Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı

UZUN, Elif

Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı

Elif UZUN (Anadolu Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Devletler Umumi Hukuku Anabilim Dalı, Eskişehir, Türkiye)

Uluslararası Hukuk ve Politika

32 7

Yıl: 2010 Cilt: 6 Sayı: 21 Sayfa Aralığı: 19 - 33 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı

Öz:

jus in bello ve jus post bellum ile birlikte Savaş Hukuku'nun üç dalından birisi olan jus ad bellum, savaş ilanına ilişkin koşul ve nedenlerle ilgilidir. Günümüzde daha çok 'haklı savaş kuramı' olarak bilinen jus ad bellum'a, uluslararası hukuk ve siyaset literatüründe daha çok Batılı bir kavram olarak atıf yapılır. Bu makale, kavramın Batılı köklerini incelemektedir. Yapılan tarihsel inceleme, antik dönemden, özellikle de Hıristiyan haklı savaş düşüncesinden on dokuzuncu yüzyıla kadar olan dönemi kapsamakta ve kavramın şekillenmesini sağlayan düşünürlerin görüşlerine yoğunlaşmaktadır. Haklı savaş düşüncesinin bu dönemdeki gelişiminin bilinmesi, savaş ilanının önce uluslararası belgelerle suç (saldırganlık suçu) sayıldığı, sonra ise haklı savaş nedenlerinin bulunabileceği iddialarının görüldüğü yirminci yüzyıldaki ve günümüzdeki savaş hakkındaki tartışmaları anlayabilmenin ön koşuludur.

Anahtar Kelime: savaş haklı savaş

Konular: Tarih Siyasi Bilimler

Öz:

Jus ad bellum, one of the three branches of the law of war together with jus in bello and jus post bellum, is related with the conditions and reasons of waging war. The reference in the literature on international law and politics is made to jus ad bellum, rather known as 'just war theory', as a Western concept. This article examines the Western origins of the concept. The historical examination presented here embraces the period from ancient times, especially from the first ages of Christianity to the nineteenth century. The article focuses on the ideas of the thinkers contributed to the formation of the concept. The study of the development of the idea of just war is a precondition for understanding the discussions in the twentieth century in which first waging of war condemned as a crime (crime of aggression) but then it is witnessed with the arguments that there may be just reasons of war, and the contemporary discussions on war.

Anahtar Kelime: war just war

Konular: Tarih Siyasi Bilimler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akal, C.B., Modern Düşüncenin Doğuşu (Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, 2005).
Aristoteles, Politika, Çev.: Mete Tunçay (İstanbul: Remzi Kitabevi, 2000).
Ayala, Balthazar, Three Books on the Law of War and on the Duties Connected with War and on Military Discipline - Volume Two - The Translation, Latinceden İngilizceye çeviren: John Pawley Bate (Washington, D.C.: The Carnegie Institution of Washington, 1912 [1582]).
van Bynkershoek, Cornelius, Quaestionum Juris Publici Libri Duo - Volume Two - The Translation, Latinceden İngilizceye çeviren: Tenney Frank (Oxford: Clarendon Press, Londra: Humphrey Milford, 1930). Charles, J. Daryl, 'Presumption against War or Presumption against Injustice?: The Just War Tradition Reconsidered', Journal of Church and State, Vol. 47, 2005, s. 335-369.
Claude, Inis L., 'Just Wars: Doctrines and Institutions', Political Science Quarterly, Vol. 95, N. 1, Bahar 1980, s. 83-96.
Dexter, Helen, 'New War, Good War and the War on Terror: Explaining, Excusing and Creating Western Neo-interventionism', Development and Change, C. 38, 2007, s. 1055-1071.
von Elbe, Joachim, 'The Evolution of the Concept of the Just War in International Law', American Journal of International Law, Vol. 33, 1939, s. 665-688.
Ereker, Fulya A., 'İlkçağlardan Günümüze Haklı Savaş Kavramı', Uluslararası İlişkiler, C. 1, S. 3, 2004, s. 1-36.
Gentili, Alberico, De Iure Belli Libri Tres - Volume Two - The Translation of the Edition of 1612, Latinceden İngilizceye çeviren: John C. Rolfe (Oxford: Clarendon Press, Londra: Humphrey Milford, 1933).
Grotius, Hugo, De Jure Belli Ac Pacis Libri Tres - Volume Two - The Translation, Latinceden İngilizceye çeviren: Francis W. Kelsey (Oxford: Clarendon Press, Londra: Humphrey Milford, 1925).
Grotius, Hugo, Savaş ve Barış Hukuku, Çev.: Seha Meray (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1967).
Heineccius, Johann Gottlieb, A Methodical System of Univerfal Law: or the Laws of Nature and Nations Deduced from Certain Principles, and Applied to Proper Cases (Elementa iuris naturae et gentium, 1737], Vol. II, Latinceden İngilizceye çeviren: George Turnbull (Londra: J. Noon, 1741).
Johnson, James Turner, 'Haklı Savaş', Blackwell'in Siyasal Düşünce Ansiklopedisi, Ed. D. Miller vd., İngilizceden Türkçeye çevirenler.: B. Peker, N. Kıraç (Ankara: Ümit Yayıncılık, 1994), s. 321-325.
Kann, Robert A., 'The Law of Nations and the Conduct of War in the Early Times of the Standing Army', The Journal of Politics, Vol. 6, No. 1, 1944, s. 77-105.
da Legnano, Giovanni, De Bello, De Represaliis et de Duello, Ed.: Thomas Erksine Holland (The Carnegie Institution of Washington, 1917).
Nussbaum, Arthur, 'Just War-A Legal Concept?', Michigan Law Review, Vol. 42, 19431944, s. 453-479.
O'Brien, Jasonne Grabher, 'In Defense of the Mystical Body: Giovanni da Legnano's Theory of Reprisals', Roman Legal Tradition, Vol.1, 2002, s. 25-55.
Platon, Devlet, Çev.: Sabahattin Eyüboğlu, M.Ali Cimcoz (İstanbul: Remzi Kitabevi, 1995).
Pufendorf, Samuel, De Iure Naturae et Gentium - Volume Two - The Translation of the Edition 1688, Latinceden İngilizceye çevirenler: C.H. Oldfather ve W.A. Oldfather (Oxford: Clarendon Press, Londra: Humphrey Milford, 1934).
Shaw, Antnoy, 'Revival of the Just War Doctrine?', Auckland University Law Review, Vol. 3, 1976-1979, s. 156-176.
Suârez, Francisco, 'A Work on the Three Theological Virtues, Faith, Hope and Charity' (De Triplici Virtute Theologica, Fide, Spe, et Charitete, 1621], Selections of Three Works of Francisco Suârez, Latinceden İngilizceye çevirenler: G.L. Williams, A. Brown ve J. Waldron (Oxford: Clarendon Press, Londra: Humphrey Milford, 1944).
Terumı, Furukawa, 'Punishment', A Normative Approach to War: Peace, War and Justice in Hugo Grotius, Ed.: Yasuaki Onuma (Oxford: Oxford University Press, 1993).
Uzun, Ertuğrul ve Elif Uzun, 'Uluslararası Hukukun Temelleri ve Francisco de Vitoria', UHP, C. 5, S. 18, 2009, s. 39-60.
de Vattel, E., The Law of Nations or the Principles of Natural Law (Droit des Gens ou Principes de la Loi Naturelle, 1758], Fransızcadan İngilizceye çeviren: C.G. Fenwick (The Carnegie Institution of Washington, 1916).
de Vitoria, Francisco, Political Writings, Ed. A. Pagden ve Jeremy Lawrance, (Cambridge vd.: Cambridge University Press, 1991).
Wolff, Christian, Jus Gentium Methodo Scientifica Pertractatum - Volume Two - The Translation, Latinceden İngilizceye çeviren: Joseph H. Drake (Oxford: Clarendon Press, Londra: Humphrey Milford, 1934).

APA	UZUN E (2010). Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. , 19 - 33.
Chicago	UZUN Elif Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. (2010): 19 - 33.
MLA	UZUN Elif Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. , 2010, ss.19 - 33.
AMA	UZUN E Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. . 2010; 19 - 33.
Vancouver	UZUN E Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. . 2010; 19 - 33.
IEEE	UZUN E "Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı." , ss.19 - 33, 2010.
ISNAD	UZUN, Elif. "Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı". (2010), 19-33.

APA	UZUN E (2010). Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. Uluslararası Hukuk ve Politika, 6(21), 19 - 33.
Chicago	UZUN Elif Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. Uluslararası Hukuk ve Politika 6, no.21 (2010): 19 - 33.
MLA	UZUN Elif Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. Uluslararası Hukuk ve Politika, vol.6, no.21, 2010, ss.19 - 33.
AMA	UZUN E Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. Uluslararası Hukuk ve Politika. 2010; 6(21): 19 - 33.
Vancouver	UZUN E Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı. Uluslararası Hukuk ve Politika. 2010; 6(21): 19 - 33.
IEEE	UZUN E "Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı." Uluslararası Hukuk ve Politika, 6, ss.19 - 33, 2010.
ISNAD	UZUN, Elif. "Haklı savaş düşüncesinin batılı kökleri : İlk çağlardan yirminci yüzyıla Jus Ad Bellum kavramı". Uluslararası Hukuk ve Politika 6/21 (2010), 19-33.