Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki

Derya HASTA, (Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Ankara, Türkiye)
Ali DÖNMEZ (Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye)
Türk Psikoloji Dergisi
29 9
Yıl: 2009 Cilt: 24 Sayı: 64 Sayfa Aralığı: 19 - 33 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki

Öz:
Bu araştırmada farklı siyasal tutumlara (aşırı sağ, aşırı sol ve ılımlı) sahip üniversite öğrencileri yetkecilik, belirsizliğe karşı hoşgörüsüzlük, boyun eğicilik ve siyasal düşüncenin karmaşıklığı açılarından karşılaştırılmıştır. Bu amaçla, sağın yetkeciliği görüşünden ve solun da yetkeci olabileceğine işaret eden ideolog hipotezinden yola çıkılarak geliştirilen beklentiler test edilmiştir. Aşırı sol görüşlü öğrenciler, ılımlı ve sağ gruplarla karşılaştırıldığında, siyasal olarak daha karmaşık düşünmektedirler. Yetkecilik açısından karşılaştırıldıklarında yetkecilik düzeyi en yüksek grup aşırı sağdır. Aşırı sağı sırasıyla ılımlı ve aşırı sol grup izlemektedir. Siyasal görüşü ılımlı grubun yetkecilik düzeyi, aşırı sol grubunkinden anlamlı olarak daha yüksektir. Yine yetkecilik açısından bakıldığında, erkeklerin kadınlardan daha yetkeci oldukları gözlenmektedir. Aşırı sağ görüşlü öğrenciler, ılımlı ve aşırı sol görüşlülerle karşılaştırıldığında, belirsizliğe karşı daha hoşgörüsüzdürler. Ilımlı ve aşırı sol görüşlü öğrencilerin belirsizliğe karşı hoşgörüsüzlük düzeyi arasındaki fark anlamlı değildir. Aşırı sağ görüşlü grup, aşırı sol gruptan daha boyun eğicidir. Ilımlı öğrenciler ise aşırı sağ ve aşırı sol görüşlü öğrencilerden boyun eğicilik açısından anlamlı bir farklılık göstermemektedirler.
Anahtar Kelime: psikometrik ölçek siyasal tutum sosyal psikoloji belirsizliğe karşı hoşgörüsüzlük ölçeği üniversite öğrencileri siyasi görüş cinsiyet farklılıkları siyasal ideoloji belirsizliğe karşı hoşgörüsüzlük boyun eğici davranışlar ölçeği bilişsel karmaşıklık boyun eğici davranışlar otoriterlik otoriter kişilik ölçeği

Konular: Psikoloji

Relation between authoritarianism, level of cognitive complexity and political ideology

Öz:
The objective of this study was to investigate the relationships between political attitudes and authoritarianism, intolerance of ambiguity, submissive act and complexity of political thinking among university students. In other words three groups of students, namely, extreme right, extreme left and politically moderates were compared in terms of their authoritarianism, intolerance of ambiguity, submissive acts and complexity of political thinking. In the framework of this objective, hypotheses developed in accordance with the idea of the authoritarian right and the ideologue hypotheses were tested. The ideologue hypothesis indicates that if there is right wing authoritarianism there might also be a left wing authoritarianism as well. According to the intergroup comparisons extreme left oriented students were higher than the moderate and extreme right oriented students in the complexity of political thinking and in the level of political thinking. When the groups are compared in terms of authoritarianism, the extreme right group was the highest. The level of authoritarianism in the moderate group was significantly higher than what it was in the extreme left. Furthermore, boys were more authoritarian than the girls. When compared with the extreme left and moderates the extreme right oriented students, were more intolerant of ambiguity. However moderate and extreme left oriented students didn’t differ significantly in intolerance of ambiguity. Extreme right oriented group was more submissive acting than the extreme left group. The moderates on the other hand did not differ significantly from extreme right and extreme left in terms of submissive acting.
Anahtar Kelime: intolerance of ambiguity submissive acts scale cognitive complexity submissive acts authoritarianism authoritarian personality scale psychometric scale political attitude social psychology intolerance of ambiguity scale university students political opinion gender differences political ideology

Konular: Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adorno, T. W., Frenkel-Brunswik, E., Levinson, D. ve Sanford, R. M. (1950). The authoritarian personality. New York: Harper & Brothers.
  • Allan, S. ve Gilbert, P. (1997). Submissive behaviour and psychopathology. British Journal of Clinical Psychology, 36, 467-488.
  • Altemeyer, B. (1981). Right-wing authoritarianism. Winnipeg: University of Monitoba Press.
  • Altemeyer, B. (1988). Enemies offreedom: Understanding right-wing authoritarianism. San Francisco: Jossey-Bass.
  • Başaran, F. (1992). Psiko-sosyal gelişim. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Braungart. ,R. G. (1986). Moderate-extreme and left-right sources of youth politics: A typology. Journal of Political and Military Sociology, 14, 199-213.
  • Budner, S. (1962). Intolerance of ambiguity as a personality variable. Journal of Personality, 30, 29-50.
  • Conover, P. J. ve Feldman, S. (1984). How people organize the political world: A schematik model. American Journal of Political Science, 28, 95-126.
  • Dalmış, İ. ve İmamoğlu, E. O. (2000). Yetişkinlerin ve üniversite öğrencilerinin sosyo-politik kimlik algıları. Türk Psikoloji Dergisi, 75(46), 1-14.
  • Dökmen, Z. (1991). Bern Cinsiyet Rolü Envanteri'nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 35(1), 81-89.
  • Eysenck, H. J. (1957). Sense and nonsense in psychology. Baltimore: Penguin Books.
  • Eysenck, H. J. ve Coulter, T. T. (1972). The personality and attitudes of working-class British communists and fascists. The Journal of Social Psychology, 87, 59-73.
  • Feather, N. T (1998). Reactions to penalties for offenses committed by the police and public citizens: Testing a social-cognitive process model of retributive justice. Journal of Personality and Social Psychology, 75(2), 528-544.
  • Finkelstein, L. M., Protolipac, D. S., Daren, S. ve Kulas, J. T. (2000). The role of subordinate authoritarianism in cross-level extra-role relationships. Journal of Pschology, 134(4), 435-443.
  • Fletcher, G. J. O., Danilovics, P., Fernandez, G., Peterson, D. veReeder, G.D. (1986).
  • Attributional complexity: An individual differences measure. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 875-884.
  • Funke, F. (2005). The dimensionality of right-wing authoritarianism: Lessons from the dilemma between theory and measurement. Political Psychology, 26(2),195-218.
  • Gilbert, P. ve Allan, S. (1994). Assertiveness, submissive behaviour and social comparison. British Journal of Clinical Psychology, 33, 295-306.
  • Gruenfeld, D. H. (1995). Status, ideology, and integrative complexity on the U.S. Supreme Court: Rethinking the politics of political decision making. Journal of Personality and Social Psychology, 68(1), 5-20.
  • Göregenli, M. ve Teközel, M. (2004). Şiddet ve işkencenin meşrulaştırılması süreciyle ilişkili sosyal psikolojik boyutlar. XIII. Ulusal Psikoloji Kongresi,Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
  • Güldü, Ö. ve Dönmez, A. (2002). Aşırı uçlarda siyasal tutumlara sahip üniversite öğrencilerinin bazı psikolojik değişkenler açısından karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 129-142.
  • Hasta, D. (2002). Yetkeci kişilik ve siyasal düşünce karmaşıklığı ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
  • Hasting, B. M. (1997). Association of right-wing authoritarianism and income with wife abuse. Psychological Reports, 80, 661-610.
  • Heaven, P. C. L. ve Greene, R. L. (2001). African Americans's stereotypes of whites: Relationships with social dominance orientation, right-wing authoritarianism, and group identity. Journal of Social Psychology, 141(), 141-144.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1972). Sosyal değişmenin psikolojik boyutları: İzmir lise öğrencileri üzerinde bir inceleme. Ankara: Sosyal Bilimler Derneği Yayınları.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1973). Gençlerin tutumları: Kültürler arası bir karşılaştırma. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi Yayını.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1975). Dış ülke yaşantısının etkileri: Bir uluslararası eğitim mübadelesi programı sonuçlarının sosyal psikolojik açıdan değerlendirilmesi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve insanlar (7. basım). İstanbul: Evrim Basım-Yayım-Dağıtım.
  • Kuklinski, J. H., Luskin, R. C. ve Bolland, J. (1991). Where is the schema? Going beyond the "s" word in political psychology. American Political Science Review, 85(4), 1341-1356.
  • Levin, S. (2004). Percieved group status differences and the effects of gender, ethnicity, and religion on social dominance orientation. Political Psychology, 25(1), 31-48.
  • McColosky, M. ve Chong, D. (1985). Similarities and differences between left-wing and right-wing radicals. British Journal of Political Science, 15, 329-363.
  • Milburn, M. A. (1987). Ideological self-schemata and schematically induced attitude consistency. Journal of Experimental Social Psychology, 23, 383-398.
  • Milburn, M.A. (1996). Persuasion and politics (The social psychology of public opinion). New York: International Thomson publishing inc.
  • Neuman, W. R. (1981) Differentiation and integration: Two dimensions of political thinking. American Journal of Sociology, 86, 1236-1268.
  • Robinson, J. P. ve Shaver, P. R. (1972). Measures of social psychological attitudes (Appendix B to Measures of Political Attitutes). Michigan: Survey Research center. Institude for Social Research, The University of Michigan, Ann Arbor.
  • Rokeach, M. (1960). The open and closed mind. NewYork: Basic Books.
  • Rokeach, M. (1973). The nature of human values. NewYork: The Free Press.
  • Rosenberg, S. W. (1987). Reason & ideology; Interpreting people's understanding of American politics. Polity, 20, 114-144.
  • Rosenberg, S. W. (1988). The structure of political thinking. American Journal of Political Science, 32, 539-566.
  • Rubinstein, G. (1994). Political attitudes and religiosity levels of Israeli psychotherapy practioners and students. American Journal of Psychotherapy, 48(3), 441-454.
  • Rubinstein, G. (1995). Authoritarianism in Israeli society. The Journal of Social Psychology, 135, 237-249.
  • Rubinstein, G. (1997). Authoritarianism, political ideoloji, and religiosity among students of different faculties. The Journal of Social Psychology, 137(5), 559-567.
  • Sidanius, J. (1978). Intolerance of ambiguity and sociopolitical ideology: A multi dimensional analysis. European Journal of Psychology, 8, 215-235.
  • Sidanius, J. (1988). Intolerance of ambiguity, conservatism, and racism-whose fantasy, whose reality?: Areply to Ray. Political Psychology, 9, 309-316.
  • Stone, W. F. (1980). The myth of left-wing authoritarianisn. Political Psychology, 2, 3-20.
  • Stones, C. R. (2006). Antigay prejudice among heterosexual males: Right-wing authoritarianism as a stronger predictor than social-dominance orientation and heterosexual identity. Social Behavior and Personality, 34(9), 1137-1150.
  • Suedfeld, P. ve Tetlock, P. (1977). Integrative complexity of communications in international crises. Journal of Conflict Resolution, 21(1), 169-184.
  • Şahin, N. H. ve Şahin, N. (1992). Adolescent guilt, shame, and depression in relation to sociotropy and autonomy. The World Congress of Cognitive Therapy, Toronto, 17-21 Haziran.
  • Talaşlı, G. (1996). Siyaset çıkmazında kadın. Ankara: Ümit Yayıncılık.
  • Tetlock, P. E. (1981a). Pre-to postelection shifts in presidential rhetoric: Impression management or cognitive adjustment? Journal of Personality and Social Psychology, 41(2), 207-212.
  • Tetlock, P. E. (1981b). Personality and complexity of thought. Journal of Personality and Social Psychology, 45,74-83.
  • Tetlock, P. E. (1983a). Cognitive style and political ideology. Journal of Personality and Social Psychology, 45(1), 118-126.
  • Tetlock, P. E. (1983b). Accountability and complexity of thought. Journal of Personality and Social Psychology, 45(1), 74-83.
  • Tetlock, P. E. (1984). Cognitive style and political belief systems in the British house of commons. Journal ofPersonality and Social Psychology, 46(2), 365-375.
  • Tetlock, P. E., Bernzweig, J. ve Gallant, J. L. (1985). Supreme court decision making: Cognitive style as a predictor of ideological consistency of voting. Journal ofPersonality and Social Psychology, 48(5), 1227-1239.
  • Tetlock, P. E., Hannum, K. A. ve Micheletti, P. M. (1984). Stability and change in the complexity of senatorial debate: Testing the cognitive versus rhetorical style hypotheses. Journal of Personality and Social Psychology, 46(5), 979-990.
  • Tetlock, P. E., Peterson, R. S. ve Berry, J. M. (1993). Flattering and unflattering personality portraits of integrativly simple and complex managers. Journal of Personality and Social Psychology, 64(3), 500-511.
  • Van Hiel, A., Cornelis, I., Roets, A. ve De Clercq, B. (2007) A comperison of various authoritarianism scales in Belgian Flanders. European Journal of Personality, 21, 149-168.
  • Walker, W. D., Rowe, R. C. ve Quinsey, V. L. (1993). Authoritarianism and sexual aggression. Journal ofPersonality and Social Psychology, 65(5), 1036-1045.
  • Wetering, S. V. (1996). Authoritarianism as a group-level adaptation in humans. Behavioral and Brain Sciences, 19(4), 780-781.
APA Hasta D, DÖNMEZ A (2009). Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. , 19 - 33.
Chicago Hasta Derya,DÖNMEZ ALi Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. (2009): 19 - 33.
MLA Hasta Derya,DÖNMEZ ALi Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. , 2009, ss.19 - 33.
AMA Hasta D,DÖNMEZ A Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. . 2009; 19 - 33.
Vancouver Hasta D,DÖNMEZ A Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. . 2009; 19 - 33.
IEEE Hasta D,DÖNMEZ A "Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki." , ss.19 - 33, 2009.
ISNAD Hasta, Derya - DÖNMEZ, ALi. "Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki". (2009), 19-33.
APA Hasta D, DÖNMEZ A (2009). Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi, 24(64), 19 - 33.
Chicago Hasta Derya,DÖNMEZ ALi Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi 24, no.64 (2009): 19 - 33.
MLA Hasta Derya,DÖNMEZ ALi Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi, vol.24, no.64, 2009, ss.19 - 33.
AMA Hasta D,DÖNMEZ A Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi. 2009; 24(64): 19 - 33.
Vancouver Hasta D,DÖNMEZ A Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki. Türk Psikoloji Dergisi. 2009; 24(64): 19 - 33.
IEEE Hasta D,DÖNMEZ A "Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki." Türk Psikoloji Dergisi, 24, ss.19 - 33, 2009.
ISNAD Hasta, Derya - DÖNMEZ, ALi. "Yetkecilik ve bilişsel karmaşıklık düzeyi ile siyasal ideoloji arasındaki ilişki". Türk Psikoloji Dergisi 24/64 (2009), 19-33.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 14:52

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları