Yıl: 2009 Cilt: 4 Sayı: 32 Sayfa Aralığı: 64 - 74 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri

Öz:
Bu araştırmanın amacı, psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Araştırmaya, Kayseri ilindeki dört lisede öğrenim görmekte olan 1011 öğrenci katılmıştır. Araştırmada öğrencilerin psikolojik ihtiyaçlarını ölçmek için Deci ve Ryan (2000) tarafından geliştirilen, Kesici, Üre, Bozgeyikli ve Sünbül (2003) tarafından Türkçe’ye, uyarlaması yapılan ve araştırmacılar tarafından lise öğrencilerine uyarlanan Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (TPİÖ) kullanılmıştır. Bunun yanında öğrencilerin saldırganlık düzeylerini belirlemek için Tuzgöl (1998) tarafından geliştirilen “Saldırganlık Ölçeği (SÖ) ile kişisel ve sosyal özellikleri hakkında bilgi toplamak için Kişisel Bilgi Formundan yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde iki yönlü varyans analizi, farkların kaynağını belirlemek amacıyla ise, Scheffė Çoklu Karşılaştırma Testi uygulanmıştır. Araştırmada lise öğrencilerinin saldırganlık puanı üzerinde ilişki ihtiyacı ile serbest zamanlarda yapılan etkinliğin türü, özerklik ihtiyacı ile cinsiyet değişkenlerinin ortak etkisi anlamlı bulunurken; diğer değişkenlerin ortak etkileri anlamlı bulunmamıştır. Cinsiyetin, algılanan anne tutumunun, algılanan baba tutumunun, ailede şiddet uygulanma durumunun, ilişki ve yeterlik ihtiyaçlarının öğrencilerin saldırganlık puanları üzerindeki temel etkisi anlamlı bulunurken serbest zamanlarda yapılan etkinliklerin türünün ve özerklik ihtiyacının öğrencilerin saldırganlık puanları üzerindeki temel etkisi anlamlı bulunmamıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara dayalı olarak, saldırganlığın önlenmesiyle ilgili çalışmalara yardımcı olabilecek bazı önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelime: lise öğrencileri yetkinlik saldırganlık ölçeği kişilerarası ilişkiler özerklik psikolojik ihtiyaçlar temel psikolojik gereksinimler ölçeği saldırganlık ebeveyn tutumları toplumsal cinsiyet

Aggression level of high school students who have different psychological needs

Öz:
Aggression level of high school students who have different psychological needs. This research study sought to invenstigate aggression levels high school students based on their psychological needs. Participants (n=1011) were selected from 4 high schools in Kayseri, Turkey. The level of students' psychological needs was assessed using the Basic Psychological Needs Scale, developed by Deci and Ryan (2000) and adapted to Turkish by Kesici, Bozgeyikli, Sunbul and Ure (2002). Student aggression aggression was measured using ‘the Scale of Aggression’ developed by Tuzgöl (1998). Remaining demographic information was collected through the use of a subject questionnair developed by the researchers. Data were initially analyzed through the use of a two way analysis of variance (ANOVA) and Scheffė test was used to determine the source of differences. The common effects of the independent variables (relationship need level with the spare time activities, competence need level with the educational satisfaction level originating from school, and autonomy need level and gender) were found to be significant upon the aggression points of those high school students. However the common effects of the remaining variables were not found to be significant. The basic effects of gender, perceived parental attitudes, observed family domestic violence, relationship and competence needs levels were found to be significant predictors of aggression scores for participants. Nevertheless, the main effects of having domestic violence at home, recreational activities, and autonomy need level were not found to be significantly related to the aggression level of the participants. The findings of this study were discussed in light of current related professional literature and suggestions for additional research were offered.
Anahtar Kelime: aggression scale interpersonal relations autonomy psychological needs basic psychological needs scale aggression parental attitudes gender high school students competence

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Abadan-Unat, N. (1981). Social change and Turkish women. In N. Abadan-Unat (Ed) Women in Turkish society. (pp.5-31). Leiden: E.J. Brill
  • Acet, M. (2001). Futbol seyircisini fanatik ve saldırgan olmaya yönelten faktörler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Ağlamaz, T. (2006). Lise öğrencilerinin saldırganlık puanlarının kendini açma davranışı, okul türü, cinsiyet, sınıf düzeyi, anne- babanın öğrenim düzeyi ve ailenin aylık gelir düzeyi açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
  • Arıcak, O. T. (1995). Üniversite öğrencilerinde saldırganlık, benlik saygısı ve denetim odağı ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Bachman, J.G. ve Schulenberg, J. (1993). How part-time work intensity relates to drug use, problem behavior, time use, and satisfaction among high school seniors: are these consequences or merely correlates? Developmental Psychology, 29(2), 220-235.
  • Bandura, A. (2001). Social Cognitive Theory: An agentic perspective, Asian Journal of Social Psychology, ( 2), 21-41.
  • Baumrind, D. (1971). Current patterns of parental authority. Developmental Psychology. 4(1), 1-103.
  • Bilgi, A. (2006). Bilgisayar oyunu oynayan oynamayan ilköğretim öğrencilerinin saldırganlık, depresyon ve yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojiye giriş. İzmir: İzmir Kitaplığı Yayınları.
  • Brewer, M. B. ve Crano, W. D. (1994). Social psychology. Minnepolis/ St. Paul: West Publishing Company.
  • Büyüköztürk, Ş. (2006). Veri analizi el kitabı. 2. Baskı, Ankara: PEGEM-A Yayıncılık
  • Çetinkaya, H. (1991). Video oyunlarının çocuklarda saldırganlığa etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Çıplak, E. (2004). İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin saldırgan davranışlar gösterme düzeylerine göre boş zaman değerlendirme etkinliklerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Demirci-Danışık, N. (2005). Ergenlerin sürekli öfke, öfke ifade tarzları ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İ. B.Ü. Sosyal
  • Bilimler Enstitüsü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Bolu.
  • Deci, E. L., ve Ryan R. M. (2000). The ‘what’ and ‘why’ of goal pursuits human needs and the selfdetermination of behavior. Psychological Ingury, 11, 268-277.
  • Deci, E. L., Ryan R. M., Gagne, M., Leone, D. R., Usunov, J. ve Kornazheva, B. P. (2001). Need satisfaction, motivation, and well-being in the work organizations of e former eastern bloc country: A cross-cultural study of self-determination. Personality and Social Psychology Bulletin, 27, 930- 942.
  • Durkin, K. (1995). Developmental sosyal psychology: From infancy to old age. Cambridge: Blackwel Publishers Inc.
  • Doğan, S. (2001). Farklı sosyo- ekonomik düzeylere mensup ergenlik çağındaki kız ve erkeklerin saldırgan davranışlarıyla ana- baba tutumları arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
  • Efilti, E. (2006). Ortaöğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin saldırganlık, denetim odağı ve kişilik özelliklerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Ekşi, A. (1999). Adölesans döneminde uyum ve davranış sorunları, Ekşi A. (Ed). Ben hasta değilim (149-154), İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
  • Erdoğdu, M. Y. (2006). Suça yönlendirilen ve yönlendirilmeyen çocukların aile ilişkileri ile saldırganlık davranışlarının karşılaştırılması. Çocuk ve Ruh Sağlığı Dergisi, 12, 3, 1-12.
  • Eron, L. D. (1994). Theories of aggression: From drives to cognitions. L. R. Huesmann (Ed.), Aggresive behavior: Current perspectives (pp.3-11). New York: Plenum Press.
  • Freedman, J. L., Sears, D. O. ve Carlsmith, J. M. (2003). Sosyal psikoloji. (Çev. Ali Dönmez). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
  • Glasser, W. (2003). Kişisel özgürlüğün psikolojisi. 1. Baskı (Çev. Müge İzmirli). İstanbul: Hayat Yayıncılık.
  • Gümüş, T. (2000). Kendini kabul düzeyleri farklı genel lise öğrencilerinin bazı değişkenlere göre saldırganlık düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Güner, N. (1995). Ergenlerin dinledikleri müzik türünün depresyon ve saldırganlık düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Güner, B. Ç. (2006). Takım sporları ve bireysel sporlar yapan oyuncuların saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
  • Hasting, P.D. ve Rubin K.H. (1999). Predicting mothers' beliefs about preschool-aged children's social behavior: evidence for maternal attitudes moderating child effects. Child Development, 70 (3); 722-741.
  • Hatunoğlu, A. (1994). Ana- baba tutumları ile saldırganlık arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Kayseri Rehberlik Araştırma Merkezi. (2007). İlköğretim ikinci kademe ve ortaöğretim okullarında öğrenim gören öğrencilerin saldırganlık düzeyleri araştırmasının yayınlanmamış raporu. Kayseri: RAM.
  • Kendrick, D.T., Neuberg, S. L. ve Cialdini, R. B. (1999). Social psychology. Boston: Allyn and Bacon.
  • Kesici, Ş., Üre, Ö., Bozgeyikli, H. ve Sünbül, A. M. (2003). Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeğinin geçerlik ve güvenilirliği. VII. Ulusal PDR Kongresi Bildiriler. Malatya, İnönü Üniversitesi.
  • Kurtyılmaz, Y. (2005). Öğretmen adaylarının saldırganlık düzeyleri ile akademik başarıları, iletişim ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Lorenz, K. (2002). On aggression. (Elektronik versiyon). http://www.books.google.com.
  • Mansuroğlu, S. (2002) Akdeniz üniversitesi öğrencilerinin serbest zaman özellikleri ve dış mekan rekreasyon eğilimlerinin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15, 2, 53-62.
  • Michaud, Y. (1994). Şiddet. 1. Baskı, (Çev. C. Muhtaroğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Montagu, A. (1973). Man and aggression, New York: Oxford University Press.
  • Moses, A. (1999). Exposure to violence, depression and hostility in a sample of innercity high school youth. Journal of Adolescence, 22, 21-32.
  • Nicholas, K. B ve Bieber, S. L. (1996) Parental abusive versus supportive behaviors and their relation to hostility and aggression young adults. Child Abuse and Neglect, 12, 1195-1211.
  • Onur-Cansız, R. (2004). Çocuk yetiştirme modellerinde cinsiyetçi yaklaşımlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
  • Ozan, G. ve Tanrıdağ, R. (2002). Üç ayrı meslek grubunda engellenme ve saldırganlığın incelenmesi. Polis Dergisi, 32, 17-24.
  • Öztürk, İ. (1990). Ana-baba tutumlarının üniversite öğrencilerinin bağımsızlık, duygularını anlama, yakınlık, başatlık, kendini suçlama ve saldırganlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Petit, J. A. (1997). The effect of an anger management, program on aggressive adolescents: a cognitivebehavioral approach. DAI- A 59/08, USA: University of New Orleans.
  • Sand, A. (2003). Research report nursing-related qualities, personality and work satisfaction– assistant nurses in a ten-year perspective, Journal of Clinical Nursing,12, 2, 117-187.
  • Staub, E. (2003). The basic human needs and their role of altrusim and aggression. In E. Staub The psychology of good and evil: why children, adults, and groups help and harm others (pp 52- 67). New York: Cambridge University Press.
  • Şahin, H. M. (2003). Sporda şiddet ve saldırganlık. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Tok, Y. (2001). Cinsiyet rolleri ile ilgili farklı kalıp yargılara sahip üniversite öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Tuzgöl, M. (1998). Ana- baba tutumları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Voltan Acar, N. (2003). PDR’de yirmi beş yıl. 1. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Yalçın, İ. (2004). Ailelerinden algıladıkları destek düzeyleri farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
APA ŞAHİN E, OWEN KORKUT F (2009). Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. , 64 - 74.
Chicago ŞAHİN Ekrem Sedat,OWEN KORKUT Fidan Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. (2009): 64 - 74.
MLA ŞAHİN Ekrem Sedat,OWEN KORKUT Fidan Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. , 2009, ss.64 - 74.
AMA ŞAHİN E,OWEN KORKUT F Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. . 2009; 64 - 74.
Vancouver ŞAHİN E,OWEN KORKUT F Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. . 2009; 64 - 74.
IEEE ŞAHİN E,OWEN KORKUT F "Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri." , ss.64 - 74, 2009.
ISNAD ŞAHİN, Ekrem Sedat - OWEN KORKUT, Fidan. "Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri". (2009), 64-74.
APA ŞAHİN E, OWEN KORKUT F (2009). Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(32), 64 - 74.
Chicago ŞAHİN Ekrem Sedat,OWEN KORKUT Fidan Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4, no.32 (2009): 64 - 74.
MLA ŞAHİN Ekrem Sedat,OWEN KORKUT Fidan Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, vol.4, no.32, 2009, ss.64 - 74.
AMA ŞAHİN E,OWEN KORKUT F Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2009; 4(32): 64 - 74.
Vancouver ŞAHİN E,OWEN KORKUT F Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2009; 4(32): 64 - 74.
IEEE ŞAHİN E,OWEN KORKUT F "Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri." Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, ss.64 - 74, 2009.
ISNAD ŞAHİN, Ekrem Sedat - OWEN KORKUT, Fidan. "Psikolojik ihtiyaçları farklı lise öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri". Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/32 (2009), 64-74.