İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması

Mustafa ŞAHİN, (Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Trabzon, Türkiye)
Sırrı AKBABA (Atatürk Üniversitesi, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı, Erzurum, Türkiye)
Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi
9 6
Yıl: 2010 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 331 - 342 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması

Öz:
Bu araştırmanın amacı; empati eğitimi programının, ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencileri arasında görülen zorbacı davranışlar üzerindeki etkililiğini belirlemektir. Geliştirilen empati eğitim programı, haftada bir defa olmak üzere toplam 10 oturumda uygulanmış, bir deney ve bir kontrol grubu ile zorba davranışlarda bulunan 18 denek üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada; Zorba ve Kurban Belirleme Ölçeği-Çocuk Formu ve Çocuklar İçin Empati Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın veri analizi, özgün adı “Split-Plot Desing” olan 2x2 faktörlü ve tekrar ölçümlü (ANOVA) ile yapılmıştır. Bulgulara göre, deney grubundaki deneklerin zorba davranışlarında, kontrol grubundakilere göre anlamlı düzeyde azalma olduğu, deney grubundaki deneklerin empatik becerilerinde anlamlı düzeyde bir yükselme olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Spor Bilimleri Hemşirelik Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri

Investigating the efficiency of emphaty training program for preventing bullying behaviors in primary schools

Öz:
The purpose of this study is to determine the effectiveness of empathy training as an intervention programme on bullying behaviours witnessed among forth and fifth-grade primary students. The empathy training programme implemented in one session in a week throughout ten weeks. The sample of the study included 18 students. In the study, Child Form of Bully and Victim Determination Scale and Empathy Scale for Children were used as data gathering tools. For data analysis Split-Plot Desing, which includes 2x2 factor and Repeated Measurements (ANOVA) were used. According to findings bullying behaviours of subjects in the experiment group decreased significantly compare to subjects in the control group. Furthermore, empathic skills of subjects in the experiment group increased significantly.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları Eğitim, Özel Spor Bilimleri Hemşirelik Psikoloji Aile Çalışmaları Davranış Bilimleri
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Nansel, R. T., Overpeck, M., Pilla, R. S. & et. al. Bullying behaviors among us youth:Prevalence and association with psychosocial adjustment. Journal of the American Medical Association, 285(16), 2094-2100, ABD, 2001.
  • Bridge, B. Zorbalık: Bilinmeyen çeşitleri ve çözümleri. İstanbul: Beyaz Yayınları, 2003.
  • Ayas, T. & Deniz, M. The Prevalence and nature of bullying in primary schools (tur kısh sample) international conference on education. 26-29 May, 2008 Athens, Greece, 2008.
  • Dölek, N. İlk ve orta öğretim okullarındaki öğrenciler arasında zorbacı davranışların incelenmesi ve “zorbalığı önleme tutumu programı”nın etkisinin araştırılması. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2001.
  • Kapçı, G. E. İlköğretim öğrencilerinin zorbalığa maruz kalma türünün ve sıklığının depresyon, kaygı ve benlik saygısıyla ilişkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. Cilt 37, 1–12. Ankara, 2004.
  • Koç, Z. Lise öğrencilerinin zorbalık düzeylerinin yordanması, Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2006.
  • Pişkin, M. Okullarımızda yaygın bir sorun: Okul zorbalığı. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi. Malatya: İnönü Üniversitesi, 09-11 Temmuz, Malatya, 2003.
  • Pişkin, M. & Ayas, T. Lise öğrencileri arasında yaşanan akran zorbalığı olgusunun okul türü bakımından karşılaştırılması. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi’nde Sunulmuş Bildiri. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi. 21-23 Eylül. İstanbul, 2005.
  • Bilgin, A. & Kartal, H. Bullying in the elementary schools: From the aspects of the students, the teachers and the parents. Elementary Education Online, 7(2), 485-495. Ankara,2008.
  • Dake J. A., Price, J. H. & Telljohann, J. K. The nature and extent of bullying at school. Journal of School Health, 73(5), 173-181, 2003.
  • Fekkes, M.; Pijpers, F. & Verlove-Vanhorick S. P..Bullying: who does what, when and where? Involvement of children, teachers and parents in bullying behavior. Health Education Research, 20, 81-91, 2005.
  • Kumpulainen, K., Rasanen, E. & Puura, K. Psychiatric disorders and the use of mental health services among children involved in bullying. Aggressive Behavior, 27, 102-110, USA, 2001.
  • Bosworth, K., Espelage, D. L. & Simon, L. Factors associated wiht bullying behavior in middle school student. Journal of Early Adolescence, 19 (3): 341–361, 1999.
  • Olweus, D. Bullying at school: What we know and what we can do Malden, MA Black well Publishers Ltd., 1993.
  • Özbay, Y. Danışanı merkez alan psikoterapi yaklaşımında empatik atmosfer ve insan ilişkileri. I. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, Adana, 1994.
  • Özbay. Y. & Şahin, M. Empatik sınıf atmosferi tutum ölçeği (ESATÖ) geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 74–79. Ankara, 1999.
  • Petterson, C. H. Theories of counseling and psychotherapy. Horpers and Row, New York. 1973.
  • Rogers, R. C. On becoming a person. Boston: Houghton Mifflin, 1961.
  • Dökmen, Ü. İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2005.
  • Gilhorta, J. The concepts of selfobject function and empathy in couple’s therapy. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 27, 294-297, 1993.
  • Evans, B.J., Stanley, R.O. & Burrows, G.D. Measuring medical students’ empathy skills. British Journal of Medical Psychology, 66, 121-133, 1993.
  • Ersanlı, K. İnsan ilişkilerinde empatik yaklaşımın yeri ve önemi. M. E. B. Eğitim Dergisi, 4, 70–72, Ankara, 1993.
  • Arcel, G. Developing empathy in nurses: An in-service training program. Archives of Psychiatric Nursing, 20, (6), 249-257, 2006.
  • Barraclough, D. J. Changes in counselor intentions after empathy training. Retrieved march, 2001, Web: http/:www.umi.com/dissertations, 2000.
  • Gysels,M., Richardson, A. & Hinginson, I. J. Communication training for health pro fessional who car efor patients with carcer: a systematic review of training methods. Supportive Care in Cancer Care 13 (2005), 356-366, 2005.
  • Irit, G. Incarcerated mothers: Effects of the mother/off spring life development program (mold) on recidivism, prosaically development, empathy, hope and parent-child attachment.http://www.lib.umi.com/dissertations/fullcity, 2000.
  • Ünal, F. Empatik iletişim eğitiminin okul öncesi çocuğu olan annelerin empatik beceri düzeylerine etkisi, Gazi Üniversitesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara, 2003.
  • Kalliopuska, M. & Ruokonen, S. A study with a follow-up of the effects of music educa tion on holistic development of empathy. Perceptual Motor Skills, 76, 131–137, 1993.
  • Kalliopuska, M. & Titinen, U. Influence of developmental programmes on the empathy and prosociability of preschool children. Perceptual Motor Skills, 72, 323–28, 1991.
  • Otfinowski, G. A. Effects of empathy training on the peer approval of third graders. Doctoral Dissertation, University of Francisco, 2000.
  • Robert, W. & Strayer, J. Children’s anger, emotional expressiveness, and empathy: rela tions with parents’ empathy, emotional expressiveness and parenting practices. Social Development, 13(2), 229–254, 2004.
  • Strayer, J. & Roberts, W. Empathy and observed anger and aggression in five-year-old. Social Development, 13, 1–13, 2004.
  • Warden, D. & Mackinnon, S. Prosocial children, bullies and victims: an investigation of their sociometric status, empathy and social problem-solving strategies. British Journal of Developmental Psychology, 21, 367–385, 2003.
  • Yılmaz-Yüksel, A. Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik bec erilerine etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, 2003.
  • Kandemir, M. İlköğretimde algılanan sınıf içi empatik atmosfer ile benlik algısı arasındaki etkileşimin akran zorbalığı ile ilişkisi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, 2006.
  • Pişkin, M. & Ayas, T. Akran zorbalığı belirleme ölçeği çocuk formunun geliştirilmesi. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi (5-7 Eylül), 2007.
  • Özbay, Y. & Şahin, M. Psikoloji danışmada empatik atmosfer ve beceri düzeyinde kazandırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 137–150, 2006.
  • Feshbach, N. D. Learning to care .Scott, Foresman and Company, 1983.
  • Strayer, J. Verbal and facial measures of children’s emotion and empathy. Journal of Experimental Child Psychology, 59, 299-316, 1995.
  • Ohbachi, K. I., Ohno, T. & Mukai, H. Empathy and aggression: Effects of self-disclosure and fearful appeal. The Journal of Social Psychology,133(2), 243–254, 1993.
  • Pecukonis, V. E. A cognitive/affective empathy training program as a function of ego de velopment in aggressive adolescent females. Adolescence Spring, 25(97), 59–76, 1990.
APA SAHIN M, AKBABA S (2010). İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. , 331 - 342.
Chicago SAHIN MUSTAFA,AKBABA Sırrı İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. (2010): 331 - 342.
MLA SAHIN MUSTAFA,AKBABA Sırrı İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. , 2010, ss.331 - 342.
AMA SAHIN M,AKBABA S İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. . 2010; 331 - 342.
Vancouver SAHIN M,AKBABA S İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. . 2010; 331 - 342.
IEEE SAHIN M,AKBABA S "İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması." , ss.331 - 342, 2010.
ISNAD SAHIN, MUSTAFA - AKBABA, Sırrı. "İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması". (2010), 331-342.
APA SAHIN M, AKBABA S (2010). İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 331 - 342.
Chicago SAHIN MUSTAFA,AKBABA Sırrı İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 18, no.1 (2010): 331 - 342.
MLA SAHIN MUSTAFA,AKBABA Sırrı İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, vol.18, no.1, 2010, ss.331 - 342.
AMA SAHIN M,AKBABA S İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2010; 18(1): 331 - 342.
Vancouver SAHIN M,AKBABA S İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi. 2010; 18(1): 331 - 342.
IEEE SAHIN M,AKBABA S "İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması." Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 18, ss.331 - 342, 2010.
ISNAD SAHIN, MUSTAFA - AKBABA, Sırrı. "İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması". Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi 18/1 (2010), 331-342.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 15:38

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları