Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması

KARA, Mustafa; GORÜN, MUSTAFA

Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması

Mustafa GÖRÜN, (Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Çanakkale, Türkiye)

Mustafa KARA (Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Çanakkale, Türkiye)

Yönetim Bilimleri Dergisi

11 1

Yıl: 2010 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 137 - 164 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması

Öz:

Kentlerin geçmişteki işlevini veya kullanım yoğunluğunu kaybederek ekonomik, fiziksel ve sosyal açılardan çöküntüye uğramış bölgelerinde, kentsel yasam kalitesini yeniden sağlamak için farklı boyutların ön plana çıkarıldığı kentsel dönüşüm projeleri uygulanmaktadır. Bu kapsamda, çalışmanın amacı, sivil toplum kuruluşlarının ve sosyal girişimcilerin kentsel dönüşüm sürecindeki olumlu ve olumsuz kanaatlerinin dönüşüm projelerinin başarısını da olumlu ve olumsuz bir yönde etkileyebileceğinin vurgulanmasıdır. Çalışmada literatür taraması yönteminden yararlanılarak ulusal ve uluslararası literatür taranmış kentsel dönüşüm, kentsel yaşam kalitesi ve sosyal girişimcilik konularına ilişkin bilgi ve veriler derlenmiştir. Sonuç olarak da, kentsel dönüşüm projelerinin başarıya ulaşması konusunda merkezi ve yerel karar vericilere yol göstermesi beklenilen bir kısım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Mimarlık Sosyal Çalışma Sosyoloji Kentsel Çalışmalar

Urban transformation and enhancement of the urban life quality in the context of social entrepreneurship in Turkey

Öz:

Urban transformation projects in which different aspects are put on the agenda are implemented to restore the quality of urban life in the depressed areas of cities, loosing their functions and intensity of use in the past, in terms of economic, physical and social aspects. In this context, the purpose of this study is to emphasize that the negative and positive opinions of non-governmental organizations and social entrepreneurs in the process of urban transformation can affect the success of the transformation projects negatively and positively. By using literature review method, national and international literature were reviewed, information and data related to urban transformation, urban life quality, and social entrepreneurship were compiled. In the conclusion part, some suggestions, expected to lead the way to central and local decision makers to make urban transformation project implementations successfully, were made.

Anahtar Kelime:

Konular: Mimarlık Sosyal Çalışma Sosyoloji Kentsel Çalışmalar

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Andersen, S.H. (2005), “Konut Alanlarında Bozulma ve Konut Alanları Yenileme Stratejilerinde Avrupa ve Amerika Deneyimleri”, Uluslararası Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu’nda Sunulan Bildiri, 27-30 Kasım, İstanbul, s. 151-165.
Argüden, Yılmaz (2008), “Sürdürülebilir Yaşam ve Kalite”, Önce Kalite Dergisi, Temmuz 2008, ss. 12-14.
Ataöv, Anlı ve Sevin Osmay (2007), “Türkiye’de Kentsel Dönüşüme Yöntemsel Bir Yaklaşım”, METU JFA2007/2, 24: 2, 57-82.
Atkınson, Rob (2005), “Kentsel Dönüşüm, Ortaklıklar ve Yerel Katılım”, içinde Uluslararası Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu Küçükçekmece Belediyesi Atölye Çalışması, 27-30 Kasım, Küçükçekmece Belediyesi Yayını, İstanbul.
Barka, İlke (2006), Kentsel Dönüşüm Bağlamında Yeni Konut Alanları, Yıldız Tenik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehircilik ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Boschee, Jerr and Jim McClurg (2003), “Toward a Better Understanding of Social Entrepreneurship: Some İmportant Distinctions”, http://www.sealliance. org/better_understanding. pdf, (15.07.2009).
Çağla, H. (2007), Kentsel Dönüşüm Çalışmalarının Mülkiyet Kullanımına Olan Etkisi Üzerine Bir Araştırma ve Konya Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Dees, J. Gregory (1998), “The Meaning of Social Entrepreneurship”, www.fntc.info/.../The% 20meaning %20of%20Social%20Entreneurship.pdf, (17.07.2009).
Demirsoy, Mustafa Sami (2006), Kentsel Dönüşüm Projelerinin Kent Kimliği Üzerindeki Etkisi, Mimarsinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Denizalp, Hülya (2007), Toplumsal Dönüşüm için Sosyal Girişimcilik Rehberi, Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Yayını, Odak Ofset Matbaacılık, Ankara.
DPT Devlet Planlama Teşkilatı (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Nüfus, Demografi Yapısı, Göç Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara DPT, 2000, DPT. 2556 - ÖİK. 572.
DPT Devlet Planlama Teşkilatı (2000), Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/viii/plan8str.pdf (20.07.2009).
Elgin, Fatma Ceylan (2008), Kentsel Dönüşüm Projelerinde Kullanıcı Katılımının Önemi-Pangaltı Örneği, Yıldız Tenik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Emür, H. Semih ve Dişlen Onsekiz (2007), “Kentsel Yaşam Kalitesi Bileşenleri Arasında Açık ve Yeşil Alanların Önemi-Kayseri/Kocasinan İlçesi Park Alanları Analizi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 22, Yıl 2007/1, ss. 367-396.
Erden, D. (2006), “Kentsel Yenileşme Projelerinin Gentrification Hedefleri ve Etkileri”, içinde, İstanbul’da Soylulaştırma Eski Kentin Yeni Sakinleri, T. İSLAM ve D. BEHAR (der.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Eren, Fatih (2006), Kentsel Dönüşümde Kamu Özel Ortaklıkları ve Özel Girişimin Dönüşümdeki Varlığı: Konya Örneği, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Ergün, Nilgün (2006), “Gentrification Kuramlarının İstanbul’da Uygulanabilirliği”, içinde İstanbul’da Soylulaştırma Eski Kentin Yeni Sahipleri, D. BEHAR ve T. İSLAM (der.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 122, İstanbul.15, Sayı 1, ss. 115-130.
Genç, N. Fatma (2008), “Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Mevzuat ve Uygulamaların Genel Görünümü”, Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, ss. 115-130.
Jolın, Michele (2007), Investing in Social Entrepreneurship and Fostering Social Innovatıon, Center for American Progress A Progressive Growth Issue Paper, http://www.americanprogress.org/ issues/2007/12/pdf/social_entrepreneurship.pdf, (12.07.2009).
Kabadayı, Harika (2006), Yaşam Kalitesi ve Kullanıcı Memnuniyetinin Kentsel Tasarımdaki Etkisine Çok Boyutlu Yaklaşım, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Karadağ, Derya (2007), “Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Tanımı Nedir?”, http://www.ar kitera.com.tr/h23053-turkiye-de-kentsel-donusumun-taniminedir. html, (Erişim, 01.12.2008).
Keleş, Ruşen (2008), Kentleşme Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.
Keleş, Ruşen (2004), “Kentsel Dönüşümün Tüzel Altyapısı”, H. B. Tuna (Editör), Dosya: Kentsel Dönüşüm ve Katılım, Mimarist Dergisi, TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, 4(12), 73-75.
Kocabaş, A. (2006), Kentsel Dönüşüm (/Yenileş(tir)me): İngiltere Deneyimi ve Türkiye’deki Beklentiler, Literatür Yayıncılık, 1. Basım, İstanbul.
Koçak, Hüsamettin (2008), “Kentsel Yaşam Kalitesinin Geliştirilmesi için Stratejik Çalışma Alanları”, Yerel Siyaset, Sayı 31, ss. 41-47.
Kütük İnce, Esra (2006), Kentsel Dönüsümde Yeni Politika, Yasa ve Eğilimlerin Değerlendirilmesi “Kuzey Ankara Girişi (Protokol Yolu) Kentsel dönüşüm projesi”, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Mccarthy, John (2005), “Kentsel Dönüşümde Ortaklık Pratiği”, içinde Uluslararası Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu Küçükçekmece Belediyesi Atölye Çalışması, 27-30 Kasım, Küçükçekmece Belediyesi Yayını, İstanbul.
Nurengin Kocamemi, Gaye (2006), Kentsel Dönüşüm Süreci Kızılçeşme Örneği, Mimarsinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Oktay, Derya (2007), “Sürdürülebilirlik, Yaşanabilirlik ve Kentsel Yaşam Kalitesi”, Mimarlık Dergisi, Sayı 335, http://old.mo.org.tr/mimarlikdergisi/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi= 53& RecID=1329, 03.07.2009.
Öner, Şebnem (2007), Kentsel Yenileme Kapsamında Kentsel Dönüşüm Projelerinin İstanbul Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi Örneğinde İrdelenmesi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın.
Özden, P. Pelin (2001), “Kentsel Yenileme Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü Üzerine Düşünceler ve İstanbul Örneği”, İ.Ü. SBF Dergisi, http://www.istanbul.edu.tr/ siyasal/dergi/sayi23-24/20.htm, (Erişim, 17.03.2008).
Öztaş, Nihan (2005), Türkiye’de Kentsel Dönüşüm ve Haliç Örneklemesi, Mimarsinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Polat, Sibel (2005), Mimarlık ve Kentsel Yasam Kalitesinin Sağlanmasında Dönüşüm Projelerinin Rolü: Bursa – Santral Garaj Bölgesi Örneği, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
Polat, Sibel ve Neslihan DOSTOĞLU (2007), “Kentsel Dönüşüm Kavramı Üzerine: Bursa’da Kükürtlü ve Mudanya Örnekleri”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, s. 61-76.
SPO Şehir Plancıları Odası (2005), Kentsel Dönüşüm Kanunu Tasarısı Görüş/Rapor, http://www.spo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=75&tipi=4&sube=0, (Erişim, 08/01/2009).
TMMOB Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (2007), Mimarlar Odası Basın Açıklaması, http://www.izmimod.org.tr/index.php?sayfa=290107&bolum=haber&kat=de v, (Erişim, 15.02. 2008).
Turgut Yıldız, Hülya (2007), “Kentsel Yaşam Kalitesi: Kuram Politika ve Uygulamalar”, Mimarlık Dergisi, Sayı 335, http://old.mo.org.tr/mimarlikdergisi/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi= 53 &RecID=1325, 03.07.2009.
Turok, Ivan (2005), “Kentsel Dönüşümde Yeni Eğilimler ve Yönetişim”, içinde Uluslararası Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sempozyumu Küçükçekmece Belediyesi Atölye Çalışması, 27-30 Kasım, Küçükçekmece Belediyesi Yayını, İstanbul.
TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu (2009), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2008 Nüfus Sayımı Sonuçları, TÜİK Haber Bülteni, Sayı 14, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=3992.
TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu (2008), İstatistiki Göstergeler (1923-2007), TÜİK Yayın No. 3206, Ankara.
Türkoğlu, D. Handan vd. (2008), “İstanbul’da Yaşam Kalitesinin Ölçülmesi”, İTÜ Dergisi/a mimarlık, planlama, tasarım, Cilt 7, Sayı 2, ss. 103-113.
UN-HABITAT (2010), Urban Population Living in Slums 1990-2010, State of the World Cities 2010/2011, http://www.unhabitat.org/documents/SOWC10/ L7.pdf (01.05.2010).
UN-HABITAT (2008), State of the World Cities 2008/2009 Harmonious Cities, Earthscan Publications Ltd. London and Sterling, VA.
UN-HABITAT (2007), Slums: Past, Present, and Future the Critical Role of Policy, http://www.unhabitat.org/downloads/docs/Press_SG_visit_Kibera07/SG%21 4.pdf, (15.05.2010).
Wolk, Andrew (2008), Advancing Social Entrepreneurship Recemmendations for Policy Makers and Government Agencies, The Apsen Instutite Root Cause/MIT, www.aspeninstitute.org/ node/3099, (11.07.2009).
Wolk, M. Andrew (2007), Social Entrepreneurship and Government: A New Breed of Entrepreneurs Developing Solutions to Social Problems, www.sba.gov/idc/groups/public/.../ tools_reports_sbe_07_ch06.pdf, (12.07.2009).
Yavuzçehre, S. Pınar ve Sülün E. Torlak (2006), “Kentsel Yaşam Kalitesi ve Belediyeler: Denizli Karşıyaka Mahallesi Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 2, Sayı 4, ss. 184-207.
YAYED Yerel Yönetim Araştırma, Yardım ve Eğitim Derneği (2006), Dönüşüm Alanları Yasa Tasarısı Üzerine YAYED Görüşü, http://www.yayed.org/genel/bizden_detay.php?kod=241 &tipi=9&sube=0, (Erişim, 31.07.2008).
Yerebasmaz, H., Gerze Kentsel Dönüşüm Örneğinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Ankara, 2006.
BM HABITAT BM İnsan Yerleşimleri Konferansı (1996), HABITAT II İstanbul Deklarasyonu, http://www. toki.gov.tr/habitat/dokumanlar/habitatgundemi.doc, 06.04.2009.
Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), R.G: 01/07/2006-26215. 5104 Sayılı Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi Kanunu, R.G: 12/03/2004-25400.
5162 Sayılı Toplu Konut Kanununda ve Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Eki Cetvellerin Toplu Konut İdaresi Başkanlığına Ait Bölümünde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, R.G: 12/05/2004- 5162.
5366 Sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun, R.G: 05/07/2005- 25866.
5393 Sayılı Belediye Kanunu.
T.C. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü Dönüşüm Alanları Hakkında Kanun Tasarısı, B.02.0.KKG.0.10/101-1054/3213, 22/06/2006.
http://www.toki.gov.tr/ozet.asp, (23.07.2009).
http://nkg.tuik.gov.tr/goster.asp?aile=1 Nüfus ve Demografi göstergeleri(Erişim, 23.07.2009)
http://www.yerelnet.org.tr/uluslararasi/avrupakonseyianlasma7.php, (Erişim, 26/06/2008).

APA	GORÜN M, KARA M (2010). Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. , 137 - 164.
Chicago	GORÜN MUSTAFA,KARA Mustafa Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. (2010): 137 - 164.
MLA	GORÜN MUSTAFA,KARA Mustafa Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. , 2010, ss.137 - 164.
AMA	GORÜN M,KARA M Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. . 2010; 137 - 164.
Vancouver	GORÜN M,KARA M Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. . 2010; 137 - 164.
IEEE	GORÜN M,KARA M "Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması." , ss.137 - 164, 2010.
ISNAD	GORÜN, MUSTAFA - KARA, Mustafa. "Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması". (2010), 137-164.

APA	GORÜN M, KARA M (2010). Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 137 - 164.
Chicago	GORÜN MUSTAFA,KARA Mustafa Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi 8, no.2 (2010): 137 - 164.
MLA	GORÜN MUSTAFA,KARA Mustafa Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, vol.8, no.2, 2010, ss.137 - 164.
AMA	GORÜN M,KARA M Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2010; 8(2): 137 - 164.
Vancouver	GORÜN M,KARA M Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi. 2010; 8(2): 137 - 164.
IEEE	GORÜN M,KARA M "Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması." Yönetim Bilimleri Dergisi, 8, ss.137 - 164, 2010.
ISNAD	GORÜN, MUSTAFA - KARA, Mustafa. "Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması". Yönetim Bilimleri Dergisi 8/2 (2010), 137-164.