Yıl: 2007 Cilt: 25 Sayı: Sayfa Aralığı: 1 - 19 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri

Öz:
însan hakları düşüncesinin modernleşme sürecinin bir ürünü olduğu; modern toplum, modern devlet ve modern hukuk ile insan hakları arasında yakın bir bağlantı bulunduğu söylenebilir. Modernleşme sürecinde Batı Avrupa'da toplumun ekonomi, siyaset, bilim ve kültür hayatında belirginlik kazanan gelişmeler bağlamında bir taraftan, kapitalist ekonomik ve ticari etkinlikler giderek yoğunlaşırken; diğer taraftan, Reform ve Rönesans hareketleriyle Kilisenin otoritesi sarsılıyor, birey temel değer haline geliyor, "özgür insan " ve "bağımsız insan " düşüncesi dile getiriliyordu. Yine bu süreçte ortaya çıkan yeni bilim anlayışı ve Aydınlanma Felsefesi ile birlikte; bireye ve "akla" üstün değer tanınması, bireyin aklı sayesinde evreni tanıma kapasitesine sahip olduğuna inanılması, bireyden akıldan hareketle seküler temeller üzerinde yeni bir hukuk yaratılabileceği görüşünü güçlendiriyordu. Bireyi ve onun haklarını esas alan bu modern hukukun iki temel özelliğinden birisi, modern öncesi toplumsal sistemlerde topluluk veya grup bünyesinde görünmeyen bireyi öne çıkarması ise; diğeri de modern öncesi hukuk sistemlerinden daha fazla soyutlamalara dayalı olmasıdır. Sözkonusu bu iki nitelik, temel hak ve özgürlüklerin asıl sujesi olarak bireyi temel alan liberal hukuk sistemlerinin gelişiminde önemli rol oynamıştır. Ancak günümüzde modern hukukun soyut haklar ve özgürlükler anlayışının sorgulandığı, bu hakları ve özgürlükleri bizzat yaşamayı mümkün kılacak mekanizmalar kurulmasının talep edildiği, yasa önünde eşitlik ve vatandaşlık temelinde şekillenen biçimsel adalet anlayışından maddi anlamda adalete ulaşmak yönünde yeni görüş ve taleplerin dile getirildiği gözlenmektedir.
Anahtar Kelime: insan hakları sosyal tarih

Konular: Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi Beşeri Bilimler Hukuk

The socio-historical foundations of human rights

Öz:
The notion of human rights is a product of the modernization process and there is a connection between human rights and the modern society, the modern state and the modern law. While the Western European societies, on the one hand, concentrated on capitalist economy and trade activities within the context of developments elucidated in the economic, political, scientific and cultural atmosphere of the modernization process; the authority of the Church, on the other, had been defied by the Reform and Renaissance movements, and the individual was gradually regarded as "free" and "independent". With the impact of new scientific understanding and the Enlightenment philosophy, the individual and the "reason" was attributed preeminent significance due to the belief that the individual had the capacity to uncover all unknown facts of the universe through rational thinking. All these had strengthened the idea that a new law, based on reason and individual, could be established on a secular basis. One of the two fundamental characteristic of this modern jurisprudence is to give emphasis on the individual that had been ignored in the traditional societies. The second characteristic is that it is based more on abstractions compared to the pre-modern legal systems. These two features in question have played a significant role in the development of liberal legal systems which focus on the individual as the main subject of the basic rights and liberties. However, today, the understanding of abstract rights and liberties of modern jurisprudence is being questioned in the sense that there is a demand for some mechanisms which would enable to realize these rights and liberties; and that there is a need for material justice rather than formal justice based on citizenship.
Anahtar Kelime: social history human rights

Konular: Siyasi Bilimler Kamu Yönetimi Beşeri Bilimler Hukuk
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Akıllıoğlu, Tekin (1995). İnsan Hakları. Ankara: AÜ SBF İnsan Hakları Merkezi Yayınları.
  • Amin, Samir (1993). Avrupa Merkezcilik: Bir İdeolojinin Eleştirisi. Çev., Mehmet Sert. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Ergüder, Üstün vd. (1991). Türk Toplumunun Değerleri. İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
  • Falk, Richard (1995). "The World Order Between Inter-State Law and the Law of Humanity: The Role of Civil Society Institutions" Cosmopolitan Democracy. D. Archi-bugi ve D. Held (der.) içinde. Cambridge: Polity Press: 163-179.
  • Friedman, Lawrance M. (2002). Yatay Toplum. Çev., Ahmet Fethi. Istanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Fromm, Eric (1995). Özgürlükten Kaçış. Çev., Şemsa Yeğin. İstanbul: Payel Yayınları.
  • Gülmez, Mesut (1996). İnsan Haklarının Uluslararası Korunması. Ankara: TODAİE İnsan Haklan ve Araştırma ve Derleme Merkezi Yayınları.
  • Hampson, Norman (1991). Aydınlanma Çağ. Çev., Jale Parla. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
  • Horkheimer, Max (1994). Akıl Tutulması. Çev., Orhan Koçak, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Jacobson, David (1994). "Introduction: The Global Present" Old Nations, New World Conceptions of World Order. D. Jacobson (der.) içinde. Bowder: Westview Press: 1-15:
  • Kaboğlu, İbrahim Ö. (1996). Dayanışma Hakları. Ankara: TODAİE İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi Yayınları.
  • Kapanı, Münci (1987). İnsan Haklarının Uluslararası Boyutları. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Katsh, W. Ethan (1999). The Electronic Media and the Transformation of Law. Oxford: Oxford University Press.
  • King, Roger (1986). The State in Modern Society: New Directions in Political Sociology. London: McMillan.
  • Maclntyre, Alasdair (2001). Erdem Peşinde. Çev., Muttalip Özcan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Öktem, Niyazi (1985). Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi. İstanbul: Der Yayınları.
  • Ong, Walter J. (1999). Sözlü ve Yazılı Kültür. Çev., Sema Pastacıoğlu Banon. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Pirenne, Henri (1994). Ortaçağ Kentleri. Çev., Şadan Karadeniz. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Pirenne, Henri (2005). Ortaçağ Avrupa 'sının Ekonomik ve Sosyal Tarihi. Çev., Uygur Kocabaşoğlu. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Poggi, Giaiıfranca (2001). Modern Devletin Gelişimi: Sosyolojik Bir Yaklaşım. Çev. Şule Kut ve Binnaz Toprak. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Sanders, Barry (1999). Öküzün A 'sı: Elektronik Çağda Yazılı Kültürün Çöküşü ve Şiddetin Yükselişi. Çev., Şehnaz Tahir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Setzer, Martin (1997). "Ekonomik Küreselleşme: Küreselleşmenin Ekonomi ve Teknoloji Üzerindeki Etkileri". Küreselleşmenin Ekonomik ve Siyasal Boyutları. SODEV (haz.) içinde. Ankara: SODEV Yayınları: 13-22.
  • Silbey, Susan S. (1997). "Let Then Eat Cake: Globalization, Postmodern Colonialism and the Possibilities of Justice". Law and Society Review. 31(2): 207-237.
  • Simmel, Georg (2004). Modern Kültürde Çatışma. Çev., Nazile Kaya. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Smith, Preserved (2001). Rönesans ve Reform Çağı. Çev., Serpil Çağlayan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Soysal, Yasemin (1994). Limits of Citizenship: Migrants and Postnational Memmership in Europe. Chicago: The University of Chicago Press.
  • Şaylan, Gencay (1999). Postmodernizm. Ankara: İmge Kitapevi Yayını.
  • Taylor, Charles (1995). Modernliğin Sıkıntıları. Çev., Uğur Canbilen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Taylor, Charles (1996). "Tanınma Politikası". Çev., Yurdanur Salman. C. Taylor vd. Çokkültürcülük. Amy Gutman (haz.) içinde. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 42-85.
  • Taylor, Charles (2005). Modern Toplumsal Tahayüller. Çev., Hamide Koyukan. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Tekeli, İlhan (1999). Modernite Aşılırken Siyaset. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
  • Touraine, Alain (2000). Eşitsizliklerimiz ve Farklılıklarımızla Birlikte Yaşayabilecek miyiz. Çev., Olcay Kunal. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Westin, Alan F. (1970). Privacy and Freedom. New York: Atheneum.
  • Yüksel, Mehmet (2001). Küreselleşme Ulusal Hukuk ve Türkiye. Ankara: Siyasal Kitabevi Yayını.
  • Yüksel, Mehmet (2002). Modernite Postmodernite ve Hukuk. Ankara: Siyasal Kitabevi Yayını.
APA YÜKSEL M (2007). İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. , 1 - 19.
Chicago YÜKSEL Mehmet İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. (2007): 1 - 19.
MLA YÜKSEL Mehmet İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. , 2007, ss.1 - 19.
AMA YÜKSEL M İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. . 2007; 1 - 19.
Vancouver YÜKSEL M İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. . 2007; 1 - 19.
IEEE YÜKSEL M "İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri." , ss.1 - 19, 2007.
ISNAD YÜKSEL, Mehmet. "İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri". (2007), 1-19.
APA YÜKSEL M (2007). İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. İnsan Hakları Yıllığı, 25(), 1 - 19.
Chicago YÜKSEL Mehmet İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. İnsan Hakları Yıllığı 25, no. (2007): 1 - 19.
MLA YÜKSEL Mehmet İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. İnsan Hakları Yıllığı, vol.25, no., 2007, ss.1 - 19.
AMA YÜKSEL M İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. İnsan Hakları Yıllığı. 2007; 25(): 1 - 19.
Vancouver YÜKSEL M İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri. İnsan Hakları Yıllığı. 2007; 25(): 1 - 19.
IEEE YÜKSEL M "İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri." İnsan Hakları Yıllığı, 25, ss.1 - 19, 2007.
ISNAD YÜKSEL, Mehmet. "İnsan hakları sosyo-tahrihsel temelleri". İnsan Hakları Yıllığı 25/ (2007), 1-19.