Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü

ÖZTÜRK, MERYEM; Kaya, Abdulkadir; ÖZER, Ali

Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü

Abdulkadir KAYA, (Atatürk Üniversitesi, Pasinler Meslek Yüksek Okulu Erzurum, Türkiye)

Meryem ÖZTÜRK, (Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü, Erzurum, Türkiye)

Ali ÖZER (Atatürk Üniversitesi, Hınıs Meslek Yüksek Okulu Erzurum, Türkiye)

Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi

3 0

Yıl: 2010 Cilt: 24 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 129 - 147 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü

Öz:

Çalışmada İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’na kote olan Metal Eşya, Makine ve Gereç Yapım sektöründeki işletmelerin Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi kullanılarak performanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Veri Zarflama Analizi aynı konuda faaliyet gösteren ve benzer girdi ve çıktıları kullanan birimlerin etkin olup olmadıklarının belirlenmesi için uygulanan bir yöntemdir. Analiz sonucunda, 2008 yılının 4 döneminde de 5 işletme etkin bulunmuştur. Çalışmada sektördeki etkin işletmeler tespit edildikten sonra etkin olmayan işletmelerin etkin hale gelebilmeleri için gerekli potansiyel iyileştirmeleri oranları da hesaplanarak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime: makine veri zarflama analizi İstanbul menkul kıymetler borsası (İMKB) türk metal sanayi

Konular: Bilgisayar Bilimleri, Yazılım Mühendisliği İşletme Endüstri Mühendisliği Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri İşletme Finans Bilgisayar Bilimleri, Yapay Zeka

Öz:

The purpose of the study is to compare performance efficiency of businesses listed in the sector of Fabricated Metal Products, Machinery and Equipment on Istanbul Stock Exchange (ISE) by using Data Envelopment Analysis. Data Envelopment Analysis is a method that is used to determine to effective and ineffective units, performing in same subject and using similar inputs and outputs. As a result of the analysis, it is found that 5 businesses are efficient in 4 periods of 2008. In addition to that, the potential recovery rates are calculated for the inefficient manufacturing businesses and made some recommendations how they might perform better.

Anahtar Kelime: Istanbul stock exchange (ISE) turkish metalworking industry machine data envelopment analysis

Konular: Bilgisayar Bilimleri, Yazılım Mühendisliği İşletme Endüstri Mühendisliği Bilgisayar Bilimleri, Bilgi Sistemleri İşletme Finans Bilgisayar Bilimleri, Yapay Zeka

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Atan, M. (2003), “Türkiye Bankacılık Sektöründe Veri Zarflama Analizi İle Bilançoya Dayalı Mali Etkinlik ve Verimlilik Analizi” Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Sayı 48, Cilt 14, ss:71 – 86.
Atan, M., Karpat, G. ve Göksel, A. (2002), “Ankara’daki Anadolu Liselerinin Toplam Etkinliğinin VZA İle Saptanması”, XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşe.
Ayan, T. Y. ve Perçin, S. (2008), “Measuring Efficiency of Turkish Automotive Firms With The Fuzzy Dea Model”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:26, Sayı:1, ss. 99 – 119.
Başkaya, Z. ve Akar, C. (2005), “Sigorta Şirketlerinin Satış Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi”, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, Sayı:15, ss.37 – 51.
Bayrak, A., Özcan, A. İ.,Anıl, N. K. ve Emre, F. (2003), “İstanbul İlinde Seçilmiş Tekstil Sektörüne Ait Firmaların Veri Zarflama Analizi İle Etkinliklerinin Ölçülmesi”, Review of Social, Economic & Business Studies, Cilt: 3 / 4, ss.161,177.
Baysal, M. E., Alçılar, B., Çerçeoğlu, H. ve Toklu, B. (2005), “Türkiye’deki Devlet Üniversitelerinin 2004 Yılı Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Belirlenip Buna Göre 2005 Yılı Bütçe Tahsislerinin Yapılması”, SAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss.67– 73.
Baysal, M. E., Uygur M. ve Toklu, B. (2004), “Veri Zarflama Analizi İle TCDD Limanlarında Bir Etkinlik Ölçümü Çalışması”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt:19, No:4, ss.437-442.
Bousofiance, A., Dyson, R. ve Rhodes, E.(1991), “Applied Data Envolopment Analysis”, European Journal of Operational Research, Vol: 2, No: 6, ss.1-15.
Boussofiane, A., Dyson, R. ve Rhodes, E. (1991), “Applied Data Envolopment Analysis”, European Journal of Operational Research, II, No: 6, pp. 1 -15.
Charnes, A. Cooper, W. W. ve Rhodes, E. (1981), “Evaluating Program and Managerail Efficiencey: An Application of Data Envolopment Analysis To Program Follow Through”, Management Science, Vol.27, No.6, pp.668-697.
Charnes, A., Cooper, W. W. ve Rhodes, E. (1978), “Measuring the Efficiency Of Decision Making Units”, European Journal of Operational Research, Vol. 2, 1978, pp. 429-444
Cooper, W. W. ve Seifard, L.M., (2000), DEA: A Comprehensive Text With Models, Applications, References and DEA-Solver Software, Kluiwer Academic Publishes, London.
Çetin, A. C. (2006), “Türk Tekstil Sektörü ve Türk Tekstil Firmalarının Etkinlik Düzeylerinin Belirlenmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII, Sayı:2, ss. 255-278.
Demir, Y. Ve Gençtürk, M. (2006), “İMKB’de İşlem Gören Yerli ve Yabancı Bankaların Göreli Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçümü”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:21, Sayı:2, ss.49 – 74.
Doğan, N. Ö. ve Tanç, A. (2008), “Konaklama İşletmelerinde Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Faaliyet Denetimi: Kapadokya Örneği”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:22 (1), ss. 239 – 258.
Emrouznejad, A., DEA Tutorial, http://www.deazone.com/tutorial/index.htm, Erişim Tarihi: 18.05.2009.
Golany, B. ve Yu, G. (1997), “Theory and Methodology Estimating Returns to Scale in DEA”, European Juornal of Operational Research,Volume:103, pp. 28 – 37.
Hays, W. L. (1973), Statistics for the Social Sciences, Holt, Rinehart and Winston, Inc., Newyork.
Karsak, E. E. ve Özyiğit, T. (1999), “Gelişmekte Olan Ülkelerin Sosyo-Ekonomik Performanslarının Göreli Değerlendirilmesi”, IV. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Bildirileri, Antalya.
Karsak, E.E. ve İşcan, F., (2000), “Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Ağırlıklı Kısıtlamaları ve Çapraz Etkinlik Kullanılarak Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi”, Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt : 11, Sayı : 3, ss: 2 - 10.
Kayalı, C. A., Kayalı, N. ve Kartal, B. (2004), “Veri Zarflama Analizinin Türk Sağlık Sektöründe Bir Uygulaması”, Celal Bayar Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss.67 – 78.
Kayalıdere, K. ve Kargın, S. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss.196 – 219.
Kayalıdere, K. ve Kargın, S. (2004), “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss.196 – 219.
Kaynar, O., Zontul, M. ve Bircan, H. (2005), “Veri Zarflama Analizi İle OECD Ülkelerinin Telekomünikasyon Sektörlerinin Etkinliğinin Ölçülmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss. 37 – 57.
Kula, V. ve Özdemir, L. (2007), “Çimento Sektöründe Göreceli Etkinsizlik Alanlarının Veri Zarflama Analizi Yöntemi İle Tespiti”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: VIII, ss.55 – 70.
Küçük, A. (2007), Portföy Oluşturma ve Portföye Dahil Edilecek Hisse Senetlerinin Seçiminde “Veri Zarflama Analizi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,İstanbul.
Özcan, A. İ. (2005), Celal Bayar Üniversitesi’ne Bağlı Meslek Yüksekokullarının Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Ölçülmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Tetik, S. (2003), “İşletme Performansını Belirlemede Veri Zarflama Analizi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, ss.221 – 229.
Yalama, A. ve Sayım, M. (2008), “Veri Zarflama Analizi İle İmalat Sektörünün Performans Değerlendirmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:23, Sayı:1, ss. 89 – 107.
Yeşilyurt, C. ve Alan, M. A. (2003), “Fen Liselerinin 2002 Yılının Göreceli Etkinliğinin VZA Yöntemiyle Ölçülmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, ss. 91 – 104.
Yıldız, A. (2005), “İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Endeksi Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, 9. Ulusal Finans Sempozyumu, Nevşehir.
Yılmaz, C., Özdil, T. ve Akdoğan, G. (2002) “Seçilmiş İşletmelerin Toplam Etkinliklerinin Veri Zarflama Yöntemi İle Ölçülmesi”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları: 20, Süreli Yayınlar Dizisi: 6, Sayı 4, ss. 174-183.
Yılmaz, M. K. ve Çıracı, D. (2004), “Hisse Senetleri İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketleri’nin Likidite ve Karlılık Açısından Veri Zarflama Yöntemi İle Etkinlik Analizi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt:6, Sayı:3, ss. 129 – 148.
Yolalan, R. (1993), İşletmelerarası Göreli Etkinlik Ölçümü, MPM Yayınları No: 483, Ankara

APA	Kaya A, ÖZTÜRK M, ÖZER A (2010). Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. , 129 - 147.
Chicago	Kaya Abdulkadir,ÖZTÜRK MERYEM,ÖZER Ali Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. (2010): 129 - 147.
MLA	Kaya Abdulkadir,ÖZTÜRK MERYEM,ÖZER Ali Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. , 2010, ss.129 - 147.
AMA	Kaya A,ÖZTÜRK M,ÖZER A Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. . 2010; 129 - 147.
Vancouver	Kaya A,ÖZTÜRK M,ÖZER A Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. . 2010; 129 - 147.
IEEE	Kaya A,ÖZTÜRK M,ÖZER A "Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü." , ss.129 - 147, 2010.
ISNAD	Kaya, Abdulkadir vd. "Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü". (2010), 129-147.

APA	Kaya A, ÖZTÜRK M, ÖZER A (2010). Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 129 - 147.
Chicago	Kaya Abdulkadir,ÖZTÜRK MERYEM,ÖZER Ali Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 24, no.1 (2010): 129 - 147.
MLA	Kaya Abdulkadir,ÖZTÜRK MERYEM,ÖZER Ali Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.24, no.1, 2010, ss.129 - 147.
AMA	Kaya A,ÖZTÜRK M,ÖZER A Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2010; 24(1): 129 - 147.
Vancouver	Kaya A,ÖZTÜRK M,ÖZER A Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2010; 24(1): 129 - 147.
IEEE	Kaya A,ÖZTÜRK M,ÖZER A "Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü." Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24, ss.129 - 147, 2010.
ISNAD	Kaya, Abdulkadir vd. "Metal eşya,makine ve gereç yapım sektördeki işletmelerin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü". Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 24/1 (2010), 129-147.