.,DOĞAN E.,EKMEKÇİ EB.,ELBİR M.,ERDOĞAN A.,ERGÜDER T.,GEMİCİOĞLU B.,GÖGEN S.,GÜLBAHAR O.,GÜNGÖR H.,HORZUM E.,İÇER Y.,İMAMECİOĞLU AR.,KAHRAMAN N.,KAKİLLİOĞLU T.,KALYONCU F.,KARAKAYA G.,KARAKAYA M.,KARAODUL G.,KESİCİ C.,KESKİNKILIÇ B.,KILINÇ O.,KIRMIZITAŞ F.,KOSDAK M.,KÖKTÜRK N.,METİNTAŞ M.,NUMANOĞLU SC.,GÜMRÜKÇÜOĞLU OF,ÖNAL Z.,ÖNAL B.,ÖZACAR R.,ÖZEN HA.,ÖZKAN S.,ÖZTÜRK F.,POLAT H.,SAÇKESEN C.,SELÇUK T.,SERİN G.,SÖNMEZ G.,ŞAHİN M.,ŞAHİNÖZ S.,ŞAHİNÖZ T.,ŞİMŞEK B.,TARTAN N.,TOPRAK A.,TUGAY T.,TUNCER A.,UÇAN ES.,ÜNÜVAR N.,YAPICIKARDEŞLER B.,YILDIRIM N.,YOL S.,YÜKSEL H.,KHALTAEV N.,CRUZ A.,MİNELLİ E.,BATEMAN E.,BAENA CAGNANİ C.,DAHL R.,BOUSQUET J. The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). Tüberküloz ve Toraks, vol.57, no.4, 2009, ss.439 - 452.
AMA YORGANCIOĞLU A,TÜRKTAŞ H,KALAYCI O,YARDIM N,BUZGAN T,KOCABAŞ A,KARLIKAYA C,YILDIZ F,ERGÜN P,MUNGAN D,KART L,GÖKTAŞ E,MUSAONBAŞIOĞLU S,GÜNDOĞAN A,AKDAĞ R,AKÇAY S,AKIN M,AKKURT İ,ALTAN P,ALTUNSU T,ARPACI N,AYDIN C,AYDIN S,AYDINLI F,AYTAÇ B,BAVBEK S,BİBER Ç,BİNGÖL KARAKOÇ G,CEYHUN G,ÇAKIR B,ÇELİK G,ÇETİNKAYA T,ÇİÇEK M,ÇOBAN S,ÇOBANOĞLU N,ÇOM S,ÇÖPLÜ L,DEMİRKAZIK A,DOĞAN E,EKMEKÇİ E,ELBİR M,ERDOĞAN A,ERGÜDER T,GEMİCİOĞLU B,GÖGEN S,GÜLBAHAR O,GÜNGÖR H,HORZUM E,İÇER Y,İMAMECİOĞLU A,KAHRAMAN N,KAKİLLİOĞLU T,KALYONCU F,KARAKAYA G,KARAKAYA M,KARAODUL G,KESİCİ C,KESKİNKILIÇ B,KILINÇ O,KIRMIZITAŞ F,KOSDAK M,KÖKTÜRK N,METİNTAŞ M,NUMANOĞLU S,GÜMRÜKÇÜOĞLU O,ÖNAL Z,ÖNAL B,ÖZACAR R,ÖZEN H,ÖZKAN S,ÖZTÜRK F,POLAT H,SAÇKESEN C,SELÇUK T,SERİN G,SÖNMEZ G,ŞAHİN M,ŞAHİNÖZ S,ŞAHİNÖZ T,ŞİMŞEK B,TARTAN N,TOPRAK A,TUGAY T,TUNCER A,UÇAN E,ÜNÜVAR N,YAPICIKARDEŞLER B,YILDIRIM N,YOL S,YÜKSEL H,KHALTAEV N,CRUZ A,MİNELLİ E,BATEMAN E,BAENA CAGNANİ C,DAHL R,BOUSQUET J The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). Tüberküloz ve Toraks. 2009; 57(4): 439 - 452.
Vancouver YORGANCIOĞLU A,TÜRKTAŞ H,KALAYCI O,YARDIM N,BUZGAN T,KOCABAŞ A,KARLIKAYA C,YILDIZ F,ERGÜN P,MUNGAN D,KART L,GÖKTAŞ E,MUSAONBAŞIOĞLU S,GÜNDOĞAN A,AKDAĞ R,AKÇAY S,AKIN M,AKKURT İ,ALTAN P,ALTUNSU T,ARPACI N,AYDIN C,AYDIN S,AYDINLI F,AYTAÇ B,BAVBEK S,BİBER Ç,BİNGÖL KARAKOÇ G,CEYHUN G,ÇAKIR B,ÇELİK G,ÇETİNKAYA T,ÇİÇEK M,ÇOBAN S,ÇOBANOĞLU N,ÇOM S,ÇÖPLÜ L,DEMİRKAZIK A,DOĞAN E,EKMEKÇİ E,ELBİR M,ERDOĞAN A,ERGÜDER T,GEMİCİOĞLU B,GÖGEN S,GÜLBAHAR O,GÜNGÖR H,HORZUM E,İÇER Y,İMAMECİOĞLU A,KAHRAMAN N,KAKİLLİOĞLU T,KALYONCU F,KARAKAYA G,KARAKAYA M,KARAODUL G,KESİCİ C,KESKİNKILIÇ B,KILINÇ O,KIRMIZITAŞ F,KOSDAK M,KÖKTÜRK N,METİNTAŞ M,NUMANOĞLU S,GÜMRÜKÇÜOĞLU O,ÖNAL Z,ÖNAL B,ÖZACAR R,ÖZEN H,ÖZKAN S,ÖZTÜRK F,POLAT H,SAÇKESEN C,SELÇUK T,SERİN G,SÖNMEZ G,ŞAHİN M,ŞAHİNÖZ S,ŞAHİNÖZ T,ŞİMŞEK B,TARTAN N,TOPRAK A,TUGAY T,TUNCER A,UÇAN E,ÜNÜVAR N,YAPICIKARDEŞLER B,YILDIRIM N,YOL S,YÜKSEL H,KHALTAEV N,CRUZ A,MİNELLİ E,BATEMAN E,BAENA CAGNANİ C,DAHL R,BOUSQUET J The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey). Tüberküloz ve Toraks. 2009; 57(4): 439 - 452.
IEEE YORGANCIOĞLU A,TÜRKTAŞ H,KALAYCI O,YARDIM N,BUZGAN T,KOCABAŞ A,KARLIKAYA C,YILDIZ F,ERGÜN P,MUNGAN D,KART L,GÖKTAŞ E,MUSAONBAŞIOĞLU S,GÜNDOĞAN A,AKDAĞ R,AKÇAY S,AKIN M,AKKURT İ,ALTAN P,ALTUNSU T,ARPACI N,AYDIN C,AYDIN S,AYDINLI F,AYTAÇ B,BAVBEK S,BİBER Ç,BİNGÖL KARAKOÇ G,CEYHUN G,ÇAKIR B,ÇELİK G,ÇETİNKAYA T,ÇİÇEK M,ÇOBAN S,ÇOBANOĞLU N,ÇOM S,ÇÖPLÜ L,DEMİRKAZIK A,DOĞAN E,EKMEKÇİ E,ELBİR M,ERDOĞAN A,ERGÜDER T,GEMİCİOĞLU B,GÖGEN S,GÜLBAHAR O,GÜNGÖR H,HORZUM E,İÇER Y,İMAMECİOĞLU A,KAHRAMAN N,KAKİLLİOĞLU T,KALYONCU F,KARAKAYA G,KARAKAYA M,KARAODUL G,KESİCİ C,KESKİNKILIÇ B,KILINÇ O,KIRMIZITAŞ F,KOSDAK M,KÖKTÜRK N,METİNTAŞ M,NUMANOĞLU S,GÜMRÜKÇÜOĞLU O,ÖNAL Z,ÖNAL B,ÖZACAR R,ÖZEN H,ÖZKAN S,ÖZTÜRK F,POLAT H,SAÇKESEN C,SELÇUK T,SERİN G,SÖNMEZ G,ŞAHİN M,ŞAHİNÖZ S,ŞAHİNÖZ T,ŞİMŞEK B,TARTAN N,TOPRAK A,TUGAY T,TUNCER A,UÇAN E,ÜNÜVAR N,YAPICIKARDEŞLER B,YILDIRIM N,YOL S,YÜKSEL H,KHALTAEV N,CRUZ A,MİNELLİ E,BATEMAN E,BAENA CAGNANİ C,DAHL R,BOUSQUET J "The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey)." Tüberküloz ve Toraks, 57, ss.439 - 452, 2009.
ISNAD YORGANCIOĞLU, A. vd. "The WHO global alliance against chronic respiratory diseases in Turkey (GARD Turkey)". Tüberküloz ve Toraks 57/4 (2009), 439-452.