Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma

ÖĞÜNÇ, Fethi; GÜRGÜR, Tuğrul; BAŞKAYA, Yusuf Soner

Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma

Yusuf Soner BAŞKAYA, (TC Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikaları Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Tuğrul GÜRGÜR, (TC Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikaları Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Fethi ÖĞÜNÇ (TC Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikaları Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Central Bank Review

99 13

Yıl: 2008 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1 - 32 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma

Öz:

Nihai hedefi düşük ve sürdürülebilir enflasyon olan merkez bankaları açısından gıda fiyatlarının belirleyicileri ve bu fiyatların para politikasına ne ölçüde tepki verdiklerinin anlaşılması, uygulanan para politikalarının etkinliğini ölçmek bakımından önemlidir. Bu çalışma Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları enflasyonunun belirleyicilerini ampirik olarak analiz etmektedir. Bulgular, işlenmiş gıda fiyatları enflasyonunda son dönemde gözlenen hızlanmanın yurt içi kuraklığın neden olduğu arz yönlü şoklardan ve uluslararası gıda fiyatlarındaki artışlardan kaynaklandığına işaret etmektedir. Sıcaklık seviyesi ile mevsim normalleri arasında aşın fark oluşması, işlenmiş gıda fiyatları enflasyonunu artırırken, sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde ancak düşük boyutta artış göstermesi gıda enflasyonunu yavaşlatıcı bir etki yapmaktadır. Çalışma, uluslararası fiyatların işlenmiş gıda ürünleri fiyatları üzerindeki etkisinin, işlenmiş gıda tüketim mallarından ziyade, işlenmiş ara malı ithalatı kanalıyla gerçekleştiğini göstermektedir. Döviz kurundan işlenmiş gıda fiyatlarına geçişkeniik ithalat fiyatlarına kıyasla daha hızlı yaşanmakta ve ilk üç ayda etkisini hissetirmektedir. Çalışmada, incelenen dönemde toplam talep koşullarının etkisinin göreli olarak düşük olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelime: küresel isınma küreselleşme enflasyon gıda talebi gıda fiyatları Türkiye

Konular: Biyoloji Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Global warming, globalization and food crisis – an empirical study on processed food prices in Turkey

Öz:

For central banks, whose primary objective is to maintain low and sustainable inflation, understanding the determinants of food prices and their sensitivity to monetary policy is crucial for measuring the effectiveness of policy actions. This study empirically analyzes the determinants of the processed food inflation in Turkey. The findings point out that the recent acceleration in the processed food inflation mostly stems from supply side shocks triggered by domestic drought and the upsurge in the international food prices. The emergence of a steep difference between the level of temperature and the seasonal averages gives rise to an increase in the processed food inflation, whereas moderate rise in the temperatures above the seasonal averages slows down the food inflation. The study indicates that the import prices mostly affect the domestic processed food prices through the processed intermediate food products rather than consumption goods. Exchange rate pass-through to processed food prices is faster than the import price pass-through and its effect is mostly felt within the first three months of a change in the exchange rate. The effect of total demand conditions is found to be relatively weak in the sample period considered in this study.

Anahtar Kelime: Turkey global warming globalization inflation food demand food prices

Konular: Biyoloji Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akder. A.H., Çakmak, h. H., Karaosmanoğlu. F. ve H. Levent (2008) 'Türkiye'de Tannı ve Gıda: Gelişmeler, Politikalar ve Öneriler", TÜSİA0, Yayın No: T/2008-05/459, İstanbul.
Baffes, J. (2007) "Oil Spills (m Other Commodities". World Bank Policy Research Working Paper No. 4333, Dünya Bankası, Washington. DC.
Barnett, R. C., Bessler, D. A. ve R. L. Thompson (1983) "The Money Supply and Nominal Agricultural Prices™, American Journal of Agricultural Economics, 65, 303-307.
Başkaya. S„ Gürgür. T. ve F. Öğiinç (2008) "İşlenmiş Gıda Fiyatlarını Belirleyen Faktörler". TCMB, Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü Çalışma Tebliği, No:08/09, Ankara.
Clauson, A. L. (1997) "Forecasting Retail Food Prices Undercurrent Conditions", American Journal of Agricultural .Economics, 79,1669-1672.
Çıplak. U. ve M. E. Yücel (2004) "İthalatta Koruma Önlemleri ile Tanın ve Gıda Fiyatları", Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma Genel Müdürlüğü Çalışma Tebliği, No: 04/01. Ankara.
FAO (2008) "Growing Demand on Agriculture and Rising Prices of Commodities". IFAD'ın Yönetim Konseyi'niıı 31. Oturumundaki Yuvarlak Masa Toplantısı İçin Hazırlanan Bildiri. 14 Şubat 2008, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü, Roma.
IMF (2007) "World Economic Outlook", Ekim 2007, Uluslararası Para Fonu, Washington, DC.
IMF (2008a) "World Economic Outlook". Nisan 2008, Uluslararası Para Fonu, Washington. DC.
IMF (2008b) "Food and Fuel Prices - Recent Developments. Macroeconomic Impact, and Policy Responses", Haziran 2008, Uluslararası Para Fonu, Washington, DC.
Irac. Delphine (2008) "Forecasting Tools and Procedures at the Banquc de France". "Forecasting Models and Procedures of F.U Central Banks" Başlıklı Konferans'ta Yapılan Sunuş, 23 Nisaıı 2008. Sofia.
Joutz, F. L. (1997) "Forecasting Food Prices: An Assessment", American Journal of Agricultural Economics, 79 (5), 1681-1685.
Kara, H., Tuğer, K. H.. Özlale, Ü., Tuğer. B. ve E. M. Yücel (2005) "Exchange Rate Regimes and Pass-through: Evidence from the Turkish Economy". Contemporary Economic Policy. 25(2), 206-225.
Kara, H.. Öğtlnç. F., Özlale, Ü. and Ç. Sarikaya (2007) "Estimating the Output Gap in a Changing Economy", Southern Economic Journal, 74(1).
Karadas, E.. Mutluer, D.. Özer, Y.B. ve C. Aysoy (2006) 'Türkiye'de İmalat Sanayindeki Firmaların Fiyatlama Davranışı", TCMB. Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü Çalışma Tebliği, No:06/02, Ankara.
Kargbo, J. M. (2000) "Impacts of Monetary and Macroeconomic Factors on Food Prices in Eastern and Souhern Africa". Applied Economics, 32, 1373-1389.
Kıymaz, T. ve Y. Saçlı (2008) 'Tanın ve Gıda Ürünleri Fiyatlarında Yaşanan Sorunlar ve Öneriler", Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Yaym No: 2767, Ankara.
Mitchell, D. (2008) "A Note on Rising Food Prices," Policy Research Working Paper No. 4682, The World Bank.
Newey, W.K. ve K.D. West (1987) "A Simple, Positive Semi-Definite, Heteroskedasticity and Autocorrelation Consistent Covariance Matrix", Econometrica, 55, 703-708.
OECD-FAO (2007) "Agricultural Outlook," Ekonomik işbirliği ve Kalkınma Örgütü, Paris.
Seale, J„ Regmi, A. ve J. Bernstein (2003) "International Evidence on Food Consumption Patterns". United States Department of Agriculture, Washington, DC.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (2005) "Buğday Raporu", Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Ankara.

APA	BAŞKAYA Y, GÜRGÜR T, ÖĞÜNÇ F (2008). Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. , 1 - 32.
Chicago	BAŞKAYA Yusuf Soner,GÜRGÜR Tuğrul,ÖĞÜNÇ Fethi Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. (2008): 1 - 32.
MLA	BAŞKAYA Yusuf Soner,GÜRGÜR Tuğrul,ÖĞÜNÇ Fethi Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. , 2008, ss.1 - 32.
AMA	BAŞKAYA Y,GÜRGÜR T,ÖĞÜNÇ F Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. . 2008; 1 - 32.
Vancouver	BAŞKAYA Y,GÜRGÜR T,ÖĞÜNÇ F Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. . 2008; 1 - 32.
IEEE	BAŞKAYA Y,GÜRGÜR T,ÖĞÜNÇ F "Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma." , ss.1 - 32, 2008.
ISNAD	BAŞKAYA, Yusuf Soner vd. "Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma". (2008), 1-32.

APA	BAŞKAYA Y, GÜRGÜR T, ÖĞÜNÇ F (2008). Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. Central Bank Review, 8(2), 1 - 32.
Chicago	BAŞKAYA Yusuf Soner,GÜRGÜR Tuğrul,ÖĞÜNÇ Fethi Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. Central Bank Review 8, no.2 (2008): 1 - 32.
MLA	BAŞKAYA Yusuf Soner,GÜRGÜR Tuğrul,ÖĞÜNÇ Fethi Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. Central Bank Review, vol.8, no.2, 2008, ss.1 - 32.
AMA	BAŞKAYA Y,GÜRGÜR T,ÖĞÜNÇ F Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. Central Bank Review. 2008; 8(2): 1 - 32.
Vancouver	BAŞKAYA Y,GÜRGÜR T,ÖĞÜNÇ F Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma. Central Bank Review. 2008; 8(2): 1 - 32.
IEEE	BAŞKAYA Y,GÜRGÜR T,ÖĞÜNÇ F "Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma." Central Bank Review, 8, ss.1 - 32, 2008.
ISNAD	BAŞKAYA, Yusuf Soner vd. "Küresel ısınma, küreselleşme ve gıda krizi - Türkiye'de işlenmiş gıda fiyatları üzerine ampirik bir çalışma". Central Bank Review 8/2 (2008), 1-32.