Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi

BILGE, FILIZ; KABAKÇI, ÖMER FARUK; Sayan Karahan, Aysegul

Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi

Filiz BİLGE, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Ayşegül SAYAN, (Adalet Bakanlığı, 11. Aile Mahkemesi, Ankara, Türkiye)

Ömer Faruk KABAKÇI (Milli Eğitim Bakanlığı, Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye)

Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi

3 0

Yıl: 2009 Cilt: 4 Sayı: 32 Sayfa Aralığı: 20 - 31 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi

Öz:

Bu araştırmada 19 ildeki Aile Mahkemesi’nde çalışan 86 psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve pedagogun meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik akılcı olmayan inançları incelenmiştir. Katılımcılar Mesleki Doyum Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve İlişkilerde İnanç Envanteri’ni doldurmuşlardır. Verilerin analizinde Spearman korelasyon katsayısı, t testi, tek yönlü varyans analizi, Tukey HSD ve Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Araştırmada uzmanların meslek ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin anlamlı ve yüksek olduğu belirlenmiştir. Pedagoglarla psikologların meslek doyumları karşılaştırıldığında, psikologların lehine farklılık olduğu görülmüştür. Cinsiyete göre yapılan karşılaştırmada, yaşam doyumu açısından kadınların lehine farklılık vardır. Sosyo-ekonomik düzeye göre yapılan yaşam doyumu karşılaştırılmasında ise diğerleriyle kıyaslandığında kendisini alt düzeyde algılayan uzmanların lehine anlamlı fark saptanmıştır. Ayrıca uzmanların ilişkilere yönelik akılcı olmayan inançlarının cinsiyet, medeni durum ve alan açısından karşılaştırılmasında yalnızca erkeklerin lehine anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Bulgular sınırlılıklarıyla birlikte tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime: iş tatmini aile mahkemesi uzmanları psikolog aile içi ilişkiler yaşam doyumu kişilerarası ilişkiler ilişkilerde inanç envanteri pedagog yaşam doyumu ölçeği iş tatmini ölçeği

Family court experts' job and life satisfaction and beliefs about relationships

Öz:

Family court experts’ job and life satisfaction and beliefs about relationships family court experts. This study examined job and life satisfaction of 86 professionals, namely psychologists, social workers and pedagogues working at Family Courts in 19 different cities in Turkey. The Job Satisfaction Scale, the Life Satisfaction Scale and the Relationship Beliefs Inventory were used for data collection. Spearman correlation, t-test, one-way variance analysis, Tukey HSD and Kruskal- Wallis test were used for data analysis. The relationship between the job and life satisfaction of these experts was found to be meaningful and significant. Pedagogues’ job satisfaction was significantly higher than that of psychologists. Women reported higher levels of job satisfaction than men. Individuals with perceived-low socioeconomic status reported life satisfaction levels significantly higher than those with middle and higher socioeconomic status. Participants’ irrational beliefs about relationships were compared according to sex, marital status and field of expertly. Results significantly favored men. Findings, limitations of the study and recommendations for future research were discussed.

Anahtar Kelime: interpersonal relations relationship belief inventory pedagog life satisfaction scale job satisfaction scale job satisfaction family court experts psychologist family relationships life satisfaction

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Altunok, Ş. (2003). Sınıf öğretmenlerinin kendini kabul düzeyleri ile mesleki doyum kaynakları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Arches, J. (1991). Social structure, burnout, and job satisfaction. Social Work, 36 (3), 202-206.
Argyle, M. (1987). Psychology of happiness. New York.
Argyle, M. & Martin, M. (1991). “The psychological causes of happiness”. In F. Strack, M. Argyle & N. Schwarz (Eds.), Subjective well-being an interdisciplinary perspective. Pergamon Press, 77- 100.
Azar, A. ve Henden, R. (2003). Alan dışından atanmanın iş doyumuna etkileri: Sınıf öğretmenliği örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3 (2), 323-349.
Ben-Zur, H. (2003). Happy adolescents: The link between subjective well-being, internal resources and parental factors. Journal of Youth and Adolescence, 32(2), 67- 79.
Bilge, F. ve Arslan, A. (2000). Akılcı olmayan düşünce düzeyleri farklı üniversite öğrencilerinin problem çözme becerilerini değerlendirmeleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(13), 7-18.
Bilge, F. ve Arslan, A. (2001). Yetişkinlerin akılcı olmayan düşüncelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 23-33.
Bow, J.N., Quinnell, F.A., Zaroff, M. ve Assemany, A. (2002). Assesment of sexual abuse allegations in child custody cases. Professional Psychology: Research and Practice, 33 (6), 566-575.
Bradbury, T.N. ve Fincham, F.D. (1988). Individual difference variables in close relationships: A contextual model of marriage as an integrative framework. Journal of Personality and Social Psychology, 54, 713-721.
Bradbury, T.N. ve Fincham, F.D. (1993). Assessing dysfunctional cognition in marriage: A reconsideration of the Relationship Belief Inventory. Psychological Assessment, 5, 92-101.
Brown, M.B., Hohenshil, T.H. ve Brown, D.T. (1998). Job satisfaction of school psychologists in the United States. School Psychology International, 19 (1), 79- 89. http://spi.sagepub.com/cgi/content/abstract/19/1/79 (Erişim tarihi: 27.08.2007).
Butler, B.B. (1990). Job satisfaction: Management’s continuing challange. Social Work, 35(2), 112-117.
Cann, A., Mangum, J.L. ve Wells, M. (2001). Distress in response to relationship infidelity: The roles of gender and attitudes about relationships. Journal of Sex Research, 38(3), 185-190.
Cenkseven, F. (2004). Üniversite Öğrencilerinde Öznel Ve Psikolojik İyi Olmanın Yordayıcılarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Chow, H. P. H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian prairie city: A multivariate analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150.
Coleman, M. ve Ganong, L.H. (1987). Sex, sex roles and irrational beliefs. Psychological Reports, 61, 631- 638.
Cramer, D. (1994). Life and job satisfaction: A two-wave panel study. The Journal of Psychology. 129(3), 261- 267.
Çoklar, I. ve Bolat, D. (2006). Psikologlar için yeni bir alan: Aile Mahkemesi uzmanlığı. 14. Ulusal Psikoloji Kongresi, 6-8 Eylül 2006.
Davis, K. (1982). İşletmelerde insan davranışı. (Çev. K. Tosun ve ark.). İstanbul Üniversitesi, Yayın no: 3028.
Debord, J., Romans, J.S.C. ve Krieshok, T. (1996). Predicting dyadic adjusment from general and relationship-specific beliefs. The Journal of Psychology, 130(3), 263-280.
Deutsch, C. (1984). Self-reported sources of stress among psychotherapists. Professional Psychology: Research and Practice, 15, 833-845.
Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
Diener, E. ve Fujita, F. (1995). Resources, personal strivings, and subjective well-being: A nomothetic and idiografic approach. Journal of Personality and Social Psychology, 68(5), 926-935.
Doğan, S. (2001). Psikolojik danışma ve rehberlik lisans programlarının yeniden yapılandırılması için çağrı. VI.Ulusal PDR Kongresi’nde sunulan bildiri, Bildiri Özetleri Kitabı.
Dolan, S.L. ve Gosselin, E. (1998). Job satisfaction and life satisfaction: Analysis of reciprocal model with social demographic variables. (This paper was based on the doctoral dissertation of Gosselin.). http://econpapers.repec.org/paper/fthmontri/98- 02.htm (Erişim tarihi: 27 Ağustos 2007)
Ellis, A. (1986). Rational-emotive therapy applied to relationship therapy. Journal of Rational-Emotive Therapy, 4, 4-12.
Ellis, A. (1993). The rational emotive therapy approach to marriage and family therapy. Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families, 1, 292-307.
Ellis, A. (2003). The nature of disturbed marital interaction. Journal of Rational-Emotive & Cognitive Behavior Therapy, 21, 147-153.
Eraslan, B. (2000). Yaşam doyumları farklı ilköğretim öğretmenlerinin stresle başa çıkma stratejilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Epstein, N. ve Eidelson, R.J. (1981). Unrealistic beliefs of clinical couples: Their relationship to expectations, goals, and satisfaction. American Journal of Family Therapy, 9(4), 13-22.
Feist, G.J. ve diğerleri (1995). Integrating top down and bottom-up structural models od subjective wellbeing: A longitudinal investigation. Journal of Personality and Social Psychology, 68(1), 138-150.
Flett, G.L., Hewitt, P.L., Shapiro, B. ve Rayman, J. (2001- 02). Perfectionism, beliefs, and adjustment in dating relationships. Current Psychology, 20(4), 289-311.
Friedman, R. (1985). Making family therapy easier for the therapist: Burnout prevention. Family Process, 24, 549-553.
Greene, K.H. (2006). Awareness of parental infidelity on college students’ reported commitment in romantic relationships. The Florida State University, Doctoral Dissertation. http://etd.lib.fsu.edu/theses/available/etd-11092006- 172036/unrestricted/khg_dissertation.pdf (Erişim tarihi: Eylül 2007).
Grossman, N.S. ve Okun, B.F. (2003). Family psychology and family law: Introduction to the special issue. Journal of Family Psychology, 17(2), 163-168.
Gündoğar, D., Gül, S. S., Uskun, E., Demirci, S. ve Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 17-27.
Haferkamp, C.J. (1994). Dysfunctional beliefs, selfmonitoring, and marital conflict. Current Psychology, 13(3), 248-262.
Harju, B.L. ve Bolen, L.M. (1998). The effects of optimism on coping and perceived quality of life college student. Journal of Social Behavior and Personality, 13 (2), 185-201.
Harnett, P. (1995). The contribution of clinical psychologists to family-law proceedings in England. Journal of Forensic Psychiatry, 6(1), 173-183.
Hazaleus, S.L. ve Deffenbacher, J. L. (1985). Irrational beliefs and anger arousal. Journal of College Student Personnel, 26(1), 47-52.
Hellman, I. ve Morrison, T. (1987). Practice setting and type of caseload as factors in psychotherapist burnout. Psychotherapy, 24, 427-433.
Howlett, B.A. (1994). An investigation of the relationship between general belief patterns and well-being. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 12(4), 205-218.
Huber, C.H. ve Milstein, B. (1985). Cognitive restructuring and collaborative set in couples’ work. The American Journal of Family Therapy, 13(2), 17-27.
Işıkhan, V. (1993). Sosyal hizmet uzmanlarının iş doyumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Judge, T.A. ve Watanabe, S. (1994). Individual differences in the nature of the relationship between job and life satisfaction. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67(2), 101-109.
Kalkan, M. (2006). İlişkilerde İnanç Envanteri’nin (İİE) geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25), 45-54.
Kaslow, F. ve Schulman, N. (1987). How to be sane and happy as a family therapist. Journal of Psychotherapy and the Family, 3, 79-96.
Kınalı, G. (2000). Resmi ve özel okullardaki rehber öğretmenlerin iş tatminleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Kocayörük, E. (2000). Çeşitli değişkenlere göre rehber öğretmenlerin meslek doyumlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Korkut-Owen, F. (2007). Psikolojik Danışma alanında meslekleşme ve psikolojik danışman eğitimi: ABD, Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye’de durum. (Ed: R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D. W. Owen) Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Meslekleşme sürecindeki ilerlemeler. Cilt 1, 95-122.
Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Kraft, R.G. (1992). Job satisfaction. Counseling Psychologist, 20(1), 53-60.
Kurdek, L.A. (1993). Predicting marital dissolution: A 5- year prospective longitudinal study of newlywed couples. Journal of Personality and Social Psychology, 64, 221-242.
Kuruüzüm, A. ve Çelik, N. (2005). İkinci mertebe faktör modeli ile öğretmen iş doyumunu belirleyen faktörlerin analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 137-146.
Kuzgun, Y., Sevim, A.S. ve Hamamcı, Z. (1999). Mesleki Doyum Ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(11), 14-18.
Larsen, A.S. ve Olson, D.H. (1989). Predicting marital satisfaction using prepare: A replication study. Journal of Marital and Family Therapy, 15(3), 311- 322.
Lewis, V.G. ve Borders, L.D. (1995). Life satisfaction of single middle-aged professional women. Journal of Counseling and Development, 74(1), 94-101.
Markman, H.J., Floyd, F.J., Stanley, S. M. ve Storaasli, R.D. (1988). Prevention of marital distress: A longitudinal investigation. Journal of Counseling and Clinical Psychology, 56 (2), 210-217.
Mc Cormick, E.J. ve Ilgen, D. (1980). Industrial psychology. New Jersey: Prentice Hall, Inc.
Möller, A.T. ve Zyl, P.D.V. (1991). Relationship beliefs, interpersonal perception, and marital adjustment. Journal of Clinical Psychology, 47(1), 28-33.
Myers, D.G. ve Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6(1), 10-19.
Polson, M. ve Piercy, F. (1993). The impact of training stress on married family therapy trainees and their families: A focus group study. Journal of Family Psychotherapy, 3, 69-92.
Raquepau, J.M. ve Miller, R.S. (1989). Psychotherapist burnout: a component analysis. Professional Psychology: Research and Practice, 20, 32-36.
Saba, G. ve Liddle, M. (1986). Perceptions of professional needs, practice patterns and critical issues facing family therapy trainers and supervisors. The American Journal of Family Therapy, 14, 109-122.
Schmitt, N. ve Pulakos, E.D. (1985). Predicting job satisfaction from life satisfaction: Is there a general satisfaction factor? International Journal of Psychology, 20, 155-167.
Senter, A. (2006). Correctional psychologist burnout, job satisfaction and life satisfaction. A dissertation in Counseling Psychology. http://etd.lib.ttu.edu/theses/available/etd-11142006- 141307/unrestricted/Senter_Aven_Diss.pdf (Erişim tarihi: Mayıs 2007).
Sevim Aydemir, S. ve Hamamcı, Z. (1999). Psikolojik danışmanların mesleki doyumları ile mesleki yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(12), 39-46.
Shapiro, J. P. ve Dorman, R. L. (1999). Predictors of job satisfaction and burnout in child abuse professionals coping, cognition, and victimization history. Journal of Child Sexual Abuse, 7 (4), 23-42. https://www.haworthpress.com/store/ArticleAbstract. asp?sid=PA3K7693802E9H5UCXU67FJ60J6K4KK A&ID=76019 (Erişim tarihi: 27.08.2007).
Sharp, E.A. ve Ganong, L.H. (2000). Raising awareness about marital expectations: Are unrealistic beliefs changed by integrative teaching? Family Relations, 49(1), 71-76.
Simpson, P.L. ve Schumaker, J.E. (1996). Depression and life satisfaction in Nepal and Australia. Journal of Social Psychology, 136(6), 783-791.
Street, E. ve Rivett, M. (1996). Stress and coping in the practice of family therapy: A British survey. Journal of Family Therapy, 18, 303-319.
Sullivan, B.F. ve Schwebel, A.I. (1996). Birth-order position, gender, and irrational relationship beliefs. Individual Psychology, 52(1), 54-64.
TBMM Araştırma Komisyonu Raporu (2006). Töre ve namus cinayetleri ile kadınlara ve çocuklara yönelik şiddetin sebeplerinin araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
Topolinski, S. ve Hertel, G. (2007). The role of personality in psychoterapists careers: Relationships between personality traits, therapeutic schools, and job satisfaction. Psychotherapy Research, 17(3), 365- 375.
Türküm, A.S. (1999). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ile psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. V.Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Ankara.
Wood, W., Rhodes, N. ve Whelan, M. (1989). Sex differences in positive well-being: A consideration of emotional style and marital status. Psychological Bulletin, 106(2), 249-264.
Yeşilyaprak, B. (2001). Rehber öğretmenlerin iş doyumunun yordanması. Eğitim Araştırmaları, 3-4, 139-143. Yeşilyaprak, B. (2007). Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik alanının gelişiminde Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği’nin yeri ve önemi. (Ed: R. Özyürek, F. Korkut-Owen ve D. W. Owen) Gelişen Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Meslekleşme sürecindeki ilerlemeler. Cilt 1, 21-53.
Yetim, U. (1993). Life satisfaction: A study based on the organization of personal projects. Social Indicators Research, 29, 277-289.
Yurtal, F. (2001). Akılcı olmayan inançların bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(15), 41-48.
Zwemer, W.A. ve Deffenbacher, J.L. (1984). Irrational beliefs, anger and anxiety. Journal of Counseling Psychology, 31, 391-393.

APA	BILGE F, Sayan Karahan A, KABAKÇI Ö (2009). Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. , 20 - 31.
Chicago	BILGE FILIZ,Sayan Karahan Aysegul,KABAKÇI ÖMER FARUK Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. (2009): 20 - 31.
MLA	BILGE FILIZ,Sayan Karahan Aysegul,KABAKÇI ÖMER FARUK Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. , 2009, ss.20 - 31.
AMA	BILGE F,Sayan Karahan A,KABAKÇI Ö Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. . 2009; 20 - 31.
Vancouver	BILGE F,Sayan Karahan A,KABAKÇI Ö Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. . 2009; 20 - 31.
IEEE	BILGE F,Sayan Karahan A,KABAKÇI Ö "Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi." , ss.20 - 31, 2009.
ISNAD	BILGE, FILIZ vd. "Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi". (2009), 20-31.

APA	BILGE F, Sayan Karahan A, KABAKÇI Ö (2009). Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32), 20 - 31.
Chicago	BILGE FILIZ,Sayan Karahan Aysegul,KABAKÇI ÖMER FARUK Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4, no.32 (2009): 20 - 31.
MLA	BILGE FILIZ,Sayan Karahan Aysegul,KABAKÇI ÖMER FARUK Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, vol.4, no.32, 2009, ss.20 - 31.
AMA	BILGE F,Sayan Karahan A,KABAKÇI Ö Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2009; 4(32): 20 - 31.
Vancouver	BILGE F,Sayan Karahan A,KABAKÇI Ö Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2009; 4(32): 20 - 31.
IEEE	BILGE F,Sayan Karahan A,KABAKÇI Ö "Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi." Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, ss.20 - 31, 2009.
ISNAD	BILGE, FILIZ vd. "Aile mahkemesi uzmanlarının meslek doyumları, yaşam doyumları ve ilişkilere yönelik inançlarının incelenmesi". Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/32 (2009), 20-31.